اقتصاد سیاسی نفرین منابع طبیعی در ایران و جهان

کتاب «اقتصاد سیاسی نفرین منابع طبیعی در ایران و جهان» اثر دکتر حسن کریمی‌فرد است که تجربه‌های تاریخی موفق و شکست خورده برخی کشورهای دارای درآمد منابع طبیعی را مورد بررسی و واکاوی قرار داده است.

نفرین منابع طبیعی

در تعدادی از كشورهای جهان، فراوانی منابع طبیعی نه تنها منجر به توسعه و رفاه متوازن و در نتیجه ارتقاء قدرت‌ ملی نشده بلكه به چالشی جدی برای این كشورها تبدیل شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گونه‌ای كه محققان برای تبیین وضعیت این دسته از كشورها از نفرین منابع طبیعی نام می‌برند. اتکای صرف به درآمدهای عظیم رانتی در برخی از كشورها منجر به تشكیل دولت‌های شكننده، توسعه نیافتگی نهادهای سیاسی، گسترش فساد در حوزه‌های مختلف به ویژه اقتصادی، عدم تحقق عدالت جغرافیایی و اجتماعی و از سوی دیگر عدم توانایی دولت‌ها در تحقق سیاست‌ها و برنامه‌های بلندمدت، حجیم شدن بوروكراسی ناكارآمد، نوسانات شدید تورمی، پوپولیسم، نخبه‌گریزی و عدم نوآوری شده است.

برای مدیریت صحیح درآمدهای حاصل از فروش منابع طبیعی راهكارهایی متنوع و مختلفی وجود دارد كه در این کتاب سعی شده مورد بررسی و واكاوی قرار گیرند. اجمالاً می توان گفت برای پیشگیری از چالش‌های فوق می‌توان به سیاست‌هایی همچون

متنوع سازی اقتصادی ایجاد صندوق درآمدهای ملی تقویت منطقی بخش خصوصی و تعاونی

اشاره كرد.

اقتصاد سیاسی

به طور کلی می‌توان اقتصاد سیاسی را بررسی تعامل علم سیاست و علم اقتصاد دانست. مسائل سیاسی چگونه بر پارامترهای اقتصادی تأثیر می‌گذارند؟ بکار بردن واژه اقتصاد سیاسی تا اندازه زیادی بر اندیشه جدایی ناپذیری علم اقتصاد از علم سیاست دلالت دارد. اغلب اوقات عوامل سیاسی در تعیین نتایج اقتصادی بسیار اهمیت دارند.

در پایان باید گفت زمانی یک دولت از عملكرد موفقیت آمیزی در مدیریت درآمدهای نفتی برخوردار خواهد بود كه نهادها و سازمان‌های آن به طور شفاف عمل كنند، مردم بر فعالیت‌های آنها نظارت داشته و تمایل و تعهد سیاسی دولت به مدیریت مناسب و معقولانه درآمدها وجود داشته باشد تا بدین‌وسیله توسعه اقتصادی و حركت به سوی ثبات و شكوفایی افزایش یابد.

این کتاب در ۲۳۲ صفحه در سال ۱۳۹۸ توسط نشر نگاه معاصر به چاپ رسیده است.

منبع: الف

کلیدواژه: اقتصاد سیاسی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۸۸۰۲۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اندیشکده آمریکایی بررسی کرد؛ رشد خیره‌کننده ایران در بازار تسلیحات پیشرفته جهانی

اندیشکده «شورای آتلانتیک» در گزارشی آورده است ایران به خوبی در راه تبدیل شدن به یک صادرکننده درحال پیشرفت تسلیحات در سطح جهان قرار دارد؛ تهران در سال‌های گذشته، فروش و انتقال پهپادهای خود را به نقاط مختلف جهان از آمریکای جنوبی تا آفریقا به سرعت افزایش داده است و به صورت ویژه کشورهای بیشتری به خرید این قابلیت‌ها از ایران علاقه مند شده اند.

«دنی سیترینوویچ» نویسنده این گزارش معتقد است که منافع اقتصادی ایران در این حوزه مشخص است زیرا تخمین زده می‌شود که هزینه هر پهپاد پرطرفدار شاهد ۱۳۶ بین ۲۰ هزار تا ۴۰ هزار دلار باشد. این موضوع در کنار گزارش‌هایی مبنی بر فروش بیش از ۲ هزار پهپاد ایرانی فقط به روسیه، نشان می‌دهد که تهران میلیون‌ها دلار از این معاملات به دست آورده است.

این تحلیلگر آمریکایی تاکید دارد: با این حال، دستاورد ایران از چنین تحرکاتی، بیشتر از منافع مالی آن است، چرا که این معاملات موقعیت سیاسی جمهوری اسلامی را در کشورها عمیق‌تر می‌کند و وابستگی به تهران و تولیدات آن را ایجاد می‌نماید.

کارشناس این اتاق فکر آمریکایی سپس به مقایسه تولیدات ایران با نمونه‌های مشابه پرداخته و آورده است: در این زمینه، ایران در مقایسه با کشورهایی مانند انگلستان یا آمریکا که توانایی‌های مشابهی را به سراسر جهان صادر می‌کنند، از مزایای قابل توجهی برخوردار است. پهپادها و سایر قابلیت‌های نظامی ایران، مانند موشک‌های کوتاه‌برد فاتح ۱۱۰، ارزان‌تر از رقبای غربی آن هستند. ضمن آنکه هیچ محدودیت سیاسی یا قانونی که مانع فروش این تسلیحات در سراسر جهان شود، برای ایران وجود ندارد. به نظر می‌رسد تهران هم هراسی ندارد که این محصولات به دست طرف‌های خارجی خطرناک بیفتد.

نویسنده با اشاره به کارایی تسلیحات ایرانی تاکید دارد: از همه مهمتر این است که محصولات ایران در میدان جنگ خود را ثابت کرده اند و این موضوع در استفاده روسیه از آنها در جنگ اوکراین یا توسط گروه‌های نزدیک به ایران همچون حزب الله لبنان، انصارالله یمن یا شبه نظامیان شیعه در عراق مشخص شده است.

کارشناس شورای آتلانتیک معتقد است: این شرایط به ایران اجازه فروش قابل توجه تسلیحات به بسیاری از کشورهای جهان به‌ویژه دولت هایی که غرب در زمینه تسلیحات برای آن‌ها محدودیت‌هایی را ایجاد کرده است، فراهم می‌آورد.

در بخش دیگری از گزارش با اشاره به جایگاه پیشین روسیه در بازار تسلیحات جهان، ادعا شده است که روسیه پس از حمله به اوکراین، به دلیل مجموعه‌ای از تحریم‌ها در بازار تسلیحات و تجهیزات نظامی دچار مشکلاتی شد. پس از این تحول ایران در نظر کشورهایی که پیش از این به تجهیزات نظامی روسیه وابسته بودند، به گزینه ای جذاب‌تر تبدیل شد. ضمن آنکه، سرمایه‌گذاری مشترک ایران و روسیه می‌تواند فروش تسلیحات متعارف آنها را افزایش دهد.

نویسنده این گزارش با اشاره به تحولات در دریای سرخ به کاخ سفید توصیه کرده است: دولت آمریکا باید جدی بودن شرایط را درک کند. نادیده گرفتن این روند می‌تواند به وضعیت غیرقابل برگشتی منجر شود که ممکن است ایران را به صادرکننده پیشروی تسلیحات در جهان تبدیل کند.

از دیگر پیشنهادهای این اتاق فکر به دولت بایدن آن است که تحریم‌های اقتصادی و سیاسی را علیه هر کشوری که به دنبال کسب توانایی‌های نظامی ایران است یا سرمایه‌گذاری‌های نظامی مشترک را با تهران انجام می‌دهد، اعمال کند زیرا این اقدام می‌تواند به عنوان یک عامل بازدارنده باشد. همچنین تسهیل کمک نظامی به کشورهای معامله کننده با ایران، از بین بردن جذابیت تسلیحات ایرانی و بی اعتبار کردن توانایی‌های نظامی ایران از دیگر ترفندها علیه تهران بیان شده است.

منبع: خبرگزاری ایرنا