ژانری با هزاران نقطه درخشان و حرف تامل‌برانگیز
تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۵۸۳۵۶۴
حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، ژانر در سینما یکی از اساسی‌ترین فاکتور‌ها برای رسیدن به هدفی درست در تولید آثار است؛ ژانر در واقع یک دستورالعمل مشخص برای حرکت در مجرایی دقیق به فیلمسازان و کمپانی‌ها می‌دهد؛ ژانر می‌تواند لحن، فرم، شکل و زاویه نگاه در هر اثر را منحصر به خود آن کند.
سینمای ایران در سال‌های ابتدایی جنگ تحمیلی با عراق، زایشی داشت که تا همین امروز هم ادامه دارد و در طول پیدایش خود دچار چالش‌های اساسی فراوانی شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما این مقدمه از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که سینمای جنگ در ایران و موازی با جنگ ۸ساله هویتی منحصر به فرد، بومی، ملی و متفاوت با دنیا را پیدا کرد و با در نظر داشتن مختصات کلی سینمای جنگ که بیشتر در تکنیک و شکل ظاهری آن نمایان بود، در مضامین و محتوا به راهی دیگرگون کشیده شد.
از همین رو عنوان «سینمای دفاع مقدس» برای آن برگزیده شد و در ذات خود تعاریف و ارزش‌هایی را مستتر کرد که باز هم بسیاری از آن‌ها همچون، وطن‌پرستی، ایثار، شهادت و به عنوان مضامین جهانی و مشترک با تمام انسان‌های دنیا مشترک بود، اما به دلیل ویژ‌گی‌های منحصر به فرد مقابله ایران با رژیم بعث عراق که شاید نمونه مشابهی نداشته باشد، کار را به جایی کشاند که این نوع سینما در کشور ما تشخص و حتی تقدس پیدا کند.
طبیعی بود که در سال‌های ابتدایی جنگ بیشتر آثار سینمایی برگرفته از سانتی‌مانتالیسم تراوش شده از ذهن ملی‌گرای فیلمنامه‌نویسان و فیلمسازانی بود که به شکلی عریان و مستقیم به رشادت‌ها، ایثار و دفاع سربازان ایرانی در جبهه‌های جنگ می‌پرداختند.
این در واقع یک روی نبرد نابرابر ایران با رژیم بعث و متحدانش بود که بدون استثناء قهرمان‌محور و قهرمان‌پرورانه تولید و عرضه می‌شد، اما این تب تند خیلی دوام نیاورد و پس از حدود یک دهه فیلمسازان متفکرتر و پیشرو‌تری وارد عمل شدند و از این رویداد بزرگ سراغ مفاهیم و اندیشه‌های آن رفتند. آن‌ها دیگر دوربین را در میان خمپاره و نارنجک و توپ و تانک روشن نکردند و به لایه‌های اجتماعی‌تر و چالش‌ها و دغدغه‌های ایدئولوژیک قهرمانان پرداختند و کمی واقع‌گرایانه‌تر به روایت پرداختند.
این هم یک گام مثبت در سینمای موسوم به دفاع مقدس بود که در صدد شکافتن برهان‌های موجود در ذهن قهرمانان جنگ وارد زندگی و خانواده آن‌ها می‌شد و از میان چالش‌های موجود حرفی ورای یک نگاه سطحی به آن رویداد بزرگ می‌زد.
چیزی که باعث شد سینمای دفاع مقدس پس از آن دهه ابتدایی به فراموشی سپرده نشود، همین نگاه متفاوت و زاویه نو بود که باعث احیای دوباره این ژانر سینمایی شد، اما باز هم پرچم این شکل از سینما در دستان چند کارگردان، چون حاتمی‌کیا، ملاقلی‌پور، درویش و ... بود که به فراخور تغییرات اجتماعی و سیاسی آن تازگی خود را از دست داد.
در جشنواره امسال نیز اگرچه یک فیلم بیشتر نماینده سینمای دفاع مقدس نیست، اما «آبادان یازده ۶۰» نیز با همین نگاه متفاوت به جنگ تحمیلی ساخته شده، داستانی نه در متن جنگ و پشت خاکریز‌ها بلکه در شهر؛ در آبادان! روایتگر فعالیت‌های رادیو آبادان در روزهای نخست جنگ و سازماندهی مردمی است که رادیو بر عهده دارد.
با این تفاسیر به نظر می‌رسد بار دیگر باید مداقه‌ای جدید در برگه‌های تاریخ دفاع مقدس داشت و زوایای پنهان و حرفهای نگفته شده و مضامین بکر دیگر را در بستر سینمای دفاع مقدس به تصویر کشید و به آن تداوم بخشید تا باز هم شاهد جلب توجه و نگاه‌ها به این گونه پرچالش کرد.
به طور حتم دفاع مقدس صد‌ها و حتی هزاران نقطه درخشان و حرف تامل‌برانگیز در گنجینه‌های شفاهی و مکتوب خود دارد که می‌توان با استخراج و کشف آن‌ها دست به یک معماری نوین برای بنا کردن ساختمانی جدید در دل سینما زد و جشنواره فیلم فجر هم می‌تواند ویترینی مهم برای نشان دادن ارزش‌ها و زحمات فیلمسازان دغدغه‌مند این حوزه باشد.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: دفاع مقدس سینما جشنواره فیلم فجر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۵۸۳۵۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ماجرای ورورد فیلمساز مشهور آمریکایی به تهران | من زمان جنگ ویتنام هم به آمریکایی بودنم افتخار می‌کردم اما حالا...| تصاویر
به گزارش همشهری آنلاین، تا پیش از شیوع کرونا و تغییرات مدیریتی در سینما، چند سالی بود که جشنواره فیلم فجر نه فقط در بهمن‌ماه بلکه در اردیبهشت با ساختار و شمایلی متفاوت برگزار می‌شد و میزبان سینماگران و فیلم‌هایی از کشورهای دیگر بود.
جشنواره جهانی فجر با وجود برخی انتقادهایی که در داخل کشور نسبت به آن مطرح می‌شد، جایگاهی پیدا کرده بود که در همان چند دوره‌ی برگزاری چهره‌های بنامی از سینمای دنیا را به ایران کشاند از جمله پل ژوزف شریدر که درست در همین روز چهارم اردیبهشت‌ماه در نشستی خبری در پردیس سینمایی چارسو مقابل خبرنگاران ایرانی نشست.
نقش متفاوت لیلا حاتمی در یک فیلم آمریکایی
شریدر -فیلمنامه‌نویس و کارگردان مشهور امریکایی - که فیلمنامه‌های «راننده تاکسی» و «گاو خشمگین» ساخته مارتین اسکورسیزی را نوشته و در روزهای گذشته فیلم جدیدش با نام «اوه، کانادا» به بخش مسابقه اصلی جشنواره کن راه یافته است، اردیبهشت سال ۱۳۹۸ به جشنواره جهانی فجر در تهران آمد و پس از برگزاری یک کارگاه فیلمنامه نویسی، در یک نشست خبری پاسخگوی سوال اهالی رسانه شد.
او در آن نشست با اشاره به اینکه «در دنیا چند فستیوال هستند که می‌توان جشنواره جهانی فجر را با آن‌ها مقایسه کرد مثل جشنواره تورنتو ولی از ابعاد این جشنواره و تعداد فیلم‌های حاضر در آن شگفت‌زده شدم» درباره آشنایی خود با سینمای ایران گفته بود: «درباره جایگاه سینمای ایران که تردیدی نیست چون جایگاه ویژه‌ای دارد. در ۱۵ سال گذشته (تا سال ۱۳۹۸) سه نهضت ملی سینمای ایران، رومانی و آرژانتین شکل گرفته و همیشه این انتظار می‌رود که در هر جشنواره‌ای از سینمای ایران فیلمی حضور داشته باشد. برای بیشتر ما در غرب، سینمای ایران با کیارستمی شروع شد ولی بعد به فرهادی رسیدیم و حالا هم فیلم‌های دیگری هستند. یکی از دوستان من گادفری چیشایر (منتقد آمریکایی) است که فیلم‌های ایرانی زیادی دیده و کتابی درباره سینمای ایران می‌نویسد و به من فیلم‌های ایرانی پیشنهاد می‌دهد.»
شریدر که سال گذشته در جشنواره فیلم ونیز با دریافت جایزه یک عمر دستاورد هنری تقدر شد، درباره آینده سینما با وجود شبکه‌های مختلف و کمپانی‌هایی مثل نتفلیکس بیان کرده بود: «من فکر می‌کنم در این صد سال هرچه آموختیم خیلی به کارمان نیاید چون همه چیز تغییر کرده، مدت زمان فیلم‌ها عوض شده و اینکه کجا فیلم ببینیم و چگونگی پخش و عرضه، همگی تغییر کرده است. قبلاً فکر می‌کردم در یک مقطع گذار هستیم ولی الان فکر می‌کنم در یک مقطع گذار دائم هستیم. الان دیگر بازار هدف، آمریکایی‌ها نیستند بلکه برای چینی‌ها می‌سازیم.»
وی همچنین با اشاره به رشد روزافزون تکنولوژی گفته بود: «در حالی‌که فیلم‌ها منحصر به کلاس خاصی از فیلمسازان بودند، تکنولوژی این مرزها را شکسته و هر کسی می‌تواند فیلم بسازد. پس خبر خوب برای آینده سینما این است که هر کسی می‌تواند فیلم بسازد ولی خبر بد این است که دیگر نمی‌شود امرار معاش کرد.»
شریدر در بخشی دیگر از آن نشست درباره اینکه به نظر می‌رسد شناختش از سینمای ایران بیشتر با فیلمسازانی باشد که به نوعی سیاسی شناخته شده‌اند، بیان کرده بود: «تا جایی که من می‌دانم دو نوع سینما در ایران وجود دارد؛ یکی برای مجامع عمومی است و یکی هم داخلی و من بیشتر فیلم‌هایی را دیده‌ام که بیرون نمایش داشته‌اند، اما فیلم‌هایی را که درباره جنگ بوده چون خارج از کشور چندان نمایشی نداشته مسلماً ندیده‌ام. شما مثل فیلیپین دو سینمای داخلی و خارجی دارید و به همین دلیل دو جشنواره فجر هم دارید. با این حال من هیچ‌کدام از کارگردان‌ها مثل کیارستمی، فرهادی و پناهی را سیاسی نمی‌دانم ولی می‌دانم فیلم‌های سیاسی جذابی می‌شود اینجا ساخت.
این فیلمساز امریکایی در آن مقطع در واکنش به تحریم‌های رییس جمهور وقت ایالات متحده (دونالد ترامپ) علیه ایران و آسیب‌های آن به هنرمندان و سینما با ابراز تأسف از تحریم‌ها اظهار کرده بود: «الان دورانی است که نمی‌شود به امریکایی بودن افتخار کرد، در حالی که من همیشه و حتی زمان جنگ ویتنام به آمریکایی بودنم افتخار می‌کردم. در حال حاضر آنچه پیش آمده به بهانه تغییر رژیم ایران و در واقع برای دستیابی به نفت و منابع طبیعی شما است و این چیزی است که در ۱۰۰ سال گذشته وجود داشته و تأثیر یک هنرمند در مقایسه با ماشین پروپاگاندا خیلی اندک است. به همین دلیل به نظرم این وضعیت بسیار عذاب‌آور است.»
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد