به نقل از «مهر»

اهمیت تفسیرِ اشتراوس از ضیافت افلاطون

تاریخ انتشار: ۴ فروردین ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۳۵۴۵۴۹

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «ضیافت افلاطون به‌نزد لئو اشتراوس» تألیف لئو اشتراوس با ویراستاری سث بنردتی و ترجمه ایرج آذرفزا به همت انتشارات علمی و فرهنگی در زمستان ۱۳۹۸ به چاپ دوم رسید. کتاب پیش‌رو مجموعه درسگفتارهایی است که لئو اشتراوس در سال ۱۹۵۹ در دانشگاه شیکاگو ارائه کرده است.

در ادامه یادداشتِ مترجم بر ویراستِ دوم این اثر را با هم می‌خوانیم:

بسیار خوشوقتم که در فاصلۀ نسبتاً کوتاهی ترجمۀ فارسیِ ضیافتِ افلاطون به‌نزدِ لئو اشتراوس به چاپ دوم رسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنان گمان می‌کنم تفسیرِ اشتراوس از ضیافت، به‌رغمِ آنکه در قالبِ کتابی مستقل توسط خودِ اشتراوس به چاپ نرسید، برای ورود به جهانِ فکریِ اشتراوس از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.

اشتراوس این مجموعه درس‌گفتارها را بر روی ضیافت در سال ۱۹۵۹ ارائه می‌کند_ درست یک سال پس از مجموعه درس‌گفتارهایی با عنوان «خاستگاه‌های علمِ سیاسی و مسئلۀ سقراط» در اکتبر ۱۹۵۸. در این درس‌گفتارهای اخیر است که اشتراوس برای نخستین بار «مسئلۀ سقراط» را در راستای «مسئلۀ فلسفۀ سیاسی» مطرح می‌کند.

پیش از اشتراوس نیچه از «مسئلۀ سقراط» یا دقیق‌تر مسئله‌گونگیِ سقراط برای ما سخن گفته بود: سقراط به‌منزلۀ بنیان‌گذارِ سنتِ درازدامنِ عقل‌گرایی برای ما مسئله‌گون است زیرا خودِ عقل‌گرایی، یعنی آنچه سقراط مظهر آن است، در زمانۀ ما بداهتِ سنتیِ خویش را از دست داده است.

اشتراوس طرحِ نیچه از «مسئلۀ سقراط» را در چارچوب فلسفۀ سیاسی قرار می‌دهد: سقراط به‌منزلۀ بنیان‌گذارِ فلسفۀ سیاسی برای ما مسئله‌گون است زیرا در زمانۀ ما فلسفۀ سیاسی ممتنع اعلام شده است. از نظرِ اشتراوس مسئله‌گونگیِ عقل‌گرایی در تحلیلِ نهایی به مسئله‌گونگیِ فلسفۀ سیاسی در زمانۀ ما بازمی‌گردد. طبیعتاً برای طرح «مسئلۀ سقراط» ناگزیر از بازگشت به سقراط هستیم. اما «سقراط هرگز ننوشت».

برای شناختِ سقراط ناگزیر از مراجعه به سه منبع هستیم: ابرهای آریستوفانس، نوشته‌های سقراطیِ کسنوفون، و دیالوگ‌های افلاطون. از نظرِ اشتراوس آنچه این سه منبعِ به‌ظاهر متفاوت و بلکه متضاد را انسجام می‌بخشد «گشتِ سقراط» است: سقراطِ جوان یا پیشاگشت را در آریستوفانس می‌بینیم؛ و سقراطِ پساگشت را در کسنوفون و افلاطون. «گشتِ سقراط» را می‌توان نقطۀ کانونی وجه فلسفی و وجه تاریخیِ «مسئلۀ سقراط» دانست: به‌نظر می‌رسد حملۀ آریستوفانس به سقراط زمینۀ گشتِ سقراط را فراهم می‌آورد_گشتی که نهایتاً به بنیان‌گذاریِ عقل‌گرایی و / یا فلسفۀ سیاسی می‌انجامد.

به‌رغمِ اینکه پژوهش‌های اشتراوس بر روی کمدی‌های آریستوفانس در سقراط و آریستوفانس (۱۹۶۶) و نوشته‌های سقراطیِ کسنوفون در گفتارِ سقراطیِ کسنوفون (۱۹۷۰) و سقراطِ کسنوفون (۱۹۷۲) دو منبع از سه منبع برای شناختِ سقراط را دربرمی‌گیرند، اشتراوس هیچ اثر مستقلی را به دیالوگ‌های افلاطون اختصاص نمی‌دهد_به‌ویژه به سه دیالوگی که «گشتِ سقراط» را تلویحاً روایت می‌کنند: فایدون، پارمنیدس، و ضیافت.

در فایدون سقراط پیش از «دریانوردی دوم» و روی آوردن به ایده‌ها از شورِ جوانسالانه‌اش برای طبیعت‌پژوهی می‌گوید. در پارمنیدس با سقراطِ جوانی مواجهیم که به تازگی به ایده‌ها روی آورده است اما هنوز توان دفاع از آن را در برابر پارمنیدس ندارد. در ضیافت، در آخرین مرحله از «گشتِ سقراط»، دیوتیما نظرِ سقراط را دربارۀ اروس تصحیح می‌کند. از این جهت، ضیافتِ افلاطون به‌نزدِ لئو اشتراوس می‌تواند بخشی از پروژۀ ناتمامِ اشتراوس را برای طرح «گشتِ سقراط» و درنتیجه «مسئلۀ سقراط» کامل کند.

کد خبر 4883597

منبع: مهر

کلیدواژه: افلاطون معرفی کتاب ویروس کرونا کنفرانس بین المللی معرفی کتاب فلسفه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تازه های نشر مبعث دفتر تبلیغات اسلامی معرفی نشریات قرآن سال جهش تولید استفتاء نوروز99 آیت الله جوادی آملی لئو اشتراوس فلسفۀ سیاسی عقل گرایی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۳۵۴۵۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب تبیین و نشر داده شود

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بر ادامه و احیای رویکرد تفسیری امام خامنه‌ای در میان فرهیختگان قرآن پژوه تأکید کرد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری امروز در کنگره بین المللی اندیشه های قرآنی حضرت آیت الله خامنه ای و اجلاسیه اساتید معارف اسلامی سراسر کشور که در دانشگاه معارف اسلامی قم در حال برگزاری است، ضمن تبریک روز معلم و تجلیل از یاد و خاطره استاد شهید مطهری، با اشاره به روایتی از امام هادی علیه السلام در رابطه با جایگاه قرآن در تجلی زندگی مومنانه اظهار داشت: با این که همواره معارف قرآنی در مسیر تحقیق، پژوهش و ترویج و نشر و بسط قرار دارد، همچنان شادابی و طراوتش حفظ و روز به روز بر آن افزوده می شود.

وی با تاکید بر اینکه خداوند متعال قرآن را به گستره فراگیر تمام زمان ها تا روز قیامت نازل کرده است، گفت: امام هادی علیه السلام در پاسخ به این سوال که چه سرّی است که قرآن هر چه بیشتر خوانده و بحث شود، بر تازگی و طراوت آن افزوده می شود؟ فرمودند: چون خداوند تبارک و تعالی، آن را تنها برای زمانی خاص و مردمی خاصّ قرار نداده است. از این رو، در هر زمانی و برای هر مردمی، تا روز قیامت، تازه و باطراوت است.

آیت الله حسینی بوشهری ضمن اشاره به اهمیت تبیین، توضیح و نشر اندیشه های قرآنی رهبر معظم انقلاب از دست اندرکاران برگزاری این کنگره تشکر کرد و افزود: امامین انقلاب بر این موضوع تصریح داشتند که با انس با قرآن و تامل در آیات الهی، از زاویه نگاه قرآن می شود به دل ها راه یافت و در دل ها نفوذ کرد.

وی ضمن تأکید بر ادامه و احیای رویکرد تفسیری امام خامنه‌ای در میان فرهیختگان قرآن پژوه به نوع نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب به موضوعات متعدد اجتماعی اشاره کرد و گفت: رویکرد قرآنی رهبر معظم انقلاب پیش از انقلاب و بعد از انقلاب متفاوت بوده، و تفسیر آیات الهی را مبتنی بر اقتضائات و شرایط روز مورد توجه قرار دادند.

آیت الله حسینی بوشهری تفسیر حضرت آیت الله خامنه ای از قرآن را تفسیر اجتهادی دانست و گفت: ایشان از رهگذر عقل و خرد ضمن تفسیر قرآن به قرآن، آیات الهی را مبتنی بر روایات اسلامی تفسیر کردند.

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: رویکرد قرآنی رهبر معظم انقلاب از یک جهت اجتهادی و از جهتی متناظر با موضوعات زمان است.

وی بر اهمیت پایش همه جانبه اندیشه های قرآنی رهبر معظم انقلاب تاکید و بیان کرد: برخی از اساتید در بررسی کلمه به کلمه و جمله به جمله تفاسیر امام خامنه ای، نکات بدیعی را در رابطه با روش و گرایش تفسیری و قواعد آن ارائه کردند.

آیت الله حسینی بوشهری تدبر در قرآن را از مهمترین نکات پیش از تلاوت قرآن دانست و اظهار داشت: شأن پیامبر شأن تبیینی نسبت به آیات قرآن بود؛  لذا در تدبر به قرآن باید در عین توجه به محکمات، معنای متشابهات را در مسیر ارجاعات علمی قابل قبول استخراج کرد.

وی با بیان این که تفسیر قرآن باید به گونه ای باشد که خواص بپسنند و عوام بفهمند، خاطرنشان کرد: تفسیر قرآن به قرآن رهبر معظم انقلاب همچون سیاق علامه طباطبایی متاخذ از «القرآن یفسر بعضه بعضا» است؛ لذا کسی که می خواهد یک آیه تفسیر کند، باید به سایر آیات قرآن اشراف داشته باشد تا گمراه نشود و به بیراهه نرود.

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود ضمن ارائه تشریحی از تفسیر قرآن به قرآن، به مصادیقی از آیات الهی که مکمل و مفسر دیگر آیات هستند، اشاره و به تبیین برخی از ملاک های زندگی مومنانه از نگاه قرآنی پرداخت.

آیت الله حسینی بوشهری با بیان این که باید به دغدغه های اجتماعی جامعه پرداخت و خود را محصور در احکام فردی ننماییم، تصریح کرد: باید با رویکرد هدایتی و تربیتی وارد میدان تجلی احکام اجتماعی  شده، راه حل ها را از بند بند آیات قرآنی اتخاذ کنیم.

وی قرآن را نسخه شفابخش، موعظه گر، هدایت آفرین و رحمت بخش برای مومنان دانست و افزود: کسی که تحت تاثیر موعظه قرآن قرار گیرد، زنگارها از دل زدوده شده، زمینه هدایت فراهم خواهد شد؛ و کسی که مشمول هدایت شود، مشمول رحمت الهی خواهد بود.

آیت الله حسینی بوشهری با تأکید بر این که نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب را نباید در چند جلد مکتوب خلاصه کرد، خاطرنشان کرد: بحث های تفسیری رهبر معظم انقلاب با راه و سخن ایشان عجین شده است؛ به گونه ای که هرجا سخنی می گویند، مبتنی بر نکته سنجی های دقیق و عمیق معارف قرآنی است.

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ضمن اشاره به جایگاه سنت های اجتماعی جوامع در نگاه قرآنی، شبهه زدایی از معارف قرآنی در اذهان مخاطبان را یکی از سیره های تفسیری رهبر معظم انقلاب دانست.

وی به تبیین مصادیقی از نحوه پاسخگویی رهبر معظم انقلاب به شبهات مبتنی بر نگاه قرآنی پرداخت و با تاکید بر این که زندگی حقی همگانی است، گفت: اینگونه نیست که یک عده ای هر کاری دلشان خواست انجام دهند و از دیگران بخواهند که ساکت بمانند، نمی شود که رژیم صهیونیستی بزرگترین  جنایات را رقم بزند و در مقابل پاسخ حق دفاع فلسطینیان، رویه محکومیت را در پیش گیرند.

انتهای پیام/