بیاض روستای سفید پوشیده در کشتزارهای پنبه

اگر برای نوروز خود مسیر یزد و کرمان را در نظر گرفته‌اید از روستای بیاض که در شمال استان کرمان و در شهرستان انار قرار دارد دیدن کنید. روستایی که وجه تسمیه خود را از کشتزارهای سفید پنبه می‌گیرد.

خبرگزاری میراث فرهنگی – گردشگری - روستای بیاض در مرکز دشتی به همین نام در شمال استان کرمان و در شهرستان انار به  فاصله 25 کیلومتری جنوب شهر انار و 65 کیلومتری شمال غربی شهر رفسنجان و بر حاشیه  جاده ارتباطی یزد- کرمان  واقع شده‌است و جمعیت کنونی آن حدود 4500 نفر است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بیاض در لغت به معنی سپیدی، پاکی و درخشندگی است چراکه این روستا به علت داشتن خاک حاصلخیز و آب فراوانی که در قدیم بواسطه پنج رشته قنات از کوههای غرب آن تامین می شد در کشاورزی و زراعت فعال بوده و محصولات آن حتی در بازار های یزد و اصفهان هم به فروش می‌رسید و مهمترین محصول آن نیز پنبه بوده و به واسطه وجود کشتزارهای وسیع پنبه در اطراف آن بیاض (سفید) نامیده می‌شده‌است.

اگر از کشتزارهای پنبه و وجه تسمیه بیاض بگذریم وجود بناهای تاریخی، قنات‌ها و آسیاب‌های قدیمی، کاروانسرای عباسی، مسجد سبز پوشان و آب انبار دوقلو­ و قلعه بیاض از جمله جاذبه‌های دیدنی این روستا هستند.

تپه تاریخی قلعه دختر بیاض در 15 کیلومتری غرب روستا و در کوهستان معروف به دهانه بیاض قرار دارد. سفالها و شواهد موجود بر سطح این تپه قدمت آن را به دوره اشکانی (حدود 2000 سال قبل ) برمی گرداند. البته بیاض در قدیم دارای پنج رشته قنات نیز بوده که هنوز هم سه رشته از این قناتها بنام خسرو آباد ، ده بره و بن مور فعال هستند. هرچند این قنات‌ها فرسخ ها دورتر از روستا و در دل کوهستان غربی حفر شده اند اما هنوز هم در سالهای پرباران حجم زیادی از آب شیرین و گوارا را به دشت بیاض هدیه می کنند.


در مسیری آب این قناتها، هفت آسیاب آبی احداث شده‌بود که درحال حاضر آثار چهار آسیاب در حومه غربی بیاض قابل بازدید است.

البته دیدن کاروانسرای شاه عباسی که قدمت آن به حدود 400 سال پیش باز می‌گردد نیز به گردشگران توصیه می‌شود. این کاروانسرا با زیر بنای 2500 متر در بافت جدید روستا و در خیابان امام خمینی (ره) واقع شده است. ورودی این بنا در جبهه شرقی و از سمت همین خیابان است که روزگاری به راه شاه عباسی معروف بود.    اگر چه نیمی از این بنای متقارن در زمان احداث کاملا تکمیل نشد چرا که بر اساس گفته گذشتگان، با مرگ شاه عباس، معمار کار خود را نیمه تمام رها کرد، اما ساختار موجود بنا تا حدود زیادی سالم مانده است و با همین وضع از قرون گذشته تا دهه های اخیرمورد استفاده بوده است و هنوز هم برخی از پیران و ریش سپیدان بیاضی از اتراق کاروانهای اقصی نقاط کشور و کاروانهای خارجی  خصوصا روسها و هندیها در این کاروانسرا صحبت می کنند.

بافت تاریخی بیاض

اگر از روبروی کاروانسرای شاه عباسی خیابان یادگار را به طول یک کیلومتر به سمت شرق ادامه دهیم پس از عبور از کنار باغ مزار شاه و کشتخوانهای موقوفه بیاض به بافت تاریخی یا همان بیاض قدیم می رسیم این دهکده تاریخی در وسعتی حدود 30 هکتار مجموعه ای است شامل همه عناصر یک روستای سنتی که با وجود متروکه شدن و بی مهری های سالهای اخیر مردم و مسئولان، هنوز هم زیبا و تداعی گر یک روستا در قرون گذشته است .

قلعه ، مسجد های کوچک روستایی ، حسینیه و عزاخانه ، آب انبار مدرسه علمیه (معروف به خانه آخوند) عمارت خان و دیگر خانه های ارباب و رعیتی  عناصر تشکیل دهنده این بافت روستایی است که درون یک شبکه معابر  زیبا دسترسی و ارتباط به آنها تعریف شده که قدمت آن به دوره صفویه باز می‌گردد.

 

قلعه بیاض

شاخص ترین اثری است که در بدو ورود به بافت قدیم به چشم می خورد ، این قلعه به عنوان استحکامات دفاعی روستا مورد استفاده بوده که در مواقع احساس خطر همه اهالی درون آن رفته و به واسطه بارو و شش برج آن به دفاع از خود می پرداختند . اکنون از این قلعه 5 برج باقی مانده است فضاهای داخل آن هم در دو طبقه بوده که آثاری از آنها بجای مانده است تعدادی از پی ها و ستون های این قلعه هنوز سالم و پابر جاست اگرچه قدمت این بنا دقیقا مشخص نیست.

مسجد سبز پوشان و آب انبار دوقلو

این دو یک مجموعه هستند که به نظر می رسد برای سرویس دادن به جاده عبوری در حومه بیاض ساخته شده اند چرا که جاده خاکی از جلوی این بنا می گذرد هنوز بین مسنین به جاده شاهی معروف است.

نقل است که این مجموعه مسجد و آب انبار را دختری برای ادای نذر خود بنا کرده است. آب انبار آن متشکل از دو مخزن بزرگ و کوچک است و هر مخزن دارای بادگیری است. دو مخزن به یکدیگر متصل بوده و پاشیر آن به مخزن کوچکتر ختم و برداشت آب از مخزن کوچکتر انجام می شده است. مسجد بر تراسی بالاتر و چسبیده به آب انبار بنا گردیده است این مسجد با وجود نماسازی جدیدی که چند سال قبل به آن الحاق شده فضای داخلی دلنشینی دارد که زیبایی آن در کمال سادگی و بی پیرایگی است و وجود یک منبر خشتی و محرابی کوچک بر زیبایی آن افزوده است.

گردشگران می‌توانند در مسیر سفرهای نوروزی خود هنگامی که از استان یزد وارد استان کرمان می شوند با عبور از شهر انار به سمت رفسنجان با طی مسافت 25 کیلومتری به روستای تاریخی بیاض برسند. در حاشیه جاده اصلی چند واحد پذیرایی شامل رستوران و غذاخوری قرار دارد که می‌توان از آن بهره جست.

البته فعالیت درمانگاه و داروخانه شبانه روزی، مسجد بین راهی با سرویس بهداشتی، بوستان، پمپ بنزین، فروشگاهها جهت تامین مایحتاج، تعمیرگاه و خدمات خودرو و چهار دستگاه خودپرداز در نوروز شرایط آسایش و رفاه گردشگران را فراهم خواهد کرد.

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: آب انبار هنوز هم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۱۶۹۵۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مسجد و هویت‌بخشی به محله

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، ارتقا و رسیدگی به فضاهای عمومی  به ارتقا هرچه بیشتر زندگی عمومی در شهرها و محله‌ها می‌شود مساجد یکی از فضاهای عمومی هستند که با درگیری هرچه بیشتر شهروندان باعث هویت بخشی به شهر و محله می‌شود.  

محسن الويری (مدرس دانشگاه باقرالعلوم(ع)) در مقاله‌ای با عنوان «رويکردی تاريخی به مسجد به‌عنوان الگوی جامعه دينی و هويت‌بخش محله»  به این موضوع اشاره می‌کند که مسجد به معنی سجده‌گاه در اصطلاح شرعی به مکانی اطلاق می‌شود که برای نماز خواندن همه مسلمانان وقف شده باشد و مسجد علاوه بر مرکزیت برای عبادت، محلی برای نشان دادن هماهنگی بیشتر و همبستگی مردم برای رسیدن به اهداف الهی و انسانی است.

* مساجد و تاثیر آن برآداب شهروندی

 به زعم این پژوهشگر تاسیس مسجد از سوی پیامبر (ص) بلافاصله پس از ورود به شهر مدینه، تنها اقدامی نمادین برای نشان دادن جوهره عبودی جامعه و حکومت در اندیشه اسلامی نبود؛ بلکه با مروری بر متون دینی و تاریخی، چنین به نظر می‌آید که مسجد به عنوان نخستین فضای کالبدی شهری، الگو و ماکتی بود برای آنچه پیامبر (ص) در سطح کلان جامعه تعقیب می‌کردند.

یعنی پیامبر (ص) نخست الگویی از جامعه مطلوب و آرمانی اسلامی را در مقیاسی کوچک به نمایش گذاشتند تا مسلمانان ضمن یافتن نگاهی کلان نسبت به افق آینده، به تدریج و در فضای فراهم آمده در مسجد با احکام و معارف دینی آشنا شوند، متناسب با آموزه‌های دینی تربیت شوند و با آداب شهروندی در یک جامعه دینی انس بگیرند.

* مهمترین کارکرد مساجد

این پژوهشگر توضیح می‌دهد که بعدها مسلمانان با تأسی به پیامبر (ص) بنای شهرهای جدید مانند کوفه، بصره و قاهره را با ساختن مسجد آغاز کردند. مسجد از همان آغاز پیدایش در عصر پیامبر (ص) کارکردهای مختلفی داشت. مهمترین این کارکردها به رغم فراز و نشیبی که در گذار تاریخ یافته است، چنین است: کارکرد عبادی؛ کارکرد آموزشی؛ کارکرد فرهنگی و ارتباطاتی؛ کارکرد سیای و کارکرد اجتماعی.

الویری در ادامه این پژوهش توضیح می‌دهد که این کارکردها به ویژه با تکیه بر تجربه تاریخی، نمایانگر گونه‌ای خاص از تعامل بین انسان و خدا و نماد بیرونی جامعیت دین و تجسم جایگاه عبادت و علم به مثابه دو بال تعالی انسان ها در تفکر دینی است.

این پژوهشگر اینگونه جمع‌بندی می‌کند که جامه تحقق پوشیدن توسعه محله‌ای متناسب با باورهای دینی و ظرفیت‌ها و ضرورت‌های برخاسته از آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی، نیازمند بازتعریف رسالت، نقش و کارکردهای مساجد محله با رعایت یکسانی‌ها و تفاوت‌های آن با مساجد جامع به ویژه از نظر گستره عمل بر اساس آموزه‌های دینی و ژرف‌کاری در تجربه تاریخی است و بر این اساس تمامی امور مربوطه به مساجد مانند معماری، اجزاء، کارگزاران، درآمدها و هزینه‌های آن نیز باید مورد بازنگری قرار گیرد.

گفتنی است، یافته‌های این پژوهش در همایش «همایش ملی مسجد و نظم اجتماعی در ایران» ارائه شده، این همایش توسط پژوهشگاه فرهنگ هنر و راتباطات اسفند ۱۴۰۲ برگزار شده است.

 

انتهای پیام/