به نقل از «تابناک»

جرایم سازمان یافته در نظام حقوقی ایران به خوبی تعریف نشده اند / ابهام یا خلأ قانونی، زمینه ساز بروز و گسترش بسیاری از جرایم است

تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۱۳۱۴۸۴

جرایم از لحاظ ماهیت و عناصر تشکیل دهنده با یکدیگر، شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند؛ مثل وجه مشترک بسیاری از جراِیم فراهم شدن عناصر سه گانه مادی و معنوی و قانونی است، ولی از طرف دیگر از لحاظ نتیجه و نحوه تشکیل و آثار، بین آن‌ها تفاوت‌های فاحشی وجود دارد. نظام کیفری هر کشوری به دنبال این است که با تمهیداتی اولا از وقوع جرایم پیشگیری کرده و در وهله بعد با آن‌ها مقابله نماید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این مسیر، برخی جرایم نوظهور بوده و نیاز به تدقیق و تامل بیشتری در نحوه پیشگیری و مقابله با آن‌ها دیده می‌شود.

به گزارش «تابناک»؛ جرایم سازمان یافته به علت آثار داخلی و بین المللی و گستردگی آن ها از مدت ها پیش، مورد توجه کشور‌ها بوده و برای پیشگیری و مقابله با آن تمهیداتی اندیشیده اند، اما سوال این است که نظام حقوقی ایران برای مقابله و پیشگیری از این جرم چه تمهیداتی در نظر گرفته است. دکتر منصور رحمدل، حقوقدان وکیل دادگستری و پژوهشگر حقوق جزا و جرم‌شناسی در گفت‌وگویی با «تابناک»، به بررسی و واکاوی نحوه مواجهه نظام کیفری ایران با این گونه جرایم پرداخت.    

وی با بیان اینکه ایران به موجب قانون «الحاق دولت جمهوری ‌اسلامی ‌ایران به کنوانسیون‌ سازمان ‌ملل‌ متحد برای مبارزه با فساد» به کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته ملحق شده به «تابناک» گفت: جرایم سازمان یافته در نظام حقوقی ایران به خوبی تعریف نشده اند و فقط در ماده ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی، قانونگذار از گروه مجرمانه نسبتا سازمان یافته نام برده است. با این کیفیت باید برای تعریف آن به کنوانسیون مقابله با جرایم سازمانه یافته مراجعه نمود. در برخی مواد قانونی قانونگذار از وقوع جرم به صورت سازمان یافته (ماده ۴۵ الحاقی به مصوبه مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۹۶) یا زنجیره‌ای (تبصره ماده ۵ مصوبه مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۳۶۷) صحبت کرده که به نظر می‌رسد باید آن را حمل بر ارتکاب جرم به صورت سازمان یافته نمود.

رحمدل در ادامه افزود: «طبق کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته برای آن که جرمی سازمان یافته تلقی شود، لازم است در آن انگیزه نفع طلبی باشد و با این کیفیت جرم تروریسم و جرایم دیگری که در آن انگیزه‌های مذهبی یا سیاسی یا ملی یا انگیزه‌های دیگر هدف اصلی از ارتکاب جرم را تشکیل می‌دهند، از ردیف جرایم سازمان یافته خارج می‌شوند.»

وی تصریح کرد: «عنصر دیگر این جرم طبق کنوانسیون مزبور، وجود سلسله مراتب میان اعضاست، به گونه ای که یک نفر هدایت بقیه را بر عهده دارد و نقش هر یک از اعضا در این سلسله مراتب مشخص می‌شود. عنصر دیگر وجود یک عامل خارجی یا ارتکاب جزئی از جرم در کشور دیگر است. در کنوانسیون سازمان ملل برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و روانگردان مصوب ۱۹۸۸ در وین نیز کنوانسیون مزبور از جرم سازمان یافته استفاده کرده است. با این کیفیت فارق، جرم سازمان یافته از جرم عادی یا غیرسازمان یافته را باید در وجود سلسله مراتب در جرم سازمان یافته و وجود انسجام بین اعضا و توافق و تبانی آن‌ها برای ارتکاب جرم معین یافت و در جرم عادی چنین ویژگی‌هایی وجود ندارد.»

این استاد دانشگاه بیان کرد: «اگر بدون اعتنا به تعریف کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته ـ که انتفاع مادی را شرط تحقق جرم اعلام کرده ـ به تعریف جرم سازمان یافته بپردازیم و جرایمی مانند تروریسم را در ردیف جرم سازمان یافته تلقی کنیم، می‌توان انگیزه‌های مذهبی یا سیاسی یا جدایی طلبانه یا اجتماعی و .. را از انگیزه‌های اصلی وقوع این جرایم تلقی کرد، ولی بنابه تعریف مندرج در کنوانسیون جرایم سازمان یافته انگیزه‌های مالی را باید مورد توجه قرار داد.

وی با بیان اینکه از نمونه‌های داخلی و بین المللی این جرایم می‌توان جرم قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان یا کالا و فساد اداری را نام برد، گفت: «دولت ایران برای مقابله با جرایم سازمان یافته در سال‌های اخیر سعی کرده از دولت الکترونیک استفاده کند و تا حد امکان دخالت مستقیم عامل انسانی در انجام امور را از بین ببرد و کار‌ها به صورت ماشینی انجام شود و هر چند این تمهیدات در پیشگیری از جرم به طور کلی و جرایم سازمان یافته به طور خاص موثر است، ولی با توجه به اینکه ماشین‌های مزبور نیز توسط عامل انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرند پیشگیری از جرم سازمان یافته در عمل با موفقیت مواجه نمی‌شود و تا زمانی که عوامل انسانی دخیل در قضیه اصلاح نشوند نباید خیلی به پیشگیری چشم امید دوخت.»

در پایان باید خاطرنشان کرد، در ایران ـ همان طور که ذکر شد ـ در ماده ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی تنها به ذکر سر دستگی در گروه‌های مجرمانه اشاره شده و اگر عمل ارتکابی آن‌ها دارای جنبه افساد فی الارض یا محارب باشند، با برخود شدید کیفری مواجه می‌شوند و همچنین به غیر از قانون مبارزه با قاچاق انسان، هنوز سیاست کیفری خاصی متناسب با این نوع از جرایم مورد توجه قرار نگرفته است و به نظر می رسد قانونگذار و دستگاه های مرتبط به این نکته توجه داشته باشند که ابهام یا خلا قانونی می تواند زمینه ساز بروز و گسترش بسیاری از جرایم باشد.

منبع: تابناک

کلیدواژه: انتخابات مجلس یازدهم رمز پویا آلودگی هوا محسن پورسیدآقایی هفته پژوهش طرح ملی مسکن مجید بهرامی گاز مرکاپتان وارونگی هوا محمد کیانوش راد جرایم سازمان یافته وکیل دادگستری انتخابات مجلس یازدهم رمز پویا آلودگی هوا محسن پورسیدآقایی هفته پژوهش طرح ملی مسکن مجید بهرامی گاز مرکاپتان وارونگی هوا محمد کیانوش راد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۳۱۴۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از کاهش زمان و فرآیند پروانه ساختمانی تا پیشتازی شیراز به لحاظ ارائه خدمات مهندسی

دیدار مدیریت شهری و هیئت رئیسه سازمان نظام مهندسی فارس در ساختمان سپهبد شهید سلیمانی شهرداری شیراز برگزار شد.

شهردار شیراز در این دیدار اظهار کرد: شهر شیراز و استان فارس در ایام نوروز جزو گردشگر پذیرترین شهر و استان کشور بود که خوشبختانه بدون هیچ حادثه‌ای باوجود بارش شدید باران، سپری شد.

محمدحسن اسدی تصریح کرد: موفقیت‌های کسب شده در شهرداری شیراز حاصل تلاش خانواده ۱۳ هزار نفری این مجموعه، تیم همدل و متخصص مدیریت شهری، شورای اسلامی این کلان‌شهر، دستگاه‌های اجرایی، خدمات‌رسان و نظارتی است و وفاق با نظام مهندسی نیز مرهون این همدلی بین مجموعه‌ای است.

او در بخش دیگر سخنان خود به مسائلی نظیر کاهش مدت زمان و فرآیند صدور پروانه ساختمانی سخن گفت.

شهردار شیراز همچنین بیان کرد: بیش از دو هزار پروزه در شهرداری شیراز فعال است و هیچ پروزه تعطیل و نیمه تعطیلی نداریم.

اسدی خواستار همدلی در حفظ عنوان شیراز؛ پایتخت محیط زیست آسیا شد.

 نایب‌رئیس کمیسیون شهرسازی، معماری و هوشمندسازی شورای اسلامی شهر شیراز نیز در بخشی از این نشست با بیان اینکه اکثر مهندسین شهرداری شیراز در بخش‌های مختلف عضو خانواده بزرگ نظام مهندسی هستند، گفت: نظام مهندسی فارس سرآمد نظام مهندسی‌های سراسر کشور است.

محمود صفایی خاطرنشان کرد: کلان‌شهر شیراز به لحاظ ارائه خدمات فنی و مهندسی نیز سرآمد و موجب افتخار است.

او همچنین با تصریح بر این موضوع که منافع عمومی سرلوحه کار این نهاد قرار دارد، عنوان کرد: نظارت بر تخطی کنندگان مسائل فنی از مهمترین موضوعاتی است که باید برای حفظ قداست مجموعه نظام مهندسی در اولویت قرار گیرد.

قائم مقام شهردار شیراز نیز در ادامه این نشست اظهار داشت: بودجه شهرداری شیراز در سال گذشته و در زمانی که صحبت از تعریف بسته ۵۰ هزار میلیارد تومانی شد، ۲۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود.

آرش فرج‌زاده با تصریح بر این نکته که در واقع دو برابر کار یکسال، پروژه در شهرداری شیراز تعریف شد، گفت: با همکاری شورای اسلامی شهر شیراز، این مهم محقق و در بهمن ماه ۱۴۰۲ تقریبا نیمی از پروژه‌ها افتتاح و عملیات اجرایی نیم دیگر پروژه‌ها آغاز شد و عملا شهرداری شیراز سال گذشته با تعامل دستگاه‌های اجرایی بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان پروژه را به سرانجام رساند و یا عملیات اجرایی آنها را آغاز کرد.

او با بیان اینکه امسال هم این مهم در حال برنامه‌ریزی است و به زودی اعلام خواهد شد، از تعریف و تدوین برنامه عملیاتی و راهبردی در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۴ توسط شورای اسلامی شهر و شهرداری شیراز سخن گفت و افزود: ۴۴ پروژه کلان در این راستا تعریف شد که بسته محرومیت‌زدایی نیز یکی از مهمترین این پروژه‌هاست.

فرج‌زاده همچنین تسهیل پاسخگویی به مراجعین شهرداری را از مهمترین برنامه‌های تعاملی و مشترک شهرداری و نظام مهندسی عنوان کرد.

معاون معماری و شهرسازی شهرداری شیراز نیز در ادامه این نشست تاکید کرد: پروژه‌های شهرداری شیراز به همت مدیریت مطلوب، فعال است.

مهدی قلندری با اشاره به در خصوص برنامه‌هایی که توسط معاونت متبوع در بازه زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تدوین شده، سخن گفت.

وی همچنین از ارائه آموزش‌های لازم به نیرو‌های متخصص در شش ماهه نخست امسال در رابطه با نرم‌افزار جدید نحوه بررسی نقشه‌های ساخت و تاسیسات خبر داد و گفت: در حال حاضر این مهم به صورت سری انجام می‌شود که با استقرار نرم افزار جدید، آموزش به نیرو‌های متخصص هم در دستور کار قرار خواهد گرفت.

رئیس سازمان نظام مهندسی فارس نیز در این جلسه عملکرد شهرداری شیراز در سال گذشته مبنی بر افتتاح و کلنگ‌زنی بیش از هشتاد هزار میلیارد تومان پروژه را کاری بسیار سخت و تحسین برانگیز عنوان کرد و گفت: این مهم به زبان کاری ساده، اما در عمل بسیار سخت است.

ستار خورشیدی به ارجاع پرونده‌های ساختمانی به سامانه ارجاع و سامانه شفافیت اشاره و تصریح کرد: یکی از ارکان سالم سازی، ایجاد شفافیت است.

او با بیان اینکه در بحث تفکیک نیز نظارت با نرم افزار و ثبت سیستمی انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: برای نخستین بار تمام پرونده‌ها در حال اسکن هستند که ۵۰ درصد آنها انجام شده است.

رئیس سازمان نظام مهندسی فارس عنوان کرد: افتخار سازمان نظامی مهندسس فارس این است که با شهرداری به عنوان یکی از ارکان اصلی در ساخت‌وساز و نظارت، راهکار تعاملی را پیش بگیرد.

باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز