به نقل از «ایکنا»

هنجارسازی مفاهیم دینی راهی جز وحی ندارد/ کارکردهای تفسیر تنزیلی در مهندسی فرهنگی

تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۳۶۱۶۲۶

گروه حوزه‌های علمیه ــ پژوهشگر تفسیر تنزیلی با بیان اینکه مهندسی فرهنگی کشور راهی جز وحی ندارد، گفت: تفسیر تنزیلی همگام با وحی از روی تفنن نوشته نشده بلکه ضرورت است، از این رو از منتقدان این تفسیر می‌خواهیم نگاه عمیق‌تری به این تفسیر و مقدمه مفسر آن داشته باشند.

به گزارش ایکنا، پس از انتشار مقاله استاد حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی ایازی در مورد تفسیر تنزیلی و لرزان دانستن پشتوانه علمی این تفسیر، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سلطانی، پژوهشگر و محقق و از شاگردان استاد عبدالکریم بهجت‌پور، نویسنده تفسیر همگام با وحی(تفسیر تنزیلی) همچنین از شاگردان حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی ایازی، به توضیحاتی در مورد این تفسیر، وجوه تمایز آن با تفاسیر دیگر و تفاوت‎ها و تمایز بین این سبک نوپدید تفسیری در ایران و در شیعه، با کارهای پیشین اهل تسنن که خارج از ایران در فلسطین و سوریه و مراکش و .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. پرداخت.

وی همچنین مرز میان این سبک با نوع نگاه کسانی مانند مرحوم بازرگان و آقای جلال الدین فارسی در آغاز انقلاب تا  کسانی که در این اواخر از اساتید فاضل دانشگاه به تاریخ‌گذاری سوره‌ها علاقه‌مندند و آن را وجهه همت خود قرار داده‌اند را تبیین کرد. در ادامه مشروح این گفت‌وگو از نظر می‌گذرد؛

سلطانی در آغاز این گفت‌وگو با ایکنا گفت: استاد گرامی حجت‌الاسلام والمسلمین ایازی از آغازین روزهایی که حجت‌الاسلام بهجت‌پور در سال 80 کار تفسیر همگام با وحی را شروع کردند، در این مسیر 18 ساله، خط به خط در کنار تفسیر همگام با وحی و اعظم آثار دیگر استاد بهجت‌پور بوده و با تاریخ شکل‌گیری تفسیر همگام با وحی و تفاوت این تفسیر با تفاسیر ترتیبی مصحفی موجود و نیز تفاسیر تنزیلی دیگر شاید به خوبی آشنا باشند.

وی افزود: استاد بهجت‌پور از همه کسانی که توجه به مباحث تفسیر تنزیلی  و سبک تفسیر همگام با وحی دارند قدردانی می‌کنند، ولی گویا ناقدین محترم ظاهراً همه منابع را دیده‌اند، الا تفسیر همگام با وحی و دیگر آثار استاد بهجت پور را.

تفسیر همگام  با وحی از روی تفنن نیست

سلطانی با اشاره به نظریه استاد بهجت‌پور در مهندسی فرهنگی که در مجله راهبرد فرهنگ شماره 27 که در پاییز 93 با عنوان روش کشف الگوی اسلامی مهندسی فرهنگی منتشر شده است، با طرح این سوال که آیا منتقدین این سبک تفسیری این مقاله را دقیق خوانده‎اند؟ ادامه داد: تفسیر همگام با وحی نه از سر تفنن و ... بلکه از سر یک ضرورت تولید شده است. نویسنده این تفسیر کسی است که خود سالیان سال از ابتدای انقلاب اسلامی در عرصه‌های مختلف مدیریت فرهنگی کشور در حوزه و دانشگاه و کف جامعه مشغول کار فرهنگی بوده و یک سوال ذهن ایشان را همیشه مشغول خود داشته است که ما برای انتقال فرهنگی باورهایمان چه باید بکنیم؟ ما چه باید کنیم که داشته‌های ایمانی جامعه را حفظ کنیم.

وی با بیان اینکه تفسیر تنزیلی دنبال پاسخ به سؤالاتی از این دست است که آیا ما می‎توانیم با بررسی مدل کار پیامبر(ص) در مکه و مدینه و کاری که ایشان در این 23 سال انجام داد، به یک الگو برسیم؟ اضافه کرد: بنده خود شاگرد استاد ایازی بوده‌ام و از ایشان بهره‌های علمی فراوان کسب کردم و هرگز خودم را در جایگاهی نمی‎بینم که بخواهم به عرایض استاد نکته یا نقدی بزنم اما کاش حضرت استاد افراد مختلفی را که با نگاه ترتیب نزولی به کار قرآنی پرداخته‌اند از هم جدا می‌کردند؛ بنده احساس می‌کنم که حضرت استاد، کتب استاد بهجت‌پور خصوصا جلدهای اخیر همگام با وحی را که اوج کار تفسیر تنزیلی است ملاحظه نکرده‌اند.

این پژوهشگر تصریح کرد: مرحوم معرفت در آخرین روزهای حیاتشان به استاد بهجت‌پور فرمودند اگر تفسیر به ترتیب نزول این است، همه کارها را کنار بگذار و این کار را به ثمر برسان، بنده معتقدم آنچه که حضرت استاد ایازی به عنوان نقد به ترتیب نزولی (نه تفسیر تنزیلی) فرمودند، هیچ کدام به تفسیر تنزیلی با سبک شیعی وارد نیست. جالب آنکه ایشان خود طالب نگاه‎های نو و عصری به قرآن هستند و در این زمینه ما از خود ایشان بهره‎ها برده‎ایم.

تفاوت میان تفسیر تنزیلی و ترتیب نزولی

وی با بیان اینکه بین تفسیر تنزیلی و نگاه ترتیب نزولی به قرآن تفاوت است تصریح کرد:  این اصطلاح(تفسیر تنزیلی) توسط استاد بهجت‎پور جعل شده است و خود ما به کارهایی که به سمت تاریخ‎گذاری سوره‎ها یا علاقه‌مندی به سیر دعوت و ... شکل می‎گیرد، نقدهای چندی داریم که برخی از آن منتشر شده و برخی به جهت سختی کار تولید تفسیر همگام با وحی و وقت زیادی که از گروه وشخص استاد می‌برد، هنوز منتشر نشده است لذا یکپارچه نقد کردن همه نگاه‌های ترتیب نزولی و مشخص نکردن وجهه نقد شاید کار صحیحی نباشد.

معاون پژوهش سابق حوزه علمیه استان کرمان بیان کرد: سوال بنده از اساتید ناقد آن است که اگر بنده به عنوان یک جستجوگر یا پژوهشگر بخواهم فرایند خروج مردم از ظلمات به سمت نور را که توسط خدای متعال بر روی جامعه مدلی که سخت‎ترین و نفوذناپذیر مردم بودند پیگیری کنم و ببینم این مربی بزرگ بشریت چگونه با ابزار قرآن، آن جامعه با جاهلیت بالا را به سمت نور کشاند، چه باید کنم؟  بنده در همان سال 86 تا 88 به جهت نقدی که حضرتعالی بر کار تاریخ‎گذاری و دیگر کارها داشتید، راهمان را مشخصا از آن‌ها جدا کردیم. حتی کار اجتهادی آقای بازرگان نقد شده و استاد بهجت‌پور در کتاب مبانی، اصول، قواعد و فواید تفسیر تنزیلی آن را شرح داده وخطا بودن راه اجتهاد را هم فرمودند و سپس تنها راه را روایات ترتیب نزول دانسته اند.

وی اضافه کرد: پس از بررسی همه جداول که خیلی دقیق در سه لایه جدا بحث شده‌اند، به ارزیابی روایات پرداخته و پس از آن در تفسیر همگام با وحی در سوره سوره قرآن، به داوری پرداخته‌اند. در کنار آن سوره‌هایی که اختلاف فاحش داشته باشند، شاید به ده سوره هم نرسند و ما تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا در عصری که در حضور معصوم نیستیم، به واقع نزول نزدیک شویم. اگر ایشان و دیگر عزیزانی که نقدی دارند، برای رسیدن به هدفی که ذکر شد، راه دیگری را می‌شناسند، پس از مطالعه محتواهای تولیدی استاد بهجت پور در این زمینه، بفرمایند تا استفاده کنیم.  

هنجار شدن مفاهیم دینی راهی جز وحی ندارد

سلطانی با بیان اینکه اینکه امروز که 40 سال از انقلاب اسلامی ایران گذشته است و نه منِ محقق بلکه بسیاری از دلسوزان این نظام سوالی دارند و هنوز هم حل نشده است و آن سوال این است که چه کنیم که مفاهیم دینی در جامعه نهادینه و تبدیل به هنجار شوند؟ آیا راهی جز مراجعه به وحی دارد؟ آیا خود قرآن برای ما رهاوردی در این باره ندارد؟ افزود: اینکه امام این جامعه حضرت آقا در این سالیان نظریه پردازی‌های متعددی در باب سبک زندگی، مهندسی فرهنگی، پیشرفت، و در همین اوان هم در رابطه با گام دوم تحول را صادر کردند و انتظارشان از جامعه علمی خصوصا جامعه علمی حوزوی و قرآنی، آن است که گامی در خور توجه در این زمینه انجام دهند، ولی با همه تلاشی که توسط محققین در این عرصه‌ها برداشته شده است، اما آیا ما توفیقات لازم را به دست آورده‎ایم؟ آیا ما نمی‎توانیم از منابع قرآن و سنت اهل بیت و شیوه مدیریت فرهنگی معصومان و به دست آوردن یک مدل از آن 250 سال به یک الگو و مدل برسیم؟.

وی تاکید کرد: تفسیر همگام با وحی تفسیری نو از جنس تفسیر تحولی است که می‌خواهد واقع نزول را موشکافانه با هدف کشف روش‌های تحول از قرآن پیجویی نماید و در این بین توفیقات بسیاری نیز در بحث تفسیرنگاری فارغ از نگاه تنزیلی از جمله انسجام دادن به سوره‌ها و بحث اغراض نزول قرآن داشته است.

سلطانی بیان کرد: تفسیر همگام با وحی یک تفسیر ترتیبی تنزیلی است که با هدف کشف روش قرآن در نهادینه‌سازی مفاهیم دینی پرداخته و تا به امروز سه اثر تنزیلی در بحث روش فرهنگ‌سازی پوشش اسلامی، روش فرهنگ سازی پاکدامنی و اهداف نزول قرآن توسط خود استاد بهجت پور تولید وبه جامعه علمی عرضه شده است.

وی اظهار کرد: همچنین پایان نامه‌های چندی در بحث مهندسی فرهنگی در حال نوشتن است که از جمله حجت‌الاسلام میرزایی مشغول نگارش پایان نامه دکتریشان با عنوان راهبرد قرآنی مهندسی فرهنگی در شرایط اختلال هنجاری (آنومی) در جامعه دینی هستند یا جناب حجت‌الاسلام علی مولایی در رابطه با (امنیت فرهنگی قرآن‌محور) مشغول مطالعه و نظریه‌پردازی هستند. 

منتقدان تفسیر تنزیلی نگاه عمیقی به این تفسیر ندارند

این پژوهشگر با بیان اینکه ما انتظارمان از حضرت استاد ایازی و دیگر منتقدین، حتی در بحث نقد، یاری دادن ما در این راه سخت و سنگین است اظهار کر: ایشان اگر معتقدند که تفسیر همگام با وحی فایده چندانی ندارد، پیشنهادم به حضرت استاد آن است که چند پایان‌نامه سطح سه و حتی سطح چهار به صورت تطبیقی در زمینه‌های مختلف در دو سبک ترتیبی تنزیلی و ترتیبی مصحفی بین شش جلد منتشر شده از تفسیر همگام با وحی یا حتی یک سوره از آن شکل بگیرد، تا بتوان به داوری منصفانه‌ای رسید. 

وی افزود: همچنین انتظار ما آن است که منتقدین اگر نقدشان ناظر به سبک تفسیر تنزیلی به عنوان یک سبک در کنار دیگر سبک‌های تفسیری است، حتما مقدمه تفسیر همگام با وحی، مقاله نظریه استاد بهجت‌پور در مهندسی فرهنگی، کتاب تفسیر تنزیلی، مبانی، اصول، قواعد و فوائد را ملاحظه کنند و اگر بر آنها نقدی وارد بود، بفرمایند تا ما به اشکال کارمان واقف شویم و این موارد را به ما هدیه دهند؛ چرا که مشتاقانه منتظر چنین نقدهایی هستیم.

این پژوهشگر با بیان اینکه پیرامون گام‎های تحول، نقش غرض در انسجام بخشی به سوره، نقش فهم دقیق فضای نزول در فهم بسیاری از خطاب‌ها و داستان ها و ... جای سخن بسیار است تصریح کرد: پیشنهادم آن است تا هریک از فواید تفسیر تنزیلی به بحث علمی در فضای گفتمانی عمومی قرآنی در ایکنا قرار بگیرد، تا نقدی که حضرت استاد به این سبک در فضای گفتمانی کردند، مورد ارزیابی عمومی قرار گیرد.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: قرآن ایکنا قم ایازی بهجت پور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۳۶۱۶۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از مفاخر قرآنی استان گیلان تقدیر شد

ایسنا/گیلان به همت معاونت فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی استان گیلان و با حضور حاج فرهاد فلاح پور، پیشکسوت و استاد برجسته قرآنی، از مفاخر قرآنی استان تقدیر شد.

محمد شادپور، معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی استان گیلان امروز، ۱۰ اردیبهشت ماه در این مراسم، قرآن را معجزه ای سراسر برکت و رحمت و عافیت دانست و اظهار کرد: در کلام نبی مکرم اسلام(ص)، قرآن کریم تنها نسخه شفابخش انسان بوده و همگان می توانند به قرآن مراجعه کنند و آرامش حقیقی را به دست بیاورند.

وی با بیان اینکه امروز نیازمند انس با قرآن هستیم، افزود: در پرتو هدایتگری قرآن انسان از تاریکی های ظلم و جهل رهایی پیدا می کند و در مسیر نورانیت و حقیقت قرار می گیرد.

معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی گیلان درخشش استاد فلاح پور در عرصه آموزش قرآن را عنایت الهی دانست و عنوان کرد: استاد فلاح پور در یک خانواده قرآنی تربیت یافته و امروز بسیاری از حافظان و قاریان استان، در مکتب استاد فلاح پور تلمذ کرده اند.

شادپور با اشاره به تلاش های استاد فلاح پور در عرصه تعلیم قرآن، عنوان کرد: استاد فلاح پور از مفاخر قرآنی استان گیلان است و مدیران استانی باید جایگاه چنین شخصیت هایی را در عرصه فعالیت های قرآنی پاس بدارند.

وی یکی از شاخص های مهم تدریس استاد فلاح پور را آموزش صحیح قرآن به قرآن آموزان دانست و بیان کرد: شاگردان استاد فلاح پور در عرصه های ملی و بین المللی حائز رتبه های برتر می شوند؛ در واقع استاد فلاح پور صدها حافظ و قاری بین المللی و جهانی را تربیت کرده است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی گیلان با بیان اینکه استاد فلاح پور در مسیر آموزش قرآن از سرمایه های مادی و معنوی خویش هزینه می کند، گفت: ثبت ملی روستای شیخعلی کلایه لاهیجان به عنوان روستای قرآنی به برکت سال ها تلاش استاد فلاح پور است؛ ویژگی بارز این روستا محافل و کلاس های قرآنی آن است که با حضور افراد در سنین مختلف برگزار می شود.

وی تجلیل از حافظان و قاریان قرآن را ترویج فرهنگ قرآنی دانست و متذکر شد: باید از آموزه های دینی و قرآنی برای تحکیم خانواده بهره بگیریم تا از هجمه های فرهنگی مصون بمانیم.

استاد حاج فرهاد فلاح پور، پیشکسوت قرآنی گیلان نیز، انسان را تشنه قرآن و فرهنگ قرآنی دانست و اظهار کرد: فرهنگ و تمدن غرب علیه فرهنگ دینی و قرآنی می تازد و در چنین شرایطی نیازمند انس با قرآن هستیم.

وی عدم شناخت و آگاهی نسبت به قرآن را موجب آسیب پذیری انسان در برابر هجمه های فرهنگی و اجتماعی دانست و بیان کرد: بسیاری از افراد مسیر ارتباط با قرآن را نمی دانند و فقط از قرآن در مجالس ختم و مراسم ازدواج و... استفاده می‌کنند؛ این در حالی است که قرآن کتاب حیات است و برای تمام شئونات زندگی ما برنامه دارد.

این استاد برجسته قرآن، با اشاره به مهجوریت قرآن در جامعه هم از ناحیه خواص و هم از جانب عوام، گفت: تنها ماهی که نامش در قرآن آمده، رمضان است و ماه رمضان از این حیث ارزش و کرامت پیدا کرده که قرآن در این ماه نازل شده است و لذا هر چیزی که با قرآن پیوند بخورد، کریم می‌شود.

وی قرآن را نسخه سعادتمندی بشر دانست و متذکر شد: اگر مسیر ارتباطی قرآن را پیدا کنیم، مشکلات فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی ما به برکت قرآن حل می‌شود.

فلاح پور، قرآن را هدایتگر همه انسان ها دانست و خاطرنشان کرد: خداوند قرآن را با «اقرا» بر پیامبر(ص) نازل کرد و به ما نشان داد که عزت و کرامت بشر از مسیر قرائت و تلاوت قرآن می‌گذرد.

وی ترتیل را مهمترین ویژگی قرائت قرآن دانست و یادآور شد: خطاب خدا به پیامبر، خطاب به تمام بشریت است و خداوند در سوره علق، مسیر ارتباط با قرآن را در قرائت و ترتیل معرفی می‌کند.

به گزارش ایسنا، در پایان این مراسم از استاد فلاح پور و همسر و فرزندان قرآنی ایشان و تعدادی از رتبه های برتر گیلان در مسابقات ملی و بین المللی قرآن تجلیل شد.

انتهای پیام