از تراژدی حاکم بر نظام آموزشی چقدر میدانیم؟ / بازخوانی وقایع مهمی که سال گذشته بر سر آموزش کشور آمد

پرونده تراژدی عدالت آموزشی راوی اتفاقات و تصمیماتی در نظام آموزشی است که از فیلترینگ عدالت رد نشده‌اند و این شماره راوی اتفاقاتی است که در طول سال گذشته در نظام آموزشی کشور افتاد.

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو_سیده زهرا حسینی؛ عدالت آموزشی از بحث‌های استراتژیکی است که بسط و گسترش آن در سند تحول بنیادین نیز یکی از راهبرد‌های اصلی برای پویایی، تعالی و توسعه‌یافتن جامعه عنوان شده است؛ چراکه این عدالت در آموزش است که عدالت اجتماعی را فراهم می‌کند در غیر اینصورت ناهنجاری و افول اخلاق اجتماعی را شاهد خواهیم بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پرونده تراژدی عدالت آموزشی راوی اتفاقات و تصمیماتی در نظام آموزشی است که از فیلترینگ عدالت رد نشده‌اند، چه تصمیمات مسئولین، چه کاهلی دانش‌آموزان و چه بی توجهی خانواده‌ها. این شماره از تراژدی عدالت آموزشی راوی اتفاقاتی که در طول سال گذشته در نظام آموزشی کشور افتاد. اتفاقاتی و یا تصمیماتی که به ضرر آموزش کشور تمام شد و می‌شود، مانند: تعطیلی هرساله مدارس به دلیل آلودگی هوا نسخه‌ای قدیمی که برای کاهلی سازمان محیط زیست در وزارت آموزش و پرورش پیچیده می‌شود.

نزدیک به ٢٠ سال است که در پاییز و زمستان در اثر بروز وارونگی دما، آلودگی هوا گریبان کشور ویژه پایتخت را می‌گیرد و مسئولین تلاش می‌کنند تا گروه‌های حساس همچون سالمندان و کودکان را با ارائه راه‌حل‌های موقت نجات دهند؛ تعطیلی مدارس صرفا مسکنی ساده و نسخه‌ای قدیمی است که در طول این سال‌ها پیچیده شده، اما راهکار اساسی برای برون رفت از آن هنوز ارائه نشده است و هر سال بجای کشف راهکاری برای کاهش تعداد روز‌های تعطیلی به این دلیل، تعداد تعطیلی‌ها افزایش می‌یابد.


تداوم آلودگی هوا هر سال در بازه زمانی مشخصی از سال نشان می‌دهد که باید برای رفع مشکل آلودگی هوا و جلوگیری از تعطیلی مدارس راهکاری ویژه ارائه شود چراکه بی‌ثباتی در سیستم آموزشی باعث نامفهوم ماندن دروس ارائه شده به دانش آموزان می‌شود.


به گفته سید حمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس حجم کتب درسی در ایران بصورتی است که باید در ۳۷ هفته تدریس شود، اما ٢۵درصد زمان آموزشی کشور به دلیل تعطیلات رسمی از دست می‌رود. علاوه بر تعطیلات رسمی، مدارس به دلایلی متعددی مانند آلودگی، برودت هوا و ... نیز تعطیل می‌شوند که می‌توان ادعا کرد این تعطیلات باعث می‌شود ۵٠درصد زمان آموزشی کشور از بین برود و دانش‌آموزان از رفتن به مدرسه باز بمانند.


تعطیلات بیش از حد در ایران باعث شده بسیاری از سرفصل‌های آموزشی بدون تدریس باقی بمانند و این موضوع بر کیفیت آموزشی اثرات نامطلوبی دارد و باید پرسید که معلمان چطور می‌توانند در این مدت زمان محدود علاوه بر مطالب کتب درسی، به پرورش و تربیت دانش‌آموزان بپردازد آن هم در شرایط فعلی که با مشکل کمبود معلم مواجه و تعداد دانش‌آموزان حاضر در کلاس اغلب تا ۴٠نفر هم خواهد رسید و اگر در روند آموزشی دانش‌آموزان وقفه‌ای ایجاد شود، بسیاری از مطالب آموزشی فراموش می‌شود و معلمان ناچارند برای یادآوری این مطالب برای این تعداد دانش‌آموز، زمان زیادی را صرف کنند.


قطعا یکی از مهم‌ترین دلایلی که منجر به کاهش کیفیت آموزش در مدارس شده است همین تعطیلی بیش از اندازه مدارس و عدم راهکاری درست و منطقی برای آلودگی هوا و وارونگی دما در کشور است چراکه هرچه تعطیلی مدارس افزایش یابد فرآیند تعلیم دانش‌آموزان فشرده‌تر خواهد شد و معلمان از آن جهت که مجبورند تمامی مطالب سرفصل تعیین شده را تدریس کنند، مطالب را در مدت زمان کمتری به دانش‌آموزان تدریس می‌کنند و در این حالت عمق یادگیری دانش‌آموزان زیر سوال می‌رود.


پیشتر برای جلوگیری از افزایش تعداد روز‌های تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا پیشنهاد شد که مدارس از شهریور ماه آغاز شود و از تعداد روز‌های آموزشی در زمستان بکاهند، اما گویا مسئولین ترجیح می‌دهند تا کم کاری دیگر سازمان‌ها را با تعطیلی مدارس و ضربه به نظام آموزشی جبران کنند، اما قطعا آموزش و پرورش محل خوبی برای جبران کوتاهی دیگر ارگان‌ها همچون شهرداری و سازمان محیط زیست نیست و مسئول اصلی مشکل آلودگی هوا این دو سازمان هستند، اما بیشترین ضربه را نهاد آموزشی کشور می‌بیند.

اتفاق عجیبی که در سال ٩٨ در نظام آموزشی کشور افتاد، مصوبه حذف تنوع مدارس بود، مصوبه‌ای که از پای‌بست ویران بود و نه تنها ایرادات زیادی داشت که در صورت اجرا شدن، آسیب‌های جدی به نظام آموزشی وارد می‌کرد، موثرترین نظریه‌های روانشناسی در نظام تعلیم و تربیت را کنار گذاشته و با چالش‌های اساسی از جمله مغایرت با اصول و سیاست‌های کلی نظام، روبرو بود و هنوز هم جای سوال است که چطور نمایندگان مجلس بعنوان قانون‌گذار، رای به تصویب چنین مصوبه‌ی مبهم و پراشکالی دادند؟

٢١مهرماه سال گذشته، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی طرح "تنظیم برخی از مقررات مالی، اداری و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش" با تصویب ماده‌ای، رأی به "حذف تنوع مدارس" دادند.

بر اساس این مصوبه وزارت آموزش و پرورش مکلف بود حداکثر تا پایان سال تحصیلی ١٣٩٩_١٣٩٨، کلیه واحد‌های آموزشی تحت مدیریت را منحصراً به صورت دولتی و غیردولتی اداره کند به‌گونه‌ای که بجز مدارس استثنایی دولتی، تنوعی در کشور نباشد و ملاک ثبت‌نام در مدارس دولتی متناسب با فاصله محل سکونت با مدرسه باشد.

در ادامه مجلس همچنین در طی تبصره‌ای، مصوب کرد که تأسیس هر نوع مدارس خاص صرفاً با مجوز مجلس شورای اسلامی امکان‌پذیر است و آیین‌نامه اجرایی این ماده نیز حداکثر تا مدت ٣ماه با پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش به تصویب هیأت دولت می‌رسد.

بر اساس این مصوبه مجموعۀ متنوعی از مدارس دولتی که هر کدام کارکرد خاصی در نظام آموزشی دارند، حذف می‌شد؛ مدارس دولتی همچون شاهد، استعداد‌های درخشان، نمونه دولتی، آموزش از راه دور، اقلیت‌های مذهبی، شبانه‌روزی، عشایری و تطبیقی.

مهم‌ترین چالش‌های این مصوبه مغایرت با اصل ٧۵قانون اساسی و در تقابل با رویکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به سمپاد بود.

اغلب قوانین مصوب توسط مجلس شورای اسلامی بار مالی دارد و شورای نگهبان موظف است تا طرح‌ها و لوایح مشمول را بر اساس اصل ٧۵ قانون اساسی یعنی کاهش درآمد عمومی یا افزایش هزینه‎ی عمومی و طریق جبران آن را، بررسی نماید. درصورتی که مصوبه مجلس بر اساس این اصل اساسی، منجر به افزایش هزینه‌عمومی و یا کاهش درآمد عمومی شود و محلی برای جبران و تامین آن توسط نمایندگان مجلس ارائه نشود، مصوبه با اصل ٧۵ قانون اساسی مغایر خواهد بود و توسط شورای نگهبان رد شده تا برای اصلاح به صحن مجلس بازگردد.

مصوبه"حذف تنوع مدارس" با اصل ٧۵ قانون اساسی مخالف بود چرا که مدارس طیف متنوعی از شیوه تأمین منابع مالی را تشکیل می‌دهند؛ برخی از آن‌ها وابسته به سایر دستگاه‌ها هستند، برخی همچون مدارس هیأت‌امنایی و مدارس تیزهوشان قسمتی از هزینه را از طرف خانواده‌ها تأمین می‌کنند و برخی از مدارس همچون مدارس شاهد و ایثارگر مورد حمایت مالی نهاد‌هایی بیرون از وزارت آموزش و پرورش همچون بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار می‌گیرند؛ حذف این مدارس به افزایش هزینه‌های عمومی دولت می‌انجامید و محل و منبعی جهت تامین این افزایش هزینه، توسط مجلس شورای اسلامی در مصوبه پیشنهاد نشده بود.

این این مصوبه نه تنها با چالش‌های جدی همراه بود که ابهاماتی جدی نیز داشت در صورتیکه نص قانونی نباید هیچ‌گونه ابهامی داشته باشد و باید تمام مواد و تبصره روشن باشد.

اولین ابهامی که در این مصوبه دیده می‌شد، ابهام در واژه تنوع بود و اینکه در مصوبه مشخص نشد منظور از تنوع و ملاک تشخیص تنوع چیست؟

اگر تنوع به معنای گوناگونی است که می‌توان آن را با معیار‌های مختلفی توصیف کرد؛ برای مثال می‌توان مدارس را در نظام آموزش و پرورش از حیث شیوه تأمین منابع مالی، نوع اداره، زمان حضور دانش‌آموزان در مدارس، برنامه درسی ارائه شده، طبقه اجتماعی دانش‌آموزان، ویژگی‌های بدنی، محل سکونت و ... تقسیم کرد؛ بنابراین صرف واژه تنوع به هیچ کدام از این سطوح اشاره ندارد.

البته نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی مدعی بودند که برای تنظیم این طرح، مصوبات، قوانین و طرح‌های نظام‌بخش به سیستم آموزشی دیگر کشور‌ها را مطالعه کرده‌اند و با بهره از تجربیات آن‌ها دست به تنظیم و مصوب کردن آن زده‌اند. اما آیا واقعا بهره از تجربیات دیگر کشور‌ها منتج به حذف مدارس با کاربرد خاص می‌شود؟ آن‌هم کاربرد‌هایی از جمله ارائه خدماتی برای آموزش همگانی و عادلانه؟

در نهایت، اما این مصوبه توسط شورای نگهبان رد شد و به مجلس بازگشت و وزیر آموزش و پرورش در باره رد مصوبه گفت: طبق رویه‌ای که بین مجلس و شورای نگهبان برقرار است به موضوعاتی که شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود می‌کند مجلس نباید ورود کند و برعکس به جهت اینکه مدارس سمپاد موضوعی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی به آن وارد شده و اساسنامه آن را تصویب کرده، مورد ایراد گرفته است.

البته نقض عدالت به اینجا ختم نمی‌شود، سال گذشته سال عجیب و پر از تغییری برای گروه مجلات رشد بود. مجلاتی که توسط سازمان برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش و با در نظر گرفتن شرایط سنی و مقطع تحصیلی دانش‌آموزان تهیه می‌شود.

بهار ٩٨ و در صدوسی‌ودومین شمارۀ «مجله رشد آموزش ریاضی» دکتر زهرا گویا سردبیر مجله، پس از ٢٣ سال سردبیری، از سمت خود استعفا و خبر از انتشار آخرین شماره مجله رشد آموزش ریاضی داد و پس از آن در دی‌ماه ٩٨، سیدامیر سادات موسوی، سردبیر ماهنامه رشد جوان از سمت خود استعفا داد و پس از این دو ۱۳ سردبیر دیگر نیز از رشد استعفا دادند و همه دلیل استعفای خود را بلا استثنا سوتدبیر در مدیریت سازمان برنامه ریزی آموزشی می‌دانستند.   سوتدبیری‌هایی که نه فقط در مجموعه مجلات رشد بلکه در تمامی بخش‌های این سازمان مشهود است، از تغییرات و اظهار نظرهای عجیب و غریب تا حذف دروس و مباحث مهم و اساسی از کتب آموزشی. سوتدبیری‌هایی که هرگز از سوی مسئولین پاسخ و یا پاسخی منطقی نداشتند.   پرونده تراژدی عدالت آموزشی در سال ٩٩نیز راوی اتفاقات عجیب و مشکلات دیگر این نظام و سوتدبیر در مدیریت‌ها خواهد بود اما بهتر است که وزیر آموزش و پرورش در سال جدید، پیش‌ از هرچیز نگاهی به میزان نارضایتی‌های مستقیم و غیر مستقیمی که بر سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وارد شده، توجهی جدی‌تر داشته باشند. چراکه این سازمان از مهم‌ترین بخش‌های زیر مجموعه وزارت آموزش و پرورش است و آنچه که تاثیر مستقیم بر آموزش و تربیت دانش آموزان می‌گذارد، کتبی است که از طریق این سازمان تنظیم و تدوین می‌شود.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: آموزش و پرورش عدالت آموزشی حذف تنوع مدارس وزارت آموزش و پرورش مجلس شورای اسلامی نظام آموزشی نظام آموزش افزایش هزینه شورای نگهبان تعطیلی مدارس قانون اساسی دانش آموزان آموزشی کشور آلودگی هوا سال گذشته بر اساس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۳۴۳۴۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ثبت‌نام کلاس اولی‌ها از چهارشنبه آغاز می‌شود

معاون وزارت آموزش و پرورش از آغاز ثبت‌نام کلاس اولی‌ها از روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ خبر داد. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ حمید طریفی حسینی معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه ثبت‌نام دانش‌آموزان پایه اول دبستان از 19 اردیبهشت آغاز می‌شود، گفت: خانواده‌ها برای ثبت‌نام به دو روش الکترونیک و حضوری اقدام کنند. برای پیش ثبت‌نام الکترونیک باید به والدین باید به سامانه خدمات الکترونیک وزارت آموزش و پرورش به آدرس my.medu.ir یا my.gov.ir مراجعه کنند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در آزمون استخدام آموزگار دوره ابتدایی که اسفند سال گذشته برگزار شد، 636 هزار نفر شرکت کردند و 28 هزار نفر پذیرش خواهند شد، افزود: سازو کار جذب و گزینش در دو سال گذشته تغییر کرده است و امسال معلمانی که رتبه استادی دارند در ارزیابی تکمیلی آزمون استخدامی به ما کمک می‌کنند.

آغاز ثبت‌نام کلاس اولی‌ها از 19 اردیبهشت

240 هزار ردیف استخدامی آموزش و پرورش در دو سال

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش بیان کرد: افراد پذیرفته شده در آزمون استخدامی باید دوره آموزشی را در دانشگاه فرهنگیان طی کنند؛ طی دو سال گذشته 240 هزار ردیف استخدامی به آموزش و پرورش اعطا شد که یک پنجم نیروی انسانی وزارتخانه را شامل می‌شود و  این باعث جریان یافتن خون تازه در رگ‌های آموزش و پرورش شد.

وی تأکید کرد: برنامه درسی مدارس باید متحول شود و به سمت آموزش مهارت زندگی در دوره ابتدایی برویم که این کار مهر امسال به صورت آزمایشی در پایه اول دبستان و در تعداد محدودی از مدارس انجام خواهد شد.

رویکرد آزمون‌های بین‌المللی با روش‌های مدارس ایران متفاوت است

طریفی حسینی درباره دلایل عملکرد ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های بین المللی تیمز و پرلز گفت: این آزمون‌ها سطح سواد خواندن، ریاضی و علوم دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی و هشتم را می‌سنجد و به نوعی آزمون‌های مهارتی هستند، محتوایی که در آزمون‌های تیمز و پرلز سنجش می‌شود، رویکرد متفاوتی با روش‌های مورد استفاده در مدارس ایران دارد.

نظام آموزشی ایران در بین نظام‌های آموزشی قدرتمند دنیا

وی گفت: باید توجه داشت که نظام آموزشی ایران در بین نظام‌های آموزشی قوی دنیا قرار دارد و در المپیادهای جهانی بیش از 20 مدال طلا داشتیم.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش مطرح کرد: در ایران تنوع قومیتی، فرهنگی و زبانی داریم و آزمون تیمز و پرلزمتناسب با شرایط فرهنگی و جغرافیایی ایران نیست و به دنبال طراحی آزمون بومی هستیم.

طریفی حسینی در پاسخ به این پرسش که دلایل نتایج ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در بحث ریاضی و علوم در آزمون‌های بین المللی چیست، آیا هیچ بخشی نگران این عملکرد ضعیف نشده است؟ گفت: مطالعات بین المللی از جوانب مختلف مورد نقد هستند چون سوالات متناسب با نظام آموزشی کشورها نیست.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: مطالعات بین المللی می‌خواهند تمام نظام‌های آموزشی را مشابه کنند و کشورها باید خود را با شاخص‌های آنها تطبیق دهند؛ هم اکنون کشورهای مختلف دنیا متقاضی جذب فارغ التحصیلان مدارس ایران برای تحصیل در دانشگاه‌های خود هستند.

وی  بیان کرد: روند اٌفت عملکرد دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های بین‌المللی از گذشته وجود داشته است البته چند برنامه را برای تقویت سواد خواندن دانش‌آموزان اجرا کردیم از جمله طرح خوانا همچنین در مناطق دو زبانه طرح زبان‌آموزی پایه اول دبستان را اجرا کردیم.

سطح سواد دانش‌آموزان در مقایسه با گذشته افزایش یافته است

طریفی حسینی درباره اینکه اگر بخواهیم سطح سواد دانش‌آموزان امروز را با 10 سال گذشته مقایسه کنیم، آیا سطح سواد افزایش پیدا کرده است؟ گفت: قطعاً می‌گویم افزایش یافته است.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره اینکه آیا برای این موضوع ارزیابی و مستنداتی دارید، گفت: هم اکنون نوع سواد متفاوت شده است، در گذشته خواندن و نوشتن مطرح بود البته هم اکنون هم توانایی نوشتن جزوی از سواد است اما دنیای امروز برمهارت تأکید دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سنجه‌ای وجود دارد که بتوانیم عملکرد آموزش و پرورش را بسنجیم؟ عنوان کرد: سند تحول بنیادین چشم انداز را روشن کرده است و ایران می‌تواند جزو کشورهای پیشرو در نظام‌های آموزشی باشد چون سطح پوشش تحصیلی در دوره ابتدایی 98 درصد است و در حوزه کیفیت، استانداردهای آموزشی مدارس ایران قابل مقایسه با سایر کشورها نیست همچنین تعداد معلمانی که امسال استخدام کردیم به اندازه تمام معلمان کشورهای اسکاندیناوی است.

طریفی حسینی ادامه داد: پراکندگی که در ایران به لحاظ زیر ساخت‌های آموزشی وجود دارد و سازو کار تأمین نیروی انسانی، بینظیر است و در مطالعات یونسکو، ایران به عنوان الگو در میان کشورهای منطقه مطرح می‌شود. ایران در برخی حوزه‌های آموزشی و سلامت، حرف برای گفتن دارد.

انتهای پیام/