سرانه بیمارستانی در کمای نابرابری
تاریخ انتشار: ۴ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۲۳۸۵۹۲
اگر عدالت اجتماعی را به معنای تخصیص منصفانه منابع و امکانات موجود برای همه اقشار جامعه در نظر بگیریم، هسته محوری این مفهوم به نهادها و ساختارهای سیاسی و اجتماعی اشاره دارد و باید کارکرد سازمانها، نهادها و ساختارهای اجتماعی و سیاسی به گونهای باشد که توزیع برابر و سهمی عادلانه، برای همگان محقق شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خودروهای پلاک شهرستان‌های مختلف، بر پایی چادرهای مسافرتی و اسکان همراهان بیماران در کنار محوطه بیمارستان‌ها، اسکان همراهان در همراهسراهای بیماران و ... صحنهای آشنا است که بسیاری از ما در بیمارستان‌های اکثر کلان‌شهرها شاهد آن هستیم. این موضوع خود مصداق بارز عدم تحقق عدالت اجتماعی در حوزه درمان است. یعنی امکانات حوزه درمان از پزشک متخصص تا تجهیزات پزشکی و حتی تعداد تخت‌های‌بیمارستانی فعال، همه به نوعی، عادلانه توزیع نشده است و سبب مراجعه بیماران و همراهان به کلان‌شهرها و یا شهرهای بزرگتر نزدیک به محل سکونتشان، بسته به شرایط و نوع بیماری، می‌شود.
یکی از مهم‌ترین موارد در حوزه سلامت و درمان، وضعیت تخت‌های بیمارستانی است. با توجه به اهمیت تخت‌های بیمارستانی، به عنوانی یکی از مهم‌ترین شاخصها در ظرفیت خدمترسانی درمانی و مراقبت از بیماران؛ تأمل در باب کم و کیف این موضوع امری حیاتی و ضروری بوده و با توجه به شرح وظایف نهادهای سیاستگذار و مجری در این حوزه، از منظر عدالت اجتماعی، قابل بحث و بررسی است.
نگاهی به آمار و اخبار مرتبط با تخت‌های بیمارستانی، نشان از حال نه چندان مساعد این حوزه دارد. سرانه تخت به ازای جمعیت، نسبت دولتی یا خصوصی بودن آن، توزیع مناسب از منظر پراکندگی جغرافیایی در نقاط مختلف کشور، توزیع مناسب از منظر انواع بیماری و نوع آن، توزیع مناسب از منظر تخت‌های عمومی و تخت‌های مراقبت ویژه و ... جای تأمل و بحث و بررسی دارد.
تخت‌های بیمارستانی در کما، توزیع ناعادلانه
نگاهی بر روند سرانه تخت‌های بیمارستانی کشور در هزار نفر جمعیت، طی سال های ۹۰ تا ۹۶ روندی رو به رشد، اما نه چندان سریع داشته است و از ۱/۴۴ تخت در سال ۱۳۹۰ به ۱/۶تخت در سال ۱۳۹۶ رسیده است. دکتر «ایرج حریرچی»، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در سال ۱۳۹۷ هم از همین رقم سرانه ۱/۶ تخت به ازای هزار نفر جمعیت صحبت کرده و البته این میزان را با توجه به جمعیت کشور ناکافی دانسته است. بنابراین سرانه کشوری تختها، تکافوی جمعیت کشور را نمیکند.
حال سؤالی که پیش میآید در مورد نحوه توزیع تخت‌های بیمارستانی است. نگاهی بر وضعیت توزیع بیمارستان‌ها در بسیاری از شهرها نشان از توزیع ناعادلانه دارد، مثلا در کلان‌شهر تهران برخی از مناطق شهری، هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت بیمارستان‌ها، بسیار برخوردارتر و برخی دیگر از مناطق، کمتر برخوردار هستند.
عدم دسترسی سریع و برابر به تخت‌های بیمارستانی، علاوه بر احساس بی عدالتی اجتماعی، از نظر جابجایی بیماران و مشکلات و هزینههای مربوط به آن و همچنین از نظر سلامت بیمار و بهبود حال وی نیز، مهم و حیاتی است. نگاهی به آمار و ارقام، نشان از وضع نهچندان مناسب این موضوع در کشور دارد و عدم رعایت عدالت در توزیع تخت به گونهای است که ممکن است نسبت توزیع در استانی از کشور مثل یزد، ۲/۴۸ تخت به ازای هزار نفر جمعیت باشد و در نقطهای دیگر مثل سیستان و بلوچستان یا البرز با اختلافی جدی ۰/۹۸ باشد.
نمودار زیر سرانه تخت‌های بیمارستانی فعال را به ازای هزار نفر جمعیت در سال ۱۳۹۶، به تفکیک استانها نشان میدهد:
منبع: گزارش آماری سامانه آمار و اطلاعات بیمارستانی سال ۱۳۹۶. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
مروری بر آمار و ارقام مشاهده شده در نمودار بالا نشان از آن دارد که توزیع تخت‌های بیمارستانی در استانهای مختلف کشور، برابر و عادلانه نیست و برخی از استانها در این میان سهمی بسیار بالاتر و برخی دیگر سهمی بسیار اندک، دارند. همین توزیع ناعادلانه سبب مراجعه بیماران و همراهان آنها از استانهای کم برخوردار به استانهای برخوردار شده است. در مورد استان یزد که سرآمد سرانه تخت را در اختیار دارد، این موضوع، سبب شده است که حدود ۴۰ درصد مراجعه کنندگان به استان، از سایر مناطق کشور باشند. در مورد استان البرز، می‌توان نزدیکی این استان به تهران را دلیلی از سوی مسئولان امر جهت فقدان نیاز و ضرورت نسبت به افزایش تخت‌های بیمارستانی قلمداد کرد. اما سایر استانهایی که در سرانه، در رتبههای آخر قرار دارند، عمدتا استانهای کم برخوردارتر در اکثر شاخصها و آمارها هستند.
تبِ داغ تخت‌های سود ده در بازار درمان:
در این وضعیت است که به نظر می‌رسد نگاه مبتنی بر درآمدزایی و سوددهی در تقسیم سهم تختها وجود دارد. برای مثال می‌توان در مورد تخت‌های مربوط به سوانح سوختگی و اختلالات و بیماریهای روانی صحبت کرد. به گفته «دکتر احمد آریایینژاد»، عضو هیأت رئیسه کمیسیون بهداشت مجلس در سال ۱۳۹۴، سود ده نبودن تخت‌های روانی و سوختگی و هزینه بالای درمان بیماران مربوط به این حوزه‌ها، سبب بی‌میلی مسئولان بیمارستان‌ها برای اختصاص بخشی از ظرفیتها به این حوزه بوده و عملا آنها تخت‌های درآمدزا را در اولویت خود قرار دادهاند.
نیاز مبرمی با توجه به گسترش بیماریهای روانی و همچنین سوانح سوختگی، میتواند اهمیت این موضوع را بیش از پیش نشان دهد. مثلا «محمد فاطمی» رییس انجمن جمعیت حمایت از بیماران سوخته به آمار زیاد سوختگی در ایران که هشت برابر متوسط جهانی است اشاره کرده، حال آنکه صرفا ۲۵۰ تخت ویژه و ۹۳۵ تخت کلی برای سوختگی در سراسر کشور وجود دارد. همچنین ایشان سوختگی را بیشتر آسیب فقرا قلمداد کرده و بیان داشتهاند که بالای ۹۰ درصد از بیماران سوختگی هزینههای درمان را ندارند.
هزینه بالای تجهیز و بهره‌برداری تخت‌های بیمارستانی یکی از عواملی است که میتواند در این بی‌میلی اثر داشته باشد. آمار و ارقام در باب هزینه مورد نیاز به ازای هر تخت بیمارستانی متفاوت است؛ برخی از عدد ۵۰۰ میلیون تومان هزینه برای هر تخت بیمارستانی صحبت میکنند و برخی از اعداد کمی پایینتر، لیکن «دکتر سید کامل تقوی‌نژاد» معاون توسعه مدیریت، منابع و سرپرست معاونت برنامه‌ریزی راهبردی و هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت و گو با ایرنا، اعلام کرده است که در حال ساخت، تکمیل و بهره‌برداری از ۴۳ هزار تخت بیمارستانی هستند و از اعتبار مورد نیاز حدودا ۱۵ هزار میلیارد تومانی برای این موضوع صحبت کردهاند که یک تقسیم ساده از عددی حدود ۳۴۹ میلیون تومان به ازای تکمیل و بهره‌برداری از هر تخت بیمارستانی، خبر میدهد.
در مورد تخت‌های سوختگی اما رقم بسیار بالاتر است و صحبت از رقمی حدود ۵ میلیارد تومن برای راه‌اندازی هر تخت سوختگی است. در کل هزینهها به نحوی است که اختصاص آن به برخی از مشکلات و بیماری‌ها مثل سوختگی و اختلالات و مشکلات روانی، با منطق سوددهی هم‌خوانی ندارد و اختصاص تختها به بیماران قلبی و یا جراحیهای مختلف سوددهی بالاتری دارد.
در هر حال به نظر می‌رسد که لزوم توجه به بخشهای سوختگی و روانی از جانب مسئولان و متولیان مورد اشاره قرار گرفته است، مثلا «محمد حسین قربانی» عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از لزوم حمایت از بیماران سوختگی در برنامه ششم صحبت کرده و گفته است که مجلس شورای اسلامی دولت را مکلف به اختصاص ده درصد از تخت‌های بیمارستانی به این بیماران کرده است، یا در جائی دیگر از تخصیص ده درصدی تخت‌های بیمارستانی به بیماران روانی صحبت به میان آورده است، اماباید دید که این موضوع تا چه حد عملی خواهد شد.
سلامتِ درمانمحور، درمان مقدم بر پیشگیری
اصطلاح پیشگیری بهتر از درمان است بارها به گوش ما خورده و یکی از الزامات حوزه سلامت آن است که پیشگیری و آموزش مقدم بر درمان باشد. چرا که برای مردم آسانتر بوده و کمک میکند تا نیروی انسانی جامعه سالمتر بمانند و البته هزینه کمتری هم از نظر اقتصادی و روحی و هم از نظر اختصاص زمان به بحث درمان اختصاص دهند. اما به نظر می‌رسد که این تناسب بر هم خورده و حوزه درمان به دلایل مختلف، مقدم بر حوزه پیشگیری و آموزش دنبال می‌شود. برای مثال بخش زیادی از مراجعان به بیمارستان‌ها، آسیبدیدگان سوانح رانندگی و تصادفات هستند، حال آنکه فرهنگ‌سازی و آموزشهای مورد نظر در این حوزه و همچنین بهبود وضعیت راهها و امکانات وسایل نقلیه میتواند سهم این مراجعان را کاهش دهد. مثال دیگر در خصوص بیماران قلبی و عروقی و همچنین بیماران مبتلا به سرطان است که سهم ورزش و تغذیه و چکابهای دورهای در پیشگیری از بروز این بیماری‌ها میتواند بسیار مهم و اساسی باشد و از این رو سرمایهگذاری منابع در این بخش میتواند اثربخش باشد.
افزایش تخت‌های بیمارستانی را می‌توان به مثابه هشداری برای حوزه سلامت در نظر گرفت. با توجه به توزیع ناعادلانه تخت‌های بیمارستانی از یکسو، ظرفیتِ پر تخت‌های بیمارستان‌های دولتی در بسیاری از مواقع از سوی دیگر و هزینهبر بودن روند درمان، درمانمحور بودن سلامت و تکیه بیشتر بر درمان نسبت به پیشگیری، برای همه افرادی که به هر دلیل در محرومیت برای دستیابی عادلانه، سریع و برابر به درمان، هستند، نشان از بیعدالتی اجتماعی دارد. حال آنکه در صورت تکیه بیشتر نهادها و سازمانهای مسئول نسبت به حوزه پیشگیری در مقایسه با درمان، می‌توان شاهد دسترسی به نسبت برابرتر اقشار مختلف به سلامت بود.
تخت‌های بیمارستانی از منظر نوع سازمان:
سازمان تعداد بیمارستان تعداد تخت های فعال درصد تختها از کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی- دولتی ۶۱۴ ۸۸۸۱۷ ۶۸/۵ دولتی غیر از وزارت بهداشت (آموزش و پرورش، نیروهای مسلح، بانک ها، شرکت نفت و سایر سازمان های دولتی) ۷۵ ۷۷۵۴ ۶ نهادهای عمومی غیر دولتی (تأمین اجتماعی، بنیاد شهید و ایثارگران، دانشاه آزاد اسلامی، کمیته امداد و شهرداری) ۸۹ ۱۷۷۹۵ ۹/۵ خصوصی ۱۶۶ ۱۶۷۵۲ ۱۳ خیریه ۳۷ ۴۱۸۶ ۳ کل ۹۸۱ ۱۲۹۶۰۴ ۱۰۰منبع: گزارش آماری سامانه آمار و اطلاعات بیمارستانی سال ۱۳۹۶. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
نگاهی بر جدول بالا، نشان میدهد که چیزی حدود ۷۵ درصد از تخت‌های موجود در کل کشور مربوط به بخش دولتی بوده و ۱۳ درصد از تختها متعلق به بیمارستان‌های خصوصی است. مابقی نیز در اختیار نهادهای عمومی غیر دولتی و خیریه است. بنابراین شاید در نگاه اول این توزیع نامناسب به نظر نرسد، لیکن بحث کیفیت ارائه خدمات و رسیدگی به بیماران، چیزی است که میتواند، تفاوت را بین افرادی که امکان دسترسی به خدمات بیمارستان‌های خصوصی را دارند با سایر افراد ایجاد کند.
همچنین یکی از موضوعاتی که در خصوص تخت‌های بیمارستان‌های خصوصی و دولتی جای بحث دارد میزان استقبال بیماران از این تختها بر حسب توانایی مالی است. به گفته دکتر ایرج حریرچی[۱]، ۴۰ درصد از تخت‌های بیمارستان‌های خصوصی در اکثر مواقع خالی است و علت آن عدم توانایی مردم برای به دسترسی به این بیمارستان‌ها به دلیل قیمتهای بالا است. در مقابل این موضوع، برخی از آمارها دال بر کمبود بیش از شش هزار تخت در بیمارستان‌های دولتی است. به همین منظور به نظر می‌رسد که با توجه به این تکمیل ظرفیت تخت و کمبود آن در بیمارستان‌های دولتی و مازاد تخت به دلیل عدم اشغال آن در بیمارستان‌های خصوصی، لزوم افزایش سهم تخت‌های دولتی ضروری به نظر می‌رسد.
منابع:
- مهدی محمدی، حسن رفیعی، میرطاهر موسوی، سمانه حسینزاده، مشخصات نویسندگان ادراک فساد و احساس عدالت اجتماعی، ۱۳۹۵.
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، گزارش آماری سامانه آمار و اطلاعات بیمارستانی (آواب) سال ۱۳۹۶.
- خبرگزاری ایرنا، خبر با عنوان «سوختگی در ایران هشت برابر متوسط جهانی است»، ۱۳۹۸.
- خبرگزاری ایرنا، خبر با عنوان «وزارت بهداشت ۴۳ هزار تخت بیمارستانی در دست ساخت دارد»، ۱۳۹۸.
- خبرگزاری ایرنا، خبر با عنوان «تعداد تخت‌های بیمارستانی جوابگوی نیاز کشور نیست»، ۱۳۹۷.
- مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، خبر با عنوان «حمایت از بیماران سوختگی در برنامه ششم»، ۱۳۹۵.
- مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، خبر با عنوان «انتقاد از کمبود تخت بیمارستانی در بخش سوختگی و اعصاب و روان»، ۱۳۹۳.
- خبرگزاری مجلس شورای اسلامی، خبر با عنوان «بیتوجهی به تخصیص ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستانی به بیماران روحی- روانی»، ۱۳۹۷.
- خبرگزاری مجلس شورای اسلامی، خبر با عنوان «محاق ۱۶ ساله قانون اختصاص ۱۰ درصد از تخت‌های بیمارستانی به بیماران روانی»، ۱۳۹۴.
- خبرگزاری مجلس شورای اسلامی، خبر با عنوان «کمبود بیش از ۶۰۰۰ تخت در بیمارستان‌های دولتی»، ۱۳۹۳.
[۱] . ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت- ۲۶ شهریور ۱۳۹۸- خبرگزاریهای فارس، کیهان و ...
برچسب‌ها سلامت نابرابری اجتماعی بیمارستان بهداشت و سلامتمنبع: ایرنا
کلیدواژه: سلامت نابرابری اجتماعی بیمارستان بهداشت و سلامت سلامت نابرابری اجتماعی بیمارستان بهداشت و سلامت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۲۳۸۵۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آبان ماه ایستگاه پایانی جهت تکمیل بیمارستان‌های بندرعباس و میناب
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اداره کل روابط عمومی استانداری هرمزگان، عصر سه شنبه با حضور جمعی از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، پیمانکاران و مشاوران پروژه‌های بیمارستانی استان، جلسه بررسی آخرین روند پیشرفت و حل مشکلات بیمارستان ۵۳۱ تختخوابی بندرعباس و بیمارستان میناب برگزار شد.
مهدی دوستی در این جلسه با اشاره به اولویت طرح‌های بیمارستانی استان جهت تکمیل، اظهار داشت: از ابتدای دولت تاکنون ۷ طرح و پروژه بیمارستانی یا آغاز شده یا تکمیل آن با جدیت دنبال شده که از این تعداد ۳ پروژه به اتمام رسیده و سایر بیمارستان‌ها نیز پیشرفت خوبی دارند.
وی با تأکید بر فوریت واگذاری انشعابات آب و برق بیمارستان‌های در حال ساخت استان، افزود: تکمیل ۲ بیمارستان ۵۳۱ تختخوابی بندرعباس و بیمارستان ۱۶۰ تختخوابی میناب بسیار حائز اهمیت است که با حل مشکلات موجود و تأمین منابع مالی، این پروژه‌ها طبق زمانبندی، آبان ماه برای تخت گذاری به دانشگاه علوم پزشکی تحویل و سپس تقدیم مردم استان می‌شود.
استاندار از منظر تأمین آرامش خاطر و امنیت درمان مردم هرمزگان نیز گفت: اگر مسئله زیرساخت درمانی حل شود می‌توان انتظار داشت پزشکان و متخصصان نیز در این استان حضور یابند و مشکل فعلی مردم و مراجعه بیماران به سایر استانها کاهش بیابد.
وی با اشاره به افزایش هزار تخت بیمارستانی به استان، تصریح کرد: تکمیل این دو بیمارستان بزرگترین کار برای استان خواهد بود که موجب می‌شود سرانه تخت بیمارستانی استان از ۱.۳ به ۱.۹ برسد که از متوسط کشوری نیز بالاتر خواهد بود.
دوستی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه با تعریف طرح‌های مختلف در حوزه بهداشت و درمان و تأمین تجهیزاتی از قبیل دستگاه دیالیز به دنبال اصلاح اکوسیستم درمانی استان هستیم گفت: منابع تکمیل طرح‌های درمانی را از محل‌هایی نظیر مولد سازی و سایر منابع تخصیص خواهیم داد، پیمانکاران نیز باید در موعد مقرر نسبت به خرید تجهیزات و تکمیل بیمارستان‌ها اقدام کنند.
کد خبر 6099806
همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری از خردادماه سال جاری