به نقل از «ایرنا»

اسناد قدیمی پزشکی آستان قدس رضوی رونمایی شد

تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۶۱۱۷۹۴

رییس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این مراسم گفت: این سازمان با بیش از ۱۰۶ هزار نسخه خطی، ۶۵ هزار نسخه کتاب چاپ سنگی، هزاران شیء موزه‎ای، غنی‌ترین آرشیو مطبوعاتی کشور با بیش از دو میلیون نسخه نشریات ادواری و ۱۳میلیون و ۵۰۰ هزار برگ سند تاریخی است که ۲۰ هزار برگ آن با موضوع پزشکی است و آماده هرگونه همکاری علمی، پژوهشی با پژوهشگران است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین دکتر سیدجلال حسینی اسناد رونمایی شده در این مراسم را غنی‌ترین و قدیمی‌ترین مجموعه اسناد پزشکی در کشور دانست و در ارتباط با حفاظت از اسناد بیمارستان رضوی نیز اعلام آمادگی کرد.

مدیر مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی نیز در این مراسم گفت: این مرکز غنی‌ترین مجموعه اسناد و مطبوعات پزشکی را در اختیار دارد و این مجموعه‌سازی در حوزه‌های مختلف باعث شده است تا این سازمان نقش مهمی در تحولات علمی داشته باشد.

ابوالفضل حسن آبادی افزود: مرکز اسناد آستان قدس رضوی امسال برنامه ویژه‌ای را در حوزه تاریخ وقف پزشکی دنبال کرده است و در دو برنامه دیگر نیز از اسناد گیاهان دارویی در روز داروسازی در کتابخانه ملک تهران و قدیمی‌ترین اسناد بیمارداران زن در ایران در روز پرستار در موزه آستان قدس رضوی رونمایی شده است.

وی اضافه کرد: آستان قدس رضوی امسال دو کتاب در حوزه وقف و تاریخ پزشکی با عناوین "اسناد گیاهان دارویی در آستان قدس رضوی" و "سیری در پزشکی آستان قدس رضوی از دارالشفا تا بیمارستان رضوی" را تدوین کرده که تا پایان امسال نهایی‌سازی خواهد شد.

مدیر مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی با بیان اینکه تاریخ شفاهی پزشکی در آستان قدس رضوی هم به صورت جدی پیگیری شده است گفت: در گذشته طرح تاریخ شفاهی پزشکی مشهد را با حدود ۲۰۰ ساعت مصاحبه به انجام رساندیم و امسال نیز تاریخ شفاهی پزشکی آستان قدس رضوی را دنبال خواهیم کرد.

حسن آبادی افزود: پیش بینی می شود با توجه به برگزاری این نشست‌های تخصصی در کنار فعالیت‌های پژوهشی و تاریخ شفاهی، یک مجموعه برنامۀ مدون در حوزه مستندسازی نقش آستان قدس رضوی در زمینه شکل‌گیری و گسترش پزشکی در شهر مشهد با تکیه بر وقف و مدیریت وقف در حوزه جهان اسلام به سرانجام برسد.

وی اضافه کرد: مرکز اسناد آستان قدس رضوی با آماده‌سازی این منابع که در اینترنت هم قابل جست و جوست این آمادگی را دارد که با جمع‌آوری و نگهداری اسناد و مدارک پزشکی و همچنین اطلاع‌رسانی به محققان وظیفۀ خود را به انجام رساند.

کارشناس مطالعات اسناد موقوفات آستان قدس رضوی نیز در این آیین به بیان تاریخچه مراکز درمانی آستان قدس رضوی در مشهد و شهرستان‌ها پرداخت.

غلامرضا آذری گفت: دارالشفای آستان قدس رضوی با بیش از پنج قرن سابقه، بیمارستان منتصریه، بیمارستان امام‌رضا (ع) و بیمارستان فوق تخصصی رضوی مراکزی درمانی هستند که آستان قدس رضوی در مشهد بنا کرده است.

وی اضافه کرد: در اسناد و مکاتبات اداری موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی گزارش‌هایی از فعالیت‌های درمانی حوزه‎های املاک کاشمر، سرخس، درگز، چناران و تربت‌جام ثبت شده است.

کارشناس مطالعات اسناد موقوفات آستان قدس رضوی گفت: بیمارستان امام‌ رضا(ع) سیرجان، بیمارستان رضویه رضا آباد رفسنجان، بیمارستان مرتضوی جهان‌آباد نوق رفسنجان و بیمارستان سیف‌الدینی نوق رفسنجان از جمله مراکز درمانی هستند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در شهرستان‌ها به دست آستان قدس رضوی احداث یا بازسازی شده است.

به گزارش ایرنا در این مراسم از بخشی از اسناد پزشکی مرتبط با آستان قدس رضوی رونمایی شد که برخی از آنها عبارت بودند از بخشی از ترکیبات دارویی شامل معجون‌ها و شربت‌ها در سال ۱۰۱۰ هجری قمری، لیست بیماران و نوع داروهای تجویز شده به آنان در سال ۱۰۱۷ قمری، دستور متولی وقت جهت تأیید اقلام دارویی در شربت‌خانه توسط حکیم آستانه در سال ۱۰۳۷ هجری، مکاتبه پیرامون بودجۀ بیمارستان منتصریه در سال ۱۳۴۳ شمسی، مکاتبه در ارتباط با خرید لوازم مورد نیاز بیمارستان امام‌رضا(ع)، پرداخت حقوق و مواجب به جراحان آستان قدس رضوی در سال ۱۰۶۷ قمری، قرارداد استخدام دکتر بولون به عنوان رئیس بخش جراحی در آستان قدس رضوی، کمیسیون اصلاح امور داخلی بیمارستان منتصریه در سال ۱۳۱۲ شمسی، روزنامه اخراجات ساختن نفخه‌خانه در آستان قدس رضوی و هزینه‌های آن در سال ۱۱۱۳ قمری، اعطای بخشی از درآمد و حاصل سالیانه معدن مس بُزوِشک به عنوان سیورغال جهت مداوای بیماران به آستان قدس رضوی در سال ۱۱۱۴ قمری، حکم میرزا محمدعلی قدیمی جهت طبابت در سال ۱۱۶۰ قمری، پرداخت مواجب اطبای آستان قدس رضوی در سال ۱۱۲۹ قمری و صورت کارکنان دارالشفای آستان قدس رضوی در سال ۱۲۸۷قمری.
 

برچسب‌ها مشهد آستان قدس رضوی بیمارستان رضوی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: مشهد آستان قدس رضوی بیمارستان رضوی مشهد آستان قدس رضوی بیمارستان رضوی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۶۱۱۷۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

موزه آستان قدس رضوی نفائسی مرتبط با امام صادق(ع) در خود دارد /به جامانده از صادق آل محمد(ع)

 حدیثی بر کاشی زرین فام

یک کاشی هشت پر است. کاشی که از چند صد سال پیش یک قطعه از تزئینات بقعه مبارکه حضرت رضا(ع) بوده است. دور تا دور آن نیز مانند بسیاری از کاشی‌های زرین‌فام روضه منوره، آیات قرآن و احادیث و روایاتی از ائمه اطهار(ع) کتابت شده است. احادیثی که از مستندترین مجموعه حدیث‎‌های شیعی است و هنرمندان بزرگ ایرانی در قرن هفتم و هشتم قمری آن‌ها را بر کاشی‌های زرین‌فام نشانده تا به زیبایی هرچه تمام‌تر برای تزیین دیوارهای اطراف مضجع شریف امام رضا(علیه السلام) به کاربرند. روی این نمونه کاشی نیز احادیثی از «امام جعفر صادق (ع)» نقش بسته بسته که مضمون آن‌ها اهمیت زهد و ایمان از نگاه امام است:

"قال الصادق علیه‎السلم جعل [الخیر کلـ]ـه فی بیت و جعل مفتـ[ـاحه الزهد فی] الدنیا و جعل الشر کله فی بیت [و جعل مفتاحه حب الدنیا عنه علیه السلم حَرَامٌ عَلَی قُلُوبِکُمْ أَنْ[تَعْرِفَ] حَلَاوَةَ الْإِیمَانِ حَتَّی تَزْهَدَ فِی الدُّنْیَا عنه علیه‎السلم حَسْبُ الْمُؤْمِنِ مِنَ اللَّهِ نُصْرَةً أَنْ یَرَی عَدُوَّهُ یَعْمَلُ بِمَعَاصِی اللَّهِ"

برای تزیین این کاشی که قسمت کمی از آن هم ازبین رفته، به غیر از لعاب زرین‌فام، از لعاب لاجوردی استفاده شده است. این کاشی هشت‌پر در اندازه ۱۸×۱۸ سانتی‎چندرسانه شده است. 

 قرآن وقفی شاه عباس

دو شی دیگری که در موزه آستان قدس رضوی وجود دارند، نسخه‌هایی از قرآن کریم است که کتابت آن به امام جعفر صادق(ع) نسبت داده شده است.

اولین نسخه‌ای که در گنجینه قرآن و نفائس موزه آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود، توسط شاه عباس صفوی در سال ۱0۰۸ وقف بارگاه منور رضوی شده است. این مصحف کامل از جمله مواردی است که وقف‌نامه آن را شیخ بهایی بر روی کاغذ کتابت کرده است.

سید محمدرضا فاضل‌هاشمی، کارشناس نسخ خطی و قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اطلاع بیشتری درباره این نسخه اطلاعات بیشتری به ما می‌دهد: «بخشی از این قرآن، به خط ابراهیم‌ سلطان، برادر بایسنقرمیرزا و پسر شاهرخ تیموری است. این شاهزاده تیموری از هنرمندان مطرح و خوشنویسان طراز اول عهد خود به‌ویژه در خط ثلث و محقق محسوب می‌شود.»

به گفته فاضل هاشمی قدمت جلد این مصحف، به قرن ۹ قمری بازمی‌گردد؛ «این جلد که جز شاهکارهای نفایس آستان قدس رضوی به شمار می‌آید، در زمان ابراهیم‌ سلطان‌ بن شاهرخ تیموری در سال ۸۳۱ قمری ساخته شده است.»

او در ادامه درباره مشخصات ظاهری و تزئینات این اثر اضافه می‌کند: «این مصحف در قطع وزیری و در اوراقی به اندازه ۲۰.۵ در ۳۰.۵ سانتی‌متر کتابت شده است. یک ترنج کنگره‌ای مذهّب و مرصّع مزیّن به گل‌های اسلیمی و زمینۀ لاجورد در پشت صفحه اول این مصحف قرار دارد. صفحه اول و دوم آن هم دارای سه لوح مذهّب و مرصّع با نقوش و گل و برگ اسلیمی است. گل‌های ختایی هشت‌ پر زرّین، فواصل آیات را مشخص کرده و سرسوره‌ها در کتیبه مستطیلی پیوسته به یک نشان بادامی مذهّب مرصّع نوشته شده و کتیبه به صورت قلمدانی است.»

 قرآن وقفی شاه طهماسب

این کارشناس نسخ خطی و قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی درباره دومین نسخه منسوب به امام جعفر صادق(ع) می‌گوید: «این قرآن به خط کوفی بر پوست آهو کتابت شده و از شاهکارهای هنر اسلامی است. این نسخه که توسط شاه طهماسب صفوی وقف شده، شامل جزء ۹ تا ۱۱ قرآن است.»

«مُهر واقف مربوط به پیش از سال ۹۷۲ قمری در پشت صفحه اول حک شده است.» فاضل هاشمی با بیان این نکته، اضافه می‌کند: «این اثر که در قطع بیاضی و بر اوراقی به اندازه ۱۶ در ۲۳ سانتی‌متر کتابت شده است. در این مصحف که ۵۸ ورق از آن به جا مانده، سرسوره‌ها به خط کوفی زرّین و تحریر مشکی نوشته شده است. دو صفحه نخست آن دارای ترنج ستاره‌ای شکل مذهّب و مرصّع و تمام صفحاتش دارای جداول زر و الوان است. فواصل آیات نیز با نقاط شنگرف و زنگار مشخص شده است.»

لازم به ذکر است مانند سایر نسخ منسوب به ائمه اطهار که در موزه آستان قدس رضوی وجود دارند، کتابت دو مصحف نام برده شده نیز تنها به امام صادق(ع) نسبت داده شده است و هنوز قطعیتی در این باره وجود ندارد.

زهرا زنگنه