به نقل از «مهر»

فقاهت علوی زمینه ساز عقلانیت امت اسلامی است

تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۹۵۵۴۵۹

به گزارش خبرگزاری مهر، متن زیر یادداشتی از محمد حسین مختاری رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم است که به مناسبت شهادت مولای متقیان حضرت امام علی (ع) نگاشته شده است.

در سالروز شهادت مولای متقیان حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه‌السلام، لزوم واکاوی پیدایش و خاستگاه فکری خوارج به ویژه در برهه کنونی که به بلیه «داعش» و تندروی و افراط گری گرفتار آمده‌ایم غیر قابل انکار است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تلفیق فطرت، عدالت و قلب سلیم با فقاهت، حکمت را شکل می‌دهد

در وهلۀ نخست باید گفت دوران ۵ ساله حکومت امام علی (ع) در بستر فقاهت شکل گرفت؛ فقاهتی که در قول، فعل و تقریر آن حضرت به منصۀ ظهور رسید.

از سوی دیگر تلفیق فطرت، عدالت و قلب سلیم با فقاهت، حکمت را شکل می‌دهد؛ و اینچنین آن حضرت، شعور عمومی مردم را در بستر فطرت (فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا )۱، به سوی تحقق امت توحیدی رهنمون ساخت.

این مسأله نشان می‌دهد عدالت فقه محور و عقلانیت گرا، همیشه در نزد مردم مورد پذیرش است، که البته درک این امر نیز با عقل فطری و درک عرفی امکان پذیر است.

هم چنین تفسیر و تبیین قرآن کریم برای امت اسلامی از دیگر کارکردهای معرفتی دوران فقاهت علوی است که با عقل فطری و بر مبنای اصل حفظ نظام اجتماعی و صیانت از امت واحدۀ اسلامی به عنوان اوجب واجبات و وارد بر همۀ احکام اسلامی، زندگی مردم را سامان بخشید.

از این رهگذر عقلانیت فقاهتی، بر مبنای انسان مفسر، خشونت را از جامعه زدود و فضای عالمانه‌ای در جامعه رقم زد و از رادیکالیسم جلوگیری کرد.

حال اگر ما کتاب را بدون مفسر در نظر بگیریم، عدالت فاشیستی شکل خواهد گرفت؛ چرا که ظاهر کتاب مورد استناد قرار خواهد گرفت در این صورت خشونت طلبی در ساحت انسان رادیکالیسم شکل می‌گیرد. و صرفاً با تمسک به ظاهر یک آیه به کشتار عظیم مردم حکم داده خواهد شد،

نمود عینی این مهم را می‌توان در جریان تکفیری داعش مشاهده کرد؛ چرا که بر اساس ظاهر قرآن حکم نمود و فارغ از نگاه میان متنیت و بدون بطن گرایی و توجه به لایه‌های معنایی آیات قران کریم، سریع به قطعیت و خود اجتهادی رسید و به اطلاق کفر شیعه و سنی و جواز جهاد و کشتار آنها حکم داد.

در واقع جریان تکفیر، با ظاهر گرایی و رد عقلانیت و تکیه بر اخباری گری محض، مسیری انحرافی در جامعه اسلامی ایجاد نمود و با رویکرد متحجرانه و خشن از اسلام، گسترۀ شرک و کفر را در جهان اسلام آنچنان گسترش داده که امت اسلامی در محدودۀ کفار قرار گرفته و قتل آنان به زعم باطل جریانات منحوس تروریستی تکفیری واجب شده است.

لذا در بیانیه ابو عمر بغدادی، بنیانگذار سازمان تروریستی تکفیری داعش در سال ۲۰۰۷ آمده است: سرزمین مسلمانان، زمانی که دچار قوانین کفار شود و غلبه در آنها با احکام کفار باشد و احکام اسلام اجرا نشود، حکم سرزمین کفار را دارد. به سبب آنکه احکامی که امروز، تمامی سرزمین‌های اسلامی را فراگرفته احکام طاغوت است، ما حکم به کفر و ارتداد جمیع حاکمان آن کشورها و ارتش‌های آنها می‌کنیم و کشتن آنها از کشتن اشغالگران صلیبی واجب تر است ۲.

این مسأله در حالی است که در آیات قرآن» تکفیر «امری نهی شده و مذموم محسوب می‌شود، چنانچه خداوند در آیه ۳۴ سوره نساء می‌فرماید: «وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَی إِلَیْکُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا؛ به کسی که اظهار صلح و اسلام می‌کند نگویید مسلمان نیستی».

با این تفاسیر لزوم حفظ وحدت امت اسلامی و مقابله فراگیر با این جریان تکفیری و ضد تقریبی ضروری و حائز اهمیت است.

خوارج، نص گرایی افراطی در سایۀ عقل ستیزی

بی شک سبقۀ ضد دینی داعش و اجتهاد در مقابل نص، را باید در خوارج جستجو کرد که بر خلاف عقل فطری مردم، عدالت خواهی را منهای فقاهت و با تکیه بر تأویل عقلی قرآن بنیان نهاد که در نهایت به خودمفسری و خود اجتهادی منتهی گشت که کشته شدن ابن خَبّاب و زن باردارش به دست خوارج به جرم تأسی از حضرت علی (ع)، ارمغان خوداجتهادی عرفان خشن و ضد فقهی خوارج است که با نفی عقل فطری مردم، و البته با پدیدۀ شوم تکفیر به «کفر» مردم اصالت بخشیدند و همه را کافر پنداشتند مگر اینکه مردم ایمانشان را اثبات کنند.

با این تفاسیر شناخت جریانی خوارج بیش از پیش آشکار می‌شود؛ چرا که وقتی عدالت منهای فقاهت تعریف شود از عقلانیت فاصله خواهد گرفت، در این صورت نابودی عدالت و فقاهت در رویکرد رادیکالیسم اجتناب ناپذیر خواهد بود و نتیجه، آن خواهد شد که وقتی امام علی (ع) در جنگ صفین حکمیت را پذیرفت، خوارج، آن حضرت را به دلیل پذیرش حکمیت، کافر نامیدند و اینچنین با رویکرد افراطی گری و تکفیر، فرق ولی خدا را با شمشیر در هنگام نماز شکافتند.

۰۱ سوره روم، آیۀ ۳۰.

۰۲ شبکة أنا المسلم للحوار الإسلامی ،۲۰۰۷

کد خبر 4925565

منبع: مهر

کلیدواژه: امام علی ع اصول فقه ماه رمضان ۹۹ ویروس کرونا ماه مبارك رمضان قرآن دعا و نیایش شب قدر کنفرانس بین المللی شبکه چهار سیما معرفی کتاب رادیو گفتگو امام حسن مجتبی ع دعای روزهای ماه رمضان مرتضی آقاتهرانی امت اسلامی عقل فطری امام علی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۹۵۵۴۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جشنواره عدالت و رسانه برگزار می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری آنا، اصغر جهانگیر روز سه‌شنبه در نخستین نشست خبری دوره جدید سخنگویی دستگاه قضایی اظهار داشت: ابتدا از حسن اعتماد ریاست قوه قضاییه برای سپردن مسئولیت خطیر سخنگویی و از اینکه فرصت خدمتگزاری در نظام جمهوری اسلامی ایران را یافته‌ام، قدردانی می‌کنم و امیدوارم که این مهم موجبات رضایتمندی مردم که به حق رضایت خداوند است، فراهم آورد.

وی تصریح کرد: در این مسیر به همکاری‌ها و همراهی‌های اصحاب رسانه بیش از پیش محتاجیم و تلاش ما در این دوره این است که تصویری درست از خدمات عدلیه که خدمات نظام اسلامی است در معرض نظارت و قضاوت افکار عمومی به‌عنوان جویندگان حقیقت قرار دهیم.

وی با یاد کردن از سخنگویان ادوار گذشته از زحمات و مجاهدت‌های آنها در ادوار گذشته قدردانی کرد.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه به دو مناسبت مهم و سرنوشت ساز در کشور؛ روز کارگر و روز معلم اشاره کرد و افزود: کارگران به عنوان بازوان تولید در کشور هستند و امسال هم که رهبر انقلاب در شعار سال به نقش مشارکت مردم تاکید کردند، این نقش بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به سالروز شهادت شهید مطهری و گرامیداشت روز معلم، افزود: آنان که نتوانستند تفکر شهید را تاب بیاورند او را ترور کردند ‌و امروز بیش از هر زمان دیگر توجه و استفاده از اندیشه علامه شهید احساس می‌شود و باید تلاش کنیم این اندیشه به نسل جدید با روش های نوین انتقال یابد.

وی از زحمات معلمان و قشر فرهنگیان قدردانی کرد و افزود: قوه قضاییه تلاش دارد برای حفظ شأن معلمان در هر کجا که در جامعه لازم است اهتمام داشته باشد.

سخنگوی قوه قضاییه، سالروز شهادت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام رئیس مکتب جعفری اثنی عشری را به ملت ایران به‌ویژه مراجع تقلید تسلیت گفت.

جهانگیر با اشاره به ابعاد سند تحول قضایی و تمهید برگزاری جشنواره سالانه عدالت و رسانه افزود: در این جشنواره از رسانه‌ها به عنوان ناظران بیطرف که با رصد دائمی و بررسی و ارزیابی ها به دستگاه قضایی نقد منصفانه دارند، قدردانی می‌شود.

جهانگیر با اشاره به ابلاغ سند تحول و تعالی قوه قضاییه گفت: اخیرا این سند از سوی ریاست قوه قضاییه تایید و ابلاغ شد و این سند می‌تواند حلال مشکلات باشد.

وی ادامه داد: سند تحول و تعالی قوه قضاییه رویکرد تحولی دارد که ۱۰ عنوان پیشران در این سند پیش بینی شده است و با همکاری سایر دستگاه‌های حاکمیتی و همراهی و مشارکت مردم اجرایی خواهد شد و هوشمندسازی، نظارت بر عملکرد ضابطین، رفع ساختارهای فساد زا، تقویب فعالیت رسانه‌ای قوه قضاییه از جمله مواردی است که در این سند مورد توجه قرار گرفته است.

سخنگوی قوه قضاییه با اشاره به برخی موارد که در سند تحول قضایی برای آنها راهکار و راه‌حل پیش‌بینی شده است، افزود: فراوانی مصادیق تضییع حقوق عامه، تراکم تشکیل پرونده در دستگاه های قضایی ، محدود شدن برخی از آزادی های مشروع مردم که برای فقدان قانون این اتفاق افتاده، کثرت مصادیق زیاد در تضییع حقوق ایرانیان از جمله چالش هایی است که قوه قضاییه با آن موجه است و در سند برای ان راهکارهایی پیش بینی شده است.

وی با اشاره به موضوع پیشگیری از وقوع جرم به عنوان یکی از وظایف اصلی قوه قضاییه اظهار داشت: تزلزل در روابط حقوقی اشخاص یکی از چالش هایی است که قوه قضاییه با آن مواجه است. به عنوان مثال مردم با حسن نیت یک معامله را انجام می دهند اما به علت ناآشنا بودن با الفبای حقوق منجر به ثبت شکایات در سیستم قضایی می‌شود، از این رو در سند راهکار این معضل پیش بینی شده است.

سخنگوی قوه قضاییه گفت: امیدواریم با اجرای سند تحول و تعالی قوه قضائیه بتوانیم موضوعاتی همانند احیای حقوق عامه، ارتقای امنیت سرمایه گذاری، جلب مشارکت مردم به نحو شایسته جامه عمل بپوشانیم.

این نشست از طریق تلویزیون اینترنتی سیمای عدالت به نشانی https://www.aparat.com/simayeedalat/live به صورت زنده در حال پخش است.

خبر در حال تکمیل...

انتهای پیام/