الحاد لزوماً مستند به دلیل نیست/ بسترهای علوم تجربی برای الحاد

به گزارش خبرگزاری مهر، میثم توکلی بینا، عضو هیئت علمی گروه کلام مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در سومین نشست از دور دوم سلسله نشستهای مطالعات اسلامی علوم انسانی، که با حضور جمعی از فرهیختگان حوزه و دانشگاه برگزار شد، به تبیین مبانی الحاد در علوم مدرن به شرح ذیل پرداخت.

مشروح این محتوای علمی نشست در ذیل آمده است:

مراد از الحاد علمی

در ادبیات علمی الحاد امری کلی است به معنای انکار هر امر مؤثر غیر مادی در عالم است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برخلاف تصور، الحاد لزوماً مستند به دلیل نیست و زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علی الخصوص خانوادگی در گسترش الحاد مؤثر است.

بسترهای علوم تجربی برای الحاد

در علوم تجربی مدرن زمینه‌های مختلف نظریه پردازی وجود دارد که دستمایه برخی اندیشه‌های الحادی قرار گرفته است.

بررسی اجمالی برخی از این بسترها:

_ بیگ بنگ و طرح فرضیه جهان‌های موازی، به عنوان دو چالش برخواسته از علم برای پذیرش امری ماورا ماده مطرح است. این در حالی است که با نگاه عمیق، بیگ بنگ تأییدی برای اثبات صانع است و فرایند تصادفی که جهان‌های موازی را توجیه می‌کند احتمالی تقریباً صفر دارد.

_ کوانتوم از شاهکارهای علمی بشر به حساب می‌آید. ملحدان عدم قطعیت و نفی هر گونه تأثیر و تأثر در فضای زیر اتمی را که در مدلی از کوانتوم ادعا شده، به کل عالم تسری می‌دهند. نکته حائز اهمیت در اینجا تفکیک تصویر پدیده‌های کوانتومی از خود پدیده‌های کوانتومی است و نوع فیزیک‌دانان کوانتومی موحد بودند.

– ملحدین با رویکردی تقلیل گرایانه منشأ حیات را به تحولات فیزیکی و شیمیایی اجزا خرد بر می‌گردانند. در مقابل، مطرح می‌شود که بر فرض پذیرش، این مدعا، نقش خدا برای پر کردن خلاء حیات در عالم را نفی نمی‌کند.

_ در نظریه داروین، جانواران متنوع و انسان، در نتیجه فرایندهای تصادفی به اینجا رسیده اند. فرایندهای تصادفی با ایت تبیین غیر ممکن است.

انواع تعارض

تعارض در سه سطح قابل بررسی است. تعارض با متون، تعارض با خدای ادیان و تعارض با خداباوری پایه.

فرایندهای تصادفی

تصادف در ادبیات علمی و دینی مصادیق و معانی متعددی داشته است. تصادف در فیزیک کلاسیک به معنای کمبود اطلاعات، در فیزیک جدید به معنای کوانتومی آن و در نسبیت جهش و رانش است. کما اینکه تصادف در ذهنیت عامه و تصادف در افعال اختیاری انسان نیز مطرح است.

فرایندهای تصادفی در علوم قاعده مند هستند و نظام ریاضیاتی بر آن حاکم است، اما بر خلاف مدعای لاپلاس مبنی بر امکان محاسبه و پیش بینی تمام عالم، فیزیک مدرن به این نتیجه رسیده است که اگر همه شرایط را هم داشته باشیم باز چنین امکانی وجود ندارد و پای احتمال به گذشته و آینده باز است.

در نگاه فلسفی، مطالعه احتمالاتی و تصادفی، پسینی بوده و مبتنی بر تجربه است. لذا کارکرد تبیینی ندارد. تصادف کاتوره ای ارزش مطالعه علمی ندارد و چیزی را روشن نمی‌کند. ظاهراً این، معنایی از تصادف است که در ادبیات کهن چالش برانگیزه بوده و از آن به صدفه تعبیر می‌کردند.

بنابراین آنچه به عنوان تصادف در علم مطرح است نمی‌تواند موید تصادف در اندیشه‌های فلسفی باشد. برعکس نظام تصادفی تأیید و سازگاری بیشتر و بهتری با فرض خالق و هادی دارد.

رویکرد علوم تجربی به شناخت طبیعت

آیا قوانین طبیعی واقعیت دارد یا برساخت است؟ اگر قوانین طبیعی را برخواسته از واقعیت بدانیم، طبیعت به مثابه نظام بزرگی است که در حال کشف شدن است.

انواع طبیعت گرایی

دو نوع طبیعت گرایی وجود دارد:

_ طبیعت گرایی هستی شناختی، که واقعیت را خلاصه چیزی می‌داند که دانش تجربی از طبیعت می‌گوید. لذا هرچیزی خارج از آن را نفی می‌کند.

_ روش شناختی: باور دارد که پیش فرض‌ها و رویکردهای علوم تجربی ابزاری برای شناخت طبیعت است.

تحولات تاریخ علم، طبیعت گرایی روش شناختی را نفی می‌کند. گویی طبیعت و حقیقت مثل عروسک و بازی گردان است.

طبیعت و اثبات خدا

آیا بالاخره در علوم نوین، از طبیعت راهی به مساله خداوند باز می‌شود؟

پاسخ این پرسش مثبت است و در این نشست دو مسیر برای آن بیان می‌کند. بازسازی برهان صانع با عنوان طراحی شدگی و فقر طبیعت مسیرهایی از علم طبیعی است که به خالقی قادر و حکیم منتهی می‌شود.

لازم به ذکر است چهارمین نشست از این نشست‌ها پنج شنبه ۳ بهمن ماه با موضوع ظرفیت‌های فقه و اصول برای علوم انسانی اسلامی با حضور حجت الاسلام والمسلمین الهی خراسانی در مرکز تخصصی طوبی برگزار خواهد شد.

کد خبر 4824644

منبع: مهر

کلیدواژه: کلام اسلامی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران قاسم سلیمانی سردار سلیمانی کنفرانس بین المللی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شهادت پیام تسلیت معرفی کتاب فعالیت های قرآنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نشست علمی قرآن ایام فاطمیه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۵۱۵۶۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آغاز بررسی جزئیات پیش‌نویس سند ملی توسعه علوم و فناوری‌های کوانتومی

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، دکتر ایمان افتخاری، دبیر ستاد علم، فناوری و نوآوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، پس از این جلسه در خصوص نهایی‌سازی پیش‌نویس سند ملی توسعه علوم و فناوری‌های کوانتومی بیان کرد: در جلسه 198 مورخ 11/02/1403 شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور پیش‌نویس سند ملی توسعه علوم و فناوری‌های کوانتومی مطرح و به اتفاق آراء کلیات آن تصویب و مقرر شد جزئیات سند مذکور در جلسات آتی شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور مورد بررسی قرار گیرد.

وی افزود: در این جلسه ابتدا اصول و مبانی ارزشی سند مورد بحث قرار گرفت و لزوم توجه به این مبانی و اصول در تمام ابعاد علم و فناوری‌های کوانتوم مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مقرر شد در پیوست سند به تفصیل بیشتری از منظر فلسفه علم و فناوری به این حوزه پرداخته شود.

دکتر افتخاری بیان کرد: سپس برخی بندهای چشم‌انداز، اهداف کلان و شاخص‌های ارزیابی به‌منظور ارتقای امنیت ملی، تأمین نیازهای راهبردی و خلق ارزش افزوده در اقتصاد دانش‌بنیان در 7 محور اصلی آموزش عالی و نیروی انسانی، دستاوردهای علمی، پژوهش‌های کابردی، توسعه فناوری و توسعه محصول، اثربخشی، زیست‌بوم نوآوری و مشارکت بین‌المللی در این حوزه مطرح شدند که در پایان به اتفاق آراء بخش اصول و مبانی، چشم انداز و قسمت‌هایی از اهداف کلان و شاخص‌ها با انجام برخی اصلاحات تصویب شد.

دبیر ستاد علم، فناوری و نوآوری گفت: در این جلسه، ستاد میزبان تعدادی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شریف بود که در حوزه‌های مرتبط با سیاستگذاری علم و فناوری به تحصیل مشغول هستند. به این ترتیب، این فرصت برای دانشجویان مستعد کشور، که فعالان آینده حکمرانی علم و فناوری ما هستند، فراهم شد تا فرآیند تصمیم‌گیری و سیاستگذاری، و تنوع مباحث آن را از نزدیک مشاهده کنند.

دبیر شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور در خصوص شایعات تغییر در مصوبه افزایش ظرفیت پزشکی ضمن تأکید بر رصد تغییرات میدانی مرتبط با مصوبات در شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: هیچ گونه تغییری در این مصوبه صورت نپذیرفته است.

انتهای پیام/