ساده‌نویسی واکنش شعر به حوادث اجتماعی و سیاسی بود/ تعهد شاعر نباید شعر را شعارزده کند
تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۸۴۲۴۹۱
حمیدرضا شکارسری معتقد است، شعر در دوه دهه اخیر واکنش به حوادث اجتماعی و سیاسی را در فرم نشان داده است، بنابراین هیچ ضرورتی وجود ندارد که تعهد شاعر شعر را شعارزده کند. ۱۶ ارديبهشت ۱۳۹۹ - ۱۲:۵۷ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، شعر همواره در جامعه ایران به عنوان یکی از اثرگذارترین و اصیل‌ترین هنرها در دوره‌های مختلف مطرح بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما امروزه شعر در پس هنرهای تجسمی و تصویری، در انزوا به سر می‌برد. انزوایی که دیگر آن را به عنوان هنر درجه اول مطرح نمی‌کند و عموماً فقط برای عده خاصی از مردم خوانده می‌شود، هرچند پیوند شعر با مردم ایران ناگسستنی است و تنها دهه محرم خود تأیید محکمی بر این ادعا است، اما باید متأسفانه قبول کرد که شعر این روزها کارکرد گذشته خود را ندارد. ایجاد چنین رویه‌ای نه تنها به قدرت رقبای جدید که حتی به نگاه مسئولان امر نیز بازمی‌گردد. شعر که تا همین سی سال پیش به عنوان تأثیرگذارترین هنر در میان مردم مطرح بود، عموماً از سوی مسئولان فرهنگی به جشنواره‌ای محدود شده است. با وجود این، مقام معظم رهبری هر سال جلساتی را به شعرا اختصاص می‌دهند؛ جلساتی که درّ نایاب این روزهای فرهنگ ماست. ایشان در سال‌های اخیر در دیدار با شاعران بر هویت‌سازی فرهنگی شعر تأکید کردند و شعر را یکی از ملزومات تحقق این امر دانسته‌اند.
اگرچه بسیاری بر این باورند که شعر در دهه اخیر کمتر به سراغ مسائل اجتماعی رفته و آیینه تمام نمای دوران بوده است، اما حمیدرضا شکاسری شاعر معتقد است که چنین نیست، چرا که تنها نباید به انعکاس آشکار حوادث احتماعی در شعر بسنده کرد، بلکه باید تاثیراتی که فرم و قالب نیز از این حوادث می‌گیرد را نیز بررسی کرد.
* حوادث اجتماعی و سیاسی از دیرباز در نگاه و جریان‌های شاعران و ادبای این سرزمین تاثیرات خود را داشته است، اما در سال‌های اخیر کمتر دیده شده که شاعران به جریانات سیاسی و اجتماعی جامعه خود و جهان اطراف واکنش نشان دهند، بسیاری از شاعران دیگر نیز به این امر انتتقاد داشته‌‌اند، به نظر شما چرا چنین شده است؟
ببینید، اولا من موافق اینکه در سال‌های اخیر شعر اجتماعی کمرنگ شده نیستم، چرا که شعر ایران بعد از دهه 70 که اوج جریانات فرمالیستی شعر فارسی بوده است، مشابه دهه 40 عکسالعمل فعالی نشان داده است و خودآگاه یا ناخودآگاه به جریانات رادیکال فرمالیستی تمایل پیدا کرد.
التهابات اجتماعی و سیاسی شاعران را از سرودن شعر اجتماعی بازداشته استشکارسری: شعر اجتماعی «کافی» کلی‌گویی را کنار گذاشته و بی‌پرده حرف انقلابی خود را می‌زندشعر اجتماعی فارسی؛ سر در آسمان، همسایه خاک‌نشینانشعر اجتماعی انقلاب؛ کشاکشی میان «فقر و غنا» و تلنگری به «هرچه باداباد»های مسئولانبنابراین شعر و شاعر از دهه 80 تا امروز اتفاقاً به انعکاس حوادث سیاسی و اجتماعی در کار خود پرداخته است، مانند دهه 50 که عکسالعمل فعالی نسبت به جریان‌های فرمالیستی دهه 40 وجود داشت، بنابراین بر خلاف گفته شما فرم تلاش کرده طی دو دهه گذشته به تعادل با محتوا دست پیدا کند و نسبت به حوادث اجتماعی و سیاسی اتفاقاً فعال باشد، عکسالعمل درقبال حوادث اجتماعی و سیاسی لزوماً انعکاس مستقیم این حوادث و رویدادها در شعر نیست، جه بسا شعر با فرم خود این عکسالعمل را نشان دهد.
* برای توضیح بیشتر درباره اینکه شعر با فرم خود واکنش نشان می‌دهد، مصداق بیاورید،
برای نمونه با بررسی دقیق شعر دهه 70 میتوان این را گفت که شاعران دلزدگی خود را از شعر شعارزده دهه 60 با تمایل به فرم نشان می‌دهند، فرمالیزم هم نوعی عکس العمل اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌شود، شعر هر دوره را میتوان پاسخ روشن فرهنگ آن دوره به اتفاقات سیاسی و اجتماعی محسوب کرد.
کوتاه‌نویسی نوعی واکنش به حوادث اجتماعی و سیاسی دهه 80 و 90 بود
در دهه 80 و 90 ما رویکرد عمده‌‌ای به کوتاه‌نویسی و ساده‌نویسی در شعر را شاهد هستیم، که این کوتاه نویسی زمینه را فراهم می‌کند، برای اینکه اتفاقات اجتماعی و سیاسی به صورت تلمیح و ایما و اشاره خود را نشان دهد.
این ساده‌انگاری است که تصور کنیم شاعر می‌نشیند، منتظر حادثه‌ای تا آن را به صورت آشکار در شعرش نمایان کند، چرا که گاهی این انعکاس‌ها در زیرساخت‌های فکری و فرهنگی شاعر نمود پیدا می‌کند.
* پس تعهد شاعر به جامعه‌اش چه می‌شود؟ جامعه‌ای که باید آگاه شود و نسبت به حوادث اجتماعی و سیاسی جهان اطرافش بی‌تفاوت نباشد؟
اولا شاعر در درجه اول به شعر خود تعهد دارد، در مرحله اول شعر اقتضائات شعری و ادبی ایفای نقش می‌کند و نه چیز دیگر، در مرحله دوم تعهدات دیگر شاعر که همان عکس‌العمل‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... است، بهگونهای خود را بروز می‌دهد، بنابراین در گروه‌های مختلف شاعران، بسته به تمایلات شعر و نوع بیان و زبان شاعرانه می توان مخاطبان گوناگونی در نظر گرفت. هیج ضرورتی وجود ندارد که تعهد شاعر موجب شود که شعر شعارگونه شود.
خواه ناخواه گروهی از شاعران این کار را انجام می‌دهند، نگران نشویم از اینکه تعهد شاعرانه کجاست؟ گروهی از این شاعران تعهد شاعرانه خود را به گونهای آشکار نشان می‌دهند و گروه دیگری از شاعران که مخاطبانشان محدودتر هستند، بهگونهای غیر نمایان.
در گروه اول که این انعکاس وجود دارد، در واقع آیینگی هنر وجود دارد، در نتیجه مخاطبان بیشتری از آن استفاده می‌کنند، بسته به نوع شاعر مخاطبان می‌توانند از درجه‌بندی متفاوتی در بیان و عریانی و صراحت استفاده کنند.
* شما به عنوان شاعر از کدام گروه هستید؟
در سال‌های جنگ بی‌تردید از گروه اول بودم، اما تلاش هر شاعر به این است که وقتی به تکامل شعری می‌رسد، خود را به گروه دوم برساند، از انعکاس بی کم و کاست حوادث در شعرش خودداری کند تا شعرش کمتر متمایل به شعار و صراحت باشد.
انتهای پیام/
R1013198/P1439/S4,35/CT2 واژه های کاربردی مرتبط جشنواره شعر انقلاب شعر آیینیمنبع: تسنیم
کلیدواژه: جشنواره شعر انقلاب شعر آیینی جشنواره شعر انقلاب شعر آیینی حوادث اجتماعی و سیاسی شعر اجتماعی عکس العمل تعهد شاعر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۴۲۴۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش محمد مهاجری به دلایل رد صلاحیت روحانی
به گزارش «تابناک» به نقل از ایلنا، محمد مهاجری فعال سیاسی در گفت‌وگو با ایلنا، در ارزیابی دلایل رد صلاحیت آقای روحانی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری که در جلسه با وزرای دولت خود مطرح کرد، گفت: از آنجایی که نظرات شورای نگهبان درباره صلاحیت افراد مختلف دارای پارامترهای عینی و ملموس برای جامعه نیست، همیشه سوالاتی به وجود می‌آید. این سوالات هم درباره تأیید صلاحیت افراد و هم درباره ردصلاحیت‌ها وجود دارد. مثلا فرض کنید کسی برای ریاست جمهوری تأیید صلاحیت می‌شود که هیچ سابقه کار اجرایی ندارد و حتی مدیر یک مدرسه هم نبوده، از آن طرف صلاحیت کسی برای مجلس خبرگان رد می‌شود که در دوره‌های مختلف مجلس خبرگان عضو بوده، بالاترین مقام اجرایی کشور بوده و در بالاترین مقام اجرایی کشور حکم او توسط رهبر انقلاب دوبار تنفیذ شده، اتهام فساد مالی و اتهام مسائل اخلاقی ندارد. اما به هرحال ردصلاحیت می‌شود. ببینید افراد دیگری که در معرض شائبه چنین اتهاماتی در مورد ایشان وجود دارد، قرار می‌گیرند به راحتی تأیید صلاحیت می‌شوند. دلیل آن این است که شورای نگهبان از خط‌کشی استفاده می‌کند که مردم نمی‌دانند آن خط‌کش چه عملکردی دارد؟
وی افزود: در مورد آقای روحانی بحث‌هایی که مطرح می‌کرد این بود که شورای نگهبان بنا به دیدگاه‌های سیاسی او را ردصلاحیت کرده است. آقای روحانی دوبار در سال‌های ۹۲ و ۹۶ از مردم رأی گرفته است. این رأی گرفتن از مردم براساس یک وعده‌ای بوده که درباره برجام به آنان داده شد. در مورد برجام حرف مردم این بود که بروید برای رفع تحریم‌ها مذاکره کنید. مثلا شورای نگهبان می‌گوید این مذاکره وادادن در مقابل آمریکا است؟ این در حالی است که اصل مذاکرات و اصل برجام مورد تأیید رهبر انقلاب بود. بارها و بارها نظرات‌شان را درباره برجام در قالب تأیید آقای ظریف و تیم مذاکره‌کننده گفته بودند. البته هر عملکردی ممکن است یک نقاط ضعفی هم به دنبال داشته باشد، اما اینکه شما رئیس دولتی را به خاطر عمل وعده‌ای که به مردم داده و براساس آن وعده رأی آورده رد صلاحیت کنید، به طریق اولی الان می‌توانید بگویید آقای رئیسی هم چنین صلاحیتی را ندارد چون آقای رئیسی به مردم وعده داد من تورم را به نصف تبدیل می‌کنم و نکرده یا مثلا یک میلیون مسکن تولید می‌کند و نکرده است. آیا واقعا شورای نگهبان آقای رئیسی را ردصلاحیت خواهد کرد؟ قطعا نه.
مهاجری در پاسخ به این سوال که چقدر این بندهایی که برای رد صلاحیت آقای روحانی عنوان شده را وارد می‌دانید، گفت: تقریبا هیچ. اصلا نمی‌گویم تقریبا، می‌گویم تحقیقا هیچ‌کدام. ببینید شما وقتی می‌خواهید کسی را ردصلاحیت کنید، نمی‌توانید سیاست‌هایی که فرد براساس آن رأی آورده را دستمایه ردصلاحیت قرار دهید. از همان اول سیاست‌ها می‌تواند در کشور مورد قبول واقع نباشد. اما وقتی کسی سیاستی را مطرح می‌کند و براساس آن رأی می‌آورد، شما نمی‌توانید او را به خاطر اتخاذ آن سیاست‌ها رد کنید. ممکن است شورای نگهبان بگوید در عمل چنین و چنان. من می‌گویم آقای روحانی اگر در مقام ریاست جمهوری چنین اقدامات نادرستی داشته، چه ربطی به نمایندگی مجلس خبرگان دارد؟ وظایف مجلس خبرگان اصلا وظایف دیگری دارد. رهبری در سال‌های دور در مورد آقای روحانی گفته بودند که آقای روحانی جزو عقلای کشور است. چطور ممکن است آدم عاقل رد صلاحیت شود؟ اینکه به هرحال سال‌های سال در سمت نماینده رهبری در شورای عالی دفاع، شورای ریاست ملی، نمایندگی مجلس، دو دوره ریاست جمهوری بوده، به نظرم منطقی نیست که ردصلاحیت شده باشد.
این فعال سیاسی درباره اینکه روحانی صحبت از جواب نامه شورای نگهبان کرد پیش بینی شما چیست، گفت: من این موضوع را قبلا گفتم که شورای نگهبان حتی به خدا هم پاسخگو نیست. شما یقین داشته باشید شورای نگهبان به دلیل اشکال بزرگی که در قانون اساسی وجود دارد و این شورا را مطلق العنان می‌کند، خودش را اصلا در مقابل هیچ‌کسی پاسخگو نمی‌داند. ما در قانون اساسی یک ایراد بزرگ داریم که شما رهبری را در مقابل مجلس خبرگان مسئول می‌دانید اما شورای نگهبان را نسبت به هیچ‌چیزی مسئول نمی‌دانید. حتی اگر خودشان هم به گناه و اشتباه خودشان اعتراض کنند، در هیچ محکمه‌ای قابل رسیدگی نیستند.
مهاجری در پاسخ به این سوال که با توجه به آسیب‌شناسی سطح مشارکت مردم در انتخابات؛ طرح این موضوع و دلایل رد صلاحیت، چقدر می‌تواند در مشارکت انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۴ را تحت تاثیر قرار دهد، گفت: نه اینکه الان رد صلاحیت آقای روحانی در مشارکت تأثیر منفی بگذارد؛ عوامل متعددی در کاهش مشارکت تأثیر گذاشتند که رفتار شورای نگهبان در سال‌های گذشته در صدر عوامل مشارکت‌گریز است. قطعا اگر شورای نگهبان و بقیه دستگاه‌هایی که باید اعتماد مردم را جلب کنند، در جهت کاهش اعتماد مردم قدم بردارند، باید منتظر کاهش مشارکت باشند.
وی در پاسخ به این سوال که پیش از این رهبری در انتخابات ۱۴۰۰ درباره رد صلاحیت چهره‌ها گفتند که جفایی صورت گرفته و به خاطر همین به مسئولان هشدار دادند و گفتند باید جبران شود. اما به نظر می‌رسد رویه شورای نگهبان تغییر نکرده است. شما این موضوع را چطور تحلیل می‌کنید، گفت: یکی از اعضا یا سخنگوی شورای نگهبان، بگوید ما چرا آن زمان جبران نکردیم. رهبری به هرحال خطاب به آنها صحبت کردند.
مهاجری در پاسخ این سوال که به نظر شما تنگ‌تر شدن دایره خودی‌‌ها چه آسیبی به بدنه کارگزاران و مدیران کشور وارد می‌کند، گفت: تأثیر این اتفاق به راحتی در انتخابات اسفند نشان داده شد. وقتی که دایره انتخاب مردم روز به روز کوچکتر می‌شود، مردم با مشارکت کمتر واکنش منفی نشان می‌دهند. یعنی مبارزه منفی مردم با عدم حضور پای صندوق‌های رأی نشان داده می‌شود. از طرفی هم یک جناح سیاسی هم در کشور ما وجود دارد که از این فرآیند به شدت استقبال می‌کند چراکه می‌داند در مشارکت گسترده رأی نمی‌آورد، تمام تلاشش را می‌کند تا مشارکت کم شود و از هر رفتاری که به مشارکت کمتر منجر شودط، استقبال می‌کند.
این فعال سیاسی در پاسخ به این سوال که آینده سیاسی آقای روحانی را با این اتفاقاتی که رخ داده چطور پیش‌بینی می‌کنید، گفت: آدم‌ها وقتی در یک سمتی حضور داشته باشند، یک سابقه و یک پیشینه‌ای دارند و پیشینه آنها در مواقع و بزنگاه‌های سیاسی می‌تواند در جامعه تأثیرگذار باشد. آقای روحانی می‌تواند در حال‌حاضر یکی از مؤثرترین شخصیت‌های سیاسی کشور باشد که تأثیری در فضای سیاسی کشور داشته باشد و این تاثیرگذاری به مراتب بیشتر از آقای رئیسی، همه اعضای دولت، آقای قالیباف، تمام نمایندگان مجلس یازدهم و ۹۰ درصد نمایندگان خبرگان خواهد بود چراکه اعتبار سیاسی بیشتری دارد.
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود