وزارت خارجه: حادثه پیش آمده برای اتباع افغانستان نه در قلمرو ایران بوده و نه نیروهای ایرانی دخالتی داشته‌اند
تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۹۱۹۵۲۳
فرارو- سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتگویی تفصیلی به برخی پرسش‌ها، ابهامات و فضاسازی‌های رسانه‌های بیگانه درخصوص غرق شدن تعدادی از اتباع افغانستان در رودخانه مرزی مشترک پاسخ گفت.
بیشتر بخوانید: فاجعه در هریرود؛ ماجرای کشف اجساد تعدادی از شهروندان افغانستان در مرز با ایران
متن کامل این مصاحبه تفصیلی به شرح زیر است:
مساله ادعای غرق شدن تعدادی از اتباع افغانستان در رودخانه مرزی مشترک در روزهای اخیر موجب برانگیخته شدن احساسات مردم هم در افغانستان و هم در ایران شده است و البته موضوع بسیاری از جنجال‌های رسانه‌ای حتی در کشورهای ثالث شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در ابتدا از جان باختن تعدادی از اتباع افغانستان ابراز تاثر نموده و مجددا با دولت جمهوری اسلامی افغانستان و نیز بازماندگان آنها ابراز همدردی می‌کنم. از اولین ساعاتی که برخی گزارش‌های خبری در رسانه‌های مختلف در این خصوص مطرح شد، بررسی سریع و دقیق حادثه در دستور کار نهادهای ذیربط قرار گرفت. از آنجا که موضوع با جان انسان‌ها به ویژه اتباع کشور برادر و همسایه یعنی افغانستان مربوط بود، این مساله با حساسیتی مضاعف مورد توجه ما قرار گرفت و تلاش شد در اسرع وقت، تمام ابعاد این حادثه مورد بررسی دقیق قرار گیرد و هیچ احتمالی از نظر دور نماند. بر این اساس، همه نهادهای مرتبط، به شمول بخش‌های سیاسی و مرزی در وزارت امور خارجه، نیروی انتظامی، وزارت کشور، وزارت اطلاعات و ستاد کل نیروهای مسلح بسیج شدند تا یک ارزیابی جامع در این خصوص به دست آید و حقایق روشن شود. امروز (دوشنبه) جلسه‌ای در وزارت امور خارجه به همین منظور و با حضور نمایندگان مطلع تمام دستگاه های ذیربط برگزار شد تا نسبت به این موضوع جمع‌بندی شود.
اولا به لحاظ واقعیات عینی، بر اساس گزارش‌های تایید شده که از مرزبانی جمهوری اسلامی ایران دریافت شده است در تاریخ مورد نظر و در محدوده ادعایی نه تنها چنان واقعه‌ای رخ نداده و مواجهه‌ای از هیچ نوع میان نیروهای جمهوری اسلامی ایران با اتباع افغان رخ نداده- چه رسد به ادعاهای ناظر بر انتقال افراد به اردوگاه یا رفتارهای دور از شان انسانی- بلکه در آن زمان به دلیل شرایط خاص جوی در منطقه حتی هیچگونه ورود اتباع افغان به خاک جمهوری اسلامی ایران ثبت نشده است. در عین حال، به سبب احترام به درخواست‌های دولت دوست و همسایه افغانستان، علیرغم اطمینان کامل به گزارش مرزبانان خدوم و فداکار ایرانی، مجددا به کلیه دستگاه‌های ذیربط دستورات لازم جهت بررسی دقیق و جامع موضوع صادر شد که نتیجه بررسی‌های تکمیلی سایر دستگاه‌ها نیز موید گزارش مرزبانی بوده و وقوع حادثه و دخالت ادعائی را بطور کامل رد نموده است. اصولا در ماه‌های اخیر، با توجه به شیوع بیماری کرونا و با هدف دور نگاه داشتن مرزبانان از خطر ابتلا به ویروس کرونا، براساس دستورهای ابلاغ شده مرزبانی، جمهوری اسلامی ایران هیچ اردوگاهی در مناطق مرزی به صورت دایر ندارد و هرگونه ادعاهایی از قبیل انتقال اتباع افغان به اردوگاه یا اجبار آنان به کار اجباری و مانند آن از ریشه غلط و دروغ است و نفس همین ادعاها که معلوم است توسط کسانی ساخته شده که حتی از وضعیت جدید در طرف ایرانی مرز مشترک بی‌اطلاع هستند، نشان می‌دهد اصل موضوع تا چه اندازه ساختگی است.
ثانیا طرح اتهامات واهی علیه نیروهای مرزی جمهوری اسلامی ایران که همیشه با رافت اسلامی با خیل عظیم عابرین غیر مجاز افغانستانی مواجه هستند، از سوی مقامات یا رسانه‌های دولت‌های ثالث که سیاست همیشگی آنها بهره‌گیری از هر فرصتی برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی ایران و کارشکنی در روابط خوب دو دولت همسایه بوده است، البته موجب تعجب و شگفتی نیست. اما مسلما مسئولین و مردم دولت افغانستان توجه کامل دارند که دولت جمهوری اسلامی ایران و بطور خاص ماموران نیروی انتظامی و مرزبانی جمهوری اسلامی ایران میزبان بیش از ۳ میلیون افغانستانی در ایران هستند و بدون هیچ تبعیضی با بهترین امکانات و تسهیلات از مهمانان ۴۰ ساله خود پذیرایی کرده‌اند. تامین شغل، آموزش رایگان، امکانات بهداشتی رایگان و بسیاری دیگر از امکانات که بطور گسترده در اختیار میهمانان افغان قرار گرفته است، حکایت از مهمان‌نوازی خوب دارد.
ثالثا در اینجا لازم می‌بینم به دو نکته بسیار مهم هم اشاره کنم که همواره برای ما و برای افغان‌ها مشکل‌آفرین بوده و چه بسا ممکن است در تاریخ مورد نظر نیز منجر به حادثه دلخراش برای تعدادی از اتباع افغان شده باشد:
اول اینکه باید دانست فقط در چند ماه اخیر نزدیک به ۱۲۰ هزار نفر از اتباع افغان بصورت غیر قانونی وارد خاک جمهوری اسلامی ایران شده‌اند؛ و قاچاقچیان مواد مخدر، عوامل تروریستی و افراد معاند نیز در میان این اتباع وارد خاک ایران می‌شوند. دولت جمهوری اسلامی ایران به طور مکرر در یادداشت‌های رسمی و مذاکرات دوجانبه به عدم کنترل موثر مرز توسط دولت جمهوری اسلامی افغانستان اعتراض نموده است. با وجود تهدیدات امنیتی که این عابرین غیرمجاز برای جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند و اگرچه مرزبانان ایرانی نیز همانند همه نیروهای مشابه در سایر کشورها از این اختیار برخوردار هستند که با متجاوزان مرزی با قاطعیت و به سختی برخورد نمایند اما با توجه به ملاحظات انسانی و اصول همسایگی، همیشه این افراد بدون کوچکترین آسیبی دوباره به خاک افغانستان بازگردانده شده‌اند. ما باز هم از دولت دوست و برادر افغانستان تقاضا داریم در کنترل مرزهای خود اهتمام بیشتری به عمل آورد.
موضوع دوم اینکه پدیده‌ای که در سه سال اخیر در مرزهای مشترک ایران و افغانستان با آن مواجه بوده‌ایم، تخلیه پاسگاه‌های مرزی در طرف افغانستان بوده است. شایان ذکر است که در سه سال اخیر ظاهرا به خاطر تهدیدات ناشی از حضور داعش و طالبان در آن منطقه، نیروهای افغان لااقل ۵۴ پاسگاه مرزی افغانستان (که حتی هزینه احداث بسیاری از آنها در سال‌های گذشته از سوی دولت ایران در اختیار کشور دوست و همسایه قرار گرفته) را تخلیه کرده‌اند و این مناطق مرزی همجوارِ خاک جمهوری اسلامی ایران کاملا در اختیار نیروهای تروریستی قرار دارد. به عبارت دیگر، متاسفانه هیچ کنترل موثری از سوی دولت جمهوری اسلامی افغانستان بر این مناطق مرزی اعمال نشده و این امر ضمن ایجاد ناامنی در مرزهای ما، باعث شده است که این مناطق جولانگاه گروه‌های تروریستی و قاچاقچیان گردد. این گروه‌ها از این خلاء امنیتی در سمت افغانستان استفاده نموده و اقدام به قاچاق انسان و مواد مخدر از این مناطق به داخل خاک ایران می‌نمایند. در حالی که براساس قرارداد انتظامات مرزی میان دو کشور، دولت افغانستان موظف است با استقرار نیروهای سرحدی خود در طول مرز مشترک نسبت به تامین امنیت و کنترل مرزهای خود اقدام نماید. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها بصورت رسمی به این رفتار دولت افغانستان اعتراض نموده است.
مساله دیگری که به لحاظ حقوقی و فنی درخصوص حادثه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که برای رسیدگی به این قبیل حوادث ادعایی، از دهه‌ها پیش یک سازوکار مورد توافق، رسمی، سریع و کارآمد میان دو طرف برقرار است که می‌توانست از لحظات ابتدایی این مساله مورد استفاده طرف افغان قرار گیرد و مانع بروز سوءتفاهم‌ها و نیز بهره‌برداری‌های طرف‌های ثالث شود؛ اما متاسفانه مغفول ماند. براساس ترتیبات مندرج در ماده ۵ «قرارداد انتظامات مرزی ایران و افغانستان» (قرارداد کمیساران سرحدی بین ایران و افغانستان) که از قریب به هفت دهه گذشته یعنی از سال ۱۳۳۵ شمسی میان دو کشور برقرار است، در صورت وقوع هرگونه حادثه در محدوده مرزی، بنا به درخواست هر یک از طرفین، مرزبانان دو طرف می‌توانند از محل حادثه بازدید نموده و نسبت به بررسی مشترک اقدام نمایند. تا این تاریخ، علیرغم جنجال رسانه‌ای که در داخل و خارج افغانستان به راه افتاده است، درخواستی از سوی مرزبانان افغان مستقر در منطقه به مرزبان جمهوری اسلامی ایران جهت بررسی مشترک حادثه واصل نشده است. در حالی که این اقدام سریع‌ترین، در دسترس‌ترین و مطمئن‌ترین روش برای بررسی مشترک و عینی حادثه ادعایی در محل مورد نظر بود. نکته قابل توجه اینکه پس از جنجال برخی رسانه‌ها، این مرزبانان جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند که برای شفاف‌سازی موضوع و از روی حُسن نیت، طی دو نامه رسمی از مرزبان افغانستانی درخواست جلسه مشترک به منظور بررسی حادثه کرده‌اند، که متاسفانه این درخواست‌های مرزبانی ایران که منطبق با رویه جاری میان دو طرف و مبتنی بر قرارداد انتظامات مرزی ۱۳۳۵ است، تا این لحظه بی‌پاسخ مانده است. با این حال، دولت جمهوری اسلامی ایران براساس اصول حسن همجواری و با نیت انساندوستانه کماکان آمادگی دارد علاوه بر تحقیقات جامع داخلی خود که نتایج آن در بالا اعلام شد، در چارچوب قرارداد انتظامات مرزی ۱۳۳۵ این حادثه را با طرف مقابل مورد بررسی مشترک قرار دهد.
گفتید که بر اساس تحقیقات کمیته حقیقت یاب ایرانی، وقوع چنین حادثه ای در قلمرو ایران و یا نقش داشتن مرزبانان ایرانی منتفی است. اما به هرحال شواهد گویای آن است که تعدادی از اتباع افغان که البته شمار آنها مورد تردید است، جان باخته اند. آیا در تحقیقاتی که صورت گرفته، علت این سانحه مشخص شده است؟
چگونگی اتفاق رخ داده برای ما به طور دقیق روشن نیست چون همانطور که عرض کردم این سانحه نه در قلمرو ما رخ داده و نه نیروهای ایرانی دخالتی در آن داشته‌اند. تحقیق در این خصوص و اظهارنظر قاعدتا برعهده مسئولین محترم دولت جمهوری اسلامی افغانستان است. اما با تکیه بر گمانه‌زنی‌های کارشناسی، تجربیات گذشته و مشاهدات میدانی، می‌توان صرفا حدس‌هایی زد. در ماه‌های اخیر ده‌ها هزار نفر از اتباع افغان به شکل غیرقانونی برای ورود به ایران اقدام داشته اند. این احتمال هست که در شب مورد نظر نیز مانند گذشته، اتباعی از افغانستان قصد ورود غیرقانونی به خاک جمهوری اسلامی ایران را داشته‌اند و برای احتراز از مواجه شدن با پاسگاه‌های ایرانی، تلاش کرده‌اند از بخش‌هایی از رودخانه که نزدیک پاسگاه‌های ما نیست، عبور کنند. براساس گزارش‌هایی که دریافت کرده‌ایم در این ایام رودخانه هریرود از جریان آب قابل توجهی برخوردار است و احتمال می‌رود این افراد چون به منطقه ناآشنا بوده و از شدت آب و عمق رودخانه بی‌خبر بوده‌اند وارد رودخانه شده و دچار حادثه شده باشند. یک احتمال دیگری که مطرح است اینکه این افراد در شاخه‌های فرعی هریرود در داخل خاک افغانستان گرفتار آب شده و در بخش مرزی هریرود از آب گرفته شده باشند. بخصوص که هیچگونه جسدی از اتباع افغان در ساحل ایران مشاهده نشده که با توجه به وضعیت توپوگرافی رودخانه که شیب آن به سمت ایران است احتمال وقو ع رویداد در هریرود را کم می‌کند.
بار دیگر تاکید می‌کنم که جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان دارای مرزهای طولانی هستند که با وجود فراز و نشیب‌های زیاد، از دیرباز حسن همجواری در مرزهای دو کشور نمونه خوبی از همکاری و روابط دوستانه فی‌مابین بوده است. در هر حال همانطور که گفته شد ما به احترام همکاران افغان خود آمادگی داریم که با طرف افغان ملاقات و یافته‌های خود را برای آنان تشریح نماییم تا هیچگونه سوءتفاهمی بین دو دولت دوست و همسایه باقی نماند و همه جنبه‌های این اتفاق غم‌انگیز روشن شود.
منبع: فرارو
کلیدواژه: وزارت خارجه موسوی افغانستان دولت جمهوری اسلامی افغانستان دولت جمهوری اسلامی ایران خاک جمهوری اسلامی ایران جمهوری اسلامی ایران اتباع افغانستان بررسی مشترک داشته اند مورد نظر رسانه ها میان دو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۹۱۹۵۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کنسرسیوم ریلی افغانستان زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی نیست
به گزارش خبرگزاری مهر، شهرام جعفری، مدیرکل بازرگانی خارجی راه‌آهن، درباره برخی ادعاهای مطرح شده از سوی کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، گفت: شرکتهای بخش خصوصی ایران در پروژه‌های مختلف بین‌المللی در کشورهای مختلف مشغول فعالیت‌اند اما هیچ شرکت خصوصی نمی‌تواند ادعا کند که زیر مجموعه وزارتخانه یا دولت جمهوری اسلامی ایران یا مجموعه‌های دولتی است و هزینه کردن از عنوان وزارت راه و شهرسازی و نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان برای توجیه خطای صورت گرفته است.
وی ادامه داد: کنسرسیوم مورد اشاره، با انتساب خود به مجموعه‌های دولتی همچون وزارت راه و شهرسازی و راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، نزد ذینفعان مختلف داخلی و بین المللی، از جمله راه‌آهن افغانستان، وجهه حاکمیتی برای خود ایجاد کرده که مورد تایید راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان مرجع رسمی حمل و نقل ریلی کشور نیست.
مدیرکل بازرگانی خارجی راه‌آهن افزود: ادعای تشکیل کنسرسیوم ذیل وزارت راه و شهرسازی و راه آهن جمهوری اسلامی ایران، یک ادعای واهی است، زیرا چنین امری به لحاظ قانونی اساساً امکان‌پذیر نیست، به طوری که یک شرکت خصوصی زیر مجموعه یک بخش دولتی باشد.
وی گفت: علاوه بر مشکل قانونی این ادعا، مشکل دیگر این است که مدیریت این کنسرسیوم با حاشیه‌هایی که از بابت اعزام یک رام قطار باری از مبدا ایستگاه روزنک افغانستان به سمت ایران ایجاد کرد و نشان داد تجربه و تخصص لازم را جهت بهره‌برداری از شبکه ریلی کشور افغانستان را ندارد، زیرا بر اساس رویه تعریف شده جهت حمل و نقل بین المللی لازم است تمامی فرایند اجرای کار از طریق شرکتهای فوروادری که مورد تایید شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران انجام پذیرد و در این مورد خاص با توجه به اینکه بر اساس خبرهای رسیده مقصد حمل بار کشور ترکیه تعیین شده است و از طرفی این حمل با واگنهای ایرانی انجام پذیرد بنابراین لازم است موافقت اولیه راه‌آهن ترکیه با توجه به نوع محموله و نوع واگن اخذ شود، لذا جدا از عدم اخذ تاییدیه شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در خصوص اعزام این قطار به سمت ایران، کشور مقصد هم به‌دلیل عدم انعکاس مراتب به آن راه آهن بدیهی است موافقتی برای این حمل صادر نکرده است.
جعفری ادامه داد: حمل بار از طریق خطوط ریلی، تابع شرایط و مقررات مشخصی است و همه بارهای بین المللی بر اساس همین پروتکل ها حمل می‌شوند اما کنسرسیوم مذکور به جای هماهنگی با راه‌آهن ایران و طی روال قانونی، مسیر فشار رسانه ای را انتخاب کرد و همین امر موجب ایجاد چالش در این مسیر شده است.
وی گفت: البته با وجود عدم هماهنگی با راه‌آهن و همچنین طی نشدن مسیر قانونی لازم، جهت مساعدت حمل این محموله تجاری، مدیرعامل راه‌آهن دستور حمل این بار را از ۷ روز قبل صادر کرد؛ اما کنسرسیوم مذکور پس از چند روز هنوز اقدامات لازم از جمله انجام تشریفات گمرکی را تکمیل نکرده است و به محض وصول تاییدیه گمرک، سیر واگن‌ها انجام خواهد شد.
جعفری تاکید کرد: شرکت راه‌آهن قطعاً از توسعه ارتباط ریلی با کشور افغانستان استقبال می‌کند اما بدون لحاظ ایمنی تردد ناوگان و همچنین طی روال قانونی لازم، این امر امکان پذیر نیست و امیدواریم با توجه به این دو مولفه، هرچه زودتر اقدامات لازم جهت آغاز بهره برداری تجاری از مسیر ریلی ایران و افغانستان فراهم شود.
کد خبر 6093049
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت