به نقل از «تسنیم»

معجزه آبخیزداری | تعطیلی قانونی برای زنده کردن ۴۰ درصد آب مصرفی کشور

تاریخ انتشار: ۱۰ فروردین ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۴۱۲۹۹۷

"قانون آبخیزداری سدها" علاوه بر اینکه زمینۀ استحصال ۴۰ میلیارد متر مکعب آب را فراهم می­‌سازد، از خسارت ۳۰۰۰ میلیارد تومان در سال نیز جلوگیری می­‌کند، ولی تاکنون اجرا نشده است. ۱۰ فروردين ۱۳۹۹ - ۱۱:۲۰ اقتصادی کشاورزی نظرات - اخبار اقتصادی -

تاریخچۀ آبخیزداری سدها (آبخیزداری در مناطق بالادست سدها) به قبل از انقلاب برمی­‌گردد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به عبارت دیگر تاریخچۀ آبخیزداری در ایران، با آبخیزداری سدها در دهۀ چهل با وقوع سیل مخرب در تهران شروع شد و بعدها نیز ادامه یافت. آن زمان دولت برای جلوگیری از ورود گل­‌ولای و رسوبات به مخازن سدها، عملیات آبخیزداری را در سدهای ایران شروع کرد که از جمله این سدها می­‌توان به سد لتیان در تهران و سد اکباتان در همدان اشاره کرد.

دربارۀ تاریخچۀ آبخیزداری سدها محمد حسین غروی، کارشناسان آبخیزداری و از مدیران وزارت جهادسازندگی در دهۀ 70 می­‌گوید:

«آبخیزداری در ایران به‌طور جدی با آبخیزداری در مناطق بالادست سدها آغاز شد. حدود سالهای 1348 یا 1349 سیلاب خیلی شدیدی اتفاق افتاد که سد لتیان که تازه ساخته شده بود را تحت تأثیر قرار داد؛ چرا که گل‌ولای و رسوب بسیاری  وارد این سد شد و از این رو مسئولین به فکر افتادند تا با این پدیده مقابله کنند. به همین دلیل اعتباراتی به سازمان جنگل‌ها و مراتع اختصاص داده شد تا با عملیات آبخیزداری از ورود رسوبات به سد لتیان جلوگیری شود».

آبخیزداری سدها بعد از انقلاب اسلامی نیز به‌طور جدی مدنظر قرار گرفت و برای مقابله با سیل­‌های مخرب علاوه بر آبخیزداری در مناطق بالادست سدها، در سایر مناطق نیز فعالیت­‌های چشمگیری انجام شد. اوج این فعالیت­‌ها در دهۀ 70 همزمان با تشکیل معاونت آبخیزداری در وزارت جهادسازندگی بوده است.

ولی متأسفانه باید گفت علی‌رغم تکلیف قانونی و حقوقی، آبخیزداری سدها مورد غفلت واقع شده و بدین امر مهم که تأثیر بسیار زیادی در مقابله با وقوع سیلاب­‌های مخرب و نیز افزایش عمر مفید و کارایی سدها دارد، توجه کافی صورت نمی­‌گیرد. 

در این باره روح‌الله فتاحی رئیس هیئت مدیرۀ انجمن هیدرولوژی ایران با تأکید بر ضرورت مراقبت از حوزه­‌های آبریز با انجام عملیات آبخیزداری معتقد است:

«باید سالانه بین 20 تا 25درصد از درآمد سدها به آبخیزداری اختصاص یابد. اما متأسفانه وزارت نیرو نگاه دیگری به فعالیت‌های آبخیزداری داشته و آن را هدر دادن سرمایۀ ملی می‌داند. اگر روند کنونی ادامه داشته باشد و تمهیدات لازم برای حفاظت از خاک، ‌آبخیزداری، ‌کنترل آبراه‌ها و بازگرداندن شرایط هیدرولوژیکی به حوضه‌های آبریز انجام نشود، خسارت وارد شده بر شهرها افزایش خواهد یافت».

بر همین اساس، هوشنگ جزی مدیرکل آبخیزداری سازمان جنگل­‌ها، مراتع و آبخیزداری، با انتقاد از تفکری که عملیات سدسازی و آبخیزداری را مقابل یکدیگر تلقی می­‌کند، دربارۀ خسارات زیان‌بار عدم انجام عملیات آبخیزداری در بالادست سدها معتقد است:

«سدسازی و عملیات آبخیزداری و آبخوان­‌داری را نباید مقابل هم قرار دارد؛ چراکه اگر بالادست سدها، عملیات آبخیزداری اجرا نشود، مخازن سدها بلافاصله با خاک پر می‌شود که این امر عمر سد را کوتاه می‌کند. انجام ندادن عملیات آبخیزداری در حوزۀ بالادست سدها، سالانه 250میلیون مترمکعب خاک و رسوب وارد سدهای کشور می‌شود و در واقع سالی یک سد کرج معادل 3000 میلیارد تومان را از دست می‌دهیم».

دبیر ستاد توسعۀ آبخیزداری و آبخوان‌داری صندوق توسعۀ کشور همچنین دربارۀ عدم توجه وزارت نیرو به آبخیزداری در مناطق بالادست به تناقض مسئولان وزارت نیرو در این باره اشاره می‌کند:

«وزارت نیرو می­‌گوید آبخیزداری در بالادست سدها باعث می­‌شود که آب به درستی وارد سدها نشود و از طرفی اعلام می­‌کند که چون آبخیزداری در بالادست سدها انجام نشده، باعث ورود خاک به سدهای کشور شده است؛ که این امر خود یک تعارض تفکری است و در یک دستگاه تضاد رویۀ برنامه­‌ریزی برای سدهای کشور وجود دارد».

به گفتۀ جزی از 42 میلیون مترمکعب حوزۀ بالادست رودخانه‌ها که نیاز به آبخیزداری دارند در مجموع تنها در 5 میلیون هکتار از بالادست رودخانه‌های کشور آبخیزداری انجام شده و در سطوح مابقی برنامه‌ریزی شده و بخش‌‌هایی نیز دست‌نخورده است که دلیل آن مشکلات بودجه‌ای است.

مسلماً آبخیزداری به‌ویژه در مناطق بالادست سدها علاوه بر اینکه باعث حفظ کارایی و دوام سدها خواهد شد، زمینۀ استحصال بیش از 40 میلیارد مترمکعب آب را نیز فراهم می­‌سازد. از فواید و مزایای دیگر آبخیزداری مناطق بالادست سدها، می­‌توان به مصون ماندن جان ساکنان مناطق سیل­‌خیز از خطر سیل، تغذیۀ آب­های زیرزمینی، بهبود معیشت جوامع محلی، کاهش مهاجرت و غیره اشاره کرد. حال با این وجود این مزایا و فواید، باید از  دستگاه های مربوطه، این سؤال را پرسید که چرا علی‌رغم تکلیف و الزام قانونی مبنی بر اختصاص بخشی از منابع مالی خود برای آبخیزداری، به این تکلیف قانونی عمل نمی­‌شود و منابع مالی آن به سازمان جنگل، مراتع و آبخیزداری اختصاص داده نمی­‌شود.

انتهای پیام/

R1371/P/S7,83/CT7 واژه های کاربردی مرتبط

منبع: تسنیم

کلیدواژه: آبخیزداری عملیات آبخیزداری آبخیزداری سدها وزارت نیرو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۴۱۲۹۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۳۰ میلیون مترمکعب آب در سازه‌های آبخیزداری اصفهان استحصال شد

حسین یاری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در پی بارش‌های هفته گذشته و بازدید میدانی که از شهرستان‌های کاشان، آران و بیدگل، اردستان، نائین، نطنز، خور و بیابانک و مبارکه انجام شد، شاهد آبگیری اکثر سازه‌های آبخیزداری در این مناطق بودیم.

وی با بیان اینکه هفته گذشته در مناطق شمال و شرق استان بین ۲۰ تا ۶۲ میلیمتر باران باریده بود، افزود: میانگین بارش‌ها در حسین آباد آران و بیدگل به ۶۲ میلیمتر می‌رسید و در مناطقی چون روستاهای ابوزیدآباد، محمدآباد و فخره در این شهرستان بین ۲۰ تا ۳۰ میلیمتر متفاوت بود که در همه این مناطق سازه‌های آبخیزداری عملکرد خوبی داشت و خوشبختانه از خسارت به مزارع کشاورزی، زیرساخت‌ها و مناطق مسکونی پایین دست جلوگیری کردند.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان خاطرنشان کرد: در پی بارش‌های هفته گذشته حجم زیادی از روان‌آب و سیلاب در سازه‌های آبخیزداری استان کنترل و بر اساس برآورد اولیه در مجموع ۳۰ میلیون مترمکعب آب استحصال شد.

یاری با بیان اینکه بارش‌های اخیر هیچ آسیب یا خسارتی به بندهای آبخیزداری استان وارد نکرد، گفت: متأسفانه سیلاب به مزارع کشاورزی زواره و حوضه حسین آباد و خور و بیابانک آسیب زده که البته این مناطق در سال‌های گذشته جزو حوضه‌های مطالعاتی ما برای اجرای سازه‌های آبخیزداری بود اما به دلیل کمبود اعتبارات عملیاتی نشد.

کد خبر 6089549