انسان در اندیشه سعدی
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۱۸۰۸۲۲
ایسنا/گلستان در میان نوابغ ادبی و اندیشمندان زبان و ادب فارسی، سعدی یکی از زبان‌آورترین شاعران تاریخ و یکی از رفیع‌ترین قله‌های فکر و فرهنگ و ممتازترین سراینده شعر فارسی و اوج معنی گرایی و انسان‌گرایی در شعر تعلیمی است. در کلام سعدی شیرین‌سخن، منظور از انسان، انسان مطلق است. انسانی که حاصل اندیشه‌های الهی و مقام خدایی و خلیفه‌الهی دارد، انسانی که کل آفرینش در خدمت اوست و هیچ‌کسی در درگاه کبریایی خداوند خوار و حقیر نیست و راه وصول به‌حق موقوف و منحصر به صورتی خاص از پرستش نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او راه پرورش و تهذیب اخلاق را اعمال قدرت و خشونت بر مردمان نمی‌داند زیرا معتقد است باقدرت نمایی می‌شود بشر را مقهور کرد. آزار و شکنجه و سخت‌گیری ظاهر آدمیزاد را منظم می‌کند ولی باطن را پاک نمی‌کند و نور نمی‌بخشد. انسانیت روی در حجاب می‌کشد زیرا تسلط بر دل‌ها از دایره فشار بیرون است.
* انسان از منظر جامعه‌شناختی:
از نگاه سعدی اولین مؤلفه انسان اجتماعی، عدالت محوری، اخلاق‌مداری و پرهیز از مردم‌آزاری است. اخلاق‌مداری را باعث قوام اجتماع و نظم‌دهنده آن می‌داند:
به مردی که ملک سراسر زمین نیرزد که خونی چکد بر زمین
درجایی دیگر:
چنان زی که ذکرت به تحسین کنند چو مردی نه بر گور نفرین کنند
از نگاه سعدی اهمیت و بسط ارزش‌های اخلاقی در جامعه به حدی است که اگر خللی به آن وارد شود، بدون شک زمینه‌های سقوط جامعه فراهم خواهد شد. در بحث از مسائل اجتماعی توصیه اکید سعدی به حاکمان زمان این است که فرصت به‌دست‌آمده را در جهت خدمت به مردم به‌کار برید و در جای‌جای گلستان و بوستان به لزوم پرواپیشگی حاکمان نظر دارد: «ملوک از بهر پاس رعیت‌اند، نه رعیت از بهر طاعت ملوک» و یا در مقام توجه به همه مردم و رعیت و لزوم اتحاد ابنای بشرمی‌گوید:
بنی‌آدم اعضای یک پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی
در بوستان در تقریرات ثلاثه از ملاقات شیخ سعدی با آباقا از حاکمان تبریز سخن می‌گوید: روزی سعدی پس از اصرار زیاد حاکم به هم‌نشینی و مصاحبت با او به نزدش می‌رود، پادشاه از او می‌خواهد وی را نصیحتی کند و پندی دهد، شیخ در حال این قطعه در عدل و انصاف بفرمود:
شهی که حفظ رعیت نگاه می‌دارد حلال باد خراجش که مزد چوپانست
و گر نه راعی خلقست زهر مارش باد که هر چه می‌خورد او جزیت مسلمانیست
آباقا را عظیم خوش آمد و گفت لاجرم روزگار بدین نسق است که می‌بینی.
سعدی در مقام لزوم اعتدال در جامعه در باب هشتم گلستان متأثر از کلام حضرت حق که فرمودند: کلوا واشربو و لا تسرفو، انه لا یحب المسرفین(اعراف، آیه ۳۱) می‌گوید:
درشتی و نرمی به هم در به است چو فاصد که جراح و مرهم نه است
درشتی نگیرد خردمند نه سستی که ناقص کند قدر خویش
سعدی جهان را گذرا و تنها یک چیز را مانا و پایدار می‌داند و آن ماندن نام نیک از انسان‌هاست که بر اثر کار نیک از آدمی برجای می‌ماند:
بد و نیک مردم چو می بگذرد همان به که نامت به نیکی برند
و قبل از او نیز فردوسی شاعر بزرگ چنین گفت:
نباشد همی نیک و بد پایدار همان به که نیکی بود پایدار
* انسان از منظر عرفانی:
نوعی دیگری از انسان که سعدی به آن توجه دارد، انسان عرفانی است. گرایش سعدی به برخی از مکاتب خاص عرفانی به‌ویژه اندیشه‌های اهل فتوت و مروت است. بوستان نیز آمیزه‌ای از عرفان، حکمت عملی، اخلاق و دستورهای زندگی است؛ بنابراین هنر دیگر سعدی در کنار مضامین بلند اخلاقی و اجتماعی، اندیشه‌های صوفیانه و والای عرفانی اوست که کلام ساده و بدور از تکلف و در عین حال پر ایجازش را دل‌نشین کرده است. ازنظر سعدی انسان دارای استعدادی بی‌نهایت است و این نعمت الهی فقط در وجود انسان به ودیعه گذاشته‌شده است. انسان ازنظر ترکیب از جسم و روح و عواملی از قبیل نطق، قامت افراشتگی، عقل، اختیار، الهام، وحی و کتابت با بقیه موجودات متفاوت است؛ بنابراین ازنظر سعدی تنها موجودی که بی‌نهایت را درک کرده و لایتناهی است، انسان است:
رسد آدمی به‌جایی که به جز خدا نبیند بنگر که تا چه حد است مکان آدمیت
یعنی اینکه هیچ مانعی برای سیر انسان به‌سوی کمال و حضرت حق وجود ندارد. حد انسان در بی‌حدی است و محدود به حدود و مقید به قیود نیست. انسان دائم در حرکت و در سیر است. از جائی شروع شده است اما بی‌انتهاست و به‌جایی نیز ختم نمی‌شود. ارزش سخن سعدی از این منظر که او همانند قرآن کریم از افقی بالاتر به انسان نگریسته است و رسالت آفرینش انسان را شناختن جان این جهان و حقایق می‌داند، مشخص می‌شود؛ بنابراین سعدی شاعر انسانیت است. نمونه‌هایی از مشرب عرفانی سعدی:
در بیان مقام اولیا و توجه به باطن:
سلاطین عزلت، گدایان حی منازل شناسان گم کرده پی
به سروقتشان خلق کی ره برند که چون آب حیوان به ظلمت درند
چو بیت‌المقدس، درون پر قباب رها کرده دیوار بیرون خراب
چو پروانه آتش به خود در زنند نه چون کرم پیله به خود بر تنند
و لزوم پیروی از مراد و شیخ:
در این بحر جز مرد داعی نرفت گم آن شد که دنبال داعی نرفت
در منظومه فکری سعدی، راه عرفان باید به راه پیامبر ختم شود یعنی عارف در هر مرتبه‌ای از فنا و مستی باشد باید از راه طریقت و حقیقت بگذرد. طریقت بدون حقیقت و حقیقت بدون طریقت معنا ندارد و این دو ملازم و تکمیل‌کننده یکدیگرند. سعدی علاوه بر اینکه به خدا عشق می‌ورزد به‌کل هستی نیز عشق می‌ورزد و هستی را آیینه خدا می‌داند:
به جهان خرم از آنم که جهان خرم ازوست عاشقم بر همه عالم که همه عالم ازوست
* انسان از منظر قرآن و حدیث:
یا ایّها الّذین آمنوا اتقّوالله ... ای دوستان، خدای تعالی شما را دعوت به تقوی الهی می‌کند و نشان دوستی آن است که پرهیزکاری پیشه کنید. ازنظر قرآن و شیخ شیراز، خویشتن‌شناسی نردبام معرفت الهیست هرکه خویشتن نشناس است شناسای حضرت عزت چون گردد؟ پس بر تو باد ای برادر که تا توانی تن بخدمت و طاعت در دهی و سر بر خط فرمان ارادت نهی که به‌نور ذکر و عبادت، درون مؤمنان روشن گردد. پس بوسیلت این روشنایی با مکاشفات غیبی و مشاهدات روحانی دست دهد. (من عرف نفسه فقد عرف رّبه) بنابراین در ترک فرمان الهی تاریکی‌هاست و در آیینه تاریک چیزی نمی‌توان دید.
سعدی حجاب نیست تو آیینه پاک دار زنگار خورده چون بنماید جمال دوست؟
کلام آخر اینکه سعدی شاعر انسانیت، شاعر مهربانی‌ها، اخلاق، رحمت، بیداری و حقیقت است. صلح‌طلبی سعدی در دنیا زبانزد است. سعدی در گلستان آن چرا که در دنیای واقعی وجود دارد، بیان می‌کند اما در بوستان به ایجاد یک جامعه آرمانی و ایده آل نظر دارد. ضرورت احساس همدلی و هم دردی انسان‌ها نسبت به یکدیگر امری اجتناب‌ناپذیر در دنیای امروز است. سعدی پیام انسان را به زیباترین اندیشه و رساترین استدلال بیان کرده است. حتی خدا خودش را در آیینه انسان کامل دیده است؛ یعنی اگر انسانی هم نوعان خود را انسان نشمارد انسانیت خود او محل تردید است؛ بنابراین سعدی می‌گوید ای انسان از تنگ‌نظری‌ها و کوته‌بینی‌ها دست‌بردار و بگذاریم انسانیت از افق زندگی همگان سر بزند و بدرخشد.
زینب تقی‌نژاد، دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری سعدي
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۸۰۸۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تعامل رسانه‌ها با اندیشکده‌ها باید تقویت شود/ سیاست پژوهی، نوک پیکان پژوهش است
به گزارش گروه پژوهش خبرگزار یعلم و فناوری آنا، در این نشست که با حضور سجاد زوده مهر (دبیر اجرایی جایزه سیاستگذاری سال) و سجاد هجری (دبیر علمی بخش بینشی و اندیشه‌ای جایزه سیاستگذاری سال) برگزار شد در آن علاوه بر تشریح فعالیت‌های این جایزه بر هم اندیشی با رسانه‌ها و استفاده از فضای تخصصی آنها در این حوزه هم تأکید شد.
سجاد هجری دبیر بخش بینشی و اندیشه‌ای جایزه سیاستگذاری سال فعالیت‌های جامعه اندیشکده‌ها و خانه اندیشه ورزان را در راستای سیاستگذاری علمی و جهت دهی غیرمستقیم در حوزه سیاست پژوهی و در امتداد آن فعالیت جامعه اندیشکده‌ها به عنوان واحد رصد و ارزیابی خانه اندیشه ورزان را شناسایی، برجسته سازی و ارزیابی سیاست پژوهی در سطح ملی عنوان کرد و بیان داشت: امیدواریم با توجه به فعالیت تخصصی که خبرگزاری آنا در حوزه تخصصی پژوهش دارد بتوان همکاری‌های خوبی را برای اطلاع رسانی از فعالیت‌های جامعه اندیشکده‌ها و خانه اندیشه ورزان رقم زد. باید گفت که خانه و اندیشکده نقشی واسط میان اندیشگاه‌ها با خیلی از نهاد‌های دولتی و رسانه را ایفا می‌کنند و می‌توانیم این حلقه ارتباطی را با فضای رسانه‌ای و بویژه رسانه تخصصی خبرگزاری آنا ایجاد کنیم.
* سیاست پژوهی، نوک پیکان پژوهش
وی ادامه داد: سیاست پژوهی، نوک پیکان پژوهش در اندیشکده‌ها است و این فضا به پژوهش‌های اندیشه ورزی سیطره و احاطه دارد. این موضوع می‌تواند به اندیشه ورزی جهت دهد. اندیشکده است که می‌تواند مسائل را در جامعه و مردم کشف کند و هویت بخشی کند و به نهاد علم نشان دهد. اندیشکده‌ها برای سیاست گذاری در این خصوص به یک مبانی نظری نیاز دارند و برای این که بتوان در نهاد اندیشه ورزی راهبرد و سیاست داشته باشیم باید این مبانی در اختیار آنها قرار بگیرد. به همین خاطر نظام اندیشه ورزی در جهت دهی نظام علم خیلی نقش موثری دارد.
* رسانه جایگاه اساسی در اندیشه ورزی دارد
هجری در پاسخ به سوال خبرنگار آنا مبنی بر ارتباط اندیشکده‌ها با رسانه‌ها، این طور پاسخ داد: رسانه بسیار جایگاه اساسی در اندیشه ورزی دارد. در چرخه سیاستگذاری ما جایگاه رسانه را در اندیشه به طور اخص درک می‌کنیم. در بحث پژوهشی، اندیشکده‌ها برای شناخت مشکلاتی که در جامعه وجود دارد ناگزیر به رجوع سمت رسانه‌ها هستند که بازتابی از جامعه ومردمان خودشان هستند. این ارتباط دو سویه چنین در هم تنیده است که حتی رسانه‌ها هم با فرصت جذب و اقناع به کمک سیاست پژوه می‌آید تا سیاست مدونی که توسط اندیشکده‌ها تنظیم شده است را برای مردم مشروع کند. با توجه به این مهم هر اندیشکده‌ای نیازمند این است که با رسانه‌ها ارتباط خیلی خوبی را برقرار کند و از رهگذر این فرصت بتواند به نتایج مطلوبی دست پیدا کند.
اندیشکده‌های کشورمان نه تنها نیازمند ایجاد ارتباط خوبی با رسانه‌ها هستند بلکه ضرورت ایجاد و تقویت درک درست نسبت به این موضوع نیز مشهود استوی ادامه داد: اندیشکده‌های کشورمان نه تنها نیازمند ایجاد ارتباط خوبی با رسانه‌ها هستند بلکه ضرورت ایجاد و تقویت درک درست نسبت به این موضوع نیز مشهود است. از نظر من در آسیب شناسی اندیشکده‌ها می‌توان به دو موضوع عمده اشاره کرد. یکی اینکه هنوز رسالت اصلی خودشان را که نقد قدرت رسمی است متوجه نشدند و مورد بعدی این که اندیشکده‌ها با ادبیات اندیشه ورزی ورسانه‌ها هنوز به اندازه کافی آشنا نیستند. اکنون برای این پرسش که رسانه‌ها چه نقشی را در قبال اندیشکده‌ها ایفا می‌کنند، جواب موثری در زیست بوم اندیشه‌ورزی کشور نیافته است.
هجری در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که چرا نگاه انتقادی و مطالبه گر در رسانه‌ها نسبت به اندیشکده‌ها وجود ندارد، این طور پاسخ داد: شاید یکی از دلایل آن را باید در این جستجو کرد که نظام اندیشکده‌ای ما در حال حاضر و با تمام تلاش‌هایی که برای آنها صورت گرفته هنوز به بلوغ نرسیده است. در تأسیس برای برخی از اندیشکده‌های منطقه باید گفت که از دل رسانه‌ها بیرون آمدند. به عنوان مثال الاهرام در که در پژوهش‌های منطقه‌ای جزو رتبه‌های اول هست از دل رسانه‌ای با همین نام بوجود آمده است و یا اگر در برخی از اندیشکده‌های جهان جستجو کنیم می‌بینیم که رسانه به عنوان ایجاد کننده این اندیشکده‌ها نقش داشته است.
* تفکیک سطوح خروجی فعالیت اندیشکده‌ها از مبانی نظری تا عملیات میدانی در دومین جایزه ملی سیاستگذاری
در ادامه سجاد زوده مهر (دبیر اجرایی جایزه ملی سیاستگذاری و مدیر محتوای جامعه اندیشکده ها) به ارائه توضیحی در خصوص فعالیت‌های این مجموعه پرداخت و گفت: جامعه اندیشکده‌ها به عنوان واحد رصد و ارزیابی خانه اندیشه ورزان از سال ۱۳۹۶ و با رسالت شبکه‌سازی بین اندیشکده‌ها و ایجاد یک نظام رصد و ارزیابی فعالیت‌های اندیشکده‌ای، فعالیت خود را آغاز کرد. به همین منظور این مجموعه خدماتی را به اندیشکده‌ها و مراکز سیاست‌پژوهی ارائه می‌کند.
در گام نخست، تخصصی‌ترین سایت معرفی پژوهش‌ها و اقدامات اندیشکده‌های کشور راه اندازی شد. یکی از دلایل تصمیم گیری نسبت به راه اندازی سایت را می‌توان به مشهود بودن ضغف رسانه‌ای و اطلاع رسانی اندیشکده‌ها عنوان کرد.
همچنین جامعه اندیشکده‌ها خدمات دیگری از جمله فصلنامه، سالنامه، مجموعه‌ای از نشست‌ها همچون «گفتاک»، «اندیش‌گو» و برنامه رادیویی «با اندیشه‌ورزان» و... را به زیست‌بوم اندیشه ورزی کشور ارائه کرده است. یکی دیگر از مهمترین خدمات واحد ارزیابی خانه اندیشه ورزان برگزاری «جایزه ملی سیاستگذاری» است که به صورت دوسالانه برگزار می‌شود.
* اولین دوره جایزه ملی سیاستگذاری
وی ادامه داد: دوره پایلوت این جایزه را سال ۱۳۹۸ با عنوان جایزه «اندیشه‌ورزی و سیاست‌سازی» برگزار کردیم که ۵۰ پروژه و از ۱۶ اندیشکده به آن ارسال شد. در این جایزه از ۵ پروژه برتر تقدیر شد که می‌توان به «طراحی الگو و پیگیری اصلاح قانون صدور چک» اشاره کرد.
آثار دریافت‌شده ۳ مرحله ارزیابی را پشت سر می‌گذارند که اولین مرحله آن به صورت آفلاین وتوسط اعضای شورای علمی جامعه اندیشکده‌ها انجام میشوددر سال ۱۴۰۰ که اولین دوره رسمی این جایزه را با عنوان «جایزه ملی سیاستگذاری» برگزار کردیم و در آن سال بیش از ۲۵۰ پروژه از ۵۲ اندیشکده با یکدیگر رقابت کردند که عدد قابل قبولی بود. ایده اصلی آن جایزه، رقابت پروژه‌های اندیشکده‌ای فارغ از حوزه فعالیت و یا سطح اثرگذاری بود.
وی ادامه داد: آثار دریافت‌شده ۳ مرحله ارزیابی را پشت سر می‌گذارند که اولین مرحله آن به صورت آفلاین وتوسط اعضای شورای علمی جامعه اندیشکده‌ها انجام می‌شود. در مرحله بعد، پروژه‌های برتر به صورت حضوری به داوران پتل‌های موضوعی ارائه می‌شود و برترین‌های هر پنل در مرحله پایانی در حضور داوران رتبه بالا از نظر علمی و اجرایی پروژه‌ها به منصه بررسی و ارزیابی قرار داده می‌شوند. برترین پروژه دوره نخست جایزه ملی سیاستگذاری از اندیشکده دیاران با «برزخ بی هویتی در سرزمین مادری» شناخته شد. این پروژه که موضوع آن در خصوص اعطای شناسنامه به فرزندانی بود که از مادری ایرانی و پدری غیر ایرانی متولد شدند و به مرحله اجرا هم رسید، اما بنا به دلایلی این موضوع فعلا متوقف شده است. ۱۵ پروژه شایسته تقدیر نیز در آن جایزه شناسایی شد که از جمله آن می‌توان به پروژه «آینده‌پژوهی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی» از پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن اشاره کرد که به فعالیتی عظیم و مواجهه به ذینفعان بسیار، منجر به جلوگیری از تخریب این بافت تاریخی شد. پروژه شایسته تقدیر دیگر «ارائه مدل ساماندهی و جمع آوری گاز‌های همراه با نفت» از موسسه مطالعات انرژی سبحان بود که در اجرا ره آورد خوبی داشت.
* دومین دوره جایزه سیاستگذاری/ پژوهشگران برتر از امتیاز نخبگی بهره‌مند می‌شوند
زوده مهر به برگزاری دومین دوره جایزه سیاستگذاری در ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: بعد از برگزاری دوره‌های گذشته و استقبالی که از آن شد در این دوره شاهد ارسال ۵۰۷ پروژه و از ۱۰۷ اندیشکده بودیم. در بررسی اولیه ۴۵۵ پروژه شرایط لازم برای حضور در جایزه را داشتند ومابقی بیشتر مقالات علمی بودند که از مرحله ارزیابی کنار گذاشته می‌شدند. در این دوره تصمیم گرفتیم سطوح فعالیت اندیشکده‌ها به سطوح بینشی و اندیشه ای، استراتژیک و راهبردی، عملیاتی و اجرایی و تولید و توسعه محصول تفکیک کنیم. به این ترتیب ۶۵ پروژه در بخش بینشی و اندیشه ای، ۲۷۸ پروژه در بخش استراتژیک و راهبردی، ۱۵۰ پروژه در بخش عملیاتی و اجرایی و ۱۵ پروژه در بخش تولید و توسعه محصول ارسال شدند. بعد از ارزیابی‌ها در دو مرحله توسط اعضای شورای علمی جامعه اندیشکده‌ها وارائه پروژه‌ها در پنل‌های موضوعی، به ترتیب در بخش بینشی اندیشه‌ای ۴ پروژه، در بخش استراتژیک و راهبردی ۲۰ پروژه، در بخش عملیاتی اجرایی ۱۳ پروژه و در بخش تولید و توسعه محصول ۵ پروژه به مرحله نهایی صعود کردند که در صدد هستیم تا مرحله نهایی را تا پایان اردیبهشت ماه برگزار کنیم.
یکی از مهمترین شروطی که برای ثبت این موسسات در جامعه اندیشکده‌ها داریم استقلال فکری و عملی آنها استزوده مهر در پاسخ به این سوال که چه نهاد‌هایی در برگزاری این رویداد در کنارتان بودند خاطر نشان کرد: از نهاد‌هایی که در دومین جایزه ملی سیاستگذاری همراه بودند می‌توان به بنیاد ملی نخبگان اشاره کرد. طبق قول‌هایی که دادند قرار شد تا مدیران پروژه‌های برتر از امتیاز نخبگی بهره‌مند شوند و یا طرح‌هایی که به دلیل مسایل مالی به مرحله اجرا نرسیدند بنیاد به عنوان بازوی اجرایی کنارسیاست پژوهان باشد. حتی یکی از اپلیکیشن‌های حمل و نقل هم نسبت به حضور شرکت کنندگان مرحله دوم جایزه، مساعدت‌هایی فراهم کرد.
همچنین وی در پاسخ به این سوال که نسبت بین ارگان‌ها و مراکز پژوهشی آنها به چه صورت است و چه شروطی برای حضور آنها در جامعه اندیشکده‌ها وجود دارد بیان کرد: یکی از مهمترین شروطی که برای ثبت این موسسات در جامعه اندیشکده‌ها داریم استقلال فکری و عملی ان‌ها است. به عنوان مثال مرکز پژوهش‌های مجلس با وجود این که ریاست آن توسط رییس مجلس انتخاب می‌شود، اما به صورت مستقل عمل می‌کند و این استقلال فکری در خروجی‌ها نمود دارد به طوریکه و حتی نسبت به طرح‌ها و لوایح مجلس هم پژوهشگران آنها می‌توانند در مقام منتقد ظاهر شوند و نمایندگان را نسبت به تصمیم درست آگاه کنند. اما پژوهشگاه‌هایی ذیل برخی نهاد‌ها هستند که پژوهشگران آنها با نگاه غیر انتقادی و تایید گرایانه نسبت به تصمیم‌های نهاد بالا دستی خود اقدام به تحلیل می‌کنند که همکاری با این مجموعه‌ها در ماموریت‌های جامعه اندیشکده‌ها تعریف نشده است. گرچه ما با اندیشه ورزان مستقل هم ارتباط داریم که قید «عضویت در اندیشکده‌های دولتی و غیر دولتی» درباره آنها الزامی نیست.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»