چرا توسعه امیرکبیر در جامعه ایرانی شکست خورد؟
تاریخ انتشار: ۲۰ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۴۵۳۶۷۴
امیرکبیر مبتکر و پایه گذار نهضت اصلاحی در ایران بود که با مشاهده پیشرفت ها و سیاست های اصلاحی پادشاه عثمانی و وضعیت و شرایط حاکم بر ایران ، راه خروج از مشکلات و غلبه بر عقب ماندگی را در توسعه می دانست.
میرزا محمد تقی خان فراهانی برای اجرای سیاست ها و برنامه های خود با دو مانع جدی روبه رو شد که یکی مخالفت و مقاومت حکومت که ناشی از شتابزدگی و تندروی امیر در تسریع و سرعت بخشیدن به پروسه توسعه بدون توجه به وضعیت اجتماعی جامعه بود و دیگری پایین بودن سطح فرهنگ در جامعه بود ای بود که فهم درستی از چرایی و فواید توسعه به آن ارائه نشده بود .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بنیانگذار مدرسه دارالفنون و موسس جریده وقایع اتفافیه به عنوان نخستین روزنامه ایران ، هم عصر بیسمارک صدر اعظم آلمان بود. هر دو در کشوری روند توسعه را آغاز کردند و به ضرورت آن پی برده بودند که هم ایران و هم آلمان، از ترقی و تحولات دنیای جدید بازمانده بودند. اما امیر کبیر بر خلاف بیسمارک که از حمایت های ویلهلم اول پادشاه وقت آلمان برخوردار بود قربانی دسیسه ها و توطئه های اندرونی شاه شد.
هر چند بعد ها و درست بیست سال پس از اصلاحاتی که امیر کبیر بنا نهاده بود و با شهادت او متوقف شده بود ، ناصر الدین شاه با اقداماتی مانند تاسیس چاپ خانه و نشر چندین جلد کتاب که عمدتا به سرگذشت دانشمندان و بزرگان اروپایی پرداخته بود و همچنین اقدام به اصلاحات اداری و آموزشی کم عمق کوشید تجدد و ترقی را در اداره کشور و زمامداری خود به کار بگیرد اما واقعیت این بود که به رغم ورود و ایجاد مصادیق مدرنیسم و توسعه از قبیل ایجاد شهرداری و گسترش خط ارتباطی تلگراف در عصر ناصری و همچنین ندامت شاه از صدور و توشیح فرمان قتل امیر، با روی کار آمدن افرادی مانند میرزا آقا خان نوری که نه به ایران که به منافع خود فکر می کرد، راهبرد و اندیشه توسعه هم با اختلال و شکست مواجه شده بود.
نتیجه آن شد که حکومت قاجار بعد از حدود بیست و پنج سال حذف شد و آلمان با کاربست و بکارگیری سیاست های بیسمارک توانست با وجود شکست های سخت در جریان جنگ جهانی اول و دوم با تاکید و اعتماد به نیروی انسانی و و طراحی سیستم اجتماعی و اقتصادی که توسعه را نه یک شعار که یک ضرورت و راهبرد اساسی و حیاتی می دانست امروز به قدرتی جهانی با اقتصادی نیرومند و پویا بدل شده است.
واقعیت این بود که اصلاحات امیر کبیر بر اساس رویکردی اقتدارگرایانه بنا شده بود و امیر از اهمیت و اولویت توسعه فرهنگی و اجتماعی به عنوان مبنا و اساس هر گونه سیاست توسعه گرایانه غافل شد.توسعه فرهنگی / اجتماعی می توانست با جلب حمایت و کاهش مخالفت جامعه آن روز ایران با مظاهر و مصادیق توسعه در اقناع و کسب حمایت و همراهی یا دست کم عدم مخالفت حکومت، هم سرنوشت امیر را به گونه ای دیگر رقم می زد و هم ایران با قرار گرفتن در مسیر توسعه و پیشرفت، شرایط و وضعیت بهتری را تجربه می کرد که ثمره و نتایج آن در مقاطع بعدی مانند انقلاب مشروطه می توانست به کمک مشروطه خواهانی بیاید که درست و گویی نعل و به نعل دلایل ناکامی شان همان عللی بود که امیر را متوقف کرد.
به یک معنا امیر کبیر، دولت را نه یک شریک و متحد جدی در مسیر پیشرفت که مانعی در برابر برنامه های توسعه گرایانه خود برای ایران می دانست و از همین جا بود که هم توسعه قربانی مخالفت و مقاومت شد و هم امیر هدف عداوت و عناد قرار گرفت. با این حال نقش امیر کبیر به عنوان رهبر جریان اصلاحی و پایه گذار اندیشه اصلاح گرایانه در ایران، ستودنی و قابل تحسین است.
می توان با در نظر گرفتن تجربه تاریخی امیر کبیر توسعه فرهنگی را ضرورت و هموار کننده توسعه همه جانبه و غیر قابل بازگشت تلقی کرد. بنابراین ضمن تاکید بر ضرورت بازخوانی انتقادی تجربه توسعه و سرگذشت امیر کبیر از سوی پژوهشگران و تحلیلگران، معتقدم مسیر توسعه ایران نه با رویکرد های آمرانه صرف و نه با گرایش های اجتماعی مطلق، بلکه با تلفیقی از این دو قابل دستیابی خواهد بود.
منبع: پارسینه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۴۵۳۶۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، متشکل از چند شرکت خصوصی ایرانی است!
تین نیوز
به گفته مدیرکل بازرگانی خارجی راه آهن، مجموعه موسوم به کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، متشکل از چند شرکت خصوصی ایرانی است و ادعای اینکه زیرمجموعه دولت ایران، وزارت راه یا شرکت راه آهن است، صحیح نیست.
به گزارش تین نیوز به نقل از فارس، شهرام جعفری مدیرکل بازرگانی خارجی راه آهن، درباره برخی ادعاهای مطرح شده از سوی کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، گفت: شرکت های بخش خصوصی ایران در پروژه های مختلف بین المللی در کشورهای مختلف مشغول فعالیت هستند اما هیچ شرکت خصوصی نمی تواند ادعا کند که زیر مجموعه وزارتخانه یا دولت جمهوری اسلامی ایران یا مجموعه های دولتی است و هزینه کردن از عنوان وزارت راه و شهرسازی و نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان برای توجیه خطای صورت گرفته است.
جعفری ادامه داد: کنسرسیوم مورد اشاره، با انتساب خود به مجموعه های دولتی همچون وزارت راه و شهرسازی و راه آهن جمهوری اسلامی ایران، نزد ذینفعان مختلف داخلی و بین المللی، از جمله راه آهن افغانستان، وجهه حاکمیتی برای خود ایجاد کرده که مورد تایید راه آهن جمهوری اسلامی ایران، به عنوان مرجع رسمی حمل و نقل ریلی کشور نیست.
وی افزود: ادعای تشکیل کنسرسیوم ذیل وزارت راه و شهرسازی و راه آهن جمهوری اسلامی ایران، یک ادعای واهی است، زیرا چنین امری به لحاظ قانونی اساساً امکان پذیر نیست، به طوری که یک شرکت خصوصی زیر مجموعه یک بخش دولتی باشد.
جعفری افزود: علاوه بر مشکل قانونی این ادعا، مشکل دیگر این است که مدیریت این کنسرسیوم با حاشیه هایی که از بابت اعزام یک رام قطار باری از مبدا ایستگاه روزنک افغانستان به سمت ایران ایجاد کرد و نشان داد تجربه و تخصص لازم را جهت بهره برداری از شبکه ریلی کشور افغانستان را ندارد، زیرا بر اساس رویه تعریف شده جهت حمل و نقل بین المللی لازم است تمامی فرایند اجرای کار از طریق شرکتهای فوروادری که مورد تایید شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران انجام پذیرد و در این مورد خاص با توجه به اینکه بر اساس خبرهای رسیده مقصد حمل بار کشور ترکیه تعیین شده است و از طرفی این حمل با واگنهای ایرانی انجام پذیرد بنابراین لازم است موافقت اولیه راه آهن ترکیه با توجه به نوع محموله و نوع واگن اخذ شود، لذا جدا از عدم اخذ تاییدیه شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در خصوص اعزام این قطار به سمت ایران، کشور مقصد هم به دلیل عدم انعکاس مراتب به آن راه آهن بدیهی است موافقتی برای این حمل صادر نکرده است.
وی ادامه داد: حمل بار از طریق خطوط ریلی، تابع شرایط و مقررات مشخصی است و همه بارهای بین المللی بر اساس همین پروتکل ها حمل می شوند اما کنسرسیوم مذکور به جای هماهنگی با راه آهن ایران و طی روال قانونی، مسیر فشار رسانه ای را انتخاب کرد و همین امر موجب ایجاد چالش در این مسیر شده است.
شهرام جعفری گفت: البته با وجود عدم هماهنگی با راه آهن و همچنین طی نشدن مسیر قانونی لازم، جهت مساعدت حمل این محموله تجاری، مدیرعامل راه آهن دستور حمل این بار را از ۷ روز قبل صادر کرد؛ اما کنسرسیوم مذکور پس از چند روز هنوز اقدامات لازم از جمله انجام تشریفات گمرکی را تکمیل نکرده است و به محض وصول تاییدیه گمرک، سیر واگن ها انجام خواهد شد.
جعفری تاکید داشت: شرکت راه آهن قطعا از توسعه ارتباط ریلی با کشور افغانستان استقبال می کند اما بدون لحاظ ایمنی تردد ناوگان و همچنین طی روال قانونی لازم، این امر امکان پذیر نیست و امیدواریم با توجه به این دو مولفه، هرچه زودتر اقدامات لازم جهت آغاز بهره برداری تجاری از مسیر ریلی ایران و افغانستان فراهم شود.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است