عدالت گستری و احیای فرهنگ اسلامی، مولفه‌ای مهم در سیره عملی امام علی(ع)

زندگی حضرت علی(ع) برای بشر، سراسر درس‌های آموزنده و جاودانه است. دوران زندگانی علی بن ابی طالب(ع) در پرتو همجواری با حضرت محمد(ص) از کودکی تا بزرگسالی و به تبع آن رشد و اعتلای روحی و فکری در نزد ایشان و برخورداری از انفاس قدسی و تعالیم نبوی؛ همچنین ایفای نقش تاریخی، حساس و سرنوشت ساز امیرمومنان(ع) در مقاطع مختلف رسالت پیامبر اسلام(ص)، سبب به وجود آمدن فضایل و مناقب خاص و ویژه ای در وجود وی شد که پس از رحلت رسول اکرم(ص) به عنوان پشتوانه ای مستحکم، مورد توجه و اتکای مسلمانان قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 زندگی نخستین پیشوای شیعیان سرشار از فداکاری ها، شجاعت ها و دلاوری ها بود، ‌به طوری که دشمنان اسلام عدالت گستری های امام علی(ع) را تاب نیاوردند و نقشه شهادت وی را طراحی کردند و بدین ترتیب نخستین پیشوای شیعیان(ع) را در ۲۱ رمضان ۴۰ هجری در محراب عبادت به شهادت رساندند.

پشتیبان و یاری رسان حضرت محمد(ص) در تمام دوران

حضرت علی(ع) در تمامی مراحل نبوت، همواره یاری رسان و پشتیبان رسول خدا(ص) بود و تاریخ اسلام، سرشار از فداکاری ها، شجاعت ها و دلاوری های ایشان است. تمامی این فضایل سبب شد تا حسادت برخی را نسبت به خود برانگیزد و دشمنی هایی علیه او فراهم شود، به طوری که پس از رحلت رسول اکرم(ص)، این امام همام(ع) به مدت ۲۵ سال، خانه نشینی را برگزید. بنابراین کتمان کردن حقایق و فضایل امام علی(ع) از طرف مخالفان و معاندان، امری طبیعی و بدیهی بود اما با وجود تمامی این تلاش ها در نادیده گرفتن فضایل علی بنِ ابی طالب(ع)، خداوند متعال در قرآن کریم که به عنوان نخستین و مهم ترین دلیل و سند مسلمانان است به فراخور مقاطع مهم تاریخی صدر اسلام، آیات متعددی را در توصیف صفات حضرت علی(ع) ذکر کرده که دقت و تفحص در شأن نزول آن آیات، سیمای امام علی(ع) را در آن کتاب آسمانی ترسیم و شأن و جایگاه قدسی و الهی آن حضرت (ع) را بر مشتاقان حق و حقیقت مبرهن و آشکار می سازد.

مقام و منزلت علی(ع) در احادیث نبوی و آیات قرآنی

حدیث یوم الدار، بیانگر فضیلتی در خور توجه برای حضرت علی(ع) است که ایشان از همان ابتدای بعثت، آمادگی برای هر گونه فداکاری در راه حمایت از رسول خدا(ص) را اعلام می کند. حدیث منزلت، پس از حدیث یوم الدار از مهم ترین احادیث در بیان مقام و شأن علی بن ابی طالب(ع) است که به حدیث منزلت مشهور شده و راویان زیادی آن را در  آثار خویش ذکر کرده اند. آیه سوم سوره مبارکه مائده از دیگر مستندات در بیان فضیلت امام علی(ع) است که خطاب به عموم مسلمانان نازل شد که نزول این آیه، به منزله تبریک و شاد باش به رسول خدا(ص) بود و اینکه وی با اعلام ولایت، کمال دین را اعلام کرد، همچنین تأکید بر این نکته بود که اگر پیامبر(ص) نص ولایت را بر مردم ابلاغ نمی کرد، دین اسلام به کمال نمی رسید. به جز این سه مورد در خصوص شأن و منزلت امام علی(ع) به گواهی تاریخ در مقاطع مختلف از دوران رسالت نبوی در تمامی آن لحظات، امیرمومنان(ع) همنشین و همنفس با پیامبر(ص) بود و به عنوان نخستین مرد ایمان آورنده، پشت سر رسول خدا(ص) نماز برپا می کرد.

امام علی (ع)؛ وحدت امت اسلامی

نگاه امام علی (ع) به موضوع وحدت، نگاهی راهبردی و اساسی است که از عشق و علاقه ایشان به پیامبر (ص) و تداوم حیات دین و امت مسلمان برمی خیزد. این امام همام(ع) تداوم خط اسلام و مسلمانی را به عنوان یک اصل اساسی و مهم، سرلوحه فعالیت های خویش قرار داده بود و با تمام وجود و تا آخرین لحظه عمر خویش به هر آنچه این مهم را تحقق می بخشد، اهتمام ویژه داشت و حتی لحظه ای از این مهم غفلت نورزید. امیرمؤمنان علی (ع) که در سایه مکتب پیامبر(ص) بالیده و دستورات اسلامی را از ایشان فرا گرفته بود، تکامل مادی و معنوی امت اسلامی را در انسجام و اتحاد اسلامی می دانست و با رفتارهای سیاسی، اجتماعی و مذهبی خویش در صدد اتحاد هرچه بیشتر جامعه اسلامی بود. نخستین پیشوای شیعیان هدفی جز این نداشت که شکاف امت را از میان بردارد و راه رشد را آماده سازد.  

امام علی(ع) در خطبه قاصعه وحدت اسلامی را اینگونه تعریف می کند: «خواسته های آنان یکی، قلب های آنان یکسان و دست های آنان مددکار یکدیگر، شمشیرها یاری کننده، نگاه ها به یک سو دوخته و اراده ها واحد و همسو بود.» یکی از مؤلفه های اصلی تفکرات اسلامی امام(ع)، اتحاد میان مسلمانان بود و در بیان اهمیت این موضوع در اندیشه حضرت علی(ع) همین بس که ایشان در خطبه ۱۳۱ نهج البلاغه، اتحاد میان مسلمانان را موهبتی بی بدیل از طرف خدای متعال می داند و می فرماید: «آگاه باشید! که شما دست از رشته اطاعت کشیده و با زنده کردن ارزش های عصر جاهلیت، دژ محکم الهی را درهم شکستید؛ در حالی که خداوند بر این امت اسلامی، بر وحدت و برادری منت گذاشته بود که در سایه آن زندگی کنند؛ نعمتی که هیچ کس نمی تواند بهای آن را تعیین نماید؛ زیرا از هر ارزشی برتر و از هر کرامتی والاتر است.» حفظ دین اسلام، جلوگیری از اختلاف فرقه ای و مذهبی، تحقق حکومت اسلامی و  ایجاد عدالت اسلامی از عواملی به شمار می روند که به عنوان دستاوردها و نتایج اتحاد و انسجام اسلامی در نهج البلاغه نام برده شده است.  

ارکان وحدت اسلامی از منظر امام علی (ع)

در قرآن کریم، بخش قابل ملاحظه ای از مفاهیم اجتماعی  سیاسی به کار رفته است. به عنوان مثال واژه هایی نظیر وحدت، امت، اخوت و ... نشانگر توجه تعالیم قرآن کریم به زندگی اجتماعی انسان و جوامع بشری و در معنای خاص آن توجه به زندگی مسلمانان است. امام(ع) با توجه به این ویژگی مهم قرآن، در خطبه ۱۸ با عبارت، «کتابهم واحد» اهمیت قرآن را در ایجاد وحدت یادآور می شود و در حکمت  ۱۶۳ می فرماید: «اگر مردم رهبری قرآن را کنار بگذارند و از آن جز خطوطی باقی نماند، دچار تفرقه و پراکندگی خواهند شد».

امام علی (ع) دستاورد مهم پیامبر(ص) را ایجاد برادری و همبستگی میان مسلمانان می داند و می فرماید: «دل های نیکوکاران شیفته او گشت؛ توجه دیده ها به سوی او است. خدا به برکت وجود او، میان دل ها الفت و مهربانی ایجاد کرد، آتش دشمنی ها را خاموش  نمود و مردم را با یکدیگر الفت داد و برادر ساخت.» امام (ع) همچنین در خطبه ۱۹۲ رهاورد بعثت پیامبر(ص) را وحدت میان مسلمانان برشمرده است: «به نعمت های بزرگ الهی که هنگامه بعثت پیامبر (ص) بر آنان فرو ریخت، بنگرید که چگونه اطاعت آنان را با دین خود پیوند داد و با دعوتش آنها را به  وحدت رساند.»

عدالت اسلامی در بینش امام علی(ع)

در بینش امام علی (ع) عدالت اسلامی جایگاه والایی دارد و از نظر حضرت(ع)، میان وحدت و عدالت ارتباط تنگاتنگی است و فقط با وحدت می توان به عدالت رسید. چنان که ایشان در خطبه ۱۱۶ می فرماید: «آنگاه که مردم حق رهبری را ادا کنند و زمامدار حق مردم را بپردازد، حق در آن جامعه عزت یابد و راه های دین پدیدار و نشانه های عدالت برقرار و سنت پیامبر (ص) پایدار گردد. پس روزگار اصلاح شود و مردم در تداوم حکومت امیدوار و دشمن در آرزوهایش مأیوس گردد، اما اگر مردم بر حکومت چیره شوند، یا زمامدار بر رعیت ستم کند، وحدت کلمه از میان می رود، نشانه های ستم آشکار و نیرنگ بازی در دین فراوان می گردد و راه گسترده سنت پیامبر(ص) متروک، هواپرستی فراوان، احکام دین تعطیل و بیماری های دل فراوان شود.» در بینش الهی امیرمومنان (ع)، حکومت اسلامی، نقش مؤثری در ایجاد وحدت و یکپارچگی امت دارد؛ زیرا امتی که با داشتن هدف الهی، در مسیر تکامل گام بر می دارد، به ناچار باید به رهبری تمسک جوید که تبلوری از آرمان الهی و مورد قبول و پذیرش و دلیل تحرک و پویایی باشد. امام(ع) با اشاره به سیاستی که زمامدار جهت حفظ نظام باید به کار گیرد، لزوم حکومت و نقش آن در وحدت امت را چنین بیان می فرماید: «نقش زمامدار نسبت به ملت، مانند رشته ای است که مُهره ها را گرد آورده و به یکدیگر پیوند می دهد. اگر رشته بگسلد، دانه ها از هم می پاشند و به تمامی گرد نمی آیند.»

منابع:

۱. قاسمی، ابوذر و خرم آبادی، زینب (۱۳۹۳)، بازخوانی مفهوم وحدت اسلامی در نهج البلاغه، حبل المتین. شماره ۷.

۲. مشایخی پور، محمدعلی (۱۳۹۵)، بررسی اهمیت و جایگاه وحدت از دیدگاه امام علی (ع)، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، شماره ۱۲.

۳. میرجلیلی، سیدکاظم (۱۳۸۷)، حضرت علی(علیه السلام) منادی وحدت، سایت موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) (سامانه نشریات).

۴. نهج البلاغه (۱۳۷۹)، ترجمه محمد دشتی، چاپ دوم. تهران: نسیم حیات.

برچسب‌ها حکومت اسلامی نهج البلاغه نجف اشرف قرآن کریم امام علی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: حکومت اسلامی نهج البلاغه نجف اشرف قرآن کریم امام علی حکومت اسلامی نهج البلاغه نجف اشرف قرآن کریم امام علی میان مسلمانان نهج البلاغه امام علی ع رسول خدا ص حضرت علی ع قرآن کریم پیامبر ص امام ع حضرت ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۹۵۳۹۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حج امسال حج برائت از دشمن جنایتکار صهیونیستی و حامیانش/حجاج باید بتوانند منطق قرآنی برائت ابراهیمی را برجسته‌تر از همیشه نشان دهند/یاد خدا و وحدت؛ دو عنصر اصلی حج

 

تابناک _ رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز در دیدار مسئولان و کارگزاران حج و جمعی از زائران بیت‌الله‌الحرام، ذکر پروردگار و «وحدت و ارتباط مسلمانان» را دو عنصر بسیار مهم معنوی و اجتماعی فریضه حج خواندند و با اشاره به حادثه عظیم غزه و جنایات رژیم خون‌آشام صهیونیستی گفتند: حج امسال در پرتو آیات قرآن کریم و یاد و نام مبارک حضرت ابراهیم(ع)، باید فراتر از هر سال، حج برائت از این دشمن جنایتکار مسلمانان و حامیان آن باشد.

رهبر انقلاب اسلامی حج را در جنبه مادی و معنوی، فریضه‌ای چند بعدی برشمردند و افزودند: در بُعد درونی و باطنی، ‌ذکر پروردگار به عنوان «منشاء حقیقی زندگی و عزم و اراده و تصمیم‌گیری‌های فردی، اجتماعی و ملی»، نکته برجسته همه مراحل و مواقف حج است.

ایشان در همین زمینه به زائران بیت‌الله تاکید کردند: در حج متوجه مواردی باشید که در هیچ‌ جای دیگر نیست مانند کعبه، مسجدالحرام و طواف و زیارت نبی اکرم(ص)؛ وگرنه بازار و اجناس در همه‌جا وجود دارد.

رهبر انقلاب نکته برجسته‌ی بُعد اجتماعی حج را وحدت و ارتباط مسلمانان با یکدیگر برشمردند و گفتند: فلسفه دعوت الهی از همه مردم برای حضور در مکانی مشخص و در ایامی مشخص، آشنایی مسلمانان با یکدیگر و همفکری و تصمیم‌گیری مشترک است تا نتایج مبارک و عینی حج نصیب عالم اسلام و همه بشریت شود که اکنون دنیای اسلام در زمینه تصمیم‌گیری مشترک، خلاء بزرگی دارد.

ایشان نادیده گرفتن تفاوت‌های ملیتی، مذهبی و قومی را مقدمه لازم وحدت دانستند و افزودند: اجتماع عظیم،‌ یکدست و یک‌شکل پیروان همه مذاهب و فرق اسلامی از همه ملیت‌ها، نمود بارز وجه سیاسی-اجتماعی حج است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: البته ضرورت عبور از تفاوت‌ها و مسائل تفرقه‌انگیز مخصوص حج نیست و در آیات متعدد قرآن بر وحدت و همدلی مسلمانان تاکید شده است.

رهبر انقلاب با اشاره به اینکه فریضه حج باید مشحون از نام مبارک حضرت ابراهیم و تعالیم آن پیامبر بزرگ باشد، برائت از دشمنان دین خدا را از جمله تعالیم ارزشمند ابراهیمی خواندند و گفتند: از ابتدای انقلاب، برائت یک رکن جاری در حج بوده است اما امسال و با توجه به حوادث عظیم و عجیب غزه که بیش از همیشه چهره خون‌آشام مجموعه‌ی برخاسته از تمدن غربی را آشکار کرده است، حج امسال به صورت ویژه حج برائت است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای حوادث کنونی غزه را شاخصی ماندگار برای تاریخ دانستند و افزودند: حملات وحشیانه سگ هار صهیونیستی از یک طرف و مقاومت و مظلومیت مردم غزه از طرف دیگر در تاریخ می‌ماند و راه را به بشریت نشان می‌دهد که بازتاب شگفت‌انگیز و بی‌سابقه آن در جوامع غیرمسلمان و دانشگاه‌های آمریکا و بعضی کشورهای دیگر، از نشانه‌های این تاریخ‌سازی و شاخص‌سازی است.

ایشان در تبیین وظیفه امت اسلامی در قبال فجایع غزه در فرصت حج ابراهیمی، به نمونه‌های متعدد قرآنی از سیره حضرت ابراهیم(ع) اشاره کردند و گفتند: ابراهیم(ع) جزو پیامبرانی است که دل رئوف و بسیار مهربانی دارد اما همین پیامبر الهی در مقابل دشمنان ظالم و ستیزه‌گر به شدت اظهار برائت و به صراحت اعلام دشمنی می‌کند.

رهبر انقلاب با اشاره به آیات قرآنی که دوستی با دشمنان ستمگر را هم کاملاً نهی می‌کند، رژیم صهیونیستی را مصداق کامل دشمنی با مسلمانان و آمریکا را همدست این رژیم خواندند و افزودند: اگر کمک آمریکا نبود آیا رژیم صهیونیستی قدرت و جرأت این رفتار وحشیانه با مردم مسلمان و زنان و کودکان را داشت؟

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: عامل قتل مسلمانان و آواره کردن آنها و پشتیبان آن، هر دو ظالم هستند و طبق صریح قرآن اگر کسی با آنها دست دوستی بدهد او نیز ظالم و ستمگر و مشمول لعنت خداوند است.

ایشان با توجه به شرایط کنونی جهان اسلام، رویکرد ابراهیمی به حج یعنی برائت آشکار در مقابل دشمنان را ضروری‌تر از همیشه خواندند و گفتند: بر این اساس حجاج ایرانی و غیر ایرانی باید بتوانند منطق قرآنی در پشتیبانی از ملت فلسطین را به همه دنیای اسلام منتقل کنند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: البته جمهوری اسلامی منتظر دیگران نمانده و نمی‌ماند اما اگر دست‌های قوی ملتها و دولتهای اسلامی به کمک و همراهی بیاید، حالت رقت‌بار ملت فلسطین ادامه پیدا نخواهد کرد.

ایشان با تشکر از خدمات و فعالیت‌های بعثه و سازمان حج و سایر دستگاه‌های خدمات‌رسان در برگزاری حج، خطاب به آنان تأکید کردند: برای آسایش حجاج ایرانی و انجام حج مبرور و مقبول به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که فاصله بین وضع موجود و مطلوب برطرف شود.

در ابتدای این دیدار، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدعبدالفتاح نواب نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی در سخنانی، شعار حج امسال را «حج؛ قرآن‌محوری، همدلی و اقتدار امت اسلامی و دفاع از فلسطین مظلوم» خواند و گفت: حج ابراهیمی بستری برای تعلیم خودسازی و همچنین مبارزه با طواغیت بیرونی و دفاع از مظلومان است.

آقای سید عباس حسینی رئیس سازمان حج و زیارت نیز با اشاره به تشرف ۸۷ هزار و ۵۵۰ نفر زائر ایرانی به حج امسال، از برنامه‌ها و فعالیت‌های این سازمان در زمینه افزایش کیفیت خدمات بهداشتی، اسکان، تغذیه و حمل و نقل و همچنین راه‌اندازی عمره مفرده پس از ۹ سال توقف و امکان بهره‌مندی مشتاقان زیارت خانه خدا گزارش داد.