به نقل از «شبستان»

مثلث غربی-عربی-عبری باعث ناامنی در منطقه است/هدف شورای همکاری خلیج فارس عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی

تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۱۱۹۸۷۱

مشاور مقام معظم رهبری در حوزه صنایع دفاعی در گفت وگویی تفصیلی به آخرین تحولات کشور، منطقه و جهان پرداخت و تاکید کرد: مثلث غربی-عربی-عبری باعث ناامنی در منطقه است.

به گزارش خبرگزاری شبستان، مشاور مقام معظم رهبری در حوزه صنایع دفاعی در گفت وگویی تفصیلی به آخرین تحولات کشور، منطقه و جهان پرداخت. گفت وگوی تفصیلی سردار حسین دهقان با شبکه العالم به شرح زیر است:

خبرنگار: پنتاگون یک هفته پیش از اعزام ۷ هزار نیروی جدید به منطقه خبر داد قبل از آن نیز ۳۰۰۰ نیرو به یمن اعزام کرده بود ،آیا ایران این مساله را طرحی برای مقابله یا تهدیدی به شمار می آورد؟

دهقان:باید نخست وضعیت کنونی منطقه، از بحران هایی که نیروهای فرا منطقه ای ایجاد کردند و بازیگرانی که در ایجاد این بحران نقش آفرینی کردند را تحلیل کنیم تا بتوانیم جایگاه اقدام آمریکا در اینجا را بررسی کنیم ما اکنون با بی ثباتی و ناامنی در منطقه مواجه هستیم که منشاء این ناامنی یک مثلثی است که ما آن را غربی عربی و عبری می دانیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این وضعیت بی ثبات و ناپایدار دنبال چند هدف روشن است که نخست تخلیه بنیه مالی در منطقه به خصوص در عربستان با القای ایران هراسی است، دوم اینکه کشورهای منطقه همچون عربستان با توجه به اینکه نظام سیاسی سنتی دارند بریده از بدنه جامعه هستند و بیانی از اراده خواست ملت خود نیستند اما چون حافظ منافع امریکا هستند باید در منطقه حفظ شوند.

نکته اساسی تر این است که آمریکایی ها یک تصوری در ذهنشان شکل گرفته بود که ایران مقابل آن ها سکوت میکند اما ایران با سرنگونی پهپاد امریکایی اثبات کرد عزم جمهوری اسلامی ایران برای پاسخ به هرگونه اقدام احتمالی جدی است و پیامدهایش را می تواند مدیریت کند. آمریکایی ها اعلام کردند که ما از پایگاه های خودمان در منطقه دفاع می‌کنیم و کشورهای منطقه خودشان باید هزینه دفاع از خودشان را بپردازند. از طرفی ترامپ اعلام کرده بود عربستان گاو شیرده است و اگر ما حمایت از عربستان نکنیم نظامش سریعا ساقط می شود از همین رو آن ها برای حفظ امنیت خود با چالش روبه رو هستند، زیرا به دیوار شکسته آمریکا تکیه داده اند.

این اقدام آمریکایی ها را ما تهدیدی برای خودمان نمی بینیم اما یک قرص مسکنی برای سران عرب مرتجع است آمریکا با آوردن نیرو به منطقه هدف های قابل دسترس خوبی را برای ما ایجاد کرده است.

خبرنگار: آیا ایران پیام روشنی به امریکا در برابر تهدیدات داده است؟

دهقان: نیازی به پیامی نیست چون مواضع ما روشن و آشکار اعلام می شود یا اگر تهدیدی علیه ما در منطقه صورت بگیرد، ما پاسخ آن را آماده داریم و هیچ عنصری به جز منافع‌مان ما را محدود نمی‌کند، لذا آمریکایی‌ها اگر ادعا می‌کنند توسط مراکز مختلف و اندیشکده ها و استراتژیست هایش بر منطقه اشراف اطلاعاتی دارند و تحولات منطقه را رصد و پایش می کنند بعد از چهل سال باید بدانند جمهوری اسلامی ایران با کسی که با او دشمنی کند شوخی ندارد .

خبرنگار: در سخنان خود درمورد روابط کشورهای عربی و آمریکا اشاره کردید که آمریکا بر اساس منافع خود در منطقه با کشورهای عربی تعامل می کند آیا کشورهای عربی با درک این موضوع در صدد ایجاد رابطه با ایران هستند؟

دهقان: در خلال جنگ تحمیلی ایران و عراق کشورهای عربی با هدایت آمریکا ایده ای را شکل دادند به نام "شورای همکاری خلیج فارس" تا از صدام حمایت کنند و نفوذ جمهوری اسلامی ایران را به کشورهای منطقه محدود کنند و از طرفی این نظام نو پا را تضعیف کنند و از پا در آورند؛ شورای همکاری بیش از صدوبیست میلیارد دلار پول کشورهای عربی را به صدام داد و او هم برای جنگ با ایران از آمریکا و اروپا و فرانسه مهمات و سلاح خریداری کرد و نهایتا صدام کشور امارات متحده و عربستان را تهدید و کویت را هم اشغال کرد، یعنی نتیجه کارکرد شورای همکاری، تقویت صدام و مسلح کردن او برای تهدید خودشان شد چون همه دنیا به این اذعان داشتند که صدام از عهده جمهوری اسلامی بر نمی آمد و پیروز میدان هم طرف ایرانی بوده است، اکنون هم بحث هویت بخشی شورای همکاری خلیج فارس در دستور کار آمریکایی ها و اسرائیلی ها قرار گرفت که هدف آن عادی سازی روابط با اسرائیل و پذیرش موجودیت رژیم غاصب صهیونیستی است؛ در گذشته یک کشور عربی به اسرائیل سفارت داده بود و الان هم عربستان به صورت علنی با تشکیل تیم بی (بنیامین نتانیاهو، بن سلمان،بن زاید، جان بولتون، ) به دنبال یک فضای جدید و احیای شورای همکاری هستند.

آنچه در منطقه در این چند ماه گذشته رخ داد این را اثبات کرد که اگر قرار باشد برای ایران محدودیت و ناامنی بوجود بیاید هیچ کس دیگری هم امنیت نخواهد داشت لذا اگر قرار است ما نفت صادر نکنیم دیگران هم نباید نفت صادر کنند و اگر ما تهدید شویم دیگران هم تهدید خواهند شد؛ اگر ضربه ای بزنند باید منتظر ضربه شدیدتری باشند، در بین کشورهای عربی تفرقه بوجود آمد و به این فکر افتادند که برای چه می جنگند جنگی که حاصلی جز تخریب و تهدید و ناامنی برای خودشان نداشت این جنگی معقول و مشروع نیست و دستاوردی هم ندارد.

امارات و عربستان با واسطه گری وزیر خارجه عمان در پی این هستند که به نوعی به خاطر حفظ آبروی خود مسایل را حل کنند ما هم اعلام کردیم دنبال ایجاد تنش و ناامنی نیستیم و مدافع امنیت و ثبات منطقه هستیم و بیشترین هزینه را برای حفظ ثبات منطقه داده ایم ما تنها کشور  خاورمیانه هستیم که از ابتدا تا به امروز بار تامین صلح و ثبات را در منطقه تحمل کرده است و این را برای خود یک مسئولیت و رسالت می دانیم چون دنیای اسلام بنا نیست همواره دنبال درگیری درون تمدنی باشد، چون این چیزی است که اسرائیل و آمریکا می خواهند و این اتفاق را در چند سال گذشته در عراق، یمن، سوریه عملا پیاده سازی کردند، در آنجا فقط مسلمانان کشته شدند، زیرساخت های سرزمین و منابعشان از بین رفته و آواره شدند .

ثبات و امنیت در منطقه یک امر جمعی است کشورهای منطقه باید دنبال این مساله باشند، آنها اراده و عزم ما را دیدند و از طرفی بی ثباتی سیاسی آمریکایی ها را هم دیده اند و تصمیم گرفتند تا با ایران که صاحب قدرت و استقلال است مسایل خود را حل کنند .

خبرنگار: آیا عربستان نیز مصداق این قاعده هست یا خیر؟

دهقان: می توانند اما نوع واسطه گری مهم است؛ عربستان می بیند که در یمن سرمایه گذاری کرد، به آمریکایی ها پول داد تا سلاح بخرد ولی دستاوردی نداشت، عربستان هم علاقه مند است تا با همسایه اش صحبت کند ماهم استقبال می کنیم. از ابتدا گفتیم دنیای اسلام یک هدف واحد دارد و آن اینکه عزت و عظمت و استقلال دنیای اسلام و کشورهای اسلامی را هر روز ارتقا دهد، مردم مسلمان مرفه و در امنیت باشند و دستخوش فقر و نابه سامانی نباشند، مسبب همه اینها آمریکا و اسرائیل و سران مرتجع عربی هستند.

خبرنگار: تحلیل شما درمورد اعتراضات و آشوبگری در عراق و حمله به نهادهای حکومتی چیست؟

دهقان:آمریکایی ها بعد از آن که انقلاب های مخملی را در برخی کشورها اجرا کردند علاقه مند بودند که نظام های سیاسی آنها را تغییر بدهند، و بعد از تجربه انقلاب های رسانه ای جمعی مثل آنچه در مصر شکل گرفت و گروه های انسانی از طریق رسانه های جمعی توانستند فضایی را بوجود بیاورند که تحولات سیاسی مورد نظر را رقم بزنند، اکنون  در فضای دیگری آمده اند و تلاش دارند فرم جدیدی از اعتراضات را با هدف براندازی نظام های سیاسی که مورد قبول آنها نیست، شکل دهند.

این حرکت جدید چند ویژگی دارد: اول این که رهبری توزیع شده دارد یعنی نمی توان گفت چه کسی دارد اینها را هدایت می کند و از کجا دارند هدایت می شوند. دوم، به شکل جدی دنبال این هستند که اجازه ندهند مرز بین اعتراض و آشوب و اغتشاش روشن شود و این که معترض کیست و اغتشاش گر و آشوبگر چه کسی است لذا وقتی که نشود تفاوتی بین اینها ایجاد کرد درعمل کار سخت می شود. سوم، اگر در قبل، بحث بر این بود که این آشوب ها به خشونت کشیده نشود، اغتشاشات جدید با خشونت شروع می شود و این که این تحرکات باید متوجه مراکز امنیتی و اداری دولتی شود و نظام سیاسی را درگیر کند و بعد با فراغ بال هر کاری که می خواهند انجام دهند. تجهیز، ابزار و فناوری این اعتراضات و آشوب ها کاملات متفاوت با قبل است.

هدف نهایی آنها سرنگونی نظام های سیاسی است که آنها طالب آن نیستند. این که چه کسانی به دنبال سرنگونی نظام های سیاسی درمحور مقاومت هستند، فرمایشی را مقام معظم رهبری دارند که می فرمایند، "ایده آمریکایی و پول عربی" یعنی امروز حتما اینگونه است که یک عراق قدرتمند و مستقل حتما به منفعت آمریکا در منطقه نیست و حتما به مصلحت اسراییلی ها نیست و حتما حتی عربستانی ها به این مساله رضایت ندارند. حالا اگر این دولت مستقل به نوعی همسازی با آنها نداشته باشد و همراه منافع آنها نباشد، پذیرش یک موجودیت مستقل خودباور و خوداتکا نمی تواند تامین کننده منافع آنها باشد لذا نمی خواهند چنین فضایی شکل بگیرد.

درکنار عراق، به طور کلی محور مقاومت در منطقه برای آنها مطرح است، اساسا کشورهایی که در محور مقاومت مطرح هستند از نظر آنها به هیچ عنوان این کشورها نباید از ثبات و استقرار بهره مند شوند پس همواره اخلال در فضای اداری، تلاش برای نفوذ دراین کشورها و بحث خرابکاری و اغتشاش در آنها مطرح خواهد بود.

موضوعی که اکنون در عراق وجود دارد این است که عربستان، اسراییل و آمریکایی ها دنبال این هستند که نگذارند یک دولتی مستقر شود که به مردمش خدمت کند. اینجا ابزار آنها چیست؟ استفاده از بعثی هایی که وجود دارند، داعشی هایی که بودند و بحث نارضایتی عمومی مردم از ناکارآمدی و فسادی که وجود دارد، بالاخره عراق اکنون در روز مثلا ۴ میلیون بشکه نفت صادر می کند که به هر حال باید در جایی در زندگی مردم انعکاس داشته باشد که ندارد و وقتی انعکاس ندارد مردم هم معترض می شوند و در این بستر نارضایتی آنها از آن ابزار، فناوری و تجهیزات خود که برای تغییر این نظام ها پیش بینی کرده اند درچنین شرایطی به راحتی از آن استفاده می کنند.

امروز هم مردم و هم رهبران سیاسی عراق باید هوشیار باشند و اجازه ندهند که آشوبگران خودشان را در صفوف اعتراضات قرار دهند و بعد رفتاری را نشان دهند که مردم معترض طالب آن نیستند چون معترض نمی تواند دنبال تخریب برود زیرا می توانند از راه دموکراسی به خواسته های خود دست یابند نه تخریب و ویرانی، این درحالی است که در عراق یک عنصر مرجعیت نیز وجود دارد که تمام عیار در طرف ملت و مصالح ملی است و منافع عامه را نمایندگی می کند.

لذا آنچه وجود دارد فضایی است که اخیرا آمریکایی ها، اسراییلی ها و کشورهای عربی درحال شکل دادن آن هستند برای ایجاد نوعی از انقلاب هایی که دفعه قبل رنگین و مخملین بود و این دفعه همراه با آشوب و اغتشاش است.

خبرنگار: ملت های منطقه از موفقیت ملت ایران برای مهار اغتشاشات، چه درس هایی می توانند بیاموزند؟

دهقان:انقلاب و مردم ما درحوزه اداره و مقابله با ناامنی و اغتشاش و آشوب بیشترین تجربه را در طول تاریخ صد ساله اخیر دارند، بحران های جدی سیاسی و امنیتی که در کشور بود با حضور مردم به شکل جدی رفع و دفع شده است، طبیعی است که مردم عراق هم همسایه ما هستند و می بینند که چنین وضعیت هایی را چگونه باید به آن پاسخ داد و شرایط را به وضعیت عادی برگرداند. من فکر می کنم بیشترین درس و آموزشی که ملت های دیگر به خصوص ملت های همسایه از ما گرفته اند، بزرگ ترین دستیار آنها برای مقابله و تسلط بر این بحران ها است.

خبرنگار: به نظر شما هدف از اعتراضات اقتصادی در لبنان چیست؟

دهقان:شاید اعتراضات در عراق که به خشونت کشیده شده، قدری با لبنان متفاوت باشد اما هدف کلی یکی است، به اعتقاد من آنچه که در لبنان مطرح است از بین بردن توان نظامی حزب الله و پایگاه اجتماعی آن است. آنها تلاش دارند که القا کنند اگرنابسامانی در این کشور وجود دارد و اگر دولتی مستقر نمی شود، به خاطر این است که حزب الله اجازه نمی دهد. هدف آنها در لبنان خنثی سازی توان حزب الله در این کشور است.

خبرنگار: درخصوص شمال شرق سوریه و اینکه ترکیه مدت زمانی برای عقب نشینی از شمال شرق سوریه تعیین نکرده و اعلام تسلط امریکا بر چاههای نفت سوریه ،این کشور چه راهکاری باید اتخاذ کند؟

دهقان:آنچه در شمال سوریه رخ داده، به اعتقاد من توافقی آمریکایی- ترکی است. نوعی تقسیم کار در آنجا شده است. آمریکا به دنبال آن است که در آن منطقه پایگاهی داشته باشد و از آن پایگاه همواره بتواند نهایتاً امنیت اسرائیل را تامین کند و مانع استقرار وضعیتی در سوریه شوند که می تواند مجدداً محور مقاومت را تقویت کند. ادعای ترک ها بر این است که از ناحیه کردهای سوریه و اتصال احتمالی آنها به کردهای ترکیه می تواند تهدیدی برای ترکیه ایجاد شود. لذا ترکیه از همان ابتدا خواستار منطقه ممنوعه ای در شمال سوریه بود که مطمئن شود اقدامی علیه ترکیه از آن منطقه نخواهد شد. الان هم ترکیه علاقمند است که ترکیب و ساختار جمعیتی آن منطقه را تغییر داده و کرد زدایی نماید و امنیت خودش را تامین کند. ما این موضوع را نوعی تجاوز و محدود کردن حقوق مردم آن منطقه می دانیم و این اقدام را رفتاری غلط می دانیم که نه تنها امنیتی برای ترکیه به ارمغان نمی آورد بلکه می تواند باعث ایجاد منشاء ناامنی شود. بنابراین دولت سوریه هم به دنبال مبارزه با این اشغالگری خواهد بود و این حق سوریه است. البته مردم سوریه و حتی همان کردهایی که در مناطق اشغالی هستند هم به این وضع تمکین نخواهند کرد.

خبرنگار:چندی پیش ایران یک جاسوس امریکایی را آزاد کرد و امریکا نیز در مقابل دانشمند کشورمان را که گروگان گرفته بود را آزاد کرد پس از آن اعلام کرد مذاکراتی بین دو طرف صورت گرفته آیا این واقعیت است؟

دهقان: ما مذاکره یا بحثی با آمریکایی ها نداریم و البته موضوعیتی هم ندارد چون ما نه به ترامپ اعتماد داریم نه به دستگاه سیاسی اداری دولت فعلی آمریکا. لذا چیزی نمی تواند در دستور کار قرار گیرد. گفته شده که ما با این دولت آمریکا مذاکره نخواهیم کرد. موضوع تبادل زندانیان هم بحث های جاری بوده که همواره هست. افرادی از ما را زندانی کرده اند ممکن است افرادی از آنها نیز در اختیار ما باشند. این افراد یا تبادل شده اند یا می شوند و ممکن است در آینده هم این تبادل زندانی اتفاق بیفتد اما این به معنای آن نیست که قرار باشد وارد بحث مذاکره با آمریکا شویم لذا آن چیزی که مد نظر آمریکایی هاست و آن را بیان می کنند اتفاق نمی افتد.

خبرنگار: سفر آقای روحانی به ژاپن به چه عنوانی صورت می گیرد آیا زمینه ساز برخی مذاکرات است؟

دهقان:نه دلیلی ندارد. اوضاعی که الان بر منطقه و کشور ما حاکم است ایجاب می کند که ما بیشترین تحرک را در حوزه دیپلماسی داشته باشیم و حتماً به دنبال راهکارهایی هستیم که تحریم های اعمال شده علیه خود را ضعیف کنیم.

خبرنگار: دو ماه دیگر ایران سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی را جشن می گیرد در این ۴ دهه چه چالش هایی پیش رو داشتید؟

دهقان: ما در این بیش از چهل سال، تجربه های گرانبهایی اندوخته ایم، توانمندیها و قابلیت هایمان را توسعه داده ایم، نسل جوان را به عنوان سرمایه ای عظیم در اختیار داریم، جایگاه و موقعیت جهانی فوق العاده ای را دارا هستیم، حوزه نفوذ ما حوزه مطلوب و تعیین کننده ای است و به عبارتی می توان گفت ما در چهل سال گذشته سکوی پرش بسیار جدی را بوجود آورده ایم. به رغم آنچه از آن به عنوان محدودیت، تحریم، جنگ و ... یاد می شود، ما به یک دورنمای بسیار مطلوب تر از آن چیزی که الان در اختیار داریم، امیدوار شده ایم و این موضوع در بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری آمده است. ما با توجه به اقداماتی که در حوزه های مختلف اعم از توسعه صنعتی، فرهنگی، اقتصادی و غیره انجام داده ایم، دوره چهل ساله دوم پیش رو را فضایی می دانیم برای تحقق آرمان نوین تمدن اسلامی. همه فرصت ها در اختیار ماست و معتقدیم که در مقابل این فرصت ها نیز چالش های جدی داریم اما ظرفیت مدیریت این مسائل را در خودمان ایجاد می کنیم./

پایان پیام/50

منبع: شبستان

کلیدواژه: مسجد کانون های فرهنگی هنری مساجد کانون های مساجد خبرگزاری شبستان استان بوشهر طرح ملی فهما اردبیل روزنامه قرآن کریم مجلس مثلث غربی عربی عبری سردار دهقان ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۱۹۸۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعراب می‌توانند از جنگ تهران و تل آویو جلوگیری کنند؟

کریستین کواتس اولریشن محقق انستیتوی بیکر در دانشگاه رایس در مطلبی در پایگاه اینترنتی مرکزی عربی واشنگتن دی سی نوشت: سال‌ها جنگ در سایه بین ایران و اسرائیل در ماه آوریل منجر به رویارویی مستقیم بین دو کشور شد و خاورمیانه را در آستانه ورود به یک جنگ منطقه‌ای گسترده قرار داد. این چرخه خشونت که با حمله اسرائیل به ساختمان سفارت ایران در دمشق در اول آوریل آغاز شد و با حمله موشکی و پهپادی بی سابقه ایران در روز ۱۳ آوریل به اسرائیل تداوم یافت، حداقل فعلا تمام شده به نظر می‌رسد. هرچند حملات تلافی جویانه طرفین ظاهرا فروکش کرده، اما این اقدامات نشان دهنده افزایش قابل توجه تنش بود و حکایت از آن دارد که آتش اختلافات در منطقه با گذشت بیش از شش ماه از جنگ بین اسرائیل و حماس همچنان شعله ور است.

به گزارش انتخاب، برای دولت‌های عربی منطقه که خواستار گفتگو و دیپلماسی جهت خودداری از گسترش جنگ غزه به کل منطقه هستند، یک جنگ تمام عیار بین ایران و اسرائیل آن‌ها را در معرض آتش متقابل طرفین قرار خواهد داد. چنین نتیجه‌ای بدترین سناریوی ممکن خواهد بود که رهبران ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس سال هاست به دنبال اجتناب از آن هستند. روابط دفاعی و امنیتی آن‌ها با ایالات متحده و (به خصوص بحرین و امارات) با اسرائیل، آن‌ها را در برابر حملات متقابل مستقیم و غیرمستقیم آسیب پذیر خواهد ساخت. پس از حل و فصل رقابت‌های ژئوپلتیک مابین کشور‌های عربی منطقه در دهه ۲۰۲۰، اولویت‌های منطقه خلیج فارس به سمت نزدیکی روابط و کاهش تنش تغییر کرده، اما این اولویت با به صدا درآمدن ناقوس جنگ در نزدیکی آن‌ها به مخاطره افتاده است.

در هفته‌ها و ماه‌های پیش از حمله ۷ اکتبر، سیاست گذاران چند کشور عربی منطقه توجه خود را معطوف ابتکارات منطقه‌ای در خصوص ارتباطات اقتصادی نظیر کوریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا کرده بودند که در نشست گروه بیست در ماه سپتامبر در دهلی نو اعلام شد. این کوریدور قرار بود هند و امارات را از طریق عربستان و اردن به اسرائیل و اروپا متصل نماید و تلاش دیگری از سوی دولت بایدن برای کنار هم قرار دادن شراکت‌های منطقه‌ای و ایجاد یک مرکز ثقل ژئواکونومیک جدید به شمار می‌رفت. تلاش‌های هماهنگ برای زمینه سازی جهت یک توافق عادی سازی بین عربستان و اسرائیل نیز در همین راستا انجام می‌گرفت، زیرا کاخ سفید به دنبال مقابله با نفوذ چین در منطقه بود.

جنگ غزه در شش ماه اخیر بسیاری از این مفروضات را که ظاهرا در ذهن سیاست گذاران آمریکا، اسرائیل و کشور‌های حاشیه خلیج فارس تقویت شده بود بر هم زد. مفهومی که در توافقات ابراهیم نیز دنبال می‌شد و تصور این بود که می‌توان یک رویکرد ایجاد مصالحه پایدار را دنبال نمود، به جهت در گرفتن طولانی‌ترین و مرگبار‌ترین جنگ بین اسرائیلی‌ها و فلسطینیان از سال ۴۹-۱۹۴۸ تاکنون به شدت تضعیف شده است.

هیچ یک از دولت‌های منطقه تمایلی به تحریک یا شعله ور کردن تنش‌های منطقه‌ای ندارد. مصالحه محتاطانه این کشور‌ها با ایران از جمله توافقی که ایران و عربستان در مارس ۲۰۲۳ با میانجیگری چین به امضا رسید با دوام‌تر و پایدارتر از چیزی بوده که بسیاری انتظارش را داشتند. بحرین در این میان تنها کشور عربی حاشیه خلیج فارس است که به طور کامل اقدام به ترمیم روابط با ایران نکرده است. واکنش‌های پایتخت‌های عربی به وضعیت امنیتی در یمن و دریای سرخ نشان می‌دهد که مواضع این کشور‌ها تا چه اندازه تغییر کرده و از جهت گیری‌های آن‌ها در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲ فاصله گرفته است. حوثی‌ها نیز ترجیح داده اند به جای هدف قرار دادن غیرنظامیان و زیرساخت‌ها در عربستان و امارات، به کشتیرانی بین المللی در دریای سرخ حمله کنند. به نظر می‌رسد که نه ریاض و نه ابوظبی تمایلی به از سرگیری تنش‌ها با حوثی‌ها پس از برقراری یک آتش بس موقت در آوریل ۲۰۲۲ ندارند.

تنها بحرین تصمیم گرفته در ائتلاف دریایی به رهبری آمریکا که در دسامبر ۲۰۲۳ برای مقابله با حملات حوثی‌ها شکل گرفت مشارکت نماید، البته مشارکت منامه نیز بیش از آنکه عملیاتی باشد، اداری بوده است. جالب توجه اینکه عملیات‌های انجام شده علیه مواضع حوثی‌ها از ناو‌های هواپیما بر و ناوچه‌های آمریکایی مستقر در دریای سرخ و پایگاه‌های بریتانیا در قبرس انجام گرفته و نه از تاسیسات دفاعی واقع در کشور‌های حاشیه خلیج فارس و این کشور‌ها از این طریق تلاش کرده اند فاصله خود را با ائتلاف آمریکایی بریتانیایی در خصوص یمن حفظ نمایند.

از این رو به نظر می‌رسد که رهبران کشور‌های حاشیه خلیج فارس در حال حرکت بر روی یک لبه باریک و حفظ توازن میان عدم افزایش تنش با ایران از یک سو و به حداقل رساندن پتانسیل افزایش تنش منطقه‌ای توسط اسرائیل از سوی دیگر هستند. چالشی که کشور‌های حاشیه خلیج فارس با آن مواجه اند، عدم برخورداری از اهرم فشار لازم برای تاثیرگذاری بر تصمیماتی است که می‌تواند پیامد‌های منطقه‌ای گسترده‌ای به دنبال داشته باشد. وقوع جنگی بین ایران و اسرائیل آن‌ها را به معنای واقعی کلمه در خط آتش دو طرف قرار می‌دهد و احتمالا تلاش این کشور‌ها برای ترسیم تصویری مثبت از منطقه به عنوان مکانی امن برای زندگی، کار و تجارت که پروژه‌های بزرگ اقتصادی می‌تواند در ان انجام گیرد را به باد خواهد داد.

ریسک زدایی در کشاور‌های حاشیه خلیج فارس به یک شعار تبدیل شده و برای محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان پیشبرد پروژه‌های عظیم مرتبط با چشم انداز ۲۰۳۰، اولویتی است که هرگونه تنش منطقه‌ای آن را به خطر خواهد انداخت. عربستان، امارات و قطر هر کدام به شیوه خود روی پروژه‌های توسعه‌ای جدید خود متمرکز هستند که می‌تواند موقعیت آن‌ها به عنوان قطب‌هایی کلیدی در اقتصاد جهانی را تقویت نماید. اولویت فوری تصمیم گیریان در این کشور‌ها همچنین بررسی دقیق عملکرد سامانه دفاعی اسرائیل در برابر موشک‌ها و پهپاد‌های ایران است تا درس‌هایی را برای استفاده در سامانه‌های دفاعی خود بیاموزند.

هنوز خیلی زود است که بخواهیم بگوییم آیا تحولات اول تا ۱۹ آوریل فاز جدیدی از جنگ اسرائیل و حماس تلقی می‌شود یا به معنای جابجا شدن مرز‌های افزایش تنش در منطقه است. چرخه قبلی خشونت شامل ترور ژنرال سلیمانی و حمله به پایگاه نظامی عین الاسد در عراق منجر به یک جنگ گسترده نشد.

در سال ۲۰۲۰ مقام‌های ارشد سعودی و اماراتی خواهان اجتناب از افزایش تنش شدند و احتمالا تحلیل غالب این باشد که در آوریل ۲۰۲۴ هم منطقه توانسته از یک جنگ احتمالی دیگر اجتناب ورزد. اما چنین رویارویی‌های دوره‌ای بین دشمنان منطقه‌ای منجر به یک بازی ژئوپلتیک با ماهیت رولت روسی می‌شود که می‌تواند ایران و اسرائیل را به این نتیجه گیری برساند که وقوع جنگی در آینده محتمل‌تر از گذشته شده است و در هر صورت دیر یا زود رخ خواهد داد.

شمشیر دموکلوس بالای سر منطقه قرار دارد، اما رهبران پایتخت‌های عربی هیچ عاملیتی در زمان فرود آمدن آن ندارند. آن‌ها می‌توانند از کانال‌های پشت پرده و ایفای نقش میانجیگری ریسک اشتباهات محاسباتی و سوء تفاهمات احتمالی را کاهش دهند و در عین حال تلاش برای دستیابی به یک آتش بس پایدار در نوار غزه را تداوم ببخشند.