به نقل از «خبرگزاری برنا»

عروس گوله ی نمایشی رقص گونه و سمبلیک / آیین های شاد و متنوع برای پیشواز از نوروز

تاریخ انتشار: ۳ فروردین ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۳۴۲۸۴۲

اگرچه این روزها به دلیل شیوع کرونا، برنامه های پیشواز نوروزی تحت شعاع قرار گرفته است، با این حال خواندن پیرامون سنت های نوروزی در گیلان در این روزهای قرنطینه خالی از لطف نیست و امید به روزهای بهتر را در دل ها روشن نگه می دارد.

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ؛ آیین دیرپای "عروس گوله ی" همچون بسیاری از زیبایی های طبیعی جلگه ی گیلان پیام آور بهار است ، بهاری که تازگی و طراوات را به مردم هدیه می کند و به آنها یادآور می شود که زندگی جریان دارد و شادی و سرزندگی تکمیل کننده ی جریان حیات انسان است .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آیین های متنوع در نقاط مختلف گیلان در خصوص نوروز از قدیم برگزار می شده است که این آیین ها به فرا خور مناطق و شرایط زندگی ساکنان متفاوت است اما شاید بتوان گفت که "عروس گوله ی  " یکی از شاخص ترین این آیین ها محسوب می شود .

در گفتگو با هوشنگ عباسی، نویسنده کتاب «آیین های سنتی نوروز در گیلان»، پیرامون نمایش آیینی " عروس گوله ی" و  استعاره های نحوه برگزاری آن به گفتگو نشستیم و همچنین در خصوص سایر آیین های سنتی خطه گیلان مطالبی عنوان شد که در ادامه می خوانید :

آیین های پیشواز از نوروز در گیلان متنوع است ، عروس گل یکی از معروفترین این موارد در گیلان می باشد ، لطفا در خصوص این آیین برای مخاطبان ما توضیح دهید .

نوروز با شکوه و قدمت چندین هزار ساله از راه می رسد ، عروس طبیعت خود را می آراید و زیبا می سازد و شادی و گرما را خانه به خانه به ارمغان می برد . مردم گیلان همچون اقوام دیگر ایرانی برای استقبال از نوروز و سال نو ، آداب و رسوم ویژه ی خود را داشته و دارند ." عروس گل " یکی از نمایش های شاد و دیدنی بوده است که قبل از فرا رسیدن نوروز گروهها و دسته هایی از نمایش دهندگان از نیمه دوم اسفند در روستاها راه می افتادند و از هنگام غروب خورشید تا نیمه های شب خانه به خانه سر می زدند و با اجرای نمایشی شاد و خنده آور پیام بهار را به گوش مردم می رساندند . عروس گل ریشه در اساطیر باستانی ایران دارد و نمایشی رقص گونه و سمبلیک برای گریزاندن دیو سرما ، پلیدی و ستم و سیاهی بوده که از نوعی نیایش در برابر ناهید ( آناهید ) فرشته زندگی و حیات ، سرسبزی و زایش و آب نشات گرفته است .

در اساطیر کهن ایران فرشتگان و دیوان دو نیروی متضاد و در نبرد همیشگی با هم هستند ، آناهیتا فرشته نگهبان زاد و ولد ، آب و رویش و سرسبزی ذکر شده است . بازی در نمایش " عروس گوله ی " با این افراد اجرا می شود :

- سرخون ( خواننده – سرخوان ) کسی که شعر عروس گل را می خواند ، سرخوان رهبری گروه نمایش را بر عهده دارد ، در اصل کارگردان و راوی قصه است و در ضمن با صدا و آواز خود بازیگران را راهنمایی نموده و به نقش آفرینی برمی انگیزد.

- کاس خانم و ناز خانم عروس های نمایش بوده ، این دو نامزد غول و پیرمرد بوده و برای دلربایی عشوه گری می نمایند . عروس ها معمولا دو نوجوان پسر بوده که با آرایش و گریم زنانه و با پوشیدن لباس زنانه و سرخاب و سفیداب کردن به شکل و شمایل دختران در می آیند . لباس عروس ها شامل : تنبان گرد ، جلیقه ، پول کلاه و دستنبد مرجان بر دست بوده که با رقص و ادا جمعیت را مشغول کرده ، می خندانند و از دست غول و پیرمرد فرار کرده و به خواننده پناه می برند که این دو سمبل بهار و جوانی و سرزندگی هستند.

- پیر بابو ( پیربابا- پیرمرد ) پیرمرد رقیب غول در نمایش بوده و با گذاشتن ریش و سبیل سفید ( که از دم اسب تشکیل شده ) و پوشیدن لباس کهنه و مندرس و با صورت سیاه که معمولا برای سیاه کردن از زغال استفاده می شد و کلاه قیفی و چوبدستی در دست در پی کاس خانم و ناز خانم بوده و با حرکات خود تماشاگران را می خنداند ، پیرمرد سنبل پیری ، کهنگی و ترس است .

- غول موجودی خیالی که تداعی گر دیوها بوده است ، در نمایش عروس گل مردی تنومند با چهره سیاه و کلاه شیطانی زنگوله دار که چوبدستی بزرگی در دست داشته و گاهی دو شاخ گاو را به کلاه اش وصل می کرده تا علایم غول بودن او باشد ، غول در پی دست یافتن و تصاحب عروس ها بوده و مظهر پلیدی و روسیاهی و سرماست .

- بقیه اجزای نمایش شامل کترازن که شامل دو نفر هستند و با زدن دو کفگیر چوبی با شخص تک خوان همکاری می کنند و در موقع لزوم اشعار را تکرار می نمایند ، دیاره زن که نوازنده دایره زنگی است و با ضرب گرفتن خواننده و رقاص ها را همراهی می کند ، واگیر کنان ( سیاهی لشگر ) که بدنبال گروه نمایش حرکت می کنند و کولبارچی که هدایا و انعامی که مردم به گروه نمایش می دهند را جمع آوری می کنند .

عروس گوله ی نمایش مخصوص جلگه نشینان است.

آیا تفاوتی بین آیین های ساکنان جلگه و مناطق ییلاقی وجود دارد ؟

بخاطر تنوع قومی و موقعیت جغرافیایی، می توان آیین ها را به «جلگه نشین» و «کوه نشینان» تقسیم کرد و تنوع آن بسته به پراکندگی و نوع معیشت در هر منطقه تفاوت دارد اما آن چیزی که وجه اشتراک این آیین هاست ساختار نمایشی همراه با موسیقی شاد و طنز است .

دیگر آیین های رایج نوروزی در گیلان چیست ؟

نمایش " رابچره "که بیشتر مخصوص دامداران بود، سنت "بره اندازی" ، مختص ییلاقات شهرستان رودبار است، " شال اندازی"   و " آیینه طاق دونی"  مراسم پیک نوروزی بود که بیشتر در شهرستان صومعه سرا برگزار می شد، "چهارشنبه خاتون"   سنتی رایج در بین تالش های غرب گیلان بود و " کتم خوانی نیز از آیین های سنتی منطقه ی آستارا بوده است .

تمامی این آیین ها به جهت پیشواز از نوروز و به جهت شادی و نشاط بخشیدن به جامعه ی محلی در آستانه ی سال نو اجرا می شد و هنوز نیز این سنت ها در خیلی از مناطق گیلان رواج دارد .

 

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: آیین ها عروس گوله ی عروس ها ی نمایش عروس گل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۳۴۲۸۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نمایش موقعیت های سرمایه گذاری گیلان در ایران اکسپو ۲۰۲۴

به گزارش خبرگزاری صدا وسیمای گیلان؛ وزیر کشور در بازدید از غرفه توانمندی‌های گیلان در اکسپو گفت: استان گیلان بهشت ایران با ظرفیت‌های کم نظیر است.
دکتر احمد وحیدی با اشاره به ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری و صادراتی گیلان افزود: باید از ظرفیت‌های کم نظیر گیلان به بهترین نحو بهره برده شود.
استاندار گیلان در حاشیه این بازدید گفت: ۲۰ موقعیت سرمایه گذاری با ۹۰ همت (۹۰ هزار میلیارد تومان) اعتبار در نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۴ معرفی شده است.
دکتر اسدالله عباسی با بیان اینکه این نمایشگاه، فرصت خوبی برای معرفی ظرفیت‌های سرمایه گذاری کشور به ویژه گیلان است، افزود: تلاش شده توانمندی‌های اقتصادی، تجاری، کشاورزی و صادراتی در کنار زنجیره‌های ارزش ایجاد شده در راستای جهش تولید به سرمایه گذاران معرفی شود.
ششمین نمایشگاه بین المللی توانمندی‌های صادراتی در محل نمایشگاه بین المللی توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران (ایران اکسپو ۲۰۲۴) در سالن ۴۱ نمایشگاه دائمی تهران در حال برگزاریست.
این نمایشگاه از هشتم تا ۱۲ اردیبهشت در تهران ادامه دارد.