به نقل از «ایسنا»

بررسی موضوع ترجمه‌پذیری غزلیات حافظ در شیراز

تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۴۹۳۰۴۸

ایسنا/فارس سیصدوسی‌امین نشست حافظانه‌ی مرکز حافظ‌شناسی و کرسی پژوهشی حافظ، با موضوع «حافظ و مسئله‌ی ترجمه‌پذیری غزلیات، با تکیه بر ترجمه‌های آلمانی از دیوان حافظ، با حضور صاحبنظران، حافظ پژوهان و اساتید دانشگاه برگزار شد.

سیصد و سی‌امین نشست حافظانه‌ی مرکز حافظ شناسی و کرسی پژوهشی حافظ با همکاری اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و مرکز پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز و با حضور جمعی از دانشگاهیان و اهالی فرهنگ و ادب استان فارس عصر یکشنبه ۲۲ دیماه در شیراز برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایسنا در این جلسه مدیر روابط بین‌الملل مرکز حافظ‌شناسی و استاد بازنشسته‌ی ادبیات انگلیسی دانشگاه شیراز به ترجمه‌ی اشعار حافظ در پیچ وخم زمان پرداخت و تعدادی از ترجمه‌های انگلیسی حافظ را معرفی و نقد کرد.

دکتر فریده پورگیو، در جمع‌بندی کلام خود، گفت: بررسی مقایسه‌ای ترجمه‌های انگلیسی چندمترجم در قرون گذشته و نیز در قرن بیستم نشان می‌دهد، مترجمان قدیمی با زبان و ادبیات فارسی آشنا بوده و بسیاری  از آنان، در ترجمه‌ی اشعار حافظ سعی در حفظ فرم و محتوا (از نظر قافیه و انتخاب واژگان مناسب در زبان مقصد) داشته‌اند. اما مترجمان قرن بیستم که اکثرا خود نیز شاعر هستند، ولی با زبان فارسی به‌ندرت آشنایی دارند، براساس ترجمه‌های قبلی یا با کمک افراد آشنا به زبان فارسی، ترجمه‌هایی نوشته‌اند که بیش‌تر برداشتی شخصی از شعر حافظ به شمار می‌رود. ایشان با بیان اینکه نمی‌توان اینگونه برداشت‌ها را نادیده گرفت، توضیح داد: در دنیای نقد کنونی و با استفاده از نظریه‌ی پذیرش ادبی (Reception Theory) نیاز هست که به بررسی برداشت‌های گوناگون در جوامع و دوره‌های مختلف از اشعار حافظ بپردازیم. دکتر پورگیو در خاتمه، به مرکز حافظ‌شناسی پیشنهاد داد که این مقوله را مورد توجه قرار داده و در آینده‌ای نزدیک بدان بپردازد.

در ادامه‌ی این نشست، دکتر حسن نکوروح، استاد بازنشسته‌ی ادبیات آلمانی دانشگاه شیراز به تاثیرپذیری گوته از حافظ و سعدی و ترجمه‌ی برخی اشعار این دو شاعر ایرانی در دیوان شرقی-غربی گوته پرداخت. او با بیان این مقدمه که در ترجمه، به‌ویژه ترجمه‌ی شعر، همیشه با دوگانگی یا بیگانگی سروکار داریم، گفت: هرچه وابستگی به سنت‌های ملی بیش‌تر باشد، دوگانگی یا بیگانگی یادشده بیش‌تر نمایان می‎شود. چنانکه درباره‌ی شعر حافظ، به بیش‌ترین وجه، ظهور می‌کند. به‌گفته‌ی دکتر نکوروح، گوته از گلستان و بوستان سعدی ترجمه‌هایی انجام داده است، اما آورده‎های شاعر آلمانی از گلستان و بوستان، اغلب تنها با اندکی تغییر نقل شده، درحالیکه درمورد غزل‌های حافظ برعکس، تغییرات به‌حدی است که یافتن منبع الهام شاعر، غالباً دشوار و گاه حتی ناممکن می‎نماید.

وی ضمن بیان مشابهت‌هایی در دیوان شرقی-غربی گوته با دیوان حافظ و گلستان و بوستان سعدی، گفت: گوته به‌طور ویژه از دو نظر، به همتای ایرانی‎اش وامدار می‎ماند، یکی قالب سونت که آن را برابر غزل دانسته‌اند و دیگر، طنزی که پشت لحن جدی شعر پنهان شده است.

وی افزود: درباره‌ی طنز غربی که شاعر آلمانی هم به آن نظر داشته، بیش از هر چیز دوپهلوبودنش را به‌عنوان مشخصه‌ی بارز آن بیان کرده‎اند، سخنی که درباره‌ی طنز رندانه‌ی حافظ هم در موارد بسیاری صادق است. منتها وجوه دیگری هم به آن اضافه می‎شود که کار توضیح و توصیف را بسیار پیچیده می‎کند.

استاد ادبیات آلمانی با اشاره به اوضاع سیاسی اجتماعی عصر حافظ و سعدی، بیان داشت: طنز گوته، طنزی آشکار از نوع Ironie است که نه فقط در اشعار گوته، بلکه نزد شاعران و نویسندگان دیگر غربی نیز همزمان با طنز دیگری همراه است و در زبان‌های اروپایی Humor نامیده می‎شود.

وی افزود: این نوع اخیر طنز که نمونه‌ی بارز آن را در گلستان سعدی بسیار می‎بینیم، طنزی است شادمانه (که همین هم نه فقط شادمانگی شعر و نثر گلستان را موجب شده، بلکه روشنی و شفافیت کلام او) که از اوضاع و احوال اجتماعی دوران زندگی‎اش که با دوران سلطنت اتابکان فارس مصادف بوده، سرچشمه می‎گیرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در مقابل، طنز حافظ که خود به رندی از آن تعبیر می‎کند، طنزی است پنهان و پیچیده که نه فقط گوته با آن مشکل داشته، بلکه خواننده‌ی فارسی نیز از دیرباز از دریافتش ناتوان بوده و اغلب به آن به گونه‌ی کلامی مقدس نگریسته‎اند، که در مکتب‎خانه‏ها نیز به همین عنوان در کنار کتاب مقدس آسمانی بدون دریافتی می‎خوانده‎‌اند و نیز وسیله‎ای بوده برای تفأل‌، که آنگاه نیز اغلب تنها به درک کلماتی دل خوش می‎کرده‏ که به گمان خود، پیام مدنظرشان را در آن می‌یافتند.

نکوروح با اشاره به بخش‌هایی از کتاب نظریه‌ی رنگ‌های گوته که اثری است علمی-عرفانی و گوته در آن از خلقت عالم به انسان می‎رسد، در مقایسه با شعر حافظ تأکید داشت: باید گفت که گوته با دید نوتر خود که از جهان مدرن (مدرن نسبت به دنیای حافظ) برگرفته با شیوه‏ای مناسب آن شعر را پیش برده تا بر دنیای سنتی عصر حافظ چیره گردد. دنیایی که شعر همتای محبوبش به کمک شیوه‌ی بی‌مانندش با ابیات گسسته و مستقل از هم، ممنوعیت عشق را در آن عالم ایستا در ساختار خود به نمایش گذاشته است. ازین‌رو می‎توان شعر گوته را از دیدگاه معرفت‎شناسی گامی به جلو دانست.

این نشست از سلسله‌نشست‌های مرکز حافظ‌شناسی بود که امسال با محوریت موضوعی «حافظ و ترجمه» برگزار شده است و به‌دلیل تمرکز بر "ترجمه‌های آلمانی" تازگی داشت. 

پیش‌تر مرکز حافظ شناسی، نشست‌هایی با عنوان «بازشناسی ترجمه‌ی پل اسمیت استرالیایی از دیوان حافظ» با سخنرانی دکتر زهرا طاهری و «مقایسه‌ی موسیقایی شعر حافظ و ترجمه‌های انگلیسی آن» با سخنرانی دکتر پورگیو و آقای پیام درخشان‌فرد در نیمه‌ی اول سال ۹۸ برگزار کرده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۴۹۳۰۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مصائب شیراز پس از باران

به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، آبگرفتگی معابر شیراز و تبدیل زیرگذرهای این شهر به استخر در پی بارندگی قصه پرتکراری است که گویا نمی توان علاجی برای آن متصور شد.

پس از هر بارانی در شیراز این سوال تکراری در بین شهروندان و فعالین شهری ایجاد می شود که چه زمانی این مشکل سریالی و پرتکرار پایان خواهد یافت.

پس از هر بارندگی مسوولان شهری و استانی حل این معضل را وعده می دهند اما تاکنون که این نویدها عملی نشده و کماکان شیرازی ها به جای لذت پس از هر باران هراس آبگرفتگی و رفتن زندگیشان زیر آب را در دل دارند.

بسیاری از محلات و معابر شیراز در پی باران عصر چهارشنبه پنجم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ دچار آبگرفتگی شد و این درحالی بود که مدیران شهری همواره از آمادگی کامل این شهر دم میزدند اما...

این بارندگی علی رغم هشدارهای پیاپی روزهای اخیر موجب آبگرفتگی در بسیاری از معابر و حتی واحدهای تجاری و مسکونی این کلانشهر شد.

آبشارهای روان در مجتمع‌های تجاری شیراز

براساس مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا بسیاری از محلات و معابر شهری شیراز، مجتمع های تجاری و منازل مسکونی خصوصا در مرکز این کلانشهر دچار آبگرفتگی شد.

آبگرفتگی عصر پنجم اردیبهشت نه تنها در مرکز کلانشهر شیراز بلکه در اغلب مناطق این شهر به وقوع پیوست و مشکلات زیادی برای مردم به بار آورد.

به جز منازل مسکونی صاحبین کسب و کارها و اصناف شیرازی نیز در این بارندگی دچار مشکل شدند به نحوی که تصاویر روان شدن آب به محیطهای تجاری و تاریخی شامل پاساژ شهر، بازار زرگرها، بازارهای تاریخی شیراز مانند روح الله و وکیل در فضای مجازی بین کاربران دست به دست میچرخد.

سابقه قصه‌های بهاری سیلاب در شیراز

سابقه آبگرفتگی و حتی جاری شدن سیلاب در پی بارانهای بهاری قصه پرتکراری است که در تلخ ترین آن پنجم و ششم فروردین ماه سال ۱۳۹۸ و حدود پنج سال قبل دهها نفر از هموطنان و میهمانان نوروزی را کشت و صدها نفر مجروح و هزاران خانه ویران شده به جا گذاشت.

شیراز پرترددترین شهر گردشگری ایران و مقصد بسیاری از توریستهای خارجی در نوروز ۹۸ و در پی بارندگی بهاری نسبتا شدید طی ۱۷ دقیقه و جاری شدن روان آب به یکباره به قتلگاه ۲۱ نفر از هم وطنان در دروازه قرآن تبدیل شد و روز بعد نیز در پی تکرار بارشها، سیلاب خانه هزاران نفر در محله سعدی را با خود برد.

این محله در ششمین روز از سال نو و فروردین ۹۸ دچار سیلی بنیان کن شد که زندگی ،خانه و کاشانه بسیاری از اهالی این منطقه را با خود برد و بسیاری از مردم شهرک سعدی را ماه ها با مشکلات جدی مواجه کرد.

آبگرفتگی های پنجم اردیبهشت ۱۴۰۳ در شیراز از معابر شهری نیز فراتر رفته و وارد منازل و مغازه های بسیاری از اهالی شده و مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده است.

بارندگی‌های چهارشنبه گذشته در شیراز بعضی خودروها خصوصا در خیابان‌های اطراف رودخانه خشک را محاصره و در سیلاب گرفتار کرد.

عصر چهارشنبه و هزاران شهروند شیرازی در آب مانده

رییس سازمان آتش نشانی شیراز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه آتش‌نشانان این شهر ۱۲۹ عملیات در بارندگی عصر پنجم اردیبهشت انجام دادند گفت: هزار و ۱۴۰ تماس با مرکز ۱۲۵ برقرار شد.

هادی عیدی پور با اشاره به تلاش‌ها و فعالیت‌های آتش نشانان در عصر روز بارانی برای امداد رسانی به شهروندان شیرازی افزود: عصر چهارشنبه گذشته بارش‌های شدید و کم سابقه در شیراز به وقوع پیوست.

وی ادامه داد: آتش‌نشانان شیراز چهارشنبه گذشته ۱۲۹ عملیات مربوط به بارندگی در مناطق مختلف شهر انجام دادند.

به گفته رئیس سازمان آتش‌نشانی شیراز ۲۳ واحدعملیاتی برای بازدید ایمنی دوره ای از محدوده‌ رودخانه خشک و سایر نقاط شهر شیراز در محل های مورد نظر مستقر بودند.

وی همچنین اعلام کرد: ۲۴ ایستگاه عملیاتی در پی فعالیت سامانه اخیر سازمان آتش نشانی در آماده باش کامل بودند.

پس از باران شیراز

مسعود حقیقت، مدیرکل هواشناسی استان فارس در گفت و گو با ایرنا میزان بارندگی سامانه اخیر در سطح شیراز را ۲۲ و ۲ دهم میلیمتر اعلام کرد.

معاونت محیط زیست ‌خدمات شهری شهرداری شیراز در این باره به ایرنا گفت: شدت و میزان زیاد بارندگی عصر چهارشنبه پنجم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در مدت زمان اندک سبب آبگرفتگی در چند نقطه شهر شیراز شد.

روح الله خوشبخت افرود: با حضور بخش های مختلف مدیریت شهری شاهد رفع آبگرفتگی در اکثر نقاط و بازگشت روال عادی به سطح شهر هستیم.

وی با اشاره به آبگرفتگی زیرگذر سرداران عنوان کرد: به رغم شدت آبگرفتگی تلاش‌های بی وقفه نیروهای خدمات شهری تا ساعت ۲۳ چهارشنبه شب پنجم اردیبهشت زمینه تخلیه آب ‌و پس از آن پاکسازی یک ساعته این‌زیرگذر را فراهم کرد.

پیگیری ترک فعل

دادستان مرکز استان فارس پیشتر در این باره گفت: با هدف حفظ و صیانت از حقوق عامه و پیشگیری از وقوع حوادثی همانند سیل سال ۱۳۹۸ شیراز پروژه کنترل سیلاب آب های سطحی شیراز و طرح کنترل آب های سطحی مسیل شهرک سعدی کلید خورد که اجرای هرچه سریعتر و پیگیری این طرح در راستای پیشگیری از حوادث احتمالی در فصل بارندگی ضروری است.

سید مصطفی بحرینی در خصوص حفظ حقوق عامه و اقدامات صورت گرفته از سوی دادستانی مرکز استان و سایر دادستان‌های حوزه های قضایی استان اظهار کرد: حفظ و حراست از اراضی ملی و منابع طبیعی و کوتاه کردن دست متجاوزین به عرصه های ملی، پیشگیری از وقوع حوادث احتمالی، اقدامات زیربنایی، مطالبه گری از دستگاه های مختلف و برخورد قانونی و قاطع با مدیران و مسئولانی که با ترک فعل خود زمینه ضرر و زیان به جامعه و بیت‌المال را فراهم کرده با جدیت دنبال می شود.

وی تصریح کرد: یکی از وظایف مهم دادستان‌ها در موضوع حقوق عامه، اجرای دقیق مفاد دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه است که در صورت عدم اجرا یا نقض حقوق عامه یا قریب‌الوقوع بودن نقض آن نسبت به تذکر یا اخطار به دستگاه اجرایی و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و صدور دستور توقف اقدامات و نهایتاً تعقیب کیفری متهمان خواهد پرداخت.

پیش از این نیز در این خصوص نشست های مختلفی از سوی کارگروه حفظ و صیانت از حقوق عامه با مدیریت بحرینی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان فارس و با حضور برخی از معاونین وی و دستگاه های مجری و متولی امر مربوط به جزیره مصنوعی نهر اعظم واقع در بلوار شهیدچمران شیراز و مدیریت و ساماندهی فاضلاب شیراز در رودخانه چنار راهدار و غیره برگزار شد و از سوی دادستان مرکز استان فارس نیز تذکرات قانونی لازم نسبت به ترک فعل از سوی مدیران دستگاه ها و نهادهای متولی امر داده شده اما ساماندهی جامع روان آبها و دفع آبهای سطحی کلانشهر شیراز باتوجه به گسترش این شهر اکنون یکی از مهمترین نیازها و ضرورت های مدیریت شهری است.