فلسفه کانت، دغدغه مرجعیت عقل را ایجاد کرد
تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۲۱۰۹۱۰
ایسنا/خراسان رضوی مترجم کتاب نابهنجاری وحشی گفت: فلسفه کانت، فلسفه‌ای سیاسی است که ویژگی آن ایستادن در میانه‌ی نزاع بین عقل و ایمان است.
محمدجواد سیدی در جلسه نقد کتاب فرجام عقل که صبح امروز در محل کتابفروشی شماره دو جهاددانشگاهی مشهد برگزار شد؛ اظهار کرد: عصر روشنگری، دورانی بود که با برجسته شدن دستاوردهای علمی، عقلانی و مخصوصاً علوم تجربی، دوران نویدبخشی برای تاریخ بشری به وجود آورده‌بود؛ به طوری که مدام وعده‌ی پیشرفت و آفرینش می‌داد؛ علی رغم این‌ها به دلیل گسست با دوران پیش از خود، به مناقشاتی نیز دامن می‌زد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: به دلیل اینکه همه‌ی متفکرانی که در این کتاب راجع به آنها صحبت شده‌است، عموماً به فلسفه کانت واکنش‌هایی نشان می‌دهند؛ لذا لازم است خلاصه‌ای از نظام فلسفی کانت را بیان کنم؛ فلسفه کانت برخلاف آنچه که ما در بیشتر کتاب‌های فلسفه و تاریخ خوانده‌ایم، در اساس یک فلسفه سیاسی است.
مترجم کتاب فرجام عقل بیان کرد: فلسفه کانت در وهله اول به هیچ عنوان مسئله معرفت‌شناختی نیست. همان‌طور که هیچ فلسفه‌ای در وهله اول معرفت‌شناختی نیست و همواره از زیستن، مناسبات قدرت و تأثرات نیرو نشأت می‌گیرد که اغلب سیاسی و اخلاقی هستند.
محمدجواد سیدی اظهار کرد: کانت نیز برخلاف آنچه به نظر می‌رسد یک فیلسوف سیاسی است. کانت در واکنش به دستاوردهای علم نیوتنی مدرن فلسفه خود را پیش می‌برد و به دنبال راهی برای نجات از مخمصه‌ی نزاع بین ایمان و عقل بوده‌است.
مترجم کتاب نابهنجاری وحشی تصریح کرد: از طرفی علم تجربی با استفاده از قانون علیت، با استواری (متقن) می‌تواند تمام جهان را توضیح دهد و از طرفی دیگر اعتقاد به اینکه جهان در سیطره‌ی روابط ضروری علّی است؛ مشکلی که به وجود می‌آورد این سوال است که آزادی و اراده آزاد انسان چه می‌شود؟
وی خاطرنشان کرد: سوالی که امروزه نیز در بسیاری از رشته‌ها مانند عصب‌شناسی به آن توجه می‌شود به صورتی که تحقیقات علمی پزشکی و شیمیایی نشان می‌دهد که تمام کنش‌هایی که در بدن ما اتفاق می‌افتد کاملاً جبری است.
مترجم کتاب فرجام عقل گفت: این مسئله در آن زمان تنها مسئله‌ای آکادمیک نبود؛ بلکه مسئله نزاع بین عقل و ایمان در واقع یک معضل سیاسی و اجتماعی را پیش می‌کشید؛ زیرا متکی به مرجعیت سیاسی بود و با آن پیوند می‌خورد. ویژگی کل نظام فلسفی کانت ایستادن در میانه‌ی آنها است.
محمدجواد سیدی افزود: مسئله کانت بیشتر در خصوص چگونگی حفظ شکاف مشخصی بین ساحات مختلف هستی (سوژه و ابژه) بوده‌است، زیرا برای تضمین آزادی، سیاست، اخلاق و اراده، نیاز به وجود شکافی در ساختار متعصب (متسلب) علیّت موجبیت علمی وجود دارد به طوری که در آن اراده‌ی آزاد، به راحتی حرکت کند.
مترجم کتاب نابهنجاری وحشی تشریح کرد: در غیر این‌صورت همه اتفاقات جبری خواهدبود و از نظر کانت در چنین شرایطی هیچ‌گاه نمی‌توان از اراده آزاد و به تبع آن از اخلاق، صحبت کرد. دغدغه‌ای که فلسفه کانت برای معاصران خود به وجود آورد مسئله مرجعیت عقل بود.
وی اضافه کرد: کانت منظره‌ای را متصور بود که شاید برای ما با وجود تکنولوژی‌های جدید راحت‌تر قابل درک باشد، منظره‌ی جهانی که در آن همه چیز بر اساس دستگاه‌ها و ماشین‌های تکنولوژیکی است و در آن جایی برای انسان و آزادی اراده وجود ندارد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری مشهد کتاب نقد کتاب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۲۱۰۹۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اسلامی‌سازی علوم انسانی امری ضروری است
به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام سیدرسول موسوی صبح یکشنبه در نشست «پیشینه‌شناسی رویکردهای اسلامی به علوم انسانی» اظهار کرد: یکی از مباحثی که در نظام جمهوری اسلامی مهم است، مباحث علوم انسانی است، به این معنا که علوم انسانی باید بومی شود و به تعبیر دقیق‌تر اسلامی‌سازی علوم انسانی یعنی نگاه ما به انسان یک نگاه معنوی و الهی باشد.
وی با بیان اینکه رویکرد کشورهای غربی به علوم انسانی غالباً اومانیستی و انسان‌محوری است. طبیعتاً هنگامی که اختلاف مبنایی حاصل شد، در شاخه‌ها و فروع نیز به طریق اولی اختلافاتی وجود دار.، تصریح کرد: در این زمینه تاکنون کتاب‌های زیادی در زمینه اسلامی ساز علوم انسانی نوشته شده است و دیدگاه‌ها و نظریه‌های زیادی در این زمینه وجود دارد اما در این میان باید مورد توجه باشد، روش شناسی است.
مدیر گروه و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی (ره) با اشاره به ۲ دیدگاه در رابطه با اسلامی‌سازی علوم انسانی گفت: یک دیدگاه از منظر فلسفی بررسی می‌شود، یعنی از دانش و علم فلسفه به ویژه حکمت متعالیه که ملاصدرا آن را بنیان نهاده، برای اسلامی‌سازی علوم انسانی استفاده شود البته فارابی نیز از فیلسوفانی است که از او به عنوان مؤسس توسعه فلسفه به علوم اجتماعی و انسانی یاد می‌شود.
وی با بیان اینکه از آنجایی در یونان هم دیدگاهی اجتماعی نسبت به علوم انسانی وجود داشت و علوم انسانی دارای جایگاه بود؛ پس پیوندی میان فلسفه و دانسته‌های اجتماعی و علوم انسانی از ابتدا در یونان وجود داشته است، افزود: پس از ورود فلسفه به حوزه اسلامی توسط مسلمانان و فیلسوفانی همچون خواجه نصیرالدین طوسی، بوعلی سینا، فارابی و… نگاه به فلسفه چنین بود که بر علوم انسانی مسلط است.
حجت‌الاسلام موسوی با اشاره به اینکه استفاده از قرآن و سنت، روشی دیگر در رابطه با اسلامی‌سازی علوم انسانی است، اضافه کرد: پیشینه این روش نیز به مفسرینی باز می‌گردد که از نگاه قرآن و حدیث مطالبی را بیان کردند.
وی درخصوص طبقه‌بندی تفسیرهای قرآنی نیز گفت: یکی از این تفاسیر، تفسیرهای اجتماعی، تفاسیری هستند که به مردم، جامعه و نیازهای اجتماعی توجه دارند. تفاسیر عصری (زمانی) هم مسائل روز و مورد نیاز را بیان می‌کنند. دسته سوم نیز شامل تفاسیر موضوعی هستند که نیازهای جامعه را بر مبنای آیات قرآن پاسخ می‌دهند. یعنی موضوع از جامعه استخراج شده و براساس قرآن بررسی می‌شود. کتاب «سنت‌های تاریخ در قرآن» از شهید سید محمد باقر صدر نیز در راستای تفسیر موضوعی است.
مدیر گروه و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی (ره) اضافه کرد: در بحث اسلامی‌سازی علوم انسانی، چه با روش فلسفی و استفاده از ایده‌های فیلسوفان و چه با روش تفسیری، منابع و پیشینه متعددی وجود دارد.
وی با تقسیم تفسیر موضوعی به دو نوع درون قرآنی و برون قرآنی گفت: منظور از تفسیر موضوعی درون قرآنی آن است که موضوع در قرآن وجود دارد و تفسیر موضوعی برون قرآنی به مسائل روز و دانش‌های بشری اشاره دارد.
حجت‌الاسلام موسوی در خصوص کارکردهای خانواده در زمینه اسلامی سازی علوم انسانی ابراز کرد: پیدایش کارکردهای خانواده در غرب مطرح شد و کتاب‌های متعددی نیز در این رابطه نوشته‌اند. به طور کلی ۲ شاخه و مکتب فکری در تمام عرصه‌ها میان غربیان رواج دارد که مباحث را به دو شاخه ساختارگرایی و کارکردگرایی تقسیم می‌کند.
وی تأکید کرد: ساختارگرایان معتقد بودند در موضوعات علوم انسانی باید به مبادی، ساختارها، اصول و ریشه‌ها نگریست اما به فواید و منافع کمتر توجه داشته اند. کارکردگرایان نیز در پی تحولاتی که در غرب به وجود آمد، منفعت‌گرا شدند و به سمت بیان کارکردها و فواید رفتند.
این پژوهشگر دینی که بر این باور است خانواده از مباحث بین رشته‌ای است، گفت: هم در روان‌شناسی و هم در جامعه‌شناسی این امر مورد بحث قرار می‌گیرد. اما از آنجا که مبحثی اجتماعی به‌شمار می‌رود، پس جامعه‌شناسان بیشتر به آن پرداخته‌اند.
وی اضافه کرد: جامعه‌شناسان کارکردگرا نیز بحثی با عنوان «کارکردهای خانواده» را مطرح کردند. برای مثال بحث تولید مثل و تنظیم و کنترل نسل را از کارکردهای خانواده برشمردند.
کد خبر 6097051
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت