به نقل از «مهر»

ایران و ترکیه نگرانی‌های امنیتی مشترکی دارند

تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۱۲۱۰۳۸

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-پیمان یزدانی: در خصوص ضرورت همکاری های امنیتی و اقتصادی ایران و ترکیه با وجود اختلافات بین دو کشور، خبرنگار مهر گفتگویی با دکتر «بیلگهان آلاگوز» استاد دانشگاه مرمره در استانبول و تحلیلگر مسائل منطقه، تنظیم نموده که متن این گفتگو از نظر می گذرد.

*ایران و ترکیه در چه زمینه هایی می توانند با یکدیگر همکاری کنند؟

ایران و ترکیه در بسیاری از زمینه ها می توانند با یکدیگرهمکاری کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این وجود، موضاعات امنیتی و اقتصادی همیشه دو موضوع اصلی در روابط ایران و ترکیه هستند.

با توجه به تحریم های فعلی، تعمیق روابط اقتصادی با ایران پیچیده است. با این حال، همکاری های امنیتی قابل توجهی بین دو کشور از اواخر سال ۲۰۱۶ وجود دارد. نگرانی های امنیتی دو کشور شبیه به هم شده اند.

این دوره جدید همکاری با همه پرسی عراق آغاز شد و با روند صلح آستانه در سوریه ادامه دارد. این طور به نظر می رسد که ترکیه و ایران مستعد همکاری های امنیتی در مقایسه با مشکلات اقتصادی هستند.

از طرف دیگر به عنوان استاد دانشگاه می خواهم توجهات را به بخش های فرهنگی و آموزشی که پتانسیل های همکاری را دارند جلب کنم. برنامه های تبادل نهادی مورد توجه بسیاری است. به عنوان مثال، در کلاسهایی که من تدریس می کنم دانشجویانی از ایران وجود دارند. ترکیه برنامه های بورس تحصیلی خود را افزایش داد که این مسئله دانشجویان ایرانی را قادر می سازد تا تحصیلات خود را در ترکیه ادامه دهند. به همین ترتیب، دانشجویان ترک نیز می توانند برای تحقیق به ایران بروند. سفارت ایران در سالهای اخیر از بسیاری از دانشجویان ما حمایت کرده است. در این راستا، تقویت همکاری در زمینه آموزشی به نفع هر دو کشور در سالهای آینده خواهد بود.

*اهمیت همکاری های منطقه ای دو کشور چیست؟

همانطور که در سوال قبلی پاسخ دادم، ایران و ترکیه به دلیل پویایی تحولات منطقه، در حال تعمیق همکاری های منطقه ای هستند. در دوران دولت اوباما، ایالات متحده نمی خواست از منابع انسانی خود برای محدود کردن قدرت نظامی ایران در سوریه استفاده کند. به همین دلیل، آنها شروع به مسلح کردن YPG کردند.

با این وجود، این مسئله به یک مشکل امنیت ملی برای ترکیه تبدیل شده است. ترکیه تاکنون سه عملیات نظامی در سوریه داشته است. پس از عملیات چشمه صلح، ترکیه با روسیه و آمریکا توافق کرده است  اما در این توافق ها پیشرفتی حاصل نشده است. موضع روسیه و آمریکا در شمال سوریه در حال نزدیکتر شدن است که به نظر می رسد برخلاف نگرانی های ایران و ترکیه می باشد.

خصوصاً این احتمال وجود دارد که آمریکا از نیروهای YPG بخواهد که به عراق منتقل شوند و از آنجا YPG می تواند برای ایران تهدیداتی ایجاد کند. این منطقه نیز برای ترکیه دارای حساسیت است. بنابراین، نگرش مشترک ترکیه و ایران در مورد مسئله YPG بسیار مهم است.

*چه موانعی در راه همکاری های دو کشور وجود دارد؟

رویکردهای سیاست خارجی ترکیه و ایران متفاوت است. بنابراین، برای آنها اتخاذ یک نگرش مشترک نسبت به هر موضوعی امکان پذیر نیست. اما نگرانی های امنیتی دو کشور با توجه به آخرین تحولات منطقه موجب اتحاد آنها شده است.

با این وجود، در هر دو کشور گروه هایی وجود دارند که از همکاری در این زمینه راضی نیستند. افکار عمومی در هر دو کشور نباید تحت تأثیر گفتمان منفی تولید شده توسط این گروه ها باشد. از نظر من، مانع اصلی، گروه های فوق الذکر است که باعث ایجاد سوء تفاهم در هر دو کشور می شود.

*قطعاً ایالات متحده فشارهایی را بر ترکیه برای کاهش روابط اقتصادی این کشور با ایران در راستای سیاست فشار حداکثری خود بر ایران اعمال کرده و خواهد کرد. آیا ترکیه سیاست آمریکا را دنبال خواهد کرد؟

اختلافات چشمگیری در سیاست ایالات متحده، بین ترامپ و گروههایی که با او مخالف هستند وجود دارد. ترامپ و تیم او از اهمیت ترکیه و مذاکرات آزاد با ایران آگاه هستند. برای نخستین بار، یک رئیس جمهور آمریکا خاطرنشان کرد که هدفش تغییر رژیم در ایران نیست. این قابل توجه است. از طرف دیگر، دموکرات ها و محافظه کاران هر دو مواضع ضد ترکیه و ضد ایرانی اتخاذ می کنند. به همین ترتیب بنیاد دفاع از دموکراسی ها که قبلاً از ترامپ پشتیبانی می کرد اما اکنون منتقد اوست، ضد ترکیه و ایران است. بنابراین، روابط آمریکا و ترکیه زیر سایه این گروه های مختلف قرار دارد.

ترکیه همواره تأکید کرده است که سیاست تحریم در قبال ایران فایده ای ندارد. به همین دلیل، ترکیه به ترغیب ایران و ایالات متحده برای شروع هرچه سریعتر روند مذاکره ادامه خواهد داد. برای ترکیه همیشه دیپلماسی راه جامع برای حل مشکلات است.

*با وجود مواضع ضد اسرائیلی آنکارا، روابط ترکیه با رژیم اسرائیلی به طور معمول ادامه دارد. فکر نمی کنید این مسئله به نوعی باعث ایجاد بی اعتمادی بین ایران و ترکیه شود؟

اخیراً تحولات قابل توجهی در مدیترانه شرقی رخ داده است. همکاری روزافزون بین اسرائیل و یونان باعث نگرانی ترکیه شده است. از سوی دیگر، توافق اخیر ترکیه و لیبی معادلات را از نظر توازن قوا در منطقه بهم زده است.

تا آنجایی که من دنبال می کنم، نگرانی هایی در ایران درباره رابطه احتمالی ترکیه و اسرائیل وجود دارد. با این حال، موضع ترکیه در مدیترانه شرقی کاملا متفاوت از اسرائیل است. علاوه بر این، موضع اسرائیل نسبت به YPG علیه منافع ترکیه است. در این زمان، ایجاد روابط حسنه ترکیه با اسرائیل امکان پذیر نیست.

*سطح همکاری فعلی ایران و ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا پیشنهادی برای بهبود آن دارید؟

ایران اخیراً تدوین گفتمان انتقادی را در مورد دو موضوع آغاز کرده است. یکی از آنها در مورد ساخت دیوار مرزی و دیگری مربوط به سدها در شرق ترکیه است. این دو موضوع نباید از طریق رسانه ها به یک منطقه درگیری تبدیل شود. ترکیه نگرانی های ایران را درک می کند. من فکر می کنم چنین گفتمانی بین دو کشور مانعی برای همکاری است.

کد خبر 4798617 پیمان یزدانی

منبع: مهر

کلیدواژه: ترکیه ایران ایالات متحده آمریکا عراق ایران رژیم صهیونیستی دونالد ترامپ ترکیه عربستان سعودی سوریه روسیه لبنان فلسطین انگلیس فرانسه بغداد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۲۱۰۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فرهنگ مشترک؛ سرمایه دو ملت

  آشنایی با فرهنگ یک کشور همجوار، درک ما را ازجهانی که در آن زندگی می‌کنیم، بیشتر می‌کند و با وجود چالش‌ها و مسائل‌مان مثل اقتصادی و سیاسی که بیشتر با همسایگان است، راه بحران‌های احتمالی را می‌بندد. بر همین اساس ما نیازمند یک نقشه‌راه جامع برای تاثیر فرهنگی هستیم. سفر اخیررئیس‌جمهور به پاکستان و همراهی وزیر ارشاد برای رایزنی در مسائل فرهنگی و تولیدات محصولات فرهنگی مشترک نشان می‌دهد که پس ازچهار دهه غفلت، حالا در همکاری مشترک فرهنگی با افقی باز در حال رایزنی فرهنگی هستیم. 
   
فرهنگ در کنار اقتصاد
حضور رئیس‌جمهور ایران به همراه هیأتی عالی‌رتبه از مقامات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نشان داد که رویکرد ایران اسلامی به همکاری مشترک با همسایگان، جنبه‌های فرهنگی و اقتصادی را دوشادوش هم پیش می‌برد و همین مسأله باعث تحکیم وحدت در این زمینه خواهد شد. توجه به موضوع فرهنگ در کنار اقتصاد که حالا در سفر هیأت عالی‌رتبه ایرانی در پاکستان خود را نشان می‌دهد، از سنت‌های کهن ایرانی است که سال‌ها بود به دست فراموشی سپرده شده بود. اگر نگاهی به گذشته داشته باشیم و به جاده ابریشم و تعاملات فرهنگی و اقتصادی آن نگاه کنیم، به‌خوبی درمی‌یابیم که گسترش فرهنگ ایرانی در منطقه همواره با مسائل اقتصادی همراه بوده و همین موضوع به اعتلای فرهنگ ایرانی نیز کمک کرده است. توجه به ظرفیت پاکستان یکی از همین موارد است که امروز شاهد هستیم می‌تواند بر اساس خصوصیات جاده ابریشم دوباره احیا شود و مورد بهره‌برداری قرار گیرد.سفر رئیس‌جمهور و هیأت همراه به پاکستان هشت سند همکاری، توافقنامه و تفاهمنامه در پی داشت که یکی از آنها تفاهمنامه سینمایی و همکاری مشترک در تولیدات سینمایی است. حضور رئیس‌جمهور در ایالات پنجاب، ادای احترام و تقدیم تاج گل به آرامگاه اقبال لاهوری نشان می‌دهد که توجه به فرهنگ در این سفر، بیش از پیش اهمیت داشته است.
   
همگرایی جایگرین واگرایی
ایران و پاکستان به‌عنوان دو کشور همسایه از دیرباز دارای روابط گسترده فرهنگی بوده‌اند.بدون شک یکی از مهم‌ترین عواملی که نقشی مهم در روابط دوستانه و همگرایی این دو کشور داشته، اشتراک در فرهنگ و مذهب بوده است. با این حال در قرن اخیر به خاطر اعمال سیاست‌های بیگانگان رابطه بین دو کشور همواره به شکل همگرایی نبوده و به شکل واگرایی درآمده است. در حال حاضر با توجه به سیاست‌های خارجی که نگاه به همسایگان را بیش از نگاه به غرب دنبال می‌کرد، می‌تواند همکاری ایران و پاکستان را از این وضعیت خارج و یک همگرایی براساس مشترکات فرهنگی ایجاد کند. پاکستان همسایه شرقی ایران و زادگاه اقبال لاهوری به‌عنوان میراث مشترک دو کشور به حساب می‌آیدکه با توجه به تاثیرات فرهنگ ایرانی که برفرهنگ، زبان، آداب و سنن پاکستان گذاشته شده؛مشترکات فراوانی بین دوکشور به وجودآورده که یکی ازآنها«نوروز» است.مشترکات فرهنگی در زمینه شعر فارسی،موسیقی، تئاتر و سینما می‌تواند زمینه‌های مختلف همکاری، دوستی و مودت بین ملت ایران و پاکستان را فراهم آورد.
   
انطباق فرهنگی از زبان تا شعر فارسی
ایران و پاکستان از لحاظ جغرافیایی نزدیک‌ترین مردم در منطقه به یکدیگر هستند و از دیرباز ایرانیان روابط خود با شرق را بر اساس پاکستان و جاده ابریشم پی می‌گرفتند. صدور فرهنگ ایرانی به هند و روابط نزدیک ادبی و هنری که در این عرصه رقم خورد، به‌دلیل نزدیکی گفتمان فرهنگی ایران با مردم لاهور و کشمیر است. همان‌گونه که در این منطقه ما شاعران فارسی‌سرای بسیاری داریم که اقبال لاهوری مشهورترین آنهاست اما می‌توانیم از غنی کشمیری، ناطق مکرانی، غالب لاهوری، جویای کشمیری و آفرین لاهوری که از فارسی‌سرایان پاکستانی هستند یاد کنیم که باعث نزدیکی فرهنگ و زبان فارسی در منطقه شدند. حتی بر اساس پژوهش‌های مشترک در حوزه خط نیز بسیاری از پژوهشگران خط اردوی امروزی پاکستان را برگرفته از خط نستعلیق ایرانی می‌دانند.
   
موسیقی و گفتمان مشترک
اشتراکات ایرانی به غیر سنن و زبان مشترک، در سایر هنرهای ایران فرهنگی هم خود را نشان داده است. به‌ویژه در عرصه موسیقی که زبانی جهانی برای رسیدن به تفکر مشترک است.موسیقی ایران و پاکستان دارای اشتراکات تاریخی هستند که ریشه‌یابی آن، به‌خوبی عمق ارتباط معنوی دو ملت با یکدیگر را نمایان می‌کند.به‌طور مثال با آمیزش دستگاه‌های ایرانی و کشمیری، دستگاه جدیدی در موسیقی به نام دُهرپَد ابداع شد. یا آهنگ‌ها از ۲۲ به ۱۲ مجموعه نُت‌ تثبیت شد و ژانرهایی مانند خیال، تهمری و قوالی در فرهنگ مشترک پاکستان و ایران ابداع شد. هنر قوالی در پاکستان که اشتراک بسیاری در منطقه جنوبی ایران هم دارد، یکی از سنت‌های قدیمی است که باعث پیوست فرهنگی در منطقه جنوب ایران شده و اتفاقا در این زمینه چهره‌های جهانی مانند نصرت فتح‌علی‌خان را داریم که به‌عنوان یک چهره فرهنگی در پاکستان و ایران ستایش می‌شود. 

فرهنگ شیعی مشترک 
پاکستان به‌عنوان کشوری مسلمان دارای بخش بزرگی از شیعیان است که با فرهنگ ایرانی پیوندی ناگسستنی دارند. این فرهنگ در سالیان اخیر نیز به‌خوبی خود را نشان داده و پس از فروپاشی دولت بعث عراق و ازسرگیری سنت شیعی پیاده‌روی اربعین، اشتراکات فرهنگی ایران و پاکستان بیش از پیش خود را نشان داده است. هرساله شاهد هستیم که شیعیان پاکستانی از مسیر ایران و هم‌دوش ایرانیان به کربلا می‌روند و این سنت را با یکدیگر گرامی می‌دارند؛ همان‌گونه که سال گذشته ۱۰۰هزار شیعه پاکستانی از ایران برای پیاده‌روی اربعین به کربلا سفر کردند. این موضوع در کنار حضور دائمی شیعیان پاکستانی در حرم رضوی که  بیش از نیم میلیون نفر در سال است، به‌خوبی نشان می‌دهد که ایران و پاکستان نزدیک‌ترین ملت براساس اشتراک فرهنگی در منطقه هستند. این موضوع حتی باعث شده که رواق کوثر حرم مطهر رضوی به برنامه‌های فرهنگی و زیارتی مردم اردوزبان پاکستان اختصاص پیدا کند.
بامرور چنین پیوست فرهنگی، بدون شک نزدیکی دو ملت ایران و پاکستان می‌تواند نتایج درخشانی برای هر دو کشور داشته باشد.