به نقل از «ایکنا»

سهم‌خواهی احزاب؛ چالش ساختار سیاسی عراق/ خطر تجزیه در صورت تداوم خلأ قدرت

تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۲۰۸۲۹۳

گروه بین‌الملل ــ کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا با اشاره به این که سهم‌خواهی احزاب از چالش‌های مهم ساختار سیاسی امروز عراق است، تصریح کرد: عدم تشکیل یک حکومت مرکزی قوی و تداوم خلأ قدرت می‌تواند خطر تجزیه عراق از سوی آمریکا را در پی داشته باشد.

اعتراضات عراق از اول اکتبر ۲۰۱۹ (۹ مهرماه) در بغداد و برخی شهرهای جنوبی این کشور در اعتراض به برخی مسائل همچون فساد مالی و اداری، کمبود خدمات اجتماعی، بیکاری و نبود فرصت‌های شغلی آغاز شد که این اعتراضات به دلیل نفوذ عناصر وابسته به آمریکا و برخی کشورهای مزدور منطقه به خشونت کشیده شد و  در نهایت سبب شد که «عادل عبدالمهدی»، با هدف جلوگیری از ریخته‌شدن خون بیشتر از قدرت استعفا دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در حال حاضر، جریان‌ها و احزاب سیاسی عراق در حال رایزنی برای معرفی گزینه تصدی پست نخست‌وزیر هستند که آخرین خبرها حاکی از این است که ائتلاف «البناء»(سازندگی) به رهبری «هادی العامری» طی نامه‌ای به «برهم صالح»، رئیس‌جمهور عراق، اعلام کرده است که رهبران فراکسیون‌های زیر مجموعه ائتلاف البناء، «قصی عبدالوهاب السهیل»، وزیر سابق آموزش عراق را به عنوان نامزد نخست‌وزیری معرفی می‌کنند.
در همین راستا، خبرگزاری ایکنا با هدف بررسی ساختار سیاسی عراق و آخرین تحولات این کشور پس از استعفای عادل عبدالمهدی، گفت‌وگویی با «حسین کنعانی‌مقدم»، تحلیلگر و کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا، انجام داده است که بخش نخست این گفت‌وگو با عنوان «موج‌سواری بعثی‌ها بر اعتراضات عراق با تقویت ناسیونالیسم عربی» منتشر شد و در این نوشتار بخش دوم این گفت‌وگو تقدیم می‌شود.   ایکنا – در افکار عمومی کشورمان این مسئله مطرح است که فضا در عراق تا حدودی ضدایرانی شده است. آیا این موضوع را تأیید می‌فرمایید؟
 
در حال حاضر، از نظر امنیتی امکان سفر به برخی شهرهای عراق وجود ندارد و توصیه ما نیز این است که سفرها به عتبات کمتر صورت گیرد و سعی شود در زمانی که فضا آرام شد، این سفرها انجام شود. اما به هرحال این اعتراضات نمی‌تواند مانع از اعزام زائران جمهوری اسلامی ایران به این کشور باشد.

از سوی دیگر بحث تحریم کالاهای ایرانی نیز در عراق مطرح است. اما خود عراقی‌ها هم می‌دانند که مهم‌ترین دروازه اقتصادی برای مبادله کالا، ایران است. به همین دلیل مشکلات اقتصاد عراق بدون اقتصاد ایران بیشتر خواهد شد، اما این شرایط احتمالا موقت است و احتمال می‌رود زمانی که خواسته‌ها مبنی بر تغییر در ساختار قانون اساسی عراق محقق شود، ادامه داشته باشد.
 
ایکنا – موضع چهار شخصیت تأثیرگذار شیعه عراق یعنی مقتدی صدر، حیدر العبادی، عمار الحکیم و نوری المالکی نسبت به اعتراضات این کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
 
همه این افراد نماینده یک حزب و جریان هستند، یعنی نمایندگان ائتلاف سائرون، حزب اسلامی «الدعوة»، جریان حکمت ملی عراق و ائتلاف دولت قانون هستند. این شخصیت‌های شیعی از یک سو از اعتراضات مردم به مسائل اقتصادی حمایت و تلاش می‌کنند خود را حامی مردم نشان دهند، اما در عین حال برای حفظ حاکمیت و یکپارچگی عراق تلاش می‌کنند و درصدد هستند که ساختار دولت و مجلس فرو نریزد.
 
همچنین، رقابت‌های این شخصیت‌های شیعی برای جذب مردم به سمت احزاب و جریان‌های سیاسی از دیگر انگیزه‌های آن‌ها برای حمایت از معترضین بود، به‌طوری که مقتدی صدر چندین بار شخصا در تظاهرات حضور پیدا کرد، اگرچه در برخی مواقع مردم هم علیه او شعار نیز دادند.
 
از سوی دیگر، عقبه برخی از جریان‌های سیاسی عراق، یا حمایت‌ از سوی عربستان است یا مستقیماً با آمریکا همکاری می‌کنند و یا تحت حمایت مستقیم برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس مثل امارات قرار دارند، بنابراین به نظر می‌رسد این شخصیت‌ها ممکن است تا مرحله‌ای که بتوانند خود را از نظر سیاسی برای دولت آینده بالا بکشند و رفتارهایشان را ادامه دهند.
 
به عقیده من، در طرح آمریکا که در منطقه در حال اجرا است (شورش از درون، حمایت از بیرون) فعال‌کردن جنبش‌های اجتماعی و ایجاد نوعی خلأ قدرت مطرح است که در ایران نیز همین طرح را دنبال می‌کنند و در برخی کشورها همچون لیبی اکنون این جریان اتفاق افتاده است. آمریکایی‌ها می‌خواهند پس از اینکه مردم را از حاکمیت جدا کردند، نقشه اصلی خود را با مداخله بیشتری دنبال کنند و دولت ضعیفی سر کار ‌آید که با آمریکایی‌ها سازش و با طرح آنها همکاری کند و مدتی نیز ممکن است به مردم این کشور کمک‌های اقتصادی شده و مشکلات مردم تا حدودی حل شود، اما این‌ها مانند موریانه‌، پایه حاکمیت را خواهند خورد.
 
از سوی دیگر، ممکن است آمریکایی‌ها به دنبال روی کارآمدن یک دولت افراطی در عراق باشند که به دنبال سرکوب کردن باشد و با درگیرکردن دولت با مردم اهداف خود را محقق کنند، به‌طوری که مردم را از حاکمیت جدا کرده و خود نیز به بهانه ایجاد صلح، اقدام به ایجاد پایگاه‌های نظامی و در نهایت دخالت بیشتر در عراق کنند.
 
ایکنا ــ برخی کارشناسان بر این باورند که سیستم حکومتی عراق تبدیل به یک شرکت سهم‌خواهی شده که هر حزب و گروهی سهم خود را می‌خواهد. به نظر شما آیا نظام ریاست جمهوری می‌تواند جایگزین نظام پارلمانی شود؟
 
نظامی که قانون اساسی در عراق تعریف می‌کند همین نظام پارلمانی است. نخست‌وزیر از مجلس بیرون می‌آید و رئیس‌جمهور هم تشریفاتی است. اما اکنون برخی افراد و جریان‌ها، نظام ریاستی را مطرح می‌کنند. البته آمریکایی‌ها نیز از مدت‌ها پیش به دنبال مسئله‌ای دیگر بوده و می‌گفتند که تنها راه نجات عراق سر کارآوردن یک دیکتاتور صالح است تا هم بتوانند رابطه خود را با او محکم کنند و هم اینکه این دیکتاتور صالح بتواند کشور را در یک تمرکز حاکمیتی قرار دهد.
 
نظام حزبی در عراق متأسفانه بد اجرا شد، یعنی احزابی که باید در مجلس رقابت خود را دنبال می‌کردند، رقابت خود را به خیابان‌ها کشاندند و باعث ایجاد انشقاق شدند. خصوصا رقابت بین شیعیان که اجماع شیعه را مورد هدف قرار داد و این چیزی بود که خیلی‌ها منتظر آن بودند؛ نخست‌وزیر هم وقتی سر کار می‌آمد، احزاب برای خود کوپن می‌خواستند و از آنها سهم‌خواهی می‌کردند، لذا هر دولتی که سرکار می‌آمد ناچار بود به جای اینکه به مجلس پاسخگو باشد، به قدرت نفوذی احزاب پاسخگو باشد، از این رو انسجام لازم در حاکمیت ایجاد نشد.   کد ویدیو دانلود فیلم اصلی  
اما به نظر من، عادل عبدالمهدی در مدتی که بر سر قدرت بود، در این قضیه موفق بود؛ زیرا نه به آمریکایی‌ها و نه به احزاب باج نمی‌داد و همین باعث شد که هر دوی این گروه‌ها نسبت به استمرار حاکمیت عبدالمهدی اعتراض داشته باشند و احساس کردند که عبدالمهدی مانع کار آنها است. شاید اگر عبدالمهدی به مقتدی صدر یا احزاب دیگر باج می‌داد چنین رفتاری با او انجام نمی‌دادند.
 
عبدالمهدی اصولی برای خود داشت و تبعیت او از مرجعیت هم بسیار بالا بود و در رابطه با حفظ وحدت شیعیان هم بسیار تلاش کرد.

ایکنا ــ پس از گذشت دو سال از پیروزی عراق بر داعش و تحقق نوعی وحدت و همدلی میان مردم و حاکمیت، آیا وقوع اعتراضاتی در این سطح قابل پیش‌بینی بود؟
 
تحلیلگران مسائل مختلفی مطرح می‌کنند. تحلیل بنده این است که عراق نیازمند یک «حاکمیت قوی» است، و اگر این حاکمیت قوی شکل نگیرد، هر بخش از این کشور مسائل و مشکلاتی خواهد داشت.
 
در حال حاضر، ساختارهای حکومتی در عراق، از جهت فعالیت وزارتخانه‌ها، دیوان‌سالاری و رسیدگی به امورات مردم ضعیف‌ است و حتی دولت‌های متوالی عراق نیز در بحث بازسازی و عمران این کشور ناکارآمد بوده‌اند، بنابراین شکل‌گیری عراق جدید به نظر می‌رسد که تنها منطقه سبز امنیتی بغداد نیست، بلکه باید کل عراق و تمامی مناطق این کشور در ساختار حاکمیتی این کشور مؤثر باشد. به‌ویژه که بسیاری از استان‌های عراق به دلیل صدماتی که در دوران صدام متحمل شده‌اند، توقع دارند دولت مرکزی آنها را در اولویت قرار دهد.
 
این در حالی است ‌که چنین اتفاقی نیفتاده است و مردم همیشه از این بابت اظهار نارضایتی می‌کنند. شاید بتوان گفت روابط کنونی عراق با کشورهای منطقه در بهترین شرایط است، اما نتوانسته است این رابطه را با استان‌ها و مناطق مختلف خود برقرار کند.
 
البته با اقلیم کردستان ممکن است بحثی نداشته باشد به دلیل آن که این اقلیم نفت صادر می‌کند و بودجه کلانی نیز از مرکزیت می‌گیرد و در کار دیگران مداخله نمی‌کند. اما برخی استان‌های سنی‌نشین و حتی شیعه‌نشین عراق با نوعی بی‌عدالتی در رابطه با حاکمیت مرکزی مواجه هستند و نخستین حرف آنها این است که حاکمیت ما را رها کرده و تنها به دنبال روابط خارجی است.
 
از طرفی بخش اعظمی از نفت عراق را آمریکا به عنوان غنیمت می‌برد، اما ساختار مرکزی نتوانسته آن را مدیریت کند. یا اینکه حتی آمریکایی‌ها در این کشور پایگاه دارند بدون آنکه به دولت مرکزی توجهی داشته باشند و در حقیقت حکومت مرکزی را هیچ می‌انگارند و این حاکی از آن است که دولت مرکزی نتوانسته است جایگاه خود را پیدا کند.
 
ایکنا ــ همانطور که می‌دانید هیئت شفافیت عراق بسیاری از مدیران و مسئولان سابق و کنونی این کشور را به اتهام فساد مالی، برای بازجویی فرا خوانده است. چه خلأهایی در ساختار حکومتی عراق وجود دارد که ما شاهد این حجم از فساد هستیم؟
 
این هیئت که کار خود را آغاز کرد و خود عادل عبدالمهدی و مرجعیت دینی عراق هم بسیار پیگیر آن بودند، زمانی که وارد لانه زنبور(احضار مدیران و مسئولان فاسد) شد، باعث شورش شد و موجب شد که زنبورها بیرون ریخته و اعتراض کنند. شاید بخشی از این شورش زیرپوستی، همین عوامل فساد هستند که قدرت مالی بسیار زیادی دارند و اقدام به بسیج نیروها در خیابان‌ها کرده و به آنها غذا و امکانات می‌رسانند و با در اختیار گذاشتن اسلحه تشویقشان می‌کنند. اینها از آن ناراحتند که عادل عبدالمهدی چرا درباره پرونده فساد به سراغ آنها آمده بود.

البته کسانی که فراخوانده شده‌اند بخش اندکی از کسانی هستند که در مفاسد اقتصادی در عراق سهم داشته‌اند. هرکس در عراق کار کرده باشد می‌داند که در هر منطقه‌ یک یا دو نفر هستند که وابستگی حزبی یا حاکمیتی دارند و در هر مبادله یا مناقصه‌ای که انجام می‌شود فقط سهم خود را طلب می‌کنند. اما حکومت به دنبال این است که این افراد را بازداشت کند.   کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
دلیل دیگری که عبدالمهدی مورد تهاجم این افراد قرار گرفت، بحث حشدالشعبی(بسیج مردمی) است یعنی حمایت از یک نیروی انقلابی شیعی که البته اعضای مسیحی، زرتشتی، ایزدی یا مذاهب دیگر هم در آن حضور دارند.
 
حشدالشعبی یک بازوی قدرتمند است که هرجا یک ناامنی اتفاق می‌افتد یا تهدیدی علیه عراق انجام می‌شود، می‌تواند جلوی آن بایستد، و عملا قدرتی است که همه از آن می‌ترسیدند و هراس داشتند که اگر بخواهند در مقابل دولت بایستند حشدالشعبی سرکوبشان کند. درحالی که اصلا حشدالشعبی چنین کاربردی نداشته و ندارند.
 
به هرحال آمریکایی‌ها به خاطر حشدالشعبی به عراق فشار می‌آورند و همچنین، به این بهانه که چرا عراق تحریم‌های آمریکا علیه ایران را در نظر نمی‌گیرد و مبادلات تجاری خود را با ایران قطع نمی‌کند، ناراحت هستند، این در حالی است عادل عبدالمهدی بارها به خاطر نقض تحریم‌ها مورد مؤاخذه قرار گرفته و فشارهای زیادی بر او وارد شد. حتی تمام کمک‌های عربستان سعودی یا کشورهای عربی به عراق قطع شد و فشار بر روی اقتصاد و معیشت مردم وارد آمد.
باید گفت عادل عبدالمهدی در مبارزه با فساد اقدام درستی انجام داد، اما نتوانست جلوی عواقب و پیامدهای این اقدامات را بگیرد.
 
ایکنا ــ با تشکر از زمانی که در اختیار ما قرار دادید. به‌عنوان جمع‌بندی اگر مطلبی هست بفرمایید.
 
من در تحلیل‌های خود مخالف کنار رفتن عادل عبدالمهدی بوده‌ام. اگر او کابینه را اصلاح و شرایط را برای حل و فصل بعضی از مشکلات و مسائل عراق فراهم می‌کرد بهتر بود. زیرا از طرفی ایجاد خلأ قدرت در عراق بسیار خطرناک است و از سوی دیگر، کسانی که می‌خواهند دولت تشکیل دهند، پس از خونریزی‌هایی که اتفاق افتاده بعید است حاضر شوند کنار هم بنشینند.   اگر دولت سرکار نیاید یا اینکه یک دولت موقت روی کار آید و بگویند دولت اصلی زمانی تشکیل می‌شود که انتخابات پارلمان انجام شود، معلوم نیست عراق چه زمانی به ثبات حاکمیتی برسد. اگر عراق نتواند یک حاکمیت قدرتمند در مرکز تشکیل دهد، باید منتظر باشیم که آمریکایی‌ها بحث تجزیه عراق را نیز کلید بزنند. انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا کنعانی مقدم گفت و گو عراق عبدالمهدی عتبات عالیات بین الملل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۲۰۸۲۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تداوم عقب‌نشینی نرخ ارز در بازار غیر رسمی/ قیمت دلار به کانال ۵۰ هزار تومان بازمی‌گردد؟

یک عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با اشاره به کاهش نرخ ارز در بازار غیررسمی، گفت: ریزش نرخ ارز همچنان ادامه‌دار خواهد بود و حتی احتمال می‌رود که به کانال ۵۰ هزار تومان هم بازگردد.

گروه بانک و بورس بازارنیوز- سعید ترکاشوند؛ «رامین پولادرگ» عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در گفتگو با بازارنیوز پیرامون روند فعلی بازار غیررسمی ارز و کاهش قیمت دلار در آن اظهار کرد: افزایش چند روز اخیر نرخ ارز صرفاً متاثر از وقایع سیاسی بود و هیچ علت اقتصادی در وقوع آن نقش نداشت. در حال حاضر قیمت دلار در بازار غیر رسمی رو به کاهش است.

این عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق تاکید کرد: با توجه به کاهش تنش‌های سیاسی و همچنین با در نظر گرفتن این احتمال که دیگر هیچ اتفاق جدیدی رخ نخواهد داد، انتظار می‌رود که کاهش نرخ ارز همچنان ادامه داشته باشد و حتی به کانال ۵۰ هزار تومان هم برگردد. در حال حاضر شرایط فعلی بازار این گزاره را به شدت محتمل کرده است.

وی همچنین درباره مدیریت بانک مرکزی در حوزه ارز گفت: عملکرد این نهاد از همه جهات مثبت و قابل قبول است، زیرا جهش یکباره نرخ ارز در بازار غیررسمی درست در شرایطی رخ داد که کنترل آن کاری بسیار سخت محسوب می‌شد. در طول ادوار گذشته هر زمانی که تنش‌های سیاسی فروکش می‌کرد، روند کاهش قیمت دلار در بازار غیررسمی با سرعت آهسته‌ای انجام و یا در محدوده بالایی متوقف می‌شد، اما اکنون این موضوع تکرار نشده و ریزش قیمت دلار در بازار غیررسمی همچنان ادامه دار است.

پایان پیام//

نام نویسنده: برچسب ها: بازار ارز ، قیمت ارز ، نرخ ارز ، بازار غیررسمی ارز ، بانک مرکزی لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000T9j