نظام حقوقی مشخصی برای اقلیت‌های دینی وجود ندارد
تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۳۲۳۷۰۷
گروه معارف ــ رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء گفت: در فقه و قوانین جاری کشور، نظام حقوقی مشخصی برای اقلیت‌های دینی و نحوه تنظیم مناسبات جامعه اسلامی با آنها تدوین نشده است، بنابراین نمی‌توان ادعا کرد که حقوق آنها کاملاً رعایت می‌شود.
اقلیت‌های مذهبی گروه‌هایی هستند که به مذهبی غیر از مذهب اکثریت اعتقاد دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ایکنا- در قرآن و متون دینی، چه حقوقی برای اقلیت‌های دینی تعیین شده است؟
از عمده‌ترین مباحثی که در منابع وحیانی خصوصا قرآن کریم وجود دارد، مسئله اقلیت‌های دینی است. در تعریف اقلیت‌های دینی باید در ابتدا به متون دینی توجه کنیم. در این رابطه، نکته اول این است که این اقلیت‌ها همیشه و همه جا اقلیت نیستند، مثلا در کشور ما اسلام دین اکثریت است و بعضی از مردم پیرو ادیان زرتشتی، یهودی، نصاری و دیگر فرقه‌های دینی هستند که جزء اقلیت‌های دینی محسوب می‌شوند، ولی در کشورهای دیگر اسلام و مسلمانان به عنوان اقلیت شناخته می‌شوند. پس این قاعده به شرایط زمانی و مکانی بستگی دارد.
نکته دیگر این است که چه کسانی جزء دسته اقلیت‌های دینی قرار می‌گیرند؟ در آیه 19 سوره آل‌عمران خداوند می‌فرماید: «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ...؛ به یقین دین در نزد خداوند همان اسلام است». انبیای الهی هر کدام به نوبه خود از درگاه الهی تلقی کرده و به جامعه ابلاغ کرده‌اند. مثلا دین مسیح دینی است که از سمت خداوند نازل شده و حضرت مسیح(ع) آن را تلقی کرد. دین موسی نیز از سمت خدا آمده و موسی(ع) ظرفیتی برای تلقی آن داشته است. اگر از دین مسیح، دین موسی، دین ابراهیم یا دین زرتشت سخن گفته می‌شود، اینها به لحاظ علت قابلی این انتساب را پیدا می‌کنند و به لحاظ علت فاعلی، صاحب اصلی دین فقط و فقط خدای عالم است که حقیقت دین را «اسلام» نامیده و خالصا برای خود داشته و در هر دوره‌ای که انبیای الهی مامور ابلاغ و رسالت پیام الهی می‌شدند، به میزان خاصی به آنها عطا می‌کرده است. اگر تورات به موسی، انجیل به عیسی و یا زبور به داوود(ع) نازل شده، همه بر این اساس است که علت فاعلی و مبدأ اصلی آنها ذات پروردگار بوده و این تشتت فقط به جهت علت‌های قابلی و تلقی است.
آیه 48 سوره مائده می‌فرماید:«...لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا...؛ ما برای هر قومی از شما شریعت و طریقه‌ای مقرّر داشتیم». بر اساس این آیه، دین واحد است، ولی شریعت‌ها مختلف‌اند. شریعت عیسوی، شریعت موسوی، شریعت ابراهیمی، شریعت نوحی و شریعت محمدی، شرایعی هستند که اصل آنها با هم مشترک است. بنابراین کسانی که از سمت پروردگار عالم به عنوان حامل و پیام‌رسان دین انتخاب شده‌اند، باید به عنوان صاحبان دین به جامعه معرفی شوند.
اما آن چیزی که بشر بخواهد بر اساس تفکر و کج‌اندیشی خودش داشته باشد دیگر دین نیست؛ پس فرقه‌هایی مانند بهایی یا وهابی دین محسوب نمی‌شوند. اینها نحله‌های فکری و فرقه‌گرایی‌هایی است که در طول تاریخ برای همه ادیان به وجود آمده و نمی‌توانند در عرض سایر ادیان معرفی شوند. اینها دین نیستند، بلکه اندیشه‌هایی بشری هستند که بر اساس نگرش‌های استعماری و استکباری و جهل عده‌ای از مردم ساخته شده و به عنوان دین به جامعه القا شده‌اند. در واقع فرقه وهابیت برای جهان اهل‌سنت و فرقه بهائیت برای جهان تشیع ساخته و به عنوان دین به مردم عرضه شد، در حالی که اصلا جایگاه دینی ندارند. پس اقلیت‌های دینی صرفا به آن دسته از اقلیت‌هایی گفته می‌شود که پیرو ادیان الهی و صاحب کتاب هستند و انبیای آنها در قرآن جایگاهی اساسی دارند.
متأسفانه مناسباتی که در سایه متولیان و بزرگان هر دین باید میان ادیان شکل بگیرد، به وجود نیامده و ارتباط میان جوامع مسلمان، مسیحی، یهودی و امثال آنها بسیار ضعیف است، چرا که بزرگان آنها سعی نکردند مباحث دینی را میان خودشان به گفت‌وگو بگذارند. در حالی که شاهد بسیاری از احتجاجات دینی ائمه(ع) هستیم که بزرگترین آنها، احتجاجات حضرت ثامن‌الحجج علی بن موسی الرضا(ع) است. ایشان با پیروان همه ادیان الهی به گفت‌وگو می‌نشستند و بر اساس منابع آنها در خصوص دیدگاه‌هایشان اظهار نظر می‌کردند. این رسم هم در زمان پیامبر(ص) و هم در ادوار پس از ایشان، در زمان امام محمد باقر(ع) و امام صادق(ع) تا زمان امام حسن عسکری(ع) رواج داشت و صاحبان ادیان پرسش‌ها و شبهات خود را از امام عصرشان پرسیده و جوابی دریافت می‌کردند. فقدان این گفت‌وگوها ضعفی است که امروز وجود دارد، امروزه جوامع دینی از هم خبر ندارند و فقط در خصوص مباحث علمی و تخصصی در زمینه مسائل اعتقادی با هم ارتباط دارند. این عدم استفاده از توانمندی‌ها و دانش‌ها، برای کشوری که اقلیت‌های مذهبی دارد، نقص و ضعف محسوب می‌شود.
در همین راستا، متاسفانه حقوق مشخصی برای ارتباط متقابل میان دین اسلام و سایر ادیان تعریف نشده است و فقط نوعی حقوق شهروندی برای اقلیت‌ها وجود دارد که از ناحیه حاکمیت تعیین می‌شود. اگرچه ادیان رسمی که رسمیت دینی آنها در نظام جمهوری اسلامی پذیرفته شده است، از حقوقی مانند تبلیغ دین خودشان یا داشتن نماینده در مجلس و مراوده‌های علمی برخوردار شده‌اند.
ایکنا- یعنی در قرآن هم مشخصا حقوقی برای صاحبان ادیان الهی ذکر نشده است؟
مبانی این ادیان ذکر شده است، ولی چیزی به نام «حقوق» وجود ندارد. گاهی سوال این است که آیا اهل کتاب مانند پیروان دین مسیح، یهود، زرتشت یا صائبین رسمیت دارند؟ بله، اسلام به اینها رسمیت بخشیده و به پیامبر نیز فرموده است که با آنان وارد مذاکره شود. یعنی اصل حقوق اینها به عنوان ادیان ابراهیمی مورد پذیرش اسلام است، ولی کم و کیف آن باید بر اساس فقه و قوانین جاری کشور تعیین شود، ولی در این دو بعد نیز متأسفانه آن کمال ارتباطی نه از نظر علمی و نه از نظر عینی در کشور ما ایجاد نشده است.
ایکنا- یعنی باید نظامی حقوقی و جداگانه مخصوص اقلیت‌های دینی تدوین می‌شده، اما ما این کار را انجام نداده‌ایم. درست است؟
بله. هم فقه باید مطابق با مبانی کتاب و سنت بتواند مناسبات اجتماع را به لحاظ فقهی و حقوقی تدوین کند و هم قوانین جاری کشور باید بر اساس فقه اسلامی تنظیم شوند که ما در هر دو بعد ضعف‌هایی داریم.
ایکنا- ما به عنوان مسلمانان در جامعه اسلامی، چه رویکرد و مواجهه‌ای با اقلیت‌های دینی باید داشته باشیم؟
جامعه متأثر از عالمان و اندیشمندان دینی است و زمانی که آنها نظمی را در این رابطه ایجاد نکنند، طبیعی است که جامعه هم نسبت به این حقوق بیگانه شود. البته یک‌سری مباحث تفسیری وجود دارد و خوش‌بختانه مفسرین، خصوصا حضرت آیت‌الله جوادی آملی در تفسیر تسنیم، به این مسائل پرداخته‌اند که می‌تواند به عنوان یکی از منابع اصیل و عمده شناخت ادیان و مبانی حقوقی اقلیت‌های دینی محسوب شود. ولی کار عمده را دانش فقه باید انجام دهد که انجام نداده است. طبیعی است در جوامعی که اندیشمندان‌شان باید در این حوزه‌ها مسئولیت‌ها را بر عهده بگیرند و به هر دلیلی این کار را نکرده‌اند، مردم هم فقط به احترام متقابل انسانی اکتفا می‌کنند. البته امروزه انتظار می‌رود که حرمت ادیانی که به رسمیت شناخته شده‌اند، از سوی جوامع و حاکمیت حفظ شود و نیاز است که برای تحقق این مسئله، بررسی مجددی انجام شود.
ایکنا- پس می‌توانیم این‌طور نتیجه بگیریم که چون ما یک نظام حقوقی مخصوص اقلیت‌های دینی تدوین نکرده‌ایم، نمی‌توانیم بگوییم رفتاری که امروز در جامعه با آنها صورت می‌گیرد، به معنای احترام به حقوق آنهاست. درست است؟
بله. چیزی به عنوان رعایت حقوق بر اساس یک نظام حقوقی خاص برای آنها وجود ندارد، فقط سلسله ارتباطات متعارفی وجود دارد که جوامع و افراد بر حسب اخلاق و خصیصه‌های خودشان از آن برخوردار هستند و گاهی اوقات چه بسا همان‌گونه که افرادی حقوق اقلیت‌ها را شخصا رعایت می‌کنند، افرادی نیز این حقوق را رعایت نکنند.
ایکنا- در سال‌های اخیر مباحثی از سوی نهادهای حقوق بشری در خصوص اقلیت‌های دینی در کشورهای مختلف مطرح می‌شود که بعضا در خصوص نحله‌های فکری ساختگی است و به دلیل طرح همین مباحث، کشور ما و حتی برخی کشورهای دیگر به نقض حقوق بشر در مورد اقلیت‌ها متهم می‌شوند. ارزیابی شما در خصوص این مباحث چیست؟
برای گروه‌هایی که عنوان اقلیت‌های دینی را یدک می‌کشند و حقیقتا بر اساس معیارهای وحیانی ما اقلیت دینی نیستند، نمی‌توان حقوق مستقلی قائل شد. اینها مدعیانی هستند که ادعای راستینی ندارند و چه بسا خودشان هم در گمراهی و ضلالت قرار دارند که عمدتا نیز همین‌گونه است، یعنی اینها جوامعی هستند که به لحاظ فکری قوت چندانی ندارند، ولی در تیررس دشمنی‌ها و شیادی‌ها قرار گرفته و پیرو آنها می‌شوند. از این نظر، حاکمیت باید با یک نظم فرهنگی و یک نظام علمی با آنها مقابله کرده و کانون‌ها، سمینارها و مناظراتی را با قوت تمام برگزار کرده و اینها را با آیینی که به نوعی به آنها تحمیل شده است، آشنا کند. این ضعفی است که بابت آن باید از متولیان فرهنگی بخواهیم از طریق برگزاری این نشست‌های علمی و دعوت به گفت‌وگو و مناظره، آنها را به میدان فکر و عمل بیاوریم. بعضی از مراجع بزرگ تقلید در خصوص انحرافات افراطی‌گری و رادیکالیسم در اسلام جلساتی برگزار کردند که در خصوص روشن ساختن افکار جهانی نسبت به انحرافات آنها بود و البته بعضا خود آنها نیز از این همایش‌ها استفاده کرده و راه برایشان روشن می‌شود.
همان‌گونه که حضرت علی(ع) فرمودند «انسان‌ها یا برادر دینی تو هستند و یا در انسانیت با تو مشترک‌اند»، ما نیز باید مطابق این سخن، عدالت اجتماعی را در این حوزه‌ها به کار ببندیم. صرف اینکه اینها انحرافات فکری و دینی پیدا کردند و به جریان‌های ناصواب پیوستند، نباید بهانه‌ای باشد که فشارهای ناعادلانه به آنها وارد شود. بنابراین آنچه به عنوان نقض حقوق بشر گفته می‌شود، اگر به لحاظ بخش اول باشد، سخن درستی نیست، یعنی اگر بگویند چرا این اقلیت‌های دینی را مورد تهدید و آسیب قرار می‌دهید، حکومت می‌تواند ادعا کند که از نظر ما اینها صاحب دین نیستند، چون امروزه دین تعریف دیگری پیدا کرده است. در یکی از کشورها اگر دو یا سه نفر ثبت‌نام کنند و خواستار دینی باشند، مجوز آن را می‌گیرند. از اینها نمی‌توان به عنوان اقلیت‌های دینی نام برد، چرا که معیارهای یک دین، خصوصا یک دین آسمانی، باید برای آنها وجود داشته باشد، ولی آنها کاملا ساختگی بوده و مشخص است که دین نیستند. ولی اگر کسی در خصوص فرقه‌های جعلی از مرز عدالت و انصاف بگذرد، نیاز نیست سازمان‌های حقوق بشری در این زمینه مدعی شوند، بلکه خود جامعه اسلامی به این امر معترض می‌شود و اجرای عدالت در همه سطوح را از حاکمیت انتظار دارد.
انتهای پیاممنبع: ایکنا
کلیدواژه: ایکنا اصفهان اقلیت های دینی ادیان الهی گفت وگوی میان ادیان عدالت اجتماعی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۳۲۳۷۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نخستین جشنواره فیلم دینی رضوان برگزار می‌شود
قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از برگزاری اختتامیه نخستین جشنواره فیلم دینی رضوان در آبان ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: این رویداد ادای دین به باورهای دینی مردم و جزو نوآوری‌های جشنواره فرهنگی هنری امام رضا (ع) است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، سیدمحمد هاشمی امروز _شنبه هشتم اردیبهشت_ در دیدار مدیران و دبیران جشنواره امام رضا (ع) اظهار داشت: در دور جدید جشنواره بین‌المللی فرهنگی و هنری رضوی چند ایده مرکزی برای این کار وجود داشت که برای تخصصی شدن به سمت کارهای مردمی و اثرگذار پیش برود.
وی افزود: دومین ایده استفاده از چهره‌های فرهنگی و هنری بود که در صدر آن فرهاد قائمیان با تعهد همیشگی و عشق به امام رضا (ع) این مسئولیت را پذیرفت و اهتمام کامل و ویژه به کار گذاشتند؛ دیگر افرادی که همت کردند تا جشنواره‌ای برگزار شود و با کارگاه‌ها و رویکرد آموزشی آن دامنه‌های جدیدی در عرصه فرهنگ و هنر شکل بگیرد. با این مجموعه کارها، به این هدف خود نزدیک‌تر شدیم.
قائم مقام وزیر فرهنگ اضافه کرد: تلاش شد با تجمیع جشنواره‌های همگون و با اهتمام اعضا در بخش‌های سیاستی و اجرایی، کار قوام بیشتری پیدا کرده است.
برگزاری جشنواره دینی فیلم رضوان در آبان ۱۴۰۳هاشمی گفت: اختتامیه اولین فیلم دینی فیلم رضوان آبان ۱۴۰۳ با دبیری محمدحسین لطیفی در این دوره از جشنواره رضوی برگزار می‌شود که امید است نقطه عزیمتی در این کار شود و با این کار ادای دینی در باورهای دینی مردم کرده باشیم و کار مؤثری باشد و این رویداد جزو نوآوری‌های جشنواره امام رضا (ع) است.
وی عنوان کرد: تلاش شده تا خروجی‌های جشنواره‌ها را تا انتها دنبال کنیم تا نتایج اثرگذاری داشته باشد و در خروجی انتهایی کار این نیت را به منصه ظهور برسانیم و به سبد محصولات رویدادهای مردمی اضافه شود.
قائم مقام وزیر فرهنگ با بیان اینکه راهبری جشنواره دوره بیست‌ویکم با مدیریت فرهاد قائمیان انجام شده است، عنوان کرد: امسال در کنار دیگر رویدادها، روایت آوای رضوی با حضور هوشنگ جاوید و احمد صبری به دبیری سیدمجتبی ذبیحی در حال انجام است، همچنین جشنواره روستایی رضوی در سطح ملی و به صورت حرفه‌ای با دبیران تراز ملی شکل مطلوبی به خود گرفته است.
منبع: ایرنا کد خبر 748336
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد