موسیقی شعر حافظ بیانگر ظرفیت آوایی واژه‌هاست

مسیح افقه ، در نشست حافظانه‌ مرکز حافظ‌شناسی و کرسی پژوهشی حافظ، با عنوان "تحلیل خویشاوندی حافظ با موسیقی" از ظرفیت موسیقایی شعر حافظ برای ساختن تصنیف سخن گفت و از رهگذر این مطلب، یکی از دلیل‌های جاودانگی شعر حافظ را کاوید.

وی در این نشست که دوشنبه برگزار شد بیان داشت: رویکرد بسیاری از حافظ‌پژوهان بر گرایش حافظ به موسیقی تاکید می‌کند و بسیاری از مطالعات گذشته در زمینه‌ ارتباط حافظ با موسیقی، براساس بررسی اوزان عروضی، شناسایی تناوب هجاها و استفاده از واژگانی اشاره کرده‌اند که احتمالا در میان نوارندگان یا موسیقی‌دانان هم‌عصر حافظ مرسوم بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با بیان اینکه نمی‌توان به‌طور قطع و به‌یقین اظهار کرد که جاگذاری واژگان مرتبط با موسیقی در شعر حافظ، بنیان فنی از دیدگاه موسیقایی دارد، علت این ادعا را نامشخص بودن مختصات موسیقی عصر حافظ، از نظر فنی دانست.

استاد دانشگاه شیراز افزود: برای توصیف علمی موسیقی، مؤلفه‌های متعددی را باید تعریف کرد؛ اما دلایل کافی برای اثبات وجود موسیقی آوازی مانند آنچه در ردیف دستگاهی کنونی ایران وجود دارد، در دست نیست.

افقه ادامه داد: درحقیقت نمی‌توان استیلای موسیقی آوازی را همانند آنچه امروز استفاده می‌شود، قطعی دانست.

این مدرس موسیقی اظهار کرد: استفاده از واژه‌هایی مانند "می"، "یار"، "که" به‌عنوان مثال‌هایی از واژگان یک‌بخشی و واژه‌هایی مانند "جهان"، "نسیم"، "بیا" که واژگان دوبخشی هستند، در غزلیات حافظ زیاد شنیده می‌شود. این مثال‌ها نشان‌دهنده‌ آن است که واژه‌های اشاره شده و مانند آن‌ها با هرنوع از عناصر زمانی موسیقایی، قابلیت تلفیق دارند.

وی افزود: باتوجه به اینکه موسیقی ایران از زمان حافظ (قرن هشتم) تا کنون در حال تغییرات و دگردیسی‌های بسیاری بوده است، بیان این فرض که در طی این زمان، شعر حافظ در موسیقی دوره‌های مختلف تاریخی ایران استفاده می‌شده است چندان دور از ذهن نیست و در حقیقت موسیقی ایران همانند مقوله‌ای با خصلت کاملاً سیال‌گونه رفتار کرده است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه استفاده‌ حافظ از واژه‌های یک‌بخشی و دوبخشی، امکان تلفیق شعر و موسیقی را به‌میزان چشمگیری افزایش داده است گفت: این استفاده از واژگان با هرگونه تغییر ساختاری در موسیقی کلاسیک ایران قابلیت تلفیق دارد.

افقه با تاکید بر اینکه به‌کارگیری واژه‌های یادشده و مانند آن، به ذوق موسیقایی سراینده اشاره می‌کند، بیان داشت: احتمالا حافظ، خود، غزلیاتش را می‌خوانده یا به خوانندگان زمانش می‌سپرده و پس از تلفیق، تصحیح نیز انجام می‌داده است و این رویکرد برخی موسیقی‌دانان ایران نیز هست.

منبع: جماران

کلیدواژه: قیمت خودرو قیمت بنزین بودجه 99 استاد دانشگاه جهان ذهن شعر موسیقی قیمت خودرو قیمت بنزین بودجه 99 امام خمینی س سید مصطفی خمینی سید احمد خمینی سید حسن خمینی انقلاب اسلامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۳۱۹۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تنظیم متفاوت از یک قطعه موسیقی نواحی ایران

مهدی وجدانی آهنگساز و رهبر ارکستر قطعه «DONDOBAY» دوندوبای را با تنظیم متفاوت منتشر کرده است.

به گزارش ایسنا، مهدی وجدانی آهنگساز و رهبر ارکستر درباره این کار توضیح داد: قطعه «DONDOBAY» براساس موسیقی شمال خراسان است که این قطعه را برای کوارتت زهی که شامل دو ویلن، یک ویولا و یک ویلنسل تنظیم و سعی کردم که به ساختار و بافت اثر لطمه‌ای وارد نشده و آن را حفظ کنم. همچنین در یک بخش‌هایی نیز سعی کردم در تنظیم از فرهنگ و آیین موسیقی آن منطقه استفاده کنم. به هر حال همه ما می‌دانیم که آن‌ها در این قطعه علاوه بر موسیقی که با دوتا خراسانی اجرا می‌کنند، رقص‌هایی همانند رقص چوب نیز دارند و سعی کردم که این قطعه را نوعی تنظیم کنم که بتوانیم آن ریتم و رقص‌ها را نیز با هارمونی مدرن بشنویم.

مدرس آکادمی هنرهای مدرن استانبول ادامه داد: بحث موسیقی شمال خراسان را نیز تمام مردم ایران می‌دانند که از قدیم مهد فرهنگ و تمدن بوده و به دلیل وسعت جغرافیایی که داشته، سرشار از موسیقی و فرهنگ بوده و همینطور فرهنگ کتبی شفاهی همانند شاهنامه، لیلی و مجنون، شاه‌صنم و... که آن‌قدر خراسان گسترش داشته که موسیقی آن شامل خراسان شمال، شرق، جنوب است، به دلیل اینکه در آن منطقه، اقلیت‌های کرد، ترک، ترکمن و دامنه وسیعی از این گویش‌ها هستند، سبک‌های مختلف موسیقی نیز در آن منطقه وجود دارد و به همین علت بخش خراسان و موسیقی آن حائز اهمیت بوده است.

او اضافه کرد: از دوران موسیقی کلاسیک و دوره رمانتیک مشاهده می‌کنید ریشه اکثر موسیقی‌های آن دوره، بر اساس موسیقی‌های فولک یا محلی آن بوده که نمونه‌های آن در آثار بتهوون، برامز، فرانس شوبرت و... بوده است. منشاء اصلی موسیقی تمام آهنگسازان کلاسیک و معاصر، به موسیقی محلی، فولک و نواها و آواهایی که در آن زمان داشتند، برمی‌گردد.

وجدانی همچنین گفت: به نظرم شنیدن موسیقی‌های فولکلور که در هر بخشی از کشور و شنیدن آن‌ها با تنظیم‌های جدید، می‌تواند سرآغاز اتفاق جدید در موسیقی کشور باشد به دلیل اینکه این آثار قابلیت این را دارند که این ملودی‌ها برای ارکستر سمفونیک و یا ارکستر ملی تنظیم شوند و این آثار بسیار جذاب و شنیدنی خواهد بود چرا که قطعا این‌ها در بن مایه ایرانی‌ها بوده و با این قطعات ارتباط می‌گیرند.

رهبرارکستر MSA استانبول در پایان نیز گفت: این قطعات را با ساختار مدرن و معاصر تنظیم کردم، قطعا اگر از سازهای اصیل ایرانی استفاده می‌کردم، شاید حس و حال آن تغییر پیدا می‌کرد. به شخصه علاقه داشتم که قطعات را به صورت مدرن تنظیم کنم یعنی جغرافیای آن را مقداری جهانی ببینم. به همین علت، سازها را در کوارتت زهی آوردم که که تماما سازها کلاسیک هستند.

انتهای پیام