به نقل از «فارس»

فضای مجازی به خودی خود سامان ندارد/ جای خالی تارنما ویژه کودکان و نوجوانان

تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۹۰۸۵۹۳

کارشناس حوزه رسانه گفت: رسانه‌ها می‌توانند برای حفظ حقوق کودک تارنمای ویژه‌ای را برای این گروه سنی طراحی کنند تا والدین با خیال آسوده فرزندان‌شان را روانه این بخش کنند.

خبرگزاری فارس- گروه رسانه: "ذات رسانه از همان روز اول بر سرگرمی چیده شد. یعنی همین فضای مجازی که امروزه شما می بینید و همین اپلیکیشن هایی که وجود دارند، اساس طراحی شان بر این است که شما را به مدت طولانی تری سرگرم کنند و شما مدت طولانی تری را در آن نرم افزار باشید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یعنی شما سرگرمی را نمی توانید از ذات رسانه و فضای مجازی جدا کنید. حالا این موضوع را اگر به سمت کودکان ببرید مشاهده خواهید کرد که بچه ها در حالت عادی هم دنبال سرگرمی هستند و از هر چیزی سعی در درست کردن ابزار سرگرمی هستند؛ بنابراین قطعا آموزش در مرحله بعدی قرار می گیرد و این به لحاظ ذات رسانه و فضای مجازی است که موضوع کودکیِ کودک هم این موضوع را تشدید می کند."

این را حجت الاسلام حامد قربان زاده کارشناس حوزه رسانه می‌گوید؛ او سال هاست در حوزه رسانه کار می‌کند و یکی از دغدغه های حوزه پژوهشش رسانه است.

این کارشناس حوزه رسانه معتقد است که برخی از سیاست‌هایی که در حوزه آموزش اخذ می شود، از جهتی مثبت و از جهات بسیاری منفی است. برای مثال ایجاد اپلیکیشن شاد برای آموزش مجازی می تواند در کنار نکات مثبتش، آسیب های بسیاری را داشته باشد.

او تبلیغات استفاده درست از فضای مجازی را برای کودکان و والدین را امری ضروری تلقی می کند و معتقد است که والدین در کنار کودکان شان باید پیش از ورود به این دنیای نوین، حتما با آن آشنا باشند.

به بهانه حقوق کودک در رسانه با این کارشناس رسانه ساعتی را به گفت و گو نشستیم. آنچه از نظر می گذرانید، حاصل گفت و گوی ما با وی است.

** در حال حاضر تا چه میزان از فضای مجازی و رسانه‌های ما در اختیار کودکان و نوجوانان قرار گرفته شده است؟

-در گذشته برای مدتی استفاده از گوشی و تبلت های هوشمند به شدت در میان بچه های مختلف در سنین متفاوت رشد کرد، یعنی اگر خوانندگان در خاطرشان باشد حدود 4-5 سال پیش همه بچه ها در همه سنین گوشی یا تبلت به دست بودند.

بعد از مدت ها با افزایش فرهنگ استفاده از فضای مجازی در میان خانواده ها و آشنایی با آسیب هایی که رخ داده بود همچون قتل دختری که در ورامین توسط همسایه شان به طرز فجیعی کشته شده بود و همین طور مواردی شبیه به این مورد، خانواده ها کم‌کم به مضرات پنهان فضای مجازی آشنا و نسبت به استفاده فرزندان خود از این محیط حساس شدند. اخیرا مدتی است که شاهد هستیم خانواده ها بسیار نسبت به استفاده فرزندان شان از گوشی های تلفن همراه و تبلت های شخصی شان حساس شده اند. این به خودی خود رشد فرهنگ جمعی را می رساند و می تواند باعث امیدواری شود. با اتفاقاتی که منجر به فیلتر تلگرام شد یک آسیب جدیدی شاهد بودیم که می توان به استفاده از فیلترشکن ها اشاره کرد.

هرچند لطیفه های فراوانی درباره این موضوع توسط طنازان ساخته و پرداخته شد، اما قطعا این ها پرده از یک واقعیتی بر می داشتند. اینکه بچه های 7-8 ساله ما به دنبال فیلترشکن بودند. بسیاری از فیلترشکن ها در همان صفحه اول خود به صورت تصاعدی تصاویر مستهجن را به عنوان تبلیغ سایت پشتیبان منتشر می کردند که باعث قبح شکنی از یک سری مسائل برای بچه ها می شد. شما خود این موضوع را اضافه کنید به فضای کلی جامعه، قطعا آسیب های جدیدی را برای قشر کودک و نوجوان ما ایجاد کرد و باعث سردرگمی اولیای بچه ها شد و این موضوع به صورت کجدار و مریز تا الان ادامه پیدا کرده است.

صد البته خود فرهنگ رسانه ای ما نیز نیازمند آسیب شناسی جدی است. اینکه رسانه های ما در هنگام بلایا و یا مصیبت ها در انتشار فجیع‌ترین تصاویر و فیلم ها مسابقه می گذارند؛ این به خودی خود یک گرفتاری است. در فرهنگ رسانه ای غرب این موضوع از جمله چیزهایی بوده که ممنوع است

 

پس از موضوع کرونا هم دنیای جدیدی  از مسائل نوظهور برای خانواده های جهان رخ داد و آن هم موضوع آموزش از راه دور بود. یعنی هرچند که حاکمیت با استفاده از ابزار رسانه و صداو سیما تمام قدرت خود را به میدان آورد، اما نتیجه آن مطلوبی نبود که مورد انتظار بوده باشد؛ در نتیجه به ایجاد یک اپلیکیشن خاص تحصیلی به نام شاد روی آورد. این موضوع هرچند بسیار مفید بود و تأثیرات بسزایی در رشد تحصیلی دانش آموزان و استفاده بهینه از این ایام بود، اما بازهم تاثیر مطلوب را نداشت. قطعا به مرور سیستم مدیریتی ما این موضوع را آسیب شناسی کرده و به رفع نقایص آن خواهند پرداخت، اما هم اکنون صحبت ما درباره حالت کنونی این برنامه هاست.

اولا قشر بسیار ضعیف ما که نیازمند حمایت است، همین الان امکان تهیه تلفن های همراه هوشمند را ندارند. بعد از تهیه نمی توانند اینترنت آن را مستمرا تهیه کنند. پس از این مسأله به موضوع استفاده اولیا و دانش آموزان از این فضای مجازی می رسیم، یعنی در جایی که بسیاری از پدر و مادرها خودشان فرهنگ استفاده از این فضا را ندارند و یا کلا طرز استفاده از آن را نمی دانند، خود باعث مشکلات خاص اجتماعی شده است، یعنی در موارد بسیار زیادی مشاهده می شود که دانش آموز به بهانه درس خواندن به اتاق می رود و تنها کاری که نمی کند همان کار است، کسی هم نمی تواند متوجه این موضوع شود و جلوگیری از آن هم به راحتی مقدور نیست.

بنابراین به قول آقای مهدی نصیری این ابزار رسانه ای را ما از باب «اکل میته» مجبوریم که تحمل کنیم، اما باید به فرهنگ سازی و رشد جمعی سواد رسانه ای آن بپردازیم.

 

به طور مثال یکی از آسیب های این موضوع بحث در معرض اخبار قرار گرفتن قشرهای متوسط و پایین جامعه است. بسیاری از این خانواده ها در حالت عادی زندگی خود قرار دارند و وقتی با گوشی یا تبلتی که برای فرزندشان تهیه کرده اند، خودشان یک چرخی از سر کنجکاوی یا هر دلیل دیگری در فضای مجازی می زنند، خود این از چند جهت می تواند آسیب‌زا باشد. مسائلی همچون خیانت و مزاحمت گاهی اوقات از اینطور موارد نشأت می گیرد. یعنی پدر، مادر، خواهر یا برادر خانواده از سر کنجکاوی به گشتن در اینستاگرام یا تلگرام یا بقیه شبکه های مجازی که در گوشی ها یا تبلت ها نصب می شود، می پردازند و همین شروع مسائل بعدی خواهد بود، مگر اینکه ما بگوییم که خانواده ها تنها یک تبلت یا گوشی تهیه کنند، بدون مرورگر اینترنت و ‌بدون هیچ شبکه اجتماعی دیگر، با بستن برنامه های پیش فرضی همچون یوتیوب و ... که امروزه در گوشی ها بدون فیلتر بوده و قابل دسترسی هستند، باشد که چنین موضوعی خیلی دور از ذهن است.

بنابراین در اینجا شبکه حاکمیتی ما در کشور، موضوعی را بدون فرهنگسازی، بسترسازی می کند. یعنی شما در تمام این 3 ماه گذشته که کشور درگیر موضوع کروناست، کوچکترین تبلیغی درباره استفاده صحیح از فضای مجازی مشاهده نمی کنید، این موضوع امروز اثر خودش را نشان نمی دهد بلکه این موضوع شاید یک نسل طول بکشد تا اثرات خودش را نشان بدهد. اینکه یک روستایی در یک روستای بسیار دور خودش را با بهترین بازیگر مطرح مقایسه کند و بر اثر همین موضوع به رفتارهای ناهنجار روی بیاورد، این خود یک آسیب جدی خواهد بود.

** آیا محیط برای حضور کودکان در رسانه ها و فضای مجازی ساماندهی شده و این فضاها برای این گروه از جامعه مناسب است؟

-فضای مجازی به خودی خود سامانی ندارد. یعنی شما در هیچ کشوری نمی بینید که بتوانند فضای مجازی خود را پالایش و پاستوریزه نگاهدارند. فضای مجازی جایی است که شما به دنیایی از اطلاعات دسترسی دارید. اعم از اطلاعات صحیح یا غلط، فاسد یا قابل استفاده. هرچند نرم افزارهایی برای کنترل فرزندان توسط کمپانی های بزرگ تهیه شده است که به فیلتر فضای مجازی برای کودکان می پردازد، اما اگر در اطرافیان خود نگاه کنید، شاید کمتر از 10 درصد آن ها حتی اسم این موضوع به گوش شان خورده باشد، چه برسد به اینکه بخواهند از آن استفاده کنند.

** رسانه ها چه نکات مهمی را باید برای حضور کودکان در این فضا رعایت کنند؟

بهترین کاری که رسانه ها می توانند انجام بدهند این است که در تارنماهای خود یک بخش مخصوص کودک و نوجوان طراحی کنند. به طوری که والدین بتوانند با خیال آسوده بچه های شان را به سمت این قسمت ها رهنمون شوند در غیر این صورت راهکار خاصی برای رسانه ها نمی شود، مطرح کرد. آن ها فقط وظیفه فرهنگ سازی برای بزرگترها را دارند و صد البته آن بزرگترها باید در خود این نیاز را احساس کنند که به آموزش در این زمینه نیاز دارند. خود این موضوع بسیار سخت است و نیاز به همت بلند دارد؛ بنابراین می طلبد که رسانه ها در این زمینه به صورت جدی وارد شوند و کار را به عهده بگیرند.

صد البته خود فرهنگ رسانه ای ما نیز نیازمند آسیب شناسی جدی است. اینکه رسانه های ما در هنگام بلایا و یا مصیبت ها در انتشار فجیع‌ترین تصاویر و فیلم ها مسابقه می گذارند؛ این به خودی خود یک گرفتاری است. در فرهنگ رسانه ای غرب این موضوع از جمله چیزهایی بوده که ممنوع است؛ در حالی که شما در همین سایت های خبری داخلی می توانید صحنه های جزغاله شدن سرنشینان یک خودرو در آتش سوزی ماشین‌شان را پیدا کنید و ببینید. این سایت ها تنها با اکتفا به هشدار +18 یا حاوی تصاویر تکان دهنده بار خود را کنار می گذارند؛ در حالی که به نظر من این موضوع باید خیلی جدی گرفته شود و به صورت جدی با برهم زنندگان امنیت روانی جامعه برخورد شود.

** به نظر شما در فضای رسانه به ویژه فضای مجازی وجه سرگرمی برای کودک اولویت دارد یا آموزش؟

ذات رسانه از همان روز اول بر سرگرمی چیده شد. یعنی همین فضای مجازی که امروزه شما می بینید و همین اپلیکیشن هایی که وجود دارند، اساس طراحی شان بر این است که شما را به مدت طولانی تری سرگرم کنند و شما مدت طولانی تری را در آن نرم افزار باشید. یعنی شما سرگرمی را نمی توانید از ذات رسانه و فضای مجازی جدا کنید. حالا این موضوع را اگر به سمت کودکان ببرید مشاهده خواهید کرد که بچه ها در حالت عادی هم دنبال سرگرمی هستند و از هر چیزی سعی در درست کردن ابزار سرگرمی هستند؛ بنابراین قطعا آموزش در مرحله بعدی قرار می گیرد و این به لحاظ ذات رسانه و فضای مجازی است که موضوع کودکیِ کودک هم این موضوع را تشدید می کند.

** آموزش باید در چه فضایی صورت بگیرد و مقدمات این آموزش چیست؟

ما نمی توانیم برای موضوع آموزش در دوره فعلی نسخه همه گیری بدهیم. شرایط در مناطق مختلف فرق می کند، فرهنگ ها متفاوت از یکدیگر است؛ حتی در همین شهر تهران نوع فرهنگ مردم در مناطق مختلف شهر فرق می کند و شما نمی توانید یک نسخه واحد برای همه این ها بپیچید. گاهی اوقات یک معلمی در یک روستا برای 5 نفر درس می دهد، اینجا این معلم می تواند فداکاری کند و کلاس را به صورت تک تک برای تمام این 5 نفر برگزار کند و به رفع نقایص و مشکلات درسی دانش آموزانش بپردازد، اما در مدرسه دختر یا پسر من که در کلاس آن ها 37-38 نفر است، معلم حتی در ایام عادی سال در کلاس نمی تواند به صورت تک تک مشق دانش آموزانش را ببیند و بررسی کند چه برسد در فضای مجازی آن‌هم با گرفتاری های خاص خود.

بسیاری از این خانواده ها در حالت عادی زندگی خود قرار دارند و وقتی با گوشی یا تبلتی که برای فرزندشان تهیه کرده اند، خودشان یک چرخی از سر کنجکاوی یا هر دلیل دیگری در فضای مجازی می زنند، خود این از چند جهت می تواند آسیب‌زا باشد. مسائلی همچون خیانت و مزاحمت گاهی اوقات از اینطور موارد نشأت می گیرد.

 

بالاخره معلم هم دارای زندگی شخصی است و نمی توانیم او را به کاری خارج از توانش مجبور کنیم. به هر عنوان اگر بنا باشد که آموزش در فضایی غیر از فضای درسی مدرسه صورت بگیرد، لازم است که خیلی از مقدمات آماده شود که به نظر من مهم ترین این مسائل برگزاری جلسه توجیهی برای اولیای دانش آموزان است. یعنی خود توجیه کردن اولیاء مسئله ای مهم‌تر از آموزش دانش آموزان است که باید مورد دقت قرار گیرد. اینکه خود اولیاء طریقه استفاده صحیح از گوشی و تبلت های هوشمند را با فرهنگ مناسب فرابگیرند، از آموزش فرزندان مهمتر است، زیرا بار اصلی در این زمینه بر دوش اولیاء خواهد بود.

** رسانه چگونه می تواند سواد رسانه ای را به کودکان آموزش دهد؟

رسانه ها در انواع و اقسام تولیدات صوتی و تصویری و مکتوب و پادکست و موشن‌گرافی ها و ... باید به ترویج فرهنگ استفاده از فضای مجازی بپردازند. البته کارهای بسیار خوبی به صورت خودجوش در میان کاربران فضاهای مجازی تولید شده است که به آموزش استفاده از فضای مجازی می پردازد، اما قطعا آن برد دیداری که باید داشته باشد را ندارند. رسانه ها و به خصوص رسانه های فراگیری مثل صدا و سیما لازم است که به این موضوع کمک کنند و با تهیه انواع برنامه ها در این زمینه قدم بردارند. این موضوع از جمله چیزهایی است که دیرجواب می دهد، اما وقتی جواب بدهد بار بسیار زیادی را از دوش محاکم قضایی و دولتی برمی دارد.

 

همین امروز بسیاری از جرایمی که در کشور صورت می گیرد، نشأت گرفته از فضای مجازی است. اگر اولیاء طریقه و فرهنگ استفاده از فضای مجازی را بدانند خود این از بسیاری از مشکلات بعدی جلوگیری می کند. برای آموزش به بچه ها نباید عجله کرد. یعنی اگر یک سال طول بکشد که ما فرهنگ دروغ را در جامعه ریشه کن کنیم، ارزش دارد. درست است که دروغ یک رذیلت اخلاقی است و در جوامع مختلف بسیار امر مذمومی است، اما متأسفانه در جامعه ما به صورت فراگیر وجود دارد. یک سال که سهل است، به نظر من اگر یک نسل هم این موضوع طول بکشد ارزش دارد که این موضوع را در میان جامعه ریشه کن کنیم. به مرور بقیه رذایل اخلاقی هم باید به همین وسیله ریشه کن شود. اینکه یک فیلمی را ما مجوز بدهیم که هزار مورد ضد اخلاق در آن وجود دارد و در انتهای فیلم به صورت خیلی فاش بیاییم و یک پیام اخلاقی بدهیم کمکی به این موضوع نمی کند. انگار که خود کارگردان ها و تهیه کننده های ما هم این موضوع را فهمیده اند. می آیند یک فیلمی می سازند که همه گونه فسادی را ترویج می کند و فقط در انتهای آن یک نتیجه گیری اخلاقی در حد چند ثانیه اضافه می کنند و کار خودشان را به پیش می برند. این خودش یک فساد است و باید با این قبیل موضوعات برخورد شود، اما وقتی ما می بینیم که برخوردی صورت نمی گیرد یا عزمی بر این موضوع نیست، وظیفه ما فقط این است که خودمان را حفظ کنیم. این یعنی تقوا، این یعنی خودنگهداری.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: فضای مجازی رسانه فرهنگ رشد استفاده از فضای مجازی فرهنگ استفاده حالت عادی فرهنگ رسانه ای مدت طولانی تری فضای مجازی سرگرمی هستند هم این موضوع دانش آموزان رسانه ها خودی خود حوزه رسانه خانواده ها یعنی شما تبلت ها خود یک بچه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۹۰۸۵۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نخستین مرکز تخصصی نجوم و رصد استان در شهرستان بروجن راه اندازی می‌شود

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان چهارمحال و بختیاری ، فتاح کرمی فرماندار شهرستان بروجن با اشاره به انعقاد تفاهم‌نامه فی مابین فرمانداری و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان، وجود ظرفیت‌ها و جغرافیای این شهرستان گفت: اولین مرکز تخصصی نجوم و رصد استان در این شهرستان راه اندازی خواهد شد.

وی ارائه خدمات تخصصی علمی و آموزشی نجوم و رصد ویژه کودکان و نوجوانان را از اهداف راه‌اندازی این مرکز عنوان کرد.

فرماندار بروجن همچنین با اشاره به اختصاص زمین در شهر بلداجی، خواستار پیگیری و تسریع در راه‌اندازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این شهر شد.

کرمی با بیان اینکه نقش برنامه‌های کانون در اثربخشی و فرهنگ‌سازی حوزه کودک و نوجوان مشهود است؛ افزود: کانون پرورش فکری از ارکان مهم و قابل توجه در تربیت نسل آینده است.

46

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899020