حافظ از زبان حافظ؛ نگاهی متفاوت به زندگی و زمانه خواجه شیراز
تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۸۲۹۰۳۷
پایمرد در کتاب «زندگی حافظ شیرازی» قصد دارد تا بدون اسطورهسازیها و نقل قولهایی که گاه تعصب رنگ حقیقت را از چهره آنها شسته است، با توجه به دیوان و اشعار خود شاعر، زندگی و زمانه او را دریابد. سفری داشته باشد به جهان حافظ از زبان حافظ. ۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۹ - ۱۲:۵۱ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «زندگی حافظ شیرازی»، نوشته منصور پایمرد، تلاش دارد تا براساس اشعار نشانهدار تاریخی دیوان خواجه شیراز، به زندگی و زمانه او بپردازد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پایمرد در مقدمه کتابش، چرایی پرداختن به زندگی حافظ با وجود منابع متعدد و متکثر در این رابطه را اینطور توضیح میدهد: با این سکوت تاریخها و تذکرههای قرن هشتم درباره حافظ که از «شرح جنایات نامآوران هرگز به احوال دیگران نمیپرداختهاند» و با این حجم داستانهای بیپایه گرد شخصت و شعرش، چه راهی وجود دارد که پژوهندهای بیطرف بدون پیشفرضهای ذهنی بتواند حتیالمقدور به زندگی و شخصیت و گذران روزگار حافظ در عصری چنان پرآشوب و بلاخیز نزدیک شود؟
میتوان گفت تنها منبع مطمئن و موثقی که میتوان به آن استناد کرد، اشعار خود اوست. حدود 500 غزل و چند مثنوی و تعدادی قطعه و رباعی. از میان این آثار تکیه کردن به اشعاری که با قراین موجود در آن، میتوان کم و بیش به سال سرودن آن شعرها نزدیک شد و از طریق آن کورسویی، شاید، به روز و روزگارش افکند و این کاری است که بعضی از اهل تحقیق بدان گراییدهاند و این گرایش البته در بعضی موارد حالتی افراطگونه یافته و منجر به نتایج نادرستی شده است؛ زیرا به ذوق و برداشت شخصی خود بیش از حد معمول و معقول مجال جولان و اظهار نظر دادهاند؛ البته در این میان هم هستند کسانی که به نتایج مقبولی دست یافته و توانستهاند بر گوشههایی از فضای تاریک زندگی و شعر حافظ از این راه، روشنایی ببخشند و آن را هرچند محو و مهآلود پیش چشم مشتاقان بکشانند. بر همین اساس خرمشاهی به درستی در اینباره میگوید: تاریخنگاری عصر حافظ، تأثیر بهسزایی در اسطورهزدایی از حافظ داشت... همین تاریخنگاری چشم و ابروی حافظ را به ما مینمایاند. این تاریخنگاری در رد شدن از آن مرحله جزءنگری، مؤثر بود.
در واقع نویسنده قصد دارد تا بدون اسطورهسازیها و نقل قولهایی که گاه تعصب رنگ حقیقت را از چهره آنها شسته است، با توجه به دیوان و اشعار خود شاعر، زندگی و زمانه او را دریابد. سفری داشته باشد به جهان حافظ از زبان حافظ. براین اساس، پایمرد در این کتاب سه دسته از اشعار را پیش چشم داشته است:
1. اشعاری که با توجه به قرینههای محکم و مؤکدی که در آن است؛ مثل نام پادشاه یا وزیر و ... یا اشاره به حوادث تاریخی، محدوده تقریبی زمان سرایش را به دست میدهد. مثل غزل «ساقی به نور باده برافروز جام ما ...»، با توجه به اینکه در بیت مقطع به حاجی قوامالدین حسن تمغاچی اشاره شده و چون میدانیم که او وزیر و مشاور شاه شیخ ابواسحاق بوده و تاریخ وفاتش سال 754، پس بهیقین محدودۀ زمانی سرایش شعر، قبل از سال 754 است و باید متعلق به دوران جوانی حافظ باشد.
2. اشعاری که گرچه صراحت و قرینههای روشن دست اولی را ندارند؛ اما با نشانههای دیگری میتوان با احتمال درصدی خطا درباره تاریخ یا علت سرایش آنها نظر داد. مانند غزلهایی که حافظ در روزگار امیر مبارزالدین یا در سفر تبعیدگونهاش به یزد سروده است. در این غزلها با وجود اینکه اغلب به نام کسی یا واقعه مهمی به طور مستقیم اشاره نشده است، با توجه به فحوای کلام و مضامین مطرح در آنها بسیاری از حافظ پژوهان درباره زمان سرایش اتفاق نظر دارند.
3. در دسته سوم پای ذوق و سلیقه به میان میآید؛ زیرا از قرینههای محکم و مؤکد در آن خبری نیست و هر کسی ممکن است حرفی درباره آن بزند.
«زندگی حافظ شیرازی» از 21 فصل تشکیل شده است؛ پایمرد کتابش را با بررسی ویژگیهای شیراز در عصر حافظ آغاز میکند و در ادامه زندگی شخصی و خانوادگی حافظ، علمآموزی، استادان و کتابهای محبوب او، برآمدن خاندان اینجو، اولین غزل تاریخدار حافظ، دوران سلطنت شاه شیخ ابواسحاق، اشعار حافظ در سوگ و ستایش شاه شیخ ابواسحاق، دوران حکومت محتسب، سرودههای حافظ در دورۀ حکومت امیر مبارزالدین، دور شاه شجاع است وی دلیر بنوش، اشعار حافظ در دورۀ اول زمامداری شاه شجاع، دو سال دوری شاه شجاع از شیراز، فتح شیراز و تغییر رفتار و روش شاه شجاع، سفرهای حافظ، مویههای غریبانه، سالهای پایانی زندگانی شاه شجاع، تحلیل غزلی از حافظ، خواجه جلالالدین توران شاه، سلطان زین العابدین، شاه یحیی مظفری و فرمانروایی شاه منصور و پایان خاندان آل مظفر میپردازد.
نشر خاموش کتاب «زندگی حافظ شیرازی» را در هزار و 500 نسخه و در 388 صفحه منتشر کرده است. این اثر ششمین جلد از مجموعه «دو سده سخنوری» این انتشارات است که به زندگی و زمانه سعدی، خواجوی کرمانی و حافظ شیراز میپردازد.
نابغهای که زیر سایه حافظ و سعدی ماندانتهای پیام/
R1013197/P/S4,35/CT1 واژه های کاربردی مرتبط کتاب و ادبیاتمنبع: تسنیم
کلیدواژه: کتاب و ادبیات کتاب و ادبیات زندگی و زمانه شاه شجاع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۲۹۰۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ادبیات مواجهه با دهه کرامت را متفاوت کنیم
ایسنا/فارس نماینده ولی فقیه در استان فارس با اشاره به در پیشرو بودن دهه کرامت تأکید کرد: باید ادبیات مواجهه با دهه کرامت را متفاوت کنیم و حرفهای تازه در این زمینه داشته باشیم.
آیتالله لطفالله دژکام امروز، ۱۲ اردیبهشت در جلسه هماهنگی و برنامهریزی مراسم دهه کرامت در شیراز با اشاره به اهمیت جایگاه حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) گفت: تاکنون دو مرتبه این حرم مطهر مورد هجمه حملات تروریستها قرار گرفته است و این نشاندهنده دشمنی علنی دشمنان اسلام با این حرم مطهر است.
وی افزود: این حرم مطهر با مخالفت جدی جریانهای بههم پیوسته داعش، صهیونیستها و بهاییت مواجه و معلوم است با اینجا مخالفت جدی است و اینان نمیخواستند حرم جلوه کند اما هر تلاشی آنها کنند باز حرم نگین سوم ایران اسلامی شده است و این سومین حرم اهل بیت(ع) در ایران است که شکل گرفته و جلو میرود.
آیتالله دژکام تأکید کرد: مهم این است که ما این مسیر را با کارهای خودمان تقویت کنیم و ادای وظیفه خودمان را نسبت به حضرت شاهچراغ(ع) کرده باشیم. در این راستا باید نکاتی را مدنظر داشته باشیم.
امام جمعه شیراز ادامه داد: اولین مسئله این است که بر مردم شیراز روحیات خاصی حاکم است و اگر میخواهیم کاری را انجام دهیم باید این روحیات مدنظر باشد. در همین مورد است که تعامل کردن با خود مجاورین ظرافت پیدا میکند، یک عده زائر هستند و میآیند و میروند اما مجاورین حرم مطهر روحیات خاص خود را دارند.
وی برخی از منویات رهبر معظم انقلاب در سفر به شیراز را یادآور شد و گفت: ایشان در سخنرانی خود فرمودند اینکه میگویند شیرازی.ها اهل حال هستند به این معنا نیست که کار نمیکنند بلکه به این معناست که اهل قال و مقال و هیاهو نیستند و این یک ویژگی است. حال با مردمی که اهل قال و داد نیستند وقتی بخواهیم کار کنیم تا نمایش و جلوه حرم بیشتر شود، نوع برنامههایی که طراحی میکنیم باید با این ویژگی مردم سازگار باشد.
آیتالله دژکام تصریح کرد: برخی این ذهنیت را دارند که مثل هر سال و مطابق سنوات جلسات و مراسم دهه کرامت برگزار میشود اما باید کاری کنیم که متفاوت باشد زیرا اگر مردم احساس کنند کار تازهای هست به میدان میآیند برای باید این حالت را برنامهریزی کنیم تا حس تازه بودن به مخاطبانی که میخواهیم پای کار بیایند، منتقل شود.
نماینده ولی فقیه در استان فارس با تأکید بر اینکه باید ادبیات مواجهه با دهه کرامت را متفاوت کنیم، گفت: گاهی میتوانیم افراد و چهرههایی که متین، متدین و علاقهمند هستند را برای قضیه دهه کرامت به کار گیریم.
وی بیان کرد: اگر حس دیگری ایجاد کنیم در ادامه که این کار جا افتاد، قضیه خود به خود ادامه پیدا میکند اما اکنون با یک دوره طولانی مواجه هستیم که خود رهبری فرمودند نزدیک به یک قرن بر علیه این قضیه کار شده است و طبیعی است که باید حس جدید ایجاد کرد و حرفهای تازهای زد.
وی بر ضرورت توجه به تازه بودن حرفها و کارها برای حضرت شاهچراغ(ع) علاوه بر دهه کرامت در مناسبت سالروز شهادت حضرت احمدبن موسی شاهچراغ(ع) شد و گفت: از همان نقطه شروع قوی آغاز کنیم تا یک حرکت ایجاد کند.
آیتالله دژکام در ادامه سخنان خود گفت: در جلسات این ادبیات متداول کشور شده است که میگوییم انجام دهند نه اینکه انجام دهیم و این خیلی متفاوت است. وقتی میگوییم انجام دهند حالت دستوری میشود اما اگر بحث انجام دهیم باشد خود ما نیز در قضیه همراه هستیم. لذا باید این ادبیات تغییر کند و این ویژگی شیراز است که ادبیات صادر میکند.
عضو مجلس خبرگان رهبری بر ضرورت مشارکت همه دستگاهها و نهادها در این قضیه تأکید کرد و گفت: وقتی حرکت شروع میشود نباید کنار بنشینیم تا بقیه کار کنند و این درست نیست و در این صورت حرکت شروع نمیشود. باید مشارکت ایجاد کنیم و این مشارکت در ادبیات، گفتار و رفتار باید شکل گیرد و باید مخاطب را در راستای مشارکت درگیر کرد.
آیتالله دژکام بیان کرد: نکته بعدی که باید به جدیت دنبال کنیم، این است که روی جریانهای مردمی بیشتر سرمایهگذاری کنیم. این بد است که همه نگاهها به دستگاهها و نهادها برای انجام کار است. به محض اینکه بخواهیم یک رویدادی را در شهر سامان دهیم میگویند دستگاهها بیایند و بسیاری از نهادها حاضر به همکاری هستند و هزینه میکنند و امکانات در اختیار می.گذارند و قضیه را مدیریت میکنند اما مشارکت مردم دیگر دخیل نیست و باید از خود مردم شروع شود.
انتهای پیام