اعتراضات آبان با مردم چه کرد؟
تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۰۵۱۴۳۹
استیصال، یأس و ناامیدی؛ این چکیده حس‌و‌حال و واکنش برخی از مردم، به‌ویژه نسل جوان، در روزهای پس از اعتراض‌های اواخر آبان گذشته است. اگرچه در این زمینه هنوز تحقیق و پژوهشی مستند که بتوان به آمار و داده‌های آن استناد کرد، انجام نشده است؛ اما با مرور واکنش اطرافیان، فعالیت کاربران و دوستان دور و نزدیک در شبکه‌های اجتماعی و تحلیل محتوای این واکنش‌ها می‌توان به این چکیده و خروجی رسید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش شرق، عکس و نوشته‌های زیادی در همین روزها در اینستاگرام، توییتر و تلگرام می‌توان دید که تأییدکننده این وضعیت است. کاربرانی که می‌شناسیم و تا پیش از این در حال‌و‌هوایی دیگر بودند، اهل طنز و بامزه‌بازی یا سفر و تفریح و خوش‌گذرانی یا شهروندان و کاربرانی معمولی بودند، حالا نوشته‌ها و مطالبشان طعم ناامیدی می‌دهد.
گروهی در فکر مهاجرت و رفتن از ایران هستند و گروهی هم از استیصال خود می‌نویسند. نگاهی گذرا به مطالب نوشته‌شده در‌این‌باره نیز نشان می‌دهد میزان واکنش یا همدلی مخاطبان با نوشته‌هایی از این دست (اگر لایک و کامنت را ملاک قرار بدهیم)، به شکلی چشمگیر بیشتر از نوشته‌هایی از جنس دیگر است.
این وضعیت ممکن است مقدمه یا نشانه‌ای از ناامیدی باشد که خود را به شکلی نشان دهد یا شاید موقعیتی گذرا و واکنشی طبیعی به اتفاقی اجتماعی در اطرافمان باشد، شاید هم بروندادی اغراق‌شده در بستر شبکه‌های اجتماعی برای اثبات اینکه «من هم واکنش نشان دادم» باشد؛ هر چه هست، مثل دومینو روی دیگران اثر می‌گذارد و ممکن است دامنه اثراتش تا بی‌نهایت ادامه پیدا کند.
تحلیل روان‌شناسان و مددکاران اجتماعی از این وضعیت چیست؟ در گزارش امروز سراغ همین موضوع رفته‌ایم و از این حس‌و‌حال و ریشه‌ها و چشم‌انداز اثرات اجتماعی آن از حسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران و مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران، که هر دو از متخصصان باسابقه علم مددکاری اجتماعی ایران هستند، سؤال پرسیده‌ایم. آنچه در ادامه می‌آید، تحلیل آنها از این وضعیت است.
مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران، معتقد است خشم موجود در جامعه حاصل اتفاقی آنی و لحظه‌ای نیست، بلکه چنین پدیده‌هایی در یک پیوستار زمانی بلند‌مدت رخ داده است.
اقلیما گفت: مجموعه اتفاقاتی که در این سال‌ها میان مردم و برخی مسئولان رخ داده است، شکاف‌هایی ایجاد کرده که تلاش‌نکردن برای ترمیم آن در برهه‌های زمانی مختلف، به صورت نارضایتی در جامعه مشاهده می‌شود. بزرگترین اتفاقی که در آبان ۹۸ و پس از آن رخ داد، ترک‌برداشتن دیوار اعتماد بین مردم و مسئولان بود. چیزی که در سالهای گذشته هم صدمه‌هایی به آن وارد شده بود؛ اما در ماجرای افزایش قیمت بنزین، نحوه اجرا و اطلاع‌رسانی آن به مردم و اظهارنظر‌های غیرمسئولانه بعد از آن موجب شد صدمه جبران‌ناپذیری به این اعتماد وارد شود. وقتی رئیس‌جمهور به‌عنوان منتخب مردم در سخنرانی‌های بعد از اعتراض‌ها اعلام می‌کند ما با دوربین‌های شهری و سیستم‌های مانیتورینگ شما را رصد و شناسایی می‌کنیم، طبیعی است که مردم و رأی‌دهندگان به او، از این موضوع خشمگین شوند. اینگونه اظهارنظر‌های غیرمسئولانه که در آن روزها کم هم نبود، موجب شد حتی آن‌هایی که در اعتراض‌ها حضور نداشتند نیز عصبانی شوند. درست است که عده‌ای در آن میان قصد داشتند از اعتراض‌ها سوءاستفاده کنند؛ اما به گفته مقامات کشور، بیشتر معترضان و آن‌هایی که در اتفاقات امسال در خیابان‌ها بودند، از طبقه فرودست جامعه و از میان فقرایی بودند که به دلیل افزایش قیمت بنزین، زندگی‌شان مختل شده بود. به‌گونه‌ای که حتی دستور دادند به کشته‌شدگانی که فقط برای اعتراض به خیابان آمده بودند و اغتشاشگر نبودند، دیه داده شود.
به گفته اقلیما، موضوع دیگری که موجب دامن‌زدن به خشم مردم می‌شود، احساس بی‌تأثیربودن آنها در تعیین سرنوشت‌شان است. در همین ماجرای بنزین وقتی نمایندگان مجلس به وضوح اعلام می‌کنند از فرایند تصمیم‌گیری آن کنار گذاشته شده‌اند و بار‌ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند، به‌نوعی این احساس در جامعه ایجاد می‌شود که در بازی قدرت جایی ندارند. همه این اتفاق‌ها در کنار هم و تکرار آن در سالهای مختلف موجب شده نارضایتی کم‌کم در جامعه پا بگیرد و همین مسئله وضعیت کنونی را پدید آورده. از طرف دیگر، مردم از سالهای گذشته تاکنون بار‌ها و بار‌ها در جامعه احساس بی‌عدالتی کرده‌اند؛ برای مثال مردم می‌بینند مسئولان کشور بار‌ها و بار‌ها شعار غرب‌ستیزی سر می‌دهند، اما خانواده و فرزندانشان را راهی خارج از کشور می‌کنند و این مسئله در سالهای مختلف بار‌ها رخ می‌دهد. آن‌وقت در چنین شرایط حساسی مردم احساس می‌کنند حداقل برای بهره‌مندی از شرایط اقتصادی مطلوب‌تر و رسیدن به همان برابری که انتظارش را دارند، راهی خارج از کشور شوند.
اقلیما درباره اینکه برای کاستن از این موج نارضایتی از زندگی در جامعه چه می‌توان کرد، می‌گوید: «همان‌طور که در ابتدا هم گفتم، چنین پدیده‌ای حاصل یک اتفاق لحظه‌ای نیست که درمان لحظه‌ای داشته باشد. دولتمردان ما در طول سال‌ها بار‌ها و بار‌ها به دیوار اعتماد میان خودشان و مردم خدشه وارد کردند و حالا این اعتماد ضربه دیده است و برای ترمیمش هم باید سال‌ها تلاش کرد. البته اگر اراده‌ای برای ترمیم آن وجود داشته باشد. ما در اتفاقات سال ۱۳۸۸ هم چنین حالتی را در جامعه شاهد بودیم؛ اما آنچه در سال ۱۳۸۸ رخ داد، ناراحتی قسمتی از جامعه بود که احقاق حق خود را در گرو به‌قدرت‌رسیدن بخش دیگری از جناح سیاسی کشور می‌دانست؛ اما برای عصبانیت مردم در این روزها چه نسخه‌ای وجود دارد؟ وقتی بیشتر معترضان و مردمی که به خیابان آمدند، از فقرا و محرومان جامعه هستند».
حسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، با بیان اینکه اتفاقات دی ۹۶ تا آبان ۹۸ بی‌ارتباط با یکدیگر نیستند، می‌گوید «خشم به‌وجود‌آمده در میان مردم به این سادگی‌ها از بین نمی‌رود. مردم مطالباتی داشتند؛ اما آیا مطالبات و سؤالات مردم از آن موقع تاکنون به شکلی درست پاسخ داده شده؟ فروکش‌کردن این خشم مستلزم این است که دولت اعتماد ایجاد کند که آن هم باید با نشانگان واقعی باشد. با حرف و صحبت مردم اعتماد نمی‌کنند. یک بخش از این اعتماد از‌دست‌رفته را می‌توان با شایسته‌سالاری و صداقت با مردم و اجرای درست قوانین و توجه به مطالبات بحق مردم و توجه به اقشار دارای نیاز‌های خاص به دست آورد؛ اما اگر این اتفاق نیفتد، شاخص اعتماد اجتماعی در سطح پایین خواهد ماند؛ چراکه شکاف روی دیوار اعتماد به‌راحتی ترمیم نخواهد شد».
موسوی‌چلک با اشاره به وضعیت نامناسب مؤلفه‌های اجتماعی در کشور افزود: «حال اقتصاد کشور خوب نیست و در کنار آن حال مؤلفه‌های اجماعی نیز خوب نیست. سرمایه اجتماعی و اعتماد اجتماعی بسیار پایین آمده است که آن هم دلایل مختلفی دارد؛ انتصابات نامناسب در حوزه‌های مدیریتی، پرونده فساد‌های مرتبط با مدیران و نزدیکان‌شان که در چند وقت اخیر به دادگاه کشیده شد، روی مؤلفه‌های مهم اجتماعی مانند سرمایه‌های اجتماعی و اعتماد اجتماعی تأثیر منفی گذاشت و نتیجه این شد که در واکنش به اجرای قانون افزایش قیمت حامل‌های انرژی مردم اعتراض کردند. البته اعتراضات را نباید مربوط به جنبش‌های سیاسی دانست. اعتراض افرادی بود که سفره‌هایشان کوچک و کیفیتش ضعیف‌تر شده بود. این صدای اعتراض مردم بود که به اعتقاد من شاید معترضان خیابان‌ها را ترک کرده باشند؛ اما واقعیت این است که مردم از نظر ذهنی قانع نشده اند؛ به‌همین‌دلیل می‌بینم که هر فردی که در فضای مجازی در دفاع از حقوق معترضان صحبت می‌کند، مورد توجه بسیاری از مردم قرار می‌گیرد، بیشتر بازنشر می‌شود و لایک بیشتری دریافت می‌کند. این نشان‌دهنده آن است که مردم هنوز قانع نشده‌اند».
او در ادامه گفت: «به نظرم آنچه اتفاق افتاد، بیش از آنکه ناشی از تأثیرات تصمیمات سیاست‌های خارج از کشور باشد، ناشی از بی‌تدبیری و ضعف مدیریت در کشور است. متأسفانه در حوزه اجرا نخبگان جایگاهی ندارند و طبیعی است که در چنین فضایی چنین اتفاقاتی نیز رخ دهد. حتی در اسلام نیز بار‌ها به مسئله فقر اشاره شده و گفته شده است که زمانی که فقر می‌آید، ایمان می‌رود. شاید به دلیل تأثیرات فقر است که این عبارت یا عبارات مشابه آن را از پیشوایان دین اسلام می‌شنویم. به نظر من این خشونت‌ها نشانه است، نشانه از نارضایتی».
موسوی‌چلک همچنین می‌گوید: «سال آینده با افزایش قیمت‌ها اقشار دارای نیاز‌های خاص نیز به‌مراتب دچار مشکلات بیشتری خواهند شد. به‌عنوان مثال وقتی به بودجه جدید نگاهی کنید، می‌بینید که تقریبا برای معلولان ۱۰ درصد از آنچه پیشنهاد داده شده بود، تصویب شد. این در حالی است که هزینه‌های فرد معلول بسیار بالا است و خانواده این معلولان حاضر هستند این ۵۵ هزار تومان را دریافت نکنند؛ اما برگردند به همان بنزین هزار‌تومانی. همین را می‌توان به دیگر خانواده‌های نیازمند نیز تعمیم داد. افرادی که وضعیت اقتصادی نسبتا بهتری دارند، در چنین شرایطی تلاش می‌کنند هر طور شده، از خدمات خود بکاهند تا در هزینه‌های‌شان صرفه‌جویی کنند و بتوانند نیاز‌های اساسی خود را تأمین کنند؛ اما فردی که هیچ چیزی ندارد و راهی برای کسب درآمد ندارد، چه راهی دارد. ما باید نگران این افراد باشیم».
منبع: فرارو
کلیدواژه: اعتراضات آبان ماه بنزین اعتماد عمومی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۰۵۱۴۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آمارهای عجیب برای بالا بردن شبکه سه/ برمودا و شریفی مقدم ۳۰۰ میلیون بار دیده شدند شما چطور آقای فروغی
حسین قره: حتماً این روزها به نظرسنجی‌ها و یا نظراتی که بر اساس داده‌های این نظرسنجی‌ها گفته شده، برخورده‌اید. یکی از نهادهایی که این روزها و بعد از تعطیلات نوروز سوار بر موج نظرسنجی‌ها به دنبال مقاصدی است که جبران مافات و گذشته کند، سازمان صداوسیما است.برنامه‌های نوروزی این سازمان اگرچه خالی از ایراد نبود، اما چون از مواضع تندوتیز دوساله گذشته برگشته و به بعضی از هنرمندان و مجریان و برنامه‌سازان فرصت داد تا باری دیگر از قاب تلویزیون با مردم ارتباط بگیرند، نسبت به سقوطی که در ماه‌های سال قبل داشت و از زیر بار برنامه‌هایی با ۷ و ۱۰ درصد مخاطب خلاص شد و بالا آمد، سریعاً مدیران این سازمان در تمامی نشست‌ها از موفقیت برنامه تحول خود سخن گفتند که از جمله آنان رئیس این سازمان، پیمان جبلی بود.
در میان تمام نظرسنجی‌های انجام شده، آخرین آن «سنجش نگرش مردم در خصوص برنامه‌های صداوسیما» با تعداد نمونه‌ی ۱۷۱۵ نفر از شهروندان ۱۵ سال به بالای سراسر کشور در «هفته آخر فروردین‌ماه» سال جاری بود که جای تحلیل و بررسی دارد. چراکه نتایج و داده‌ها با آنچه در کوچه و خیابان و جای بروز افکار مردم وجود دارد، متمایز است.
نظرسنجی و مردم، مردم و شبکه‌های اجتماعییکی از شیوه‌های مدرن فهم شرایط جامعه، نظرسنجی و پایش افکار عمومی است که به مدیران بالادست و فرمان می‌دهد که مدیریتشآنچه میزان با خواست و اراده ملتی که از آنان رأی گرفته برکرسی قدرت (در هر سطحی) تکیه زده‌اند، مطابقت دارد. مردم چه می‌خواهند و بر اساس داده‌ها برای آینده جامعه برنامه‌ریزی کرده و هم‌افزایی جامعه و ارکان حاکمیت افزایش یابد.
اگرچه نظرسنجی‌ها تقریبی است و تحلیل داده‌ها از اصول علوم اجتماعی تبعیت می‌کند؛ اما تشکیک‌ها در داده و اطلاعات و برآمده از آنان می‌تواند به فهم بهتر موضوعات مورد نظرسنجی کمک کرده یا آنان را اصلاح کند.
یکی از مراکز نظرسنجی مستقر در ایران مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران (ایسپا) است. این مرکز در آخرین نظرسنجی خود درباره صداوسیما و میزان مخاطب به آمارها و داده‌هایی رسیده است که قابل تشکیک است و می‌توان درباره آن حرف زد.
این نظرسنجی با عنوان «سنجش نگرش مردم در خصوص برنامه‌های صداوسیما» با تعداد نمونه‌ی ۱۷۱۵ نفر از شهروندان ۱۵ سال به بالای سراسر کشور در «هفته آخر فروردین‌ماه» سال جاری، به شیوه مصاحبه تلفنی انجام شده است. بنا بر گزارش این مرکز مهم‌ترین یافته‌های این نظرسنجی ازاین‌قرار است که ۲/۶۲ درصد ایرانیان، تلویزیون می‌بینند و به ترتیب شبکه ۳، آی فیلم و شبکه یک، پربازدیدترین شبکه‌های تلویزیونی هستند.
آیا این نتیجه قابل تشکیک است و از آن مهم‌تر آیا از این آمار می‌توان عملکرد این سالهای تلویزیون که زیر نگین آقایان پیمان جبلی و وحید جلیلی اراده می‌شده است را توجیه کرد. آیا به این داده‌ها می‌توان تأکید کرد که عمل کرده آقایان و آنچه ساخته‌اند با نظر مردم مطابقت دارد.
اراده مردم در بسترهای مختلفشاید تا یک دهه پیش بسترها برای بروز عقاید مردم اندک بود، رسانه‌های مکتوب و تصویری و رسانه‌های جریان اصلی می‌توانستند با اتکا به میزان مخاطب مدعی باشند که دو دستور کار دارند، بیان خواسته مردم و جهت‌دهی (چه مثبت و چه منفی) به افکارشان و هدایت جامعه به آنچه مطلوب است و اصلاح بعضی از باورها و... اما از دهه‌ای پیش‌تر مردم در تمام سطوح خود زبان ابراز پیدا کرده‌اند، گسترش فضای مجازی بر بستر وب و ساخت شبکه‌های اجتماعی این بستر را به وجود آورد تا کم‌کم مردم در شکل عام شبکه اجتماعی را تسخیر کرده و به بیان عقاید خود بپردازند. با این اتفاق اختیار دیگر تام و تمام در اختیار کسی نیست و شبکه‌هایی شناور و توده‌ای و ابری شکل می‌گیرد که نشان می‌دهد مردم چه چیزی را دوست دارند و چه چیزی را نمی‌پسندند، چه امری را تأیید می‌کنند و چه امری را پس می‌زنند و...
شبکه‌های اجتماعی خود یک خط و میزان برای صحت سنجی و برابر نهادن و قیاس با مراکز نظرسنجی شده‌اند. این را هم باید تأکید کرد که منابع نظرسنجی‌ها گاهی می‌تواند در شکل‌دهی نظرسنجی و... متغیرهایی را ایجاد کند.
اگر قرار باشد با این ملک که امروز مردم بیشترین حضور را در شبکه‌های اجتماعی دارند، سراغ نظرسنجی‌هایی که این روزها صداوسیما و حالا ایسپا آنها را تهیه کرده‌اند، رفت، می‌توان به این آمارها تشکیک کرد و از تهیه‌کنندگان و نویسندگان صورت نظرسنجی پرسید، چطور است که بعضی از سریال‌های مورد اشاره در این نظرسنجی مثل زیرخاکی در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته و به اصلاح امروز وایرال می‌شود، اما تقریباً در شبکه‌های اجتماعی خبری از هفت‌سر اژدها یا رستگاری نیست. اگر این ملاک واکنش مردم باشد، دست‌به‌دست شدن بخش‌هایی که مردم دوست داشته‌اند خود یک واکنش مثبت است. اگر سه سریال با هم قیاس شوند، در فضای مجازی اختلاف دو سریال با سریال اول فرقی فاحش دارد و قابل‌مقایسه نیست. این واکنش‌ها می‌تواند نحوه پرسشنامه را دقیق‌تر کند و یا اصلاحی در آن ایجاد کند.
نکته دیگر این است که در این نظرسنجی دیده نشده قیاس و محبوبیت آثار است و یا صرفاً به دیدن یا ندیدن اکتفا کرده و اگر ملاک محبوبیت در پرسشنامه بود در خروجی این اطلاعات و داده ارائه نشده است.
نکته دیگر که می‌تواند ملاک در کنار شبکه‌های اجتماعی باشد، رسانه‌های داخلی است، در خصوص این سه سریال مطرح شده در نظرسنجی تقریباً نقد و نظر یا واکنشی گسترده‌ای نبوده است، واکنش و نقد منفی را در حدودی می‌توان دید؛ اما اخبار مرتبط با دو سریال هفت‌سر اژدها و رستگاری به‌جز رسانه‌های صداوسیما و وابسته جریانی و سیاسی بسیار کم است.
در بین برنامه‌های تولید شده که با هم قیاس شده‌اند نکته جالب اینجاست که برنامه‌های تلویزیونی، ازجمله مهمونی ساخته ایرج طهماسب با عروسک‌های که جذابی همچون آقای همساده و...، یا برنامه گفتگو محور برمودا کار کامران نجف زاده که با حواشی بسیاری همراه بود و گفتگو او با مهمان‌هایش بیشترین بازخورد را در شبکه‌های اجتماعی داشته و بخشی‌های بسیاری از آن وایرال شده است و به‌سرعت دست‌به‌دست می‌شود در این نظرسنجی در پایین‌ترین رتبه‌ها قرارگرفته‌اند. در عوض برنامه‌های شبکه سه سیما ازجمله فوتبال برتر که کمترین چرخش در شبکه‌های اجتماعی را دارد، در بالای جدول است. این نمودار را حتی می‌توان با قبل این برنامه هم مقایسه کرد. تعداد مخاطبانی که با این برنامه تماس می‌گیرند نسبت به دوره‌ای که عادل فردوسی پور آن را اجرا می‌کرد هم می‌تواند دامنه نظرسنجی را حد و حدود دهد.
اگرچه نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد که تولیدات شبکه سه بالاتر از همه تولیدات ایستاده است؛ اما برنامه‌هایی همچون برمودا و المیرا شریفی مقدم بیشتر از ۳۰۰ میلیون بار در شبکه‌های اجتماعی دیده شدند و این درحالی است که این برنامه‌ها بخشی از تولیدات این شبکه نیستند. داده‌ها و آمارهایی که از شبکه های اجتماعی به دست می آید می‌تواند نقیضی برابر نظرسنجی باشد.
جامعه آماری، مبنای انتخاب و خروجی دادههابرگزارکنندگان نظرسنجی قطعاً نقشی در تغییر نظر جامعه آماری خود نداشتند، اما انتخاب جامعه آماری یعنی همان یک هزار و هفتصد نفری که به پرسشنامه پاسخ داده‌اند و نحوه پرسش می‌تواند محل بحث باشد. مبنای انتخاب تصادفی شماره‌های تماس هم می‌تواند ما را به نتایجی برساند. فرض بگیرید اگر شما در آخرین روزهای تعطیلات فروردین از مردم بپرسید تلویزیون دیده‌اید، به دلیل تعطیلات احتمال دیدن برنامه‌های تلویزیونی وجود دارد؛ اما می‌توان سایه این ماه با بیشترین برنامه‌ها را به کل سال و یک‌نهاد تعمیم داد و تیتر زد که ۶۲ درصد ایرانیان تلویزیون می‌بینند.
آنچه مسلم است آمار ۶۲ درصد مخاطبان تلویزیون با توجه به شرایط اجتماعی و ریزش سرمایه اجتماعی این نهاد آن‌قدر بالاست که جای بحث دارد و جامعه شناسان می‌توانند با ورود به این مسئله آن را مورد نقد و بررسی قرار دهند.
اگر این نظرسنجی‌ها کنار هم گذاشته شود می‌تواند مدیران را به خطاهای راهبردی و استراتژیک بکشاند. از جمله آن می‌توان به صحبت‌های چند روز پیش پیمان جبلی رئیس صداوسیما اشاره کرد. او گفته بود: شیوه‌های علمی نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما، سابقه‌ای بیش از ۵۰ سال دارد. امسال در انتخابات پیش‌بینی مشارکت ۴۱.۷ درصدی را مرکز تحقیقات پیش‌بینی کرده بود که ۴۱ درصد محقق شد. ذائقه مصرف رسانه‌ای جامعه به‌ویژه در نسل‌های جدید تغییر کرده است. امسال بنابراین قرار گرفته که الگوها و مدل‌های نظرسنجی به‌روزرسانی شود. بخش عمده‌ای از مخاطبان صداوسیما در شهرستان‌ها و روستاها هستند، لذا صداوسیما بیش از ۸۰ درصد در روستاها و شهرهای کوچک مخاطب دارد.
آقای جبلی ۸۰ درصد از کجا آمده استجمله آخر آقای جبلی آن‌قدر گنگ و نامفهوم است که می‌تواند چند پرسش را به همراه داشته باشد. این عدد ۸۰ درصد از کجا آمده است، ۸۰ درصد از چه جمعیت آماری، تقسیمات کشوری چیز دیگری می‌گوید، اصلاً ۸۰ درصد جمعیت ایران که در شهرهای کوچک و روستاها زندگی نمی‌کنند که بخواهند مخاطبان تلویزیون آقای جبلی باشند. شهرهای کوچک چه مقیاسی دارند، مثلاً شهرهای زیر ۱۰ هزار نفر جمعیت کوچک به‌حساب می‌آید یا شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر یا ۳۰۰ هزار نفر، آن‌وقت باید از آقای جبلی پرسید اگر تعداد شهرهای کوچک و روستاهای ایران را جمع بزنیم چطور به عدد ۸۰ درصد جمعیت خواهیم رسید.
اگر اینگونه است سهم شهرهای بزرگ از صداوسیما چه می‌شود. اصلاً مقیاس برای شناسایی یک شهر به بزرگی و کوچکی مگر اندازه و مساحت شهر است، شهر بزرگ به لحاظ وسعت بدون جمعیت معنا ندارد، به عبارتی بیابان یا جنگل یا هر چیزی است به‌غیراز شهر، شهر بزرگ تعریف دارد، میزان جمعیت به‌علاوه رشد صنایع و اقتصاد و ملاک‌های اجتماعی و زیستی، خب اگر در شهری ۱۴ میلیون از ۹۰ میلیون جمیعت ایران زندگی می‌کنند و تلویزیون هیچ برنامه‌ای برای آنان ندارد، تکلیف این ۱۴ میلیون چیست و اگر در ایران به ترتیب شهرهای بزرگ را با جمعیتشان جمع بزنیم و به عددی حدود ۶۰ درصد جمیعت کشور برسیم، آن‌وقت آن ۸۰ درصد آقای جبلی کجای معادل قرار می‌گیرد.
خطر تفسیر به رأی یک نظرسنجی و یا ترکیب عناصری در پرسشنامه‌ها می‌تواند یک فاجعه را رقم بزند، نمی‌توان با ابزار علم جدید به جنگ آن رفت و آن را از محتوا و معنا خارج کرد. مراکز نظرسنجی که سال‌ها در حال تولید علمی داده هستند باید کماکان مستقل باقی بمانند و نباید از کارشناسان این حرفه خالی شوند. مهم است که اگر نظرسنجی‌ها به نفع ما نبود، صادقانه بپذیریم و مهم‌تر است که داده‌ها را تفسیر به رأی نکنیم چون راه به بی‌راهه هم نمی‌برد.
۵۷۵۷
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899120
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد