مردم خانه‌به‌خانه در تعقیب بیماری همه‌گیر ۷۷ سال؛ گفت‌وگو با هارون یشایایی
تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۲۸۶۲۱۰
حدود اوایل دهه بیست در تهران تیفوس شایع شد، بیماری‌ای که شاید همه‌گیری‌اش امروزه و با وجود اخبار کرونا در خاطرتان زنده شود. درباره تصویر آن روزها و نحوه مواجهه مردم برایمان توضیح بدهید.
در میانه جنگ جهانی دوم یعنی سال ۱۹۴۲ مصادف با ۱۳۲۱، جنوب شهر تهران شاهد شیوع بیماری تیفوس شد. در آن زمان من کودکی هفت‌هشت ساله بودم و در محله سنتی کلیمیان در مرکز عودلاجان ساکن بودیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آیا خودتان نیز از نزدیک شاهد فعالیت آنان بودید؟
من از جمله کسانی نبودم که داوطلب باشم اما دوستان من که از من بزرگ‌تر بودند و تا همین اواخر نیز زنده بودند در این گروه‌ها حضور داشتند. در واقع آنان به این نتیجه رسیدند که نمی‌توانند از بروز بیماری جلوگیری کنند اما می‌توانند امر ضدعفونی خانه‌ها را انجام دهند. شخص دکتر سپیر نیز در رأس این گروه‌ها قرار داشت و همراه آنان در خانه‌ها حضور پیدا می‌کرد. متأسفانه چند تن از همین بچه‌ها و خود دکتر سپیر به تیفوس مبتلا شدند که چند نفر نجات پیدا کردند اما دکتر سپیر به دلیل نزدیکی به این مسأله و با وجود آنکه بسیار جوان بود، در سال ۱۳۲۲ و در سی‌ودو سالگی درگذشت.
همکاری مردم با گروه‌های داوطلب چگونه بود؟
در آن شرایط، یک روحیه جمعی برای مبارزه با اصل موضوع وجود داشت و همچنین روحیه خود دکتر سپیر نیز مؤثر بود. این خاطره از دوره کودکی تا امروز برایم بسیار ماندنی است، به‌خصوص در شرایطی که امروز و به‌واسطه کرونا به آن گرفتار آمده‌ایم. این امر برای امروزِ ما بسیار مهم است به‌ویژه اینکه با وجود توصیه دولت به همکاری و عدم خروج افراد از خانه، متاسفانه برخی توجه نمی‌کنند. مردم در خانه‌ها نیز با این گروه‌ها همکاری می‌کردند زیرا تیفوس بیماری بسیار وحشتناکی بود و مردم نیز به هم نزدیک‌تر بودند. در نظر داشته باشید که جمعیت به اندازه امروز زیاد نبود و مثل حالا اینقدر گستردگی وجود نداشت، در نتیجه بلافاصله با همدگیر جمع می‌شدند و سعی بر همدلی داشتند تا مشکل را مرتفع کنند. اکنون اما وضع به گونه‌ای است که برخی توجه نکردن به گفته‌های مسئولان را به‌نوعی نشانه شجاعت قلمداد می‌کنند در حالی که آن‌موقع و در پاسخ به درخواست همکاری دکتر سپیر، در همان کنیسه محل، ۳۰-۴۰ نفر جمع شدند و گروه‌های دوسه نفره تشکیل دادند و با کیسه‌های ضدعفونی‌کننده راهی خانه‌ها شدند اما آیا امروزه چنین چیزی شدنی است؟
آیا در این شرایطی که تصویر می‌کنید، قحطی نیز وجود داشت؟ اصلا زندگی مردم با شیوع این بیماری به چه صورتی درآمد؟
قحطی نبود اما کمبودها و مشکلات به‌ویژه درمورد مسائل درمانی وجود داشت، به هر حال عوارض جنگ به ایران منتقل شده بود. من خوب یادم می‌آید؛ صف‌های طولانی برای نان تشکیل می‌شد و کیفیت نان‌ها بد بود. با این همه، نان در دسترس مردم بود. مجبور بودیم ساعت‌ها در صف بایستیم تا نانی که به آن سیلو می‌گفتند به ما هم برسد، آن هم با یک کیفیت خیلی بد. در نتیجه مسائلی از کمبود گرفته تا انتقال بیماری و اضطراب و ناراحتی مردم، همگی در جامعه آن روز وجود داشت.
به مسئله اضطراب اشاره کردید. در همین جامعه امروز و علی‌رغم وجود فاصله با جامعه دهه بیست اما شاهد هستیم که شیوع کرونا سبب ایجاد یک اضطراب جمعی شده است. می‌خواهم از شما بپرسم که تجربه جامعه آن زمان در مواجهه با اضطراب بیماری چگونه بود؟
به‌عنوان تجربه شخصی خودم می‌توانم بگویم که به‌نظر می‌رسد مردم در آن زمان بسیار به یکدیگر نزدیک بودند. در نظر داشته باشید که جامعه یهودی در مرکز جامعه مسلمانان قرار داشت اما آنها چنان با هم آمیخته شده بودند که در موردی همچون بیمارستان دکتر سپیر و توسعه آن به‌خوبی همدیگر را قبول داشتند. مثلا وقتی می‌گفتند که یک بیماری آمده و رعایت کنید، مردم نیز بیشتر رعایت می‌کردند. من اهل قضاوت نیستم اما به‌نظر می‌رسد که اگرچه فرهنگ مردم در آن زمان همچون امروزی‌ها نبود اما کیفیت اخلاقی‌شان شاید وضع دیگری داشت. اگرچه جامعه فقیرتر بود و مواردی همچون نان سیلو وجود داشت اما همبستگی بین مردم رایج‌تر بود، نمی‌دانم شاید وضعیتِ امروز را تکنولوژی به ما تحمیل کرده است.
با توجه به اینکه کشور در میانه تحولات جنگ جهانی قرار داشت و ایران هم به اشغال درآمده بود، عملکرد دولت چگونه بود؟
دولت در آن زمان نقشی نداشت، البته بیمارستان سینا به‌عنوان بیمارستان بزرگ در این قضیه نقش‌آفرینی می‌کرد و همچنین حضور برخی نهادها پیدا بود اما دولت به طرز مشخصی وارد نشد. عده‌ای از کلیمیان در کار دارو بودند و دکتر سپیر نیز از آنان محلول‌های ضدعفونی‌کننده را می‌گرفت و توزیع می‌کرد، به بیان دیگر، همکاری مردم این بحران را رفع کرد.
با توجه به اینکه شخص دکتر سپیر کلیمی بود، آیا بقیه اهالی نسبت به درمانگاه او دافعه نداشتند؟
اصلا! هم‌اکنون نیز ۹۹ درصد از مراجعان بیمارستان را برادران مسلمان ما تشکیل می‌دهند و از همان زمان نیز هیچ فاصله‌ای میان ما نبود، این را به‌عنوان کسی می‌گویم که سال‌ها در بیمارستان کارمند بودم و بعد هم رئیس هیأت‌مدیره آن شدم. هیچ فاصله‌ای میان مردم به لحاظ اعتقادات دینی وجود نداشت اگرچه برخی اوقات حرف‌هایی زده می‌شد، اما همواره اصل بر تفاهم و تساهل و تسامح بود.
طی چه سالیانی رئیس هیات‌مدیره بیمارستان بودید؟
از سال ۱۳۵۶ تا نیمه دهه هشتاد، حدود سی سال.
به بحث تیفوس بازگردیم؛ این بیماری نهایتا طی چه مدت زمانی ریشه‌کن شد؟
تاجایی که که من بعدا تحقیق کردم شعاع ابتلا سرتاسر شهر را نگرفته بود یعنی در محدوده جنوب شهر از مولوی تا ناصرخسرو و خیابان ری بود. این امر شاید به این دلیل بود که آمدوشدِ زیادی وجود نداشت با وجود این اما تقریبا تا سال ۱۳۲۴ طول کشید تا این بیماری مهار شد چون ملت ایران فرهنگ و قابلیت مواجهه با تیفوس را داشت. به عبارت دیگر، شیوع این بیماری از سال ۱۹۴۲ تا آخر ۱۹۴۵ طول کشید.
آیا نمی‌توان وضعیتی که امروز به وجود آمده را با آن دوران یکسان دانست؟
خیر. وسعت کرونا به اندازه‌ای زیاد شده که قابل مقایسه با آن دوران نیست، این ویروس جهانی شده و تنها شامل گوشه‌ای از این شهر نمی‌شود. به‌نوعی این عارضه، عالم‌گیر شده و دامن همه را گرفته است و فقط باید امید داشت که این بلا از سر مردم رفع شود و به لطف خداوند خواهد شد. البته کشندگی تیفوس بیشتر بود و خودِ بیماری نیز بسیار ترسناک‌تر. تفاوت اینجاست که در امر تیفوس، ناقل معلوم بود و با آن مبارزه می‌شد.
توصیه‌تان به مخاطبان ما و کسانی که این روزها اخبار را دنبال می‌کنند، چیست؟
البته کسی به توصیه ما اهمیتی نمی‌دهد زیرا اگر بنا به اهمیت بود، مردم باید به حرف‌های مسئولان توجه بیشتری نشان می‌دادند! اما من فکر می‌کنم که همه باید خطر را جدی بگیریم و با هم همکاری کنیم. از اولیای امر نیز انتظار می‌رود مسائل را به گردن هم نیندازند و مسائل شخصی را مطرح نکنند. در روزگاری که کرونا بسیار تهدیدآمیز شده و حضور پزشکان، پرستاران و کارکنان خدمات درمانی موثر است، وظیفه نخست که نباید فراموش شود، آن است که وجود و حضور آنان را ارج بنهیم و قدر بدانیم.
برچسب‌ها ایران شناسی هارون یشایایی جنگ جهانی دوم روح‌الله سپیر تیفوس پروندهٔ خبری پویش اجتماعیِ سهم من در کرونا کرونا در ایران؛ آخرین اخبار و گزارشهامنبع: ایرنا
کلیدواژه: ایران شناسی هارون یشایایی جنگ جهانی دوم تیفوس ایران شناسی هارون یشایایی جنگ جهانی دوم تیفوس گروه ها آن زمان دکتر سپیر خانه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۲۸۶۲۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سمنان پیشرو در نهضت ملی مسکن/ ۱۹ هزار واحد مسکونی در دست ساخت است
سید محمد رضا هاشمی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه در قالب نهضت ملی مسکن ۱۹ هزار و ۲۰۰ واحد ساختمانی در سراسر استان سمنان در دست ساخت است، تاکید کرد: تاکید دولت این است که بتوانیم این خانه‌ها را سریع‌تر تحویل مردم دهیم.
وی از نهضت ملی مسکن به عنوان یکی از طرح‌های خوب دولت سیزدهم برای رفع مشکل خانه دار شدن مردم یاد کرد و افزود: سمنان پیشگام تولید و تحویل مسکن در قالب طرح نهضت ملی است.
استاندار سمنان همچنین گفت: طرح‌های در دست ساخت نهضت ملی مسکن تا پایان سال در سراسر استان به بهره برداری خواهد رسید و شاهد تحویل واحدها به مردم خواهیم بود.
هاشمی با بیان اینکه اجرای طرح نهضت ملی مسکن در استان سمنان وضعیت مطلوبی دارد، ابراز کرد: در شش ماهه دوم سال قبل استان سمنان توانست در شاخص نهضت ملی مسکن، رتبه دوم کشور را کسب کند که این امر نشان از عزم جدی دولت در این استان برای تکمیل خانه‌های نهضت ملی مسکن است.
وی همچنین با بیان اینکه از ۶۰ هزار واحد مسکونی نهضت ملی مسکن در استان ۳۰ هزار واحد سهم ایوانکی است، افزود: در نشست شورای مسکن استان تاکید ویژه ای بر ضرورت خدمت رسانی و تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز نهضت ملی مسکن ایوانکی صورت گرفته تا بتوانیم میزبان سرریز جمعیتی استان تهران باشیم.
کد خبر 6089639
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور