به نقل از «فردا»

دکتر ابراهیم متقی در گفت و گو با فردا : مذاکره با آمريكا هیچ نتیجه و مطلوبیتی ‌به دنبال نخواهد داشت/ نقشه راه پمپئوآشوب، بحران و گسترش شکاف در حوزه ساختاری ایران است

تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۳۱۰۲۶۶

دکتر ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در گفتگویی با فردانیوز در پاسخ به اینکه آیا اکنون شرایط برای مذاکره با آمریکا وجود دارد، گفت واقعیت این است که آنچه امروز ایران با آن روبرو است مبتنی بر نشانه‌هایی از دیپلماسی اجبار است. تمامی نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل به این موضوع اشاره دارند که هرگاه فشار علیه کشوری گسترش پیدا می‌کند اگر آن کشور در وضعیت عقب‌نشینی، سازش و مماشات قرار بگیرد با مخاطرات سیاسی و راهبردی بیشتری روبرو می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برخی از تحلیلگران معتقد هستند که ایران باید هر چه زودتر با آمریکا وارد مذاکره شود و این موضوع را به بعد موکول نکند. در این رابطه اخیرا محسن رنانی، اقتصاددان گفته که ما باید خیلی سریع و قبل از اینکه اقتصاد ملی دچار آسیب جدی شود و تحولات سیاسی غرب هم فرصت امتیازگیری بیشتر را از ما بستاند، وارد مذاکره شویم. به گفته وی اگر بخواهیم این مذاکرات را به بعد از انتخابات ۱۴۰۰ موکول کنیم، چون مشخص نیست در آن زمان وضعیت اقتصاد جهانی، نتیجه انتخابات آمریکا و بحران‌های اقتصادی داخلی ایران چگونه باشد، بنابراین موکول‌کردن این امر مهم و سریع به ۱۵ ماه دیگر پُرریسک است. به نظر شما آیا اکنون فضای مذاکره بین ایران و آمریکا فراهم است؟
شرایط اقتصادی ایران که برخی از دوستان را نگران فضای ساختاری و حوزه اجتماعی کرده، انعکاس مذاکرات نادرست دیپلماتیک در فرآیند برنامه جامع اقدام مشترک است. اما چرا این بحث مطرح می‌شود؟ دلیل آن این است که دیپلماسی در روابط بین‌الملل و مذاکره به‌عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. اما این ضرورت در چه زمانی، چه شرایطی، با چه ابزارهایی و بر اساس چه پیشنهادهایی می‌تواند مطلوبیت لازم را برای بازیگران به‌وجود آورد. واقعیت این است که آنچه امروز ایران با آن روبرو است مبتنی بر نشانه‌هایی از دیپلماسی اجبار است. تمامی نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل به این موضوع اشاره دارند که هرگاه فشار علیه کشوری گسترش پیدا می‌کند اگر آن کشور در وضعیت عقب‌نشینی، سازش و مماشات قرار بگیرد با مخاطرات سیاسی و راهبردی بیشتری روبرو می‌شود. علت اصلی شکل گرفتن فضای اقتصادی امروز جامعه ما، یک نوع تشویش‌های درونی برخی از افرادی بود که فکر می‌کردند در فضای دیپلماسی اجبار اگر مذاکراتی انجام بگیرد و این مذاکرات معطوف به سازش و مماشات شود، بهترین نتیجه را برای کشور به وجود خواهد آورد.
آیا در حال حاضر طرحی از سوی کارگزاران دیپلماتیک آمریکا برای مذاکره مطرح است؟
در این خصوص به عنوان مثال مایک پمپئو طرحی ارائه داد اما نقشه راه مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا بیانگر یک نوع آشوب، بحران و گسترش شکاف در حوزه ساختاری ایران است. از سوی دیگر هیچ‌گونه پیشنهاد مشخصی برای اینکه بازیگران بتوانند بر مبنای یک نوع مصالحه و سود متقابل به نتیجه برسند وجود ندارد. الگوی رفتاری دونالد ترامپ، مایک پمپئو و برایان هوک مبتنی بر فشار حداکثری برای شکستن یک کشور، یک ملت و یک ساختار سیاسی است.
پس به طور کلی شما مذاکره را رد نمی‌کنید اما معتقد هستید اکنون شرایط برای گفتگو با آمریکا فراهم نیست؟
من طرفدار دیپلماسی هستم چون دیپلماسی ابزار روابط بین‌الملل است اما دیپلماسی نیازمند شرایط و فضایی است که تحقق اهداف و منافع ملی را امکانپذیر می‌کند. از همه مهمتر این که دیپلمات‌های امروز همان کسانی هستند که در فضای حمایت همه جانبه جامعه ایران نتوانستند به اعتماد مردم پاسخ دهند و یک نوع فضای مغشوش، ادبیات انتزاعی و کلیات را جایگزین اعتماد مردم به خودشان کردند.
بنابراین در فضای موجود از آنجایی که از یک سو هیچ دیپلماتی که بتواند در فضای راهبردی امروز یعنی در شرایط دیپلماسی اجبار، مطلوبیت لازم را برای منافع ملی ایران ایجاد کند وجود ندارد و از سوی دیگر هیچ طرح و پیشنهادی که ماهیت سازنده داشته باشد از سوی دولت آمریکا ارائه نشده است مذاکره توصیه نمی‌شود. از همه مهمتر اینکه هدف دولت واشنگتن ایجاد شکنندگی بیشتر در ساختار سیاسی ایران است و در نتیجه مذاکره هیچ نتیجه و مطلوبیتی برای ایران به دنبال نخواهد داشت.

آیا با توجه به اینکه با تغییر دولت آمریکا، دونالد ترامپ به صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد، اکنون درون جامعه ایران آمادگی برای مذاکره دوباره وجود دارد؟
بدون شک اگر آنچه که پیشتر از سوی جامعه ایرانی و ساخت سیاسی ایران تجربه و آزمون شده را بخواهیم دوباره آزمون کنیم چالش‌های بیشتری در آینده فراروی ما ایجاد خواهد شد.

منبع: فردا

کلیدواژه: روابط بین الملل دیپلماسی اجبار یک نوع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۳۱۰۲۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بحران‌های اخیر نتیجه سیاست‌های سلطه‌طلبانه غرب بوده است

امیر سرتیپ آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح روز جمعه ۷ اردیبهشت ماه در بیست و یکمین اجلاس وزرای دفاع سازمان همکاری‌های شانگهای در آستانه قزاقستان ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای از برنامه ریزی و استقبال گرم دولت جمهوری قزاقستان تقدیر و تشکر و اظهار کرد: در طول چند ماه گذشته اتفاقات ناگواری در جغرافیای امنیتی سازمان همکاری شانگهای نظیر حوادث تروریستی در ایران، روسیه و پاکستان که موجب کشته و مجروح تعدادی از شهروندان و مردم بیگناه شد به وقوع پیوسته است در اینجا لازم می‌دانم ضمن محکوم نمودن این حوادث با خانواده‌های قربانیان ابراز همدردی نمایم از سوی دیگر از هفت ماه پیش، تاکنون شاهد نسل کشی ارتکاب جنایت جنگی و کشتار وسیع زنان کودکان، امدادگران و خبرنگاران و تخریب وسیع زیر ساخت‌ها و بیمارستان‌ها توسط رژیم غاصب صهیونیستی در فلسطین هستیم که متاسفانه با حمایت و کمک‌های همه جانبه حامیان این رژیم و انفعال مجامع و سازمان‌های بین المللی همراه گشته است.

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران ضمن به رسمیت شناختن حق دفاع مشروع ملت فلسطین، جنون کشتار و تروریسم دولتی رژیم صهیونیستی و حامیان آن را به شدت محکوم کرد و گفت: متاسفانه در ادامه تجاوزگری و جنگ طلبی رژیم صهیونیستی؛ اخیرا این رژیم با هدف تشدید و توسعه جنگ در منطقه و انحراف افکار عمومی از جنایات و نسل کشی خود در غزه با نقض صریح ماده ۳۱ کنوانسیون وین ساختمان کنسولی جمهوری اسلامی ایران در سوریه را هدف قرار داد که منجر به شهادت تعدادی از مستشاران نظامی کشورمان که بنا به دعوت این کشور در دمشق حضور داشتند، شد البته جمهوری اسلامی ایران بر اساس حق دفاع مشروع مندرج در ماده ۵۱ منشور ملل متحد و با توجه به عدم محکومیت این اقدام در شورای امنیت سازمان ملل متحد با تکیه بر مولفه‌های قدرت خود اقدام به تنبیه متجاوز کرد.

امیر سرتیپ آشتیانی با بیان اینکه پاسخ جمهوری اسلامی ایران به این تجاوزگری صرفاً یک اعلان هشدار محدود با هدف ایجاد بازدارندگی و در عین حال پرهیز از گسترش درگیری بود، افزود: باید تاکید کنم جمهوری اسلامی ایران به دنبال جنگ و افزایش تنش در منطقه نمی‌باشد با این وجود هر گونه جسارت تعدی و محاسبه غلط توسط دشمنان با پاسخ مقتضی و پشیمان کننده روبرو خواهد شد.

سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی مواضع اصولی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در محکومیت حمله تروریستی به اماکن دیپلماتیک جمهپری اسلامی ایران در سوریه را بسیار ارزشمند بر شمرد و گفت: ضمن تشکر از مواضع منطقی و سازنده دولت‌های روسیه و چین به ویژه در نشست ۱۴ آوریل شورای امنیت سازمان ملل متحد در حمایت از حق دفاع مشروع جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌نمایم دفاع جانبدارانه و بی قید و شرط برخی کشور‌های غربی از اقدام رژیم صهیونیستی منجر به بی اعتباری و تضعیف نقش و کارکرد سازمان‌های بین المللی در ایجاد نظم و امنیت در جهان خواهد شد.

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه حوادث و تجربیات امروز جهان ما را به سمت ضرورت درک واقعیات جدید نظام بین الملل و چگونگی شکل گیری هندسه نظم جدید جهانی رهنمون می‌سازد، تصریح کرد: در نظام بین الملل در حال گذار آنچه که بیش از همه به چشم می‌خورد؛ تشدید رقابت قدرت‌ها در عرصه‌ها و حوزه‌های وسیع‌تر به ویژه نظامی و امنیتی، نادیده گرفتن حقوق ملت ها، به کارگیری استاندارد‌های دوگانه در مواجهه با مسایل بین المللی، تشدید بحران‌های ژئوپلیتیکی مانند تلاش جدید غرب و ناتو در توسعه به شرق، تزلزل در معاهدات خلع سلاح و کنترل تسلیحات، توسعه کمی و کیفی سلاح‌های کشتار جمعی، سوء استفاده برخی قدرت‌ها از گسل‌های موجود و شکاف‌های اجتماعی و قومیتی جهت تضعیف حاکمیت ملی کشورها، استفاده از ابزار تروریسم در جنگ‌ها و شکل گیری تروریسم ترکیبی، بهره گیری از ابزار جنگ اقتصادی و تحریم توسط قدرت‌های سلطه گر و تلاش این قدرت‌ها برای حفظ برتری و هژمونی خود در جهان می‌باشد.

امیر سرتیپ آشتیانی با بیان اینکه بدون تردید بسیاری از بحران‌ها و جنگ‌های چند دهه اخیر به ویژه در عراق، افغانستان، اوکراین و فلسطین نتیجه رویکرد‌ها و سیاست‌های سلطه طلبانه و تمامیت خواهانه غرب و ناتو بوده است، گفت: در مقابل این جریان شاهد ظهور و افزایش تمایلات جدی در برخی کشور‌ها و قدرت‌های نوظهور برای دفاع از حقوق، هنجار‌ها و ارزش‌های ملی و بین المللی نظیر عدالت، استقلال، برابری، صلح و امنیت از طریق همکاری جمعی و حرکت به سمت یک نظام مستقل و عادلانه هستیم و اگر بخواهیم واقع بینانه قضاوت نماییم؛ نقش سازمان همکاری شانگهای در شکل گیری این روند بسیار حائز اهمیت می‌باشد. بدون تردید سازمان همکاری شانگهای به سبب برخورداری از ظرفیت‌های متنوع و گسترده اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و امنیتی با طی کردن مسیری هوشمندانه؛ اکنون به یک نهاد تأثیرگذار و نقش آفرین در روند‌های جهانی و به ویژه ایجاد سازوکار‌های چند جانبه گرایی و نیز به محل رجوع بسیاری از کشور‌های جهان تبدیل شده است.

وزیر دفاع با بیان اینکه پدیده تروریسم در حال حاضر به یک معضل اساسی در جهان تبدیل شده است، اظهار داشت: از آن جا که یکی از اهداف راهبردی سازمان همکاری شانگهای مقابله با تمامی مظاهر تروریسم و ریشه‌های آن است؛ انتظار می‌رود مقابله جدی و عملی با این پدیده بیش از گذشته در دستور کار سازمان قرار گیرد و در همین رابطه با توجه به وقوع اتفاقات تلخ و ناگوار ناشی از اقدامات گروه‌های تروریستی در جغرافیای امنیتی سازمان همکاری شانگهای به ویژه در طول یک سال گذشته؛ معتقدیم پاکسازی تروریسم از درون جغرافیای سازمان به عنوان یک اولویت جهت حفظ و توسعه بیشتر اعتماد، دوستی و حسن همجواری متقابل بین کشور‌های عضو از طریق رایزنی مداوم بهره گیری از ظرفیت‌های مشترک و تبادل تجربیات و اطلاعات یک اصل و الزام راهبردی به شمار می‌رود.

سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی ادامه داد: نکته حائز اهمیت در مبارزه با تروریسم؛ شناخت ریشه ها، دلایل، آموزه‌های فکری و معرفتی، روش ها، تاکتیک ها، حامیان و منابع مالی از جمله استفاده از رمز ارز‌ها است. گرچه تروریسم ریشه در جهل، عقب ماندگی افراط گرایی، تبعیض و بی عدالتی دارد، لکن امروزه شاهد خروج تروریسم از وضعیت سنتی و نقش آفرینی در اشکال جدید به عنوان یک ابزار قدرتمند برای برخی از قدرت‌های جهانی در جنگ‌های نوین و ترکیبی می‌باشیم علاوه بر این به موازات تروریسم سخت؛ شاهد نوعی از تروریسم نرم تحت عنوان تروریسم اقتصادی هستیم که می‌توان نمونه‌های بکارگیری آن را توسط نظام سلطه علیه برخی از اعضاء سازمان همکاری شانگهای در قالب اعمال تحریم‌های یک جانبه و چند جانبه مشاهده کرد.

امیر سرتیپ آشتیانی با اشاره به آموزه‌های دین مبین اسلام بر پرهیز از افراط گرایی و رفتار‌های خشونت آمیز و همچنین توجه به حقوق بشر و رعایت اخلاق انسانی افزود: جمهوری اسلامی ایران نه تنها خود قربانی تفکرات تکفیری تروریستی مورد حمایت غرب و ناتو می‌باشد؛ بلکه در عرصه مقابله با این تفکرات پیشرو بوده و هزینه‌های مادی و معنوی زیادی در این خصوص متحمل شده و سربازان و فرماندهان عزیزی مانند سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی را تقدیم مردم، امنیت منطقه و جهان نموده است.

وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران تلاش مجدد و مستمر قدرت‌های شکست خورده در افغانستان برای بازیابی و احیاء گروه‌های تروریستی مانند داعش را یک تهدید بزرگ برای جغرافیای امنیتی شانگهای بر شمرد و گفت: یکی از اولویت‌های مهم سازمان می‌بایست تمرکز جدی بر مسایل مختلف افغانستان باشد. بدیهی است حمایت از سازوکار‌های مبتنی بر مشارکت همه اقوام، گروه‌ها و مذاهب در تعیین سرنوشت می‌بایست در دستور کار قرار گیرد.

امیر سرتیپ آشتیانی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از تاریخ فرهنگ حوزه تمدنی و موقعیت راهبردی و همچنین ظرفیت‌های مختلف ژئوپلیتیکی خود می‌تواند هم راستا با سایر کشور‌های عضو در تحقق اهداف سازمان به ویژه در حوزه‌های نظامی و امنیتی مؤثر باشد، افزود: نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران برای توسعه و تعمیق مناسبات دفاعی و نظامی با کشور‌های عضو سازمان در قالب همکاری‌های دو و چند جانبه امادگی کامل دارند و در همین رابطه با توجه به تجربیات ارزشمند جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریسم در منطقه، آمادگی داریم توانمندی، دانش و تجربیات خود در حوزه مبارزه با تروریسم را در اختیار سایر اعضاء قرار دهیم.

وزیر دفاع ایران ادامه داد: با توجه به برگزاری رزمایش‌های مرکب دریایی میان جمهوری اسلامی ایران و برخی از اعضای سازمان همکاری شانگهای نظیر روسیه و چین و با مشارکت برخی دیگر از اعضای سازمان امیدواریم با توجه به جایگاه دریا در اقتصاد جهانی و نیز با مشارکت همه اعضاء شاهد ایجاد کمربند امنیت دریایی شانگهای که ضامن تبدیل اقیانوس هند به یک آبراهه امن بین المللی است، باشیم در اجلاس سال گذشته اشاره کردم که پیام ثابت و همیشگی دکترین دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران پیام صلح، ثبات، دوستی و امنیت برای کشور‌های همسایه منطقه و جهان است. در این چهارچوب همکاری‌های دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران و سازمان همکاری شانگهای می‌تواند حوزه‌های مختلفی مانند تبادل اطلاعات و تجربیات در مقابله موثر با تروریسم، افراط گرایی و تجزیه طلبی رزمایش‌های مشترک، همکاری‌های آموزشی، مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر، جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی و تشدید بحران آوارگان، مقابله با تهدیدات نوظهور جنگ‌های اطلاعاتی و شناختی و جرایم سایبری و بسیاری دیگر را شامل گردد.

سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی با اشاره به پیشنهاد‌های اجلاس گذشته افزود: مایلم در این اجلاس نیز پیشنهاداتی را برای تقویت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های سازمان مطرح نمایم که امیدوارم سازوکار‌ها و زمینه‌های تحقق آن به شکل مناسبی فراهم گردد؛

۱ - تاسیس مرکز تحقیقات ضد تروریسم و برگزاری نشست‌های منظم به منظور تقویت تفاهم و ایجاد گفتمان مشترک و همچنین تبادل تجربیات و دستاورد‌های مشترک؛

۲- ضرورت تدوین سازوکار مناسب برای همکار‌های مشترک سازمان جهت مقابله با تهدیدات نوظهور از جمله دفاع مشترک سایبری و منظومه‌های ماهواره‌ای نظیر اسپیس ایکس) مقابله با استفاده از رمزارز‌ها در جهت تامین مالی از اقدامات تروریستی و سایر اقدامات مورد نیاز

۳- ایجاد یک سامانه مشترک امن و سریع جهت تبادل اطلاعات میان اعضاء در چهارچوب یک مرکز امنیت اطلاعات؛ در این رابطه جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را در جهت ایجاد این سامانه و مرکز اعلام می‌نماید.

۴- آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری رزمایش مشترک ضد تروریسم در سال ۲۰۲۵ و همچنین برگزاری یک سمینار و نشست علمی جهت بررسی ابعاد مختلف تروریسم؛

۵- تشکیل ساختار و یا کارگروه صنایع دفاعی میان اعضاء با هدف تقویت همکاری و تجمیع توانمندی‌ها برای مقابله با تهدیدات پیش رو به ویژه مقابله با تهدیدات امنیتی و تروریستی.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دفاعی امنیتی