به نقل از «تسنیم»

یادداشت|نگاهی به تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن

تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۴۶۲۴۱۰

احمدوندی در یادداشتی درباره «تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن» می‌نویسد: زرین‌کوب در خاتمه کتاب خود معتقد است که تصوف دیگر جذابیتی برای انسان معاصر ندارد و با ابتذالی که به آن دچار شده دیگر قادر نخواهد بود موقعیت خود را حتی در حواشی جامعه امروز حفظ کند. ۲۱ دی ۱۳۹۸ - ۱۰:۵۹ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات - اخبار فرهنگی -

خبرگزاری تسنیم، محسن احمدوندی، دکتری زبان و ادبیات فارسی:

استاد عبدالحسین زرین‌کوب از تابستان تا پاییز سال 1349 به دعوت «انجمن مطالعات ایرانیِ» آمریکا، رشته سخنرانی‌هایی را به زبان انگلیسی در حوزه تصوف و عرفان ایرانی در دو دانشگاه پرینستون و کالیفرنیا(شعبه لُس‌آنجلس) ایراد فرمود که بعداً انجمن یادشده شماره‌های 3و4 از جلد دهم فصل‌نامه خود (Iranian Studies) را به نشر آنها اختصاص داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کتاب «تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن» در واقع برگردان مطالب منتشر شده در آن فصل‌نامه است. ترجمه این کتاب به همـت دکتر مجدالدین کیوانی صورت گرفته و انتشارات سخن آن را در 199 صفحه منتشر کرده است. کتاب «تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن» در واقع خلاصه‌ای بسیار فشرده از تاریخ تصوف ایران از آغاز تا امروز است.

نویسنده در مقاله اوّل، ایران را یکی از نخستین مراکز پرورش تصوف اسلامی می‌داند و به سابقه گرایش‌های عرفانی در ایران پیش از اسلام می‌پردازد. او معتقد است که اغلب ادیانِ رایج در ایرانِ پیش از اسلام از جمله آیین میترائیسم، آیین زرتشت و آیین مانی عناصری از تجربه عرفانی را در خود داشته‌اند. همچنین افکار چینی و هندی از طرف خراسان و افکار هلنیستی و سامی از طرف بین‌النهرین بر گرایش‌های عرفانی در ایران اثر گذاشته‌اند.

در مقاله دوم به جستجوی ردپای برخی گرایش‌های صوفیانه در فرقه‌های نخستین اسلامی از جمله شیعه، مرجئه و اشاعره پرداخته می‌شود و سپس برخی از سردمداران عرفان و تصوف در دو مکتب تصوف بغداد و خراسان ازجمله جنید، حلاج، بایزید، خرقانی، ابوسعید و... معرفی می‌شوند.

مقاله سوم به تأسیس خانقاه‌ها و شکل‌گیری نظام خانقاهی در جهان اسلام اختصاص دارد، یعنی دوره‌ای که در آن تصوف شخصی به سمت تصوف طریقتی و تشکیلاتی پیش می‌رود. سپس تعدادی از مهم‌ترین طریقت‌های تأثیرگذار ایرانی از جمله طریقت کبراویه، سهروردیه، قلندریه، نقشبندیه، صفویه و نعمت‎اللهیه به صورت مختصر معرفی می‌شوند. زرین‌کوب معتقد است که سازمان‌دهی تصوف در چارچوب‌ متعارفِ طریقت‌های صوفیان، خودجوشی و ماهیت وجدی را از آن گرفت.

مقاله چهارم را می‌توان گونه‌ای ‌نمادشناسی از مهم‌ترین سمبل‌های صوفیانه از جمله شراب و شاهد دانست. در این مقاله پیوند شعر با تصوف بررسی می‌شود و خدمات ارزنده‌ای که شعر به تصوف کرده است برشمرده می‌شود، سپس برخی از مهم‌ترین آثار منظوم و منثور صوفیانه ازجمله منطق‌الطیر، حدیقة‌الحقیقة، مثنوی معنوی، دیوان شمس، شرح تعرّف، اسرارالتوحید، مقامات ژنده‌پیل و نامه‌های عین‌القضات معرفی می‌شوند و مختصراً بررسی می‌گردند.

در مقاله پنجم به ارتباط صوفیه با سنت‌های دینی و تأویل‌های آنها از مناسک مذهبی پرداخته می‌شود. نویسنده معتقد است که از این نظر شباهت فراوانی بین صوفیه و اسماعیلیان (باطنیان) وجود دارد. در ادامه نیز پیوند صوفیه با ملامتیه، قلندریه، فتیان و عیاران تشریح می‌شود.

مقالة ششم به بررسی برخی نگرش‌های صوفیان از جمله نگرش آنها نسبت به ثروت و زن مربوط می‌شود. نویسنده بر این باور است که صوفیه معتدل ثروت را تا زمانی که آدمی را از یاد خدا غافل نکند بد نمی‌دانستند. همچنین آنها مجرد زیستن را تأیید نمی‌کردند و از موسیقی و سماع نیز برای تزکیه درون بهره می‌بردند.

مقاله هفتم به شکل‌گیری نظریه ولایت در تصوف و نگرش صوفیان معتدل و افراطی به این مقوله می‌پردازد. در مقاله هشتم نظریه وحدت وجود و وحدت شهود در تصوف بررسی می‌شود و تفاوت این دو شرح داده می‌شود.

خاطره مرحوم آیتی از دو استاد همشهری‌اش؛ علامه شهیدی و زرین‌کوب

زرین‌کوب در خاتمه کتاب خود معتقد است که تصوف دیگر جذابیتی برای انسان معاصر ندارد و با ابتذالی که به آن دچار شده است دیگر قادر نخواهد بود موقعیت خود را حتی در حواشی جامعه امروزی نیز حفظ کند.

----------------------------
منبع

زرین کوب، عبدالحسین. (1390). تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن. ترجمة مجدالدین کیوانی. چاپ سوم. تهران. سخن. 199 صفحه.
---------------------------

انتهای پیام/

 

R1013197/P/S4,35/CT4 واژه های کاربردی مرتبط کتاب و ادبیات

منبع: تسنیم

کلیدواژه: کتاب و ادبیات کتاب و ادبیات

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۴۶۲۴۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تجدید چاپ مجموعه کتاب «کودکی نامداران»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، این کتاب به نویسندگی پرویز امینی درباره دوران کودکی نقاش برجسته ایرانی سید علی‌اکبر صنعتی و فراز و نشیب‌هایی است که در دوران دوری از خانواده با او همراه بوده است.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «در بچگی ذوق نقاشی در من سرشار بود، به نحوی که تمام دیوار‌ها را با نقاشی‌های خودم سیاه می‌کردم و این جوشش غریب باعث می‌شد که حتی در سر کلاس‌های درس به جای گوش کردن به درس‌ها، به نقاشی از صورت معلمان بپردازم و برای همین هم همیشه تنبیه می‌شدم.»

مجموعه کودکی نامداران در قالب ۱۰ عنوان کتاب به شیوه اول شخص و از زبان شخصیت اصلی به کودکی چهره‌های نامدار ایرانی در حوزه‌های مختلف می‌پردازد و شامل داستان‌هایی است که با شخصیت‌پردازی مناسب و تصویرسازی جذاب، نوجوانان را به فضای زندگی این چهره‌ها در قرن گذشته نزدیک می‌کند.

در پشت جلد مجموعه «کودکی نامداران» آمده است: «هر کودک ایرانی، از نامداران آینده ایران است. هر کودک ایرانی پرچم‌دار هویت ملی ایران است. هر کودک ایرانی اعتماد به نفس ملی ایران است و کودکی نامداران، آینده درخشان کودکان ایران است.»