بررسی ایرادات فقهی و شرعی عملیات بازار باز و تطبیق آن با شریعت

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پژوهشکده پولی و بانکی، نشست "کارکردهای توافق بازخرید (رپو) منطبق با شریعت در بازار پول و سرمایه" با حضور سید عباس موسویان عضو شورای فقهی بانک مرکزی، علی صالح آبادی رئیس انجمن مالی اسلامی ایران، امیر هامونی مدیر عامل شرکت فرابورس، معاون اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی و استاد دانشگاه مفید در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ابزارهای بانک مرکزی برای سیاست پولی

سید عباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی در این نشست با بیان اینکه یکی از مأموریت‌های اصلی بانک مرکزی سیاست‌های پولی است، گفت: بانک مرکزی در زمینه سیاست پولی از سه ابزار تغییر نرخ ذخیره قانونی، نرخ تنزیل مجدد و بازار باز بانکی استفاده می‌کند که در این میان تغییر نرخ ذخیره قانونی در میان مدت و بلند مدت جوابگو است و با توجه به امکان ایجاد آشفتگی در سیستم بانکی و عدم تغییر سریع جوابگو نیست و نمی‌توان در این زمینه اقدام کرد؛ از سویی دیگر نرخ تنزیل مجدد در کوتاه مدت جوابگو و مؤثر است اما در بلندت مدت پاسخگوی نیازها نیست.

وی ادامه داد: بهترین ابزار که سریع، دقیق و به موقع برای انجام سیاست‌های پولی در خدمت بانک مرکزی باشد، عملیات بازار باز بانکی است که ابزاری تأثیر گذار و کارآمد برای هدایت حجم نقدینگی و کنترل نرخ سود با استفاده از بستر عملیات بازار باز است.

عملیات بازار باز در بانکداری غربی

موسویان با اشاره به استفاده بانک‌های غربی از مدل عملیات بازار باز خاطر نشان کرد: عملیات بازار باز در بانکداری غربی با استفاده از روش‌های مختلفی انجام می‌شود و در ایران باید این عملیات منطبق با اصول شریعت اسلامی انجام شود.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی افزود: بانک مرکزی سیاست‌های پولی و بانکی خود را در بازار باز بانکی از طریق خرید و فروش مواد خاصی از اوراق بهادار در بازار بین بانکی انجام می‌دهد و قرار داد بازخرید از جمله این اوراق به شمار می‌رود که براساس آن فروش اوراق باید با شرط بازخرید باشد.

مدل‌های حقوقی قرار داد باز خرید

وی با اشاره به مدل‌های حقوقی قرار داد باز خرید گفت: اولین قالب قرار داد باز خرید استقراض یا وثیقه بوده که این نوع از قرارداد عموماً دارای اوراق قرضه دولتی یا اسناد خزانه دولتی مبتنی بر قرض با بهره و ربا است که این مدل به هیچ عنوان قابل استفاده در سیستم بانکداری اسلامی نیست اما مدل دوم که بر پایه خرید و فروش بوده و اوراق به فروش می‌رسد و شرط بازخرید وجود دارد، در سیستم بانکداری اسلامی قابل استفاده است.

موسویان تصریح کرد: یک نکته مهم بحث استفاده از مدل رپوی غربی بر بستر استقراض و وثیقه گذاری اوراق بهادار و ربا است که این مدل در جامعه اسلامی و سیستم بانکداری اسلامی نمی‌تواند مورد بهره‌برداری قرار بگیرد چرا که قرارداد بازخرید اسلامی بر پایه قرض و وثیه نیست بلکه مبتنی بر خرید و فروش اوراق بهادار است.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی تاکید کرد: قرارداد بازخرید اسلامی باید بر پایه اوراق بهادار مشروع مانند اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت، اوراق اجاره و سایر صکوک دولتی اسلامی انجام شود.

انتفاع بازار سرمایه از توافق بازخرید اسلامی

امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس در بخش دیگری از این نشست علمی با اشاره به اینکه فرابورس ایران بر پایه فرمول بلک-‌شولز روش بهینه‌سازی معاملات رپو را برای ایجاد کریدور نرخ بهره مدل‌سازی کرده است، گفت: در روش پیشنهادی فرابورس یک استراتژی بهینه برای حفظ کریدور نرخ بهره با استفاده از رپو محاسبه می‌شود.

وی توضیخ داد که حفظ تعادل نرخ بهره و منحنی بازده تا سررسید حول نرخ‌ها هدف یک کریدور تعیین می‌شود و با استفاده از ابزارهایی همچون اختیار معامله و رپو این کریدور حفظ می‌شود.

گامی مؤثر در جهت بانکداری اسلامی

مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه با اجرای قرارداد بازخرید (رپو) اسلامی گام مؤثری در جهت بانکداری اسلامی صورت می‌گیرد، خاطرنشان کرد: این مهم با کمک و همکاری بازار پول و سرمایه رقم می‌خورد و مزایای بی‌شماری برای بازار مالی کشور به همراه دارد.

هامونی عنوان کرد که موضوع توافق‌نامه بازخرید منطبق با شریعت به تأمین مالی سرمایه در گردش شرکت‌ها که در مقابل تعهدات خود از دولت اسناد خزانه اسلامی دریافت کرده‌اند کمک شایانی می‌کند، همچنین تعمیق بازار بدهی، شفافیت نرخ سود و اعمال درست سیاست‌های پولی بانک مرکزی در عملیات بازار باز از دیگر مزایای رپو اسلامی در بازار پول و سرمایه به شمار می‌رود.

رپو منطبق با شریعت اسلامی

علی صالح آبادی رئیس انجمن مالی اسلامی و مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران نیز در این نشست با اشاره به عملیات بازار باز و اقدامات بانک مرکزی در این زمینه گفت: عملیات بازار باز با توجه به ساختار مناسب و تطابق با قوانین شریعت اسلامی می‌تواند تأثیر گذار باشد و تأثیرات خوبی در زمینه مدیریت بازار پول داشته باشد.

وی اظهار داشت: رپو منطبق با شریعت اسلامی در بازار پول می‌تواند توسط بانک مرکزی جهت سیاست گذاری پولی از طریق عملیات بازار باز و همچنین در بازار بین بانکی با هدف تأمین نقدینگی کوتاه مدت به کار گرفته شود.

کد خبر 4858431

منبع: مهر

کلیدواژه: عملیات بازار باز علی صالح آبادی شورای فقهی بانک مرکزی بانکداری اسلامی ویروس کرونا بانک مرکزی ایران قیمت دلار وزارت جهاد کشاورزی بورس قیمت نفت وزارت صنعت معدن و تجارت عبدالناصر همتی ایالات متحده آمریکا تولید نفت قیمت سکه بهار آزادی مالیات بازار سرمایه قیمت یورو عضو شورای فقهی بانک مرکزی عملیات بازار باز بانکداری اسلامی سیاست های پولی منطبق با شریعت بانک مرکزی شریعت اسلامی اوراق بهادار بازار باز قرار داد باز داد بازخرید بازار پول بر پایه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۹۷۸۱۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ثبات بازار ارز یکی از دستاوردهای عملیات وعده صادق بود

به گزارش خبرگزاری مهر، بابک نگاهداری، از تهیه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص عملیات وعده صادق خبر داد و گفت: بر اساس این گزارش عملیات وعده صادق را می‌توان یک اقدام راهبردی در نظر گرفت از آن جهت که نمی‌توان آن را صرفاً یک عملیات نظامی محدود در نظر گرفت.

وی اظهار کرد: این عملیات علاوه بر بعد نظامی - امنیتی که پاسخی به تجاوزگری دشمن بود و منجر به ایجاد بازدارندگی مؤثر در مقابل اقدامات آن شد، دارای ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی حقوقی بوده که عمدتاً واجد فرصت‌های بی‌نظیری برای جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه اثرات و پیامدهای عملیات وعده صادق محدود به زمان حاضر نیست، افزود: گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص این عملیات ابعاد و زوایای مختلف این عملیات را بررسی کرده و همچنین دستاوردها، فرصت‌های ایجاد شده و همچنین آثار آن را در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و زیربنایی احصا کرده است.

وی در تشریح دستاوردهای دفاعی- امنیتی عملیات وعده صادق، توضیح داد: تقویت و افزایش توان بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران یکی از این دستاوردها بود چراکه اقدام مؤثر نظامی در اعماق سرزمین‌های اشغالی از سال ۱۹۶۷ آرزوی تحقق‌نیافته بسیاری از کشورهای منطقه‌ای بوده است.

نگاهداری عملیات وعده صادق را از بزرگ‌ترین عملیات‌های ترکیبی در سطح منطقه‌ای و جهانی دانست و یادآور شد: شناسایی خلاءهای امنیتی سیستم‌های دفاعی- امنیتی رژیم صهیونیستی از دیگر دستاوردهای این عملیات بود چراکه گستردگی عملیات، تنوع مکان‌هایی که هدف قرار گرفت و سلاح‌هایی که در این عملیات استفاده شد، رژیم صهیونیستی را وادار کرد تا بیشتر فناوری‌های ضد موشکی آمریکایی و خود این رژیم را به‌کار ببرد. در مقابل جمهوری اسلامی ایران از هیچ سلاحی که رژیم از آن اطلاع نداشت استفاده نکرد، فقط از تعداد زیادی از پهپادها و موشک‌هایی که اطلاعات آنها از قبل موجود بود، استفاده کرد.

وی هدف قرار دادن مراکز راهبردی رژیم صهیونیستی، افزایش شکاف میان رژیم صهیونیستی و آمریکا و تغییر معادلات منطقه‌ای و تقویت محور مقاومت، را از دیگر دستاوردهای دفاعی- امنیتی عملیات وعده صادق بر شمرد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در تبیین دستاوردهای دیپلماتیک و سیاست خارجی این عملیات به مواردی چون تقویت محور دیپلماتیک ایران- روسیه- چین، اثبات ناکارآمدی شورای امنیت سازمان ملل متحد، کاهش اعتبار بازدارندگی ایالات متحده در برابر ایران، جلب حمایت افکار عمومی منطقه‌ای و جهانی به نفع ایران، هشدار به کشورهای همسو با رژیم صهیونیستی و تغییر معادله عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی اشاره کرد.

وی تصریح کرد: حمله مستقیم ایران به سرزمین‌های اشغالی، شرایط سخت‌تری را برای عادی‌سازی روابط ایجاد کرد.

نگاهداری برخی دستاوردهای عملیات ترکیبی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از منظر سیاست داخلی را برشمرد و گفت: از جمله این دستاوردها می‌توان به افزایش سرمایه اجتماعی نظام، تقویت همگرایی سیاسی بین جریان‌های سیاسی، تقویت همگرایی سیاسی بین جریان‌های سیاسی، تقویت احساس غرور و روحیه خوداتکایی ملی و تقویت اقتدار ملی و انسجام اجتماعی اشاره کرد.

وی ادامه داد: عملیات وعده صادق منجر به تقویت اعتماد سیاسی در سه سطح افزایش اعتماد و اعتبار ساختار سیاسی، افزایش اعتماد به نیروهای مسلح شد ضمن آنکه طراحی و اجرای این عملیات با استفاده از موشک‌ها و پهپادهای بومی منجر به حیرت، تعریف و تمجید کارشناسان و متخصصان بین‌المللی شد که می‌تواند منجر به خوداتکایی، تقویت باور و روحیه ملی در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در تشریح فرصت‌های ایجاد شده از طریق عملیات وعده صادق گفت: از فرصت پیش آمده می‌توان برای آتش بس و پایان دادن به جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه استفاده کنیم و به طراحی و تولید تسلیحات مرتبط با ویژگی‌های سیستم دفاعی این رژیم بپردازیم.

وی ادامه داد: فراهم شدن بازار صادراتی برای تجهیزات نظامی داخلی، به ویژه صنایع هوافضا، بی ثباتی سیاسی داخلی در رژیم صهیونیستی، فعال‌سازی فراکسیون مقاومت و انتفاع حداکثری از دبیرخانه‌های مجامع پارلمانی مستقر در ایران از دیگر فرصت‌هایی است که پس از عملیات وعده صادق برای جبهه مقاومت ایجاد شده است.

نگاهداری گفت: بعد از عملیات وعده صادق، صهیونیست‌ها بیش از پیش دریافته‌اند که ادامه جنگ در غزه تا چه اندازه می‌تواند موجبات رویارویی همه جانبه محور مقاومت با آنها را در پی داشته باشد. این موضوعی است که می‌تواند بستری برای اعمال فشار بیشتر بر این رژیم غاصب جهت پایان دادن به جنایت‌هایش در غزه باشد.

وی در ادامه با اشاره به بازطراحی الگوی حکمرانی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران پس از عملیات «وعده صادق» مبتنی بر حکمرانی و فناوری‌های نرم اجتماعی، گفت: دو ظرفیت مهم ایجاد شده یعنی امید و اعتماد عمومی مردمی و باور سیاستمداران و نخبگان سیاسی به قدرت جمهوری اسلامی ایران بایستی شالوده اصلی شکل گیری حکمرانی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران پس از عملیات وعده صادق باشد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در تشریح نقش مجلس در حکمرانی داخلی کشور و جهان اسلام پس از عملیات وعده صادق به دو محور پایه‌ریزی نظام حکمرانی قوی داخل کشور و پیشگامی در نهادینه‌سازی حکمرانی نرم در کشورهای منطقه و جهان اسلام اشاره کرد و گفت: ساماندهی و هدایت دستگاه‌های کشوری و لشگری برای افزایش عمق راهبری جمهوری اسلامی ایران در کشورهای منطقه و جهان اسلام مبتنی بر حکمرانی نرم و همچنین نقش آفرینی مجلس شورای اسلامی در زیست بوم پارلمانی کشورهای منطقه و جهان اسلام، از دستاوردهای این عملیات است.

وی همچنین در خصوص آینده حکمرانی منطقه‌ای پس از عملیات وعده صادق، گفت: عملیات وعده صادق، سیمای جدیدی از تصویر حکمرانی تاب‌آور نشان داد که چگونه حکومت ایران می‌تواند آینده‌پذیر، آماده و بازیگر در برابر تهدیدات پیچیده و آشوبناک باشد.

نگاهداری تاکید کرد: عملیات وعده صادق پایان ماجرا نیست، بلکه شروع دوره جدیدی از شکل گیری روایتِ ایران بزرگ، ایران منطقه‌ای و ایران بین‌المللی است و نشان می‌دهد عمق راهبردی و فرا سرزمینی ایران، فقط موشک‌ها و پهپادهایی نیستند که از مسافت ۱۵۰۰ کیلومتری شلیک شدند و ناظران را در حیرت و شگفتی فرو بردند بلکه نشان می‌دهد حرف جدید ما برای جهان آینده چیست.

وی دستاوردهای راهبردی-اقتصادی عملیات وعده صادق را در سه دسته ایجاد ثبات بیشتر در بازار ارز، امکان تعریف و ایجاد بسته‌های تحکم و اجبار در مقابل تأمین منافع و روان شدن امکان اخلال در مسیرهای دریایی آیمک، توصیف کرد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس یادآور شد: کریدور آیمک بر خلاف تصور عامه یک مسیر لجستیکی و حمل و نقلی نبوده و حاصل توافق سطح بالای اقتصاد سیاسی مراکز قدرت جهانی است.

وی ادامه داد: این کمربند خود را در روابط سیاسی سطح بالا، روابط تجاری جدید، توسعه زیرساخت نوین، همکاری‌های امنیتیِ بازتعریف شده و به طور کلی نظم نوین منطقه‌ای نشان می‌دهد.

نگاهداری اضافه کرد: یکی از محورهای اساسی پیشبرد این کمربند معامله عادی‌سازی کشورهای منطقه با رژیم صهیونیستی بوده است که با عملیات وعده صادق برهم ریخت.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس به دستاوردهای فناورانه عملیات وعده صادق را اشاره و تصریح کرد: این عملیات را می‌توان یک الگویی از بازدارندگی همه جانبه منبعث از اسناد کلان و سیاست‌های کلی نظام شامل چهار رکن و مؤلفه اساسی مشارکت مردمی، خودکفایی، بازدارندگی فناورانه صنعتی اعم از موشکی و پهپادی و بازدارندگی منتج از فناوری‌های سایبری و مبتنی بر هوشمندسازی برشمرد.

وی با بیان اینکه عملیات وعده صادق پایان تبلیغات نفوذناپذیری پدافند هوایی رژیم اشغالگر قدس بود، بیان کرد: سامانه‌های متعدد پدافندی در این عملیات شامل سامانه‌های پدافندی مستقر در پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق، سوریه و اردن، جنگنده‌های پرتعداد آمریکایی، انگلیسی و رژیم صهیونیستی در طول مسیر، سامانه‌های پدافندی ناوهای آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و … مستقر در دریای سرخ و مدیترانه، سامانه‌های پدافندی برد بلند پیکان و میان برد فلاخن داوود رژیم صهیونیستی و سامانه پدافندی برد کوتاه گنبد آهنین رژیم صهیونیستی در مسیر فلسطین اشغالی قرار داشتند که همگی در این عملیات استفاده شدند.

نگاهداری گفت: در این عملیات موشک‌های استفاده شده از سوی جمهوری اسلامی ایران در سطح فناوری متوسط قرار داشتند. به همین جهت این موضوع اهمیت می‌یابد که در پاسخ هوایی نیروی هوافضای سپاه جمهوری اسلامی ایران به رژیم اشغالگر قدس، استفاده از تدبیر مشت بسته قابل طرح است، یعنی از دستاوردهای پیشرفته و تجهیزات نوین خود نظیر پهپادهای مدرن و موشک‌های فراصوت هوشمند و سایر تدابیر نظامی جهت تخریب بالا استفاده نکرده و صرفاً به برخی پهپادها و موشک‌های اقتصادی جهت نمایش اقتدار و ارزیابی توان حداکثری پدافند دشمن بسنده کرده است.

وی با اشاره به اهمیت روایت‌سازی از عملیات وعده صادق، گفت: بزرگ‌ترین مؤلفه‌های نبرد روایت‌ها تعریف جایگاه رسانه به‌عنوان روایت‌پرداز اصلی است از همین رو ضرورت دارد که روایت‌های پرداخته شده در نهادهای مختلف حاکمیت، ضمن حفظ وحدت گفتمانی، موجب تقویت یکدیگر باشند.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های موفقیت یک روایت توان درنوردیدن مرزهای جغرافیایی است، گفت: این مهم غالباً وابستگی جدی‌ای به واقعه مورد روایت دارد. واقعه روایت صادق، تمام ویژگی‌های تحقق چنین موفقیتی را به‌صورت یک‌جا در خود داشت.

کد خبر 6098441 زهرا علیدادی