پل‌های تاریخی اصفهان، عظمت و رسومی وابسته به جریان حیات
تاریخ انتشار: ۱۹ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۲۱۱۶۵۸
اصفهان را می‌توان شهر پل‌های قدیمی و زیبا هم دانست؛ پل‌هایی که از سال‌ها پیش زیر پای عابران و رهگذران، زیبایی و شکوه خود را حفظ کرده‌اند اما وابسته به جریان حیات بخش زاینده‌رود هستند.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، در بین آثار و ابنیه متعدد تاریخی اصفهان، پل‌های تاریخی خود مجموعه‌ای جالب محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پل‌های اصفهان پل‌هایی بسیار زیبا و در ایران شناخته شده هستند، اصفهان را می‌توان شهر پل‌های قدیمی و زیبا دانست؛ پل‌هایی که از سال‌ها پیش زیر پای عابران و رهگذران، زیبایی و شکوه خود را حفظ کرده‌اند. بسیاری از توریست هایی که برای اولین بار به شهر اصفهان سفر می‌کنند از دیدن پل‌های اصفهان ذوق زده می‌شوند.
پل الله‌وردی خان یا سی‌وسه پل
پل الله‌وردی خان، که در نوع خود شاهکاری بی‌نظیر از آثار دوره سلطنت شاه عباس اول است، به هزینه و نظارت سردار معروف او، الله‌وردی خان، بنا و از همین رو، پل الله‌وردی خان نامیده شد. نام‌های دیگری هم برای این پل نوشته شده است؛ از آن جمله سی‌وسه چشمه، سی و سه پل، پل چهارباغ، پل جلفا و پل زاینده‌رود.
تاریخ بنای این پل را شیخ علی‌نقی کمره‌ای، شاعر زمان شاه عباس، در قطعه شعری به صورت ماده تاریخ سال ۱۰۰۵ (هجری قمری) دانسته است. این سال، درست مقارن ایامی بود که خیابان بی‌نظیر چهارباغ هم ساخته شد.
پل الله‌وردی خان در حدود ۳۰۰ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و طویل‌ترین پل زاینده‌رود است. در دوره صفویه، مراسم جشن آبریزان یا آب‌پاشان در کنار این پل برگزار می‌شد. در سفرنامه‌های سیاحان اروپایی آن دوران اشاره‌هایی به برگزاری این جشن شده است. ارامنه جلفا هم مراسم خاج‌شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می‌کرده‌اند.
پل الله‌وردی خان به هنگام جشن آبریزگان
یکی از تفریحات شاه‌عباس شرکت در مراسم جشن آبریزان یا آب‌پاشان بود. آبریزگان یا آبریزان یکی از جشن‌های باستانی ایرانیان پیش از اسلام بوده است. ایرانیان قدیم در روز ۱۳ تیرماه هر سال جشنی بزرگ می‌گرفتند و در این روز با آب و یا گلاب بر سر و روی هم می‌پاشیدند. شاه عباس هم چنان که منشی مخصوص وی اشاره کرده است، مراسم مخصوص این جشن را با تشریفات بسیار انجام می‌داد.
در این روز اگر شاه در اصفهان بود مراسم آبریزان در کنار زاینده رود و نزدیک پل سی و سه چشمه و اگر در مازندران یا گیلان بود در کنار دریای خزر انجام می‌شد. شاه با جمعی از بزرگان دولت و سرداران و مهمانان خارجی خود در زیر یکی از طاق‌نماهای پل می‌نشست و به تماشا مشغول می‌شد.
پل خواجو
پل خواجو، پل شاهی یا پل بابا رکن‌الدین، که از اواخر دوره تیموری شالوده‌هایی داشت، به دستور شاه عباس دوم به صورت امروزی آن در سال ۱۰۶۰(هجری قمری) ساخته و غرفه‌های آن با تزئینات کاشی‌کاری و نقاشی پوشیده شد. پل خواجو به هنگام طغیان آب زاینده‌رود منظره بسیار جالبی به خود می‌گیرد. ساختمان مخصوصی که به بیگلربیگی شهرت دارد، برای اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده او در وسط پل بنا شد، که هم اکنون نیز وجود دارد و اتاق‌های آن دارای تزئینات نقاشی است.
نام اصلی این پل در ماخذ دوران صفویه پل شاهی است و خواجو نامی است که طی دو قرن اخیر به مناسبت مجاورت با محله خواجو به آن داده شده است و هیچ ارتباطی نیز با نام خواجوی کرمانی، شاعر قرن هشتم هجری، ندارد، چندان دور از آن جهت که از روی این پل به سوی شیراز می‌رفتند پل شیراز نیز نامیده می‌شد.
پل شهرستان
پل شهرستان قدیمی‌ترین پل زاینده‌رود است که به عقیده برخی از پژوهشگران، اساس امروز آن ساسانی است؛ ولی ریشه و پایه هخامنشی دارد. قسمت‌های فوقانی آن نیز الحاقاتی از آثار دوران دیالمه و سلاجقه را دربر می‌گیرد.
در زمان‌های قدیم، این پل به نام پل گِی و پس از اسلام به جی شهرت داشت و هم اکنون نام جی به بلوک وسیعی در کنار این پل اطلاق می‌شود. از نظر معماری و قدمت زمان ساخت در مجموعه پل‌های قدیمی ایران تنها پل‌های دزفول و شوشتر با این پل برابری می‌کنند که تاریخ ساخت آنها دوره ساسانیان است.
آثار بر جای مانده، مسجد جامع جی از دوران سلاجقه، مقبره الراشد بالله، خلیفه عباسی، که در سال ۵۳۲ (هجری قمری) به دست یکی از پیروان حسن صباح در جی به قتل رسید و قلعه قدیمی اصفهان به نام کهندژ سارویه و حصار جی را در کنار این پل تاریخی می‌توان دید.
پل مارنان
پل مارنان در اصل ماربین نام داشت که خود ماربین اسم تصحیف مهربین از فرنگ اوستایی است. چون قرن‌ها پیش از ظهور زردشت معبد مهرپرستان بر فراز کوهچه آتشگاه از تمام روستاهای اطراف آن دیده می‌شد، نام این بلوک هم مهربین بود. در دوره ساسانیان این نام در زبان پهلوی ساسانی به ماربین تصحیف و به دنبال آن، در در دوران اسلامی پیوسته با همین نام شناخته شده است.
درباره قدمت ساختمان این با یادآور می‌شویم که از زمان‌های بسیار دور همچنان که پل جی یا پل شهرستان واسطه اتصال شمالی‌ترین ساحل شهری زاینده‌رود به جنوبی‌ترین ساحل مقابل آن بود، پل مارنان نیز واسطه اتصال دو ساحل شمالی و جنوبی رودخانه در غربی‌ترین قسمت شهر اصفهان بوده و قصبات و روستاهای آباد و سرسبز ماربین از طریق این پل به روستاهای مقابل آن در ساحل جنوبی رودخانه متصل می‌شده است. شکل امروزی پل مارنان با نمای ساختمانی آن در عصر صفویه تغییری نکرد؛ ولی پی در پی تعمیر شده است.
پل سعادت‌آباد (پل جویی)
پلی سعادت‌آباد یا جویی که با عرض کم و طول حدود ۱۴۷ متر بر بستر زاینده‌رود بین دو پل الله‌وردی خان و پل خواجو ساخته شده است، از بناهای دوره شاه عباس دوم در سال ۱۰۶۵ (هجری قمری) است. این پل برای عبور و مرور عامه مردم نبود، بلکه صرفا وسیله ارتباط باغ‌های سلطنتی دو ساحل شمالی و جنوبی رودخانه؛ یعنی، باغ معروف به باغ دریاچه با باغ‌های وسیع سعادت‌آباد بین پلی الله‌وردی خان و پل خواجو و بناهای باشکوه هفت دست، آیینه‌خانه، کشکول و نمکدان و محل عبور خانواده شاه صفوی، امرا، اشراف، مهمان‌ها و سُفرایی بوده است که اجازه ملاقات با شاه عباس دوم را داشتند.
باغ سعادت‌آباد باغی بزرگ با چشم‌اندازی به بستر زاینده‌رود بود و شاه و مهمانان او مراسم آتش‌بازی، چراغانی و قایقرانی بر روی بستر رودخانه، به خصوص قسمتی را که بین پل سعادت‌آباد و پل خواجو قرار داشت، از تالار عمارت آیینه‌خانه تماشا می‌کردند. سیاحان خارجی دوره شاه سلیمان صفوی مانند سانسون و کمپفرد سفرنامه‌های خود از مهمانی‌های باشکوه و مراسم اعیاد و شرفیابی سُفرای خارجی به تفصیل سخن گفته‌اند.
وجه تسمه پل جویی
وجه تسمیه این پل به جویی و در تلفظ عامه مردم جویی و به غلط چوبی، که در یک قرن اخیر متداول بوده است، به مناسبت جوی کوچک ظریفی از سنگ پارسی بود که در عهد صفویه بر روی پل تعبیه کرده بودند.
این جوی، آب را از طرفی به طرف دیگر پل جاری می‌کرد؛ اما نام اصلی آن پل سعادت‌آباد بود و به مناسبت مجاورت با هفت دستگاه کاخ‌های سلطنتی دوره شاه عباس دوم، پل هفت دست نیز نام داشت. همچنین از آن نظر که هرگاه پل خواجو را تخته‌بند می‌کردند، در قسمت شرقی و غربی این پل آب رودخانه بر روی هم انباشته می‌شد و به صورت دریاچه‌ای در می‌آمد، به آن پل دریاچه نیز می‌گفتند.
در کتاب فوائد الصفویه، که از مآخذ تاریخ عهد صفویان است، آشکارا نام این پل سعادت‌آباد ذکر و مؤلف، بنای شهر تازه‌ای را به محاذات باغ سعادت‌آباد در سال ۱۰۶۹ (هجری قمری)، مقارن با هفدهمین سال سلطنت شاه عباس دوم، یادآور شده است.
انتهای پیام/۶۳۱۰۱/ص۲۰/
منبع: فارس
کلیدواژه: سی و سه پل آثار تاریخی اصفهان پل های تاریخی اصفهان پل خواجو پل شهرستان پل الله وردی خان شاه عباس دوم زاینده رود پل خواجو هجری قمری پل هایی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۲۱۱۶۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حیدرآباد؛ اصفهانی نو در قلب هندوستان
حیدرآباد هند با باغ‌هایی به سبک ایرانی و ساختاری شبیه به چهارباغ اصفهان، در سال ۱۵۹۱ در طول حکومت صفویه و توسط محمدقلی قطب‌شاهی بنا شد. این شهر تاریخی به‌واسطه شباهت‌های بسیاری که به اصفهان دارد، به اصفهان نو معروف است.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، حیدرآباد یکی از محبوب‌ترین شهرهای هند، یک مرکز گردشگری و شهری جذاب است که با سلسله‌ها، امپراتوری‌ها و تبادلات فرهنگی پیوند خورده است و خاستگاه آن را می‌توان به سلسله چالوکیا از سال ۶۲۴ تا ۱۰۷۵ پس از میلاد و به‌دنبال آن سلسله کاکاتیا بین قرن‌های دوازدهم و چهاردهم جست‌وجو کرد. این منطقه به قلعه‌ها و مسیرهای تجاری معروف است که آن را به مناطق مختلف هند وصل می‌کند.
تاریخچه و فرهنگحیدرآباد دارای فرهنگی متنوع و میراث فرهنگی غنی است. این شهر که توسط سلسله آصاف جاه‌ی اداره می‌شد، به شهر نظام‌ها معروف بود. پس از آن تحت سلطه مغول‌ها درآمد و شاهد تحولی اساسی در دیدگاه فرهنگی مردم خود بود. امروزه حیدرآباد به تاریخ غنی فرهنگی خود شناخته می‌شود و در دنیای معاصر شهری با ترکیبی از فرهنگ‌های منحصربه‌فرد و سبک زندگی مدرن است.
مردم حیدرآباد خوش‌برخورد، مهمان‌نواز و سخاوتمند هستند و در هر نقطه از شهر به گویش خاص خود سخن می‌گویند. آنها در عین برخورداری از یک زندگی مدرن به‌شدت به باورهای سنتی خود پای‌بند هستند، بنابراین سبک زندگی آنها ترکیبی از سنت و مدرنیته است.
حیدرآباد با افول امپراتوری مغول به‌عنوان مهم‌ترین مرکز فرهنگی هند شکوفا شد. مهاجرت هنرمندان نمایشی در سال ۱۸۵۷ فضای فرهنگی این شهر را بسیار غنی کرد. این مهاجرت با آمیختگی زبان‌ها، فرهنگ‌ها و مذاهب شمال و جنوب هند همراه بود که به هم‌زیستی سنت‌های هندو و مسلمان در آن منجر شد. اختلاط مذاهب همچنین منجر به برگزاری جشن‌ها و اعیاد مختلف در حیدرآباد شد.
موسیقی نیز هنر رایجی در این شهر است و ساکنان آن موسیقی مرفای شهری و دولاک که‌گیت (آوازهای خانگی مبتنی بر فولکلور محلی) و قوالی را به‌ویژه در عروسی‌ها، جشنواره‌ها و سایر رویدادهای جشن می‌نوازند. فستیوال‌های حیدرآباد بیشتر برای تشویق و توسعه موسیقی ترتیب داده می‌شود. این شهر فیلم‌هایی نیز به گویش محلی حیدرآبادی تولید می‌شوند و میزبان جشنواره‌های بین‌المللی فیلم مانند فستیوال کودک و جشنواره بین‌المللی فیلم حیدرآباد بوده است.
صنایع دستیحیدرآباد به سبک نقاشی گلکوندا به‌عنوان شاخه‌هایی از نقاشی دکنی معروف است. سبک گولکوندا که در قرن شانزدهم ابداع شد، سبکی بومی است که تکنیک‌های خارجی را در هم می‌آمیزد و شباهت‌هایی به نقاشی‌های ویجایاناگارا در میسور دارد. استفاده قابل‌توجه از رنگ‌های طلایی و سفید درخشان به‌طور کلی در این سبک دیده می‌شود. سبک حیدرآباد نیز در قرن هفدهم پدید آمد و به‌شدت تحت‌تأثیر نقاشی‌های مغول است. در این سبک از رنگ‌های روشن استفاده می‌شود و بیشتر مناظر، فرهنگ، لباس‌ها و جواهرات منطقه به تصویر کشیده می‌شود.
غذاهای حیدرآبادی شامل طیف وسیعی از غذاهای برنجی، گندم و گوشت و استفاده ماهرانه از ادویه‌های مختلف در ترکیبی از غذاهای مغولی، عربی، فرانسوی، ایرانی و ترکی است. بریانی و حلیم حیدرآبادی نیز غذاهای نمادین این شهر هستند.
دیدنی‌های حیدرآبادحیدرآباد به مکان‌های تاریخی‌اش شهرت دارد. این شهر میراث تاریخی غنی دارد و مملو از مکان‌های تاریخی است که خاطرات باشکوهی از دوران گذشته ارائه می‌دهند.
قلعه گلکوندا، حیدرآبادقلعه گلکوندا یک شگفتی مهندسی و یکی از بهترین مکان‌های گردشگری حیدرآباد است. صدای کف زدن در نقطه‌ای زیر ورودی گنبد آنکه بلندترین نقطه قلعه است در فضای اطراف طنین‌انداز می‌شود. این قلعه باشکوه که روی یک تپه گرانیتی ساخته شده، دارای هشت دروازه، چندین معبد و مسجد، اصطبل، اتاق‌های سلطنتی و چهار پل متحرک است و معماری باشکوه و اهمیت تاریخی دارد.
چهارمنار، نماد حیدرآباد، سازه‌ای مربع‌شکل از گرانیت، سنگ مرمر پودرشده، ملات و سنگ آهک است و به نرده‌ها، بالکن‌ها و تزئینات گچ‌بری خود شهرت دارد. این بنای یادبود در سال ۱۵۹۱ توسط محمدقلی قطب شاه، پنجمین پادشاه سلسله قطب شاهی، بنا به گزارش‌ها به عنوان اولین ساختمان در حیدرآباد، پایتخت جدید او ساخته و در طول سال‌ها به یک بنای تاریخی و نمادین از میراث شهر تبدیل شد.
چهار مناره این سازه با ۵۶ متر ارتفاع در چهار گوشه سازه اصلی قرار دارند. هر مناره دارای بالکن دوتایی است و ۱۴۹ پله برای رسیدن به طبقه بالایی آن وجود دارد. در طبقه بالای چهارطبقه چهارمنار یک مسجد وجود دارد. این سازه با یک تونل زیرزمینی که برای کمک به فرار پادشاهان و ملکه‌ها در هنگام حمله دشمن ساخته شده است به قلعه گلکوندا متصل می‌شود.
مقبره‌های قطب‌شاهی یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی حیدرآباد است و تقریباً ۸۵۰ متر با دروازه قلعه گلکوندا فاصله دارند. این مجموعه‌ها یک یا دو طبقه و دارای مساجد و مقبره پادشاهان قطب‌شاهی هستند. یک تابوت کتیبه‌دار طاق مرکز هر مقبره را می‌پوشاند. گنبدها در ابتدا دارای کاشی‌کاری سبز آبی زیبا بودند، اما امروزه تنها قطعاتی از آنها باقی مانده است. ساختار مقبره‌ها متأثر از سبک‌های ایرانی، پاتان، دکن و هندو است.
مسجد مکه با ظرفیت ۱۰ هزار نفری بزرگ‌ترین مسجد هند است. این بنا در قرن هفدهم میلادی ساخته شده و نام خود را از مسجد جامع مکه گرفته است. آجرهای به‌کاررفته در طاق نمای مرکزی از خاک مکه ساخته شده است و سه نمای جذاب آن با طراحی بسیار عالی از یک سنگ گرانیت تراشیده شده‌اند که استخراج آن پنج سال طول کشیده است. این سازه به‌طور جامع طراحی شده و دارای نقوش گلی است که در سراسر مجموعه مسجد کشیده شده است. در ورودی حیاط نیز قبر مرمری حاکم اسف‌جاه قرار دارد.
کاخ چوماهلا که در قرن هجدهم ساخته شد، مرکز حکومت سلسله آسف‌جاهی بود و بعدها به‌عنوان اقامتگاه نظام‌های حیدرآباد خدمت کرد و تمام مراسم تشریفاتی در این کاخ برگزار می‌شد. این بنای وسیع دارای دو حیاط، تالار بزرگ دربار به نام خلوت همراه با فواره‌ها و باغ‌هایی به وسعت ۱۲ جریب زمین است. حیاط جنوبی قدیمی‌ترین قسمت کاخ و دارای چهار کاخ کوچک‌تر است. حیاط شمالی که زمانی بخش اداری را در خود جای داده بود، دارای راهرویی طولانی با اتاق‌هایی است که رو به فواره و حوض مرکزی قرار دارد. این بنای چشمگیر مزین به گچ‌بری‌هایی چشمگیر است و تالار دربار سکویی مرمری دارد که زمانی صندلی سلطنتی بوده است.
سالار جنگ یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان و یکی از سه موزه ملی در هند است. این مجموعه اقلام جمع‌آوری‌شده از ژاپن، فرانسه، آلمان، نپال، چین، برمه، ایران، مصر، اروپا و آمریکای شمالی را در خود جای داده است. موزه دارای حکاکی‌ها، مجسمه‌ها، منسوجات، نقاشی‌ها، ساعت‌ها، فرش‌ها، سلاح‌ها، نسخه‌های خطی، سرامیک‌ها، مبلمان و کتب مقدس است و در مجموع ۳۸ گالری (۲۰ گالری در طبقه همکف و ۱۸ گالری در طبقه اول) دارد. هر موضوع در یک فضای جداگانه نمایش داده شده است.
طارماتی برادری باغی به سبک ایرانی و سرای تاریخی با ۱۲ در است و یک شاهکار مهندسی در نظر گرفته می‌شود زیرا درها امکان تهویه متقاطع را فراهم می‌آورند که در آن دوران بسیار منحصربه‌فرد بود. این بنا ساختار آکوستیک عالی دارد و محل اجرای موسیقی‌های کلاسیک و یک تئاتر روباز بزرگ با ظرفیت ۱۶۰۰ نفر است.
مسجد تولی که به نام مسجد دامری نیز شناخته می‌شود، تنها دو کیلومتر با قلعه گلکوندا فاصله دارد. این مسجد زیبا روی سکویی مرتفع ساخته شده و دارای دو تالار، دو مناره بزرگ، شش مناره کوچک و پنج طاق زیبای تزئین‌شده با مدال‌های نیلوفر آبی است. این مسجد در مقیاس معماری پس از مسجد مکه قرار دارد و توسط سازمان باستان‌شناسی هند به‌عنوان میراث فرهنگی معرفی شده است.
حیدرآباد معروف به شهر مروارید و دارای معابد و مساجد شناخته‌شده است. این شهر تاریخی به‌واسطه شباهت‌های بسیاری که به اصفهان دارد، به اصفهان نو معروف است. حیدرآباد دارای باغ‌هایی زیبا به سبک ایران و شبیه به چهارباغ اصفهان است.
لایحه خواهرخواندگی این شهر با اصفهان یکم خرداد سال ۱۳۹۹ تصویب شد و در بیست‌وپنجم خرداد همان سال به تصویب نهایی رسید.
کد خبر 748000
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد