چرا با واژه‌های واژه‌های فرهنگستان شوخی می‌کنند؟
تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۰۸۲۸۹۸
استاد پژوهشگاه علوم انسانی و رئیس پیشین انجمن زبان‌شناسی ایران درباره واژه‌هایی که اخیرا توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی جایگزین شده‌اند و شوخی‌هایی که در فضای مجازی با آنها می‌شود اظهار کرد: اصولا ما ملت شوخ‌طبعی هستیم و مردم در همه زمینه‌ها با نگاه طنز به مسائل نگاه می‌کنند، در نتیجه این فقط خاص واژه‌های فرهنگستان نیست، بلکه ما در زمینه‌های دیگر هم می‌بینیم که مردم خلاقیت نشان می‌دهند و لطیفه و شوخی درست می‌کنند و به کار می‌برند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او افزود: اما نکته دیگر این است که مردم گاهی اوقات فراموش می‌کنند که این شوخ‌طبعی را کجا باید به کار برد. شوخی کردن با مسائل جدی شاید باعث از بین رفتن اهمیت‌شان شود. یکی از این مسائل جدی به نظر من بحث زبان فارسی به‌عنوان زبان مشترک، رسمی و ملی ما است؛ این را یا قبول داریم یا نداریم. فکر می‌کنم به جز افرادی که نگاه خیلی خاص دارند، اغلب پذیرفته‌ایم که زبان فارسی یک عامل بزرگ فرهنگی و در حقیقت ابزاری برای احراز هویت ما در جهان است.
عاصی زبان فارسی را یکی از مهمترین عوامل وحدت، انسجام و تداوم فرهنگ ما در طول تاریخ دانست و گفت: اگر به اهمیت زبان فارسی توجه کنیم، آن وقت زیاد درست نمی‌بینیم که درباره آن شوخ‌طبعی به خرج دهیم. از سوی دیگر، اگر قبول داشته باشیم که زبان فارسی زبان مشترک همه ایرانیان و اقوام این سرزمین با زبان‌های مادری گوناگون است و برای بیان مفاهیم علمی، آموزش در سطح مدارس و دانشگاه به زبانی رسا و توانا نیاز داریم، آن‌گاه برای توانمندسازی و غنای واژگان آن نیز اهمیت بیشتری قائل خواهیم شد.
این زبان‌شناس سپس با بیان اینکه هر زبانی همیشه با توجه به نیازهای اهل زبان و خواست و تلاش کاربران آن زنده مانده و رشد می‌کند، اظهار کرد: در طی قرن‌ها و در مقاطع مختلف، اهل فرهنگ، ادب و اندیشه برای اعتلای زبان فارسی تلاش کرده‌اند. تنها در دوره فارسی نو که از بیش از هزار سال پیش آغاز شده تا به‌امروز، بزرگانی در عرصه علم و ادب کمر به زنده‌نگه داشتن و گسترش زبان فارسی بسته‌اند. از فردوسی، ناصرخسرو، غزالی و شاعران و نویسندگان بزرگ دیگر تا دانشمندانی مانند بوعلی سینا و ابوریحان که خدمات زیادی به غنای زبان فارسی و رشد واژگان علمی آن کرده‌اند. روندی که تا کنون ادامه یافته‌است و اتفاقاً امروزه اهمیت بیشتری نیز پیدا کرده است. نخست به دلیل اینکه ما در دورانی هستیم که سرعت پیشرفت علوم بسیار زیاد شده است و در تمام زمینه‌های علمی مفاهیم، واژه‌ها و اصطلاح‌های جدید به وجود می‌آید و هر زبانی ناچار است واژه‌هایی برای بیان آنها بسازد و به کار برد؛ ما هم باید برای فارسی چنین کاری کنیم. دیگر آن‌که گسترش و پیشرفت‌های چشم‌گیر فناوری اطلاعات و شبکه‌ها و ابزارهای نوین ارتباطی و پیدایش رایاسپهر شرایط تازه و فرصت بی‌مانندی را برای بالندگی و جهانی شدن زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون به‌وجود آورده که ما نیز با بهره‌گیری عالمانه و هوشمندانه می‌توانیم زبان فارسی را به جایگاه شایسته و درخور آن در جهان برسانیم.
او ادامه داد: اهل زبان و کسانی که به‌خصوص با ادبیات و زبان‌شناسی آشنا هستند، بیشترین سهم را می‌توانند در این زمینه داشته باشند. و این‌جاست که به واژه‌گزینی نیاز پیدا می‌کنیم؛ واژه‌گزینی کاری است که به عهده فرهنگستان گذاشته شده و وظیفه اصلی فرهنگستان یافتن واژه‌های مناسب برای مفاهیم علمی است. حجم واژه‌های تخصصی علمی و فنی نسبت به واژه‌های عمومی با کاربرد روزمره بسیار بیشتر است. البته در واژه‌گزینی برای واژه‌های عمومی باید دقت بیشتری شود تا مورد پسند مردم باشد و احتمالاً جنبه شوخی پیدا نکند و مردم نسبت به آنها حساسیت نداشته باشند. در مورد واژه‌های علمی اصلاً چنین نیست. واژه‌های علمی به وسیله متخصصان و در مجامع علمی و در منابع و نوشتگان علمی به کار می‌رود و مشکلی ندارد. در همه رشته‌های علمی مجموعه‌ای از اصطلاحات و واژه‌های علمی (یا ترمینولوژی) داریم که به‌شکلی قاعده‌مند و منظم (سیستماتیک) ساخته می‌شوند و به‌راحتی به کار می‌روند.
مصطفی عاصی درباره راهی که واژه‌های گزینش‌شده جدی گرفته شده و به کار برده شوند نیز گفت: این واژه‌هایی که بیشتر مورد شوخ‌طبعی مردم قرار می‌گیرد، واژه‌های عمومی است که کاربرد همگانی دارد. یکی از راه‌هایی که می‌شود کاری کرد تا این واژه‌ها جدی گرفته شوند این است که فرهنگستان یا کسان دیگری که به صورت آزاد و مستقل واژه‌سازی یا واژه‌گزینی می‌کنند بکوشند واژه‌های عمومی را خوش‌آوا، خوش‌ساخت و تا جای ممکن شفاف برگزینند تا مردم به راحتی آنها را بپذیرند. اما بسیار مهم است که توجه داشته باشیم در کار واژه‌گزینی در یک سو متخصصان و زبان‌شناسان و ادیبان هستند که واژه‌های برابر یا معادل را از منابع غنی زبانی و فرهنگی موجود پیدا می‌کنند یا خود می‌سازند و باید بیشترین کوشش را بکنند تا واژه‌های مناسب و مقبول با به‌کارگیری همه قواعد و سازوکارهای ساختمان زبان بسازند. در سوی دیگر مردم هستند. اگر اصل واقعیت زبان و احترام به فرهنگ ملی نزد مردم اهمیت داشته باشد، واژه‌گزینی را به عنوان یک نیاز فرهنگی می‌پذیرند و دیگر با آن شوخی نمی‌کنند بلکه از آن پشتیبانی هم می‌کنند.
او در توضیح بیشتر بیان کرد: اگر عزم جدی برای واژه‌گزینی و تقویت زبان فارسی وجود داشته باشد، مردم به راحتی واژه‌ها را می‌پذیرند، از آنها استقبال می‌کنند و هیچ مشکلی هم با آنها ندارند. اما اگر این عزم جدی نباشد یا اهمیت این موضوع درک نشود، نمی‌توان انتظار بیشتری داشت. وجود فضای علمی و جوّ سالم و محترمانه فرهنگی نیز می‌تواند نقد منصفانه و سازنده را جایگزین شوخی و تمسخر کند. در چنین فضایی داوری‌ها بر پایه معیارهای منطقی و همراه با خردورزی خواهد بود و واژه‌گزینی امری ملی و فراتر از سوگیری‌های فردی، سلیقه‌ای و غرض‌ورزی شخصی دانسته شده، همه مردم دلسوزانه در آن شرکت خواهند کرد.
۲۴۱۲۴۱
کد خبر 1392535منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: فرهنگستان زبان و ادب فارسی زبان فارسی ادبیات ایران واژه های عمومی زبان فارسی واژه گزینی شوخ طبعی واژه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۰۸۲۸۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تشریح برنامه‌های هفته میراث/ پاسداشت زبان فارسی وتجلیل از فعالان
به‌گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اداره کل روابط عمومی و اطلاع رسانی، در این نشست که امروز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳، در محل سالن فجر وزارت میراث‌فرهنگی و با حضور مدیران کل ستادی معاونت میراث‌فرهنگی و نیز حضور برخط مدیران کل و معاونان میراث‌فرهنگی استان‌ها برگزار شد، مهمترین برنامه‌های گرامی‌داشت هفته میراث‌فرهنگی تشریح شد.
فاطمه داوری مدیرکل حفظ و احیای بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در این نشست هماهنگی با بیان اینکه «میراث‌فرهنگی، مشارکت عمومی و مسئولیت اجتماعی» اصلی ترین شعار و رویکرد هفته میراث فرهنگی در سال جاری است، اظهار کرد: ابلاغیه برگزاری هفته میراث‌فرهنگی با امضای قائم مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی به استان‌ها اعلام شده است.
وی افزود: در این دستورالعمل کاملاً برنامه‌های هفته میراث‌فرهنگی تشریح شده و بر این اساس مدیران کل استانی در روزهای ۲۳ و ۲۴ اردیبهشت با برپایی نشست خبری به استقبال هفته میراث‌فرهنگی خواهند رفت و به تشریح مهمترین برنامه‌های گرامی داشت این هفته در استان‌ها خواهند پرداخت.
داوری با اشاره به روز ۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت فردوسی و نکوداشت و پاسداشت زبان فارسی، اضافه کرد: در این رابطه برنامه ملی با محوریت استان خراسان رضوی برگزار می‌شود اما انتظار می‌رود در سایر استان‌ها نیز برنامه‌های مرتبط با پاسداشت زبان فارسی برگزار شود.
مدیرکل حفظ و احیا بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی ادامه داد: روز ۲۹ اردیبهشت روز موزه است که برنامه‌های مخصوصی در این روز تدارک دیده شده است. همچنین روز ۳۱ اردیبهشت که مصادف با سالروز تولد امام رضا است به نام روز میراث رضوی و میراث دینی نام‌گذاری شده است. ظرفیت بهره‌گیری از این میراث، در برخی از استان‌ها وجود دارد و انتظار می‌رود که مدیران کل استانی دراین باره برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند.
داوری ادامه داد: روز یکم خرداد با محوریت توجه ویژه به میراث ناملموس برنامه‌هایی اجرا خواهد شد و روز دوم خرداد که به نام روز «میراث‌فرهنگی الفبای زندگی» نام‌گذاری شده، برنامه‌ریزی‌ها باید باعث تقویت ارتباط بین میراث‌فرهنگی و بدنه مردمی شود.
وی در ادامه گفت: روزهای ۳ و ۴ خرداد نیز با توجه به سالروز آزادسازی خرمشهر و نیز روز مقاومت مردم دزفول، با تکیه بر این عنوان برنامه‌های بسیار خوبی را داریم. روز ۵ خرداد نیز به نام روز میراث دفاع مقدس نام‌گذاری شده و با توجه به ظرفیت‌های میراث دفاع مقدس در حوزه میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس برنامه‌های بسیار خوبی در این باره تدارک دیده شده است.
مدیرکل حفظ و احیا بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی یادآور شد: اهداف رویکردی و برنامه‌هایی که انتظار داریم این است که در درجه اول در برنامه‌ریزی‌ها و اهداف چند کلیدواژه مهم مانند توسعه نقش جوامع محلی، تبیین مسئولیت اجتماعی، تقویت مشارکت‌های مردمی و … مد نظر قرار گیرد.
وی یادآور شد: در سطح ملی ستادی تشکیل شده و در سطح استان نیز ستاد هفته میراث‌فرهنگی تشکیل می‌شود که ریاست آن با مدیرکل استان و دبیری آن بر عهده معاون میراث‌فرهنگی هر استان است. البته حتماً در ستادهای استانی سایر معاونان و مدیران استانی حضور و مشارکت خواهند داشت.
مدیرکل حفظ و احیا بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در ادامه گفت: تهیه فهرستی از برنامه‌های اصلی، برگزاری نشست خبری، تهیه بسته‌های اطلاع‌رسانی، برگزاری نشست با منتخبین مردم در مجلس شورای اسلامی، راه‌اندازی شعب استانی انجمن خیرین، زیرنویس تلویزیونی به مناسبت هفته میراث‌فرهنگی، برنامه‌ریزی برای جلسه با امام جمعه، استفاده از ظرفیت‌های گرافیکی و تبلیغات محیطی، برگزاری جلسه شورای فرهنگ عمومی با موضوع میراث‌فرهنگی، حضور مدیران کل استانی به‌عنوان سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه، تجلیل از فعالان و کنشگران حوزه میراث‌فرهنگی، تدوین بسته‌های بازدید مسئولان و استادان دانشگاه‌ها و نخبگان، برگزاری جشنواره کودک و میراث‌فرهنگی در تمامی موزه‌ها و اماکن تاریخی و … از مهمترین سرفصل‌های برنامه‌های هفته میراث‌فرهنگی است.
در این نشست همچنین فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی، مدیرکل امور موزه‌ها، مدیرکل امور استان‌ها، مدیرکل پایگاه‌های ملی و جهانی و رئیس کل موزه ملی به تشریح برنامه‌های مرتبط با هفته میراث‌فرهنگی در حوزه سازمان و اداره‌کل متبوع خود پرداختند.
کد خبر 6097073
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت