برای «دعبل و زلفا» به حضرت رضا(ع) متوسل شدم
تاریخ انتشار: ۷ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۳۰۵۱۶
در شرایط کنونی داستاننویس نمیخواهد خطر و سختی ورود به چنین ساحتی را بپذیرد. نهادهای فرهنگی نیز از ورود به چنین ساحتی حمایت اساسی نمیکنند.
به گزارش مشرق، «دعبل و زلفا» روایتی عاشقانه از آشنایی و زندگی پر فراز و نشیب دعبل خزاعی، شاعر اهل بیت(ع) و همسر با ایمانش زلفاست. در این کتاب، مقاطعی از زندگی دعبل در زمان امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) به صورت داستانی کنکاش شده است؛ عشق میان او و زلفا، بستری جذاب برای ماجراهای فراوان این رمان است که تلاش دارد بر اساس دادههای تاریخی به بازسازی و بازآفرینی ماجراها و حوادث بپردازد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این اثر که توسط حجت الاسلام «مظفر سالاری» نوشته شده است تا کنون به بیش از ۵۰ چاپ رسیده است. مظفر سالاری پیش از این، رمان شیرین و پرفروش «رؤیای نیمه شب» را نوشته بود. اثر یاد شده به بیش از ۹۰ چاپ رسیده و مورد تقدیر مقام معظم رهبری هم قرار گرفت. هر دوی این آثار توسط «به نشر» منتشر شده اند.
مظفر سالاری از کودکی عضو کانون پرورش فکری بوده است و ۲۵سال سابقه همکاری با مطبوعات کودک و نوجوان را در کارنامهاش دارد. گفتگوی ما را با این نویسنده در خصوص بایسته ها و ظرفیت های رمان دینی و مخصوصا رمان رضوی و دلایل پرفروش بودن آثارش بخوانید.
* نوشتن داستان با مضامین دینی با داستان نویسی با موضوع های دیگر متفاوت است. زمانی که «دعبل و زلفا» را می نوشتید چه حسی داشتید؟
** من قبل از نوشتن هر داستان به صاحب آن داستان متوسل می شوم. برای مثال برای نوشتن «رویای نیمه شب» به امام زمان(عج) توسل کردم و معتقدم به من خیلی کمک کردند و دستم را گرفتند. البته وقتی فیضشان مانند باران میبارد هر کس به اندازه ظرف خودش از آن استفاده میبرد.
برای داستان «دعبل و زلفا» هم خاطرهای دارم که ذکر آن بی لطف نیست. چهار سال پیش دخترم فاطمه که آن زمان مقطع دبستان درس می خواند، به من گفت ما امسال هم به مشهد نرفتیم اما دوستان من با هواپیما به مشهد رفتند در حالی که من تا به حال سوار هواپیما نشدم. همسرم خندید و گفت: «من که مادرت هستم تا به حال سوار هواپیما نشدم». من خجالت کشیدم و به دخترم گفتم: «امام رضا(ع) امام رئوفی هستند و به بچهها به ویژه دختربچهها عنایت ویژهای دارند از ایشان بخواه.»
چند روز بعد از انتشارات «بهنشر» وابسته به آستان قدس رضوی با من تماس گرفتند و گفتند: «مدیر این انتشارات با شما کار دارد. شما میتوانید به تهران یا قم بیایید تا ملاقاتی صورت بگیرد؟» پرسیدم: «این نشر در کدام شهر فعالیت می کند؟» که متوجه شدم در مشهد هستند. چند دقیقه بعد تماس گرفتند و گفتند دو بلیط تهیه می کنند برای من و همسرم که من از آن ها خواهش کردم برای دو فرزند من هم بلیط تهیه کنند و خودم مبلغ را بپردازم. تلفن قطع شد، من هنوز با همسرم صحبت نکرده بودم که دوباره تماس گرفتند و گفتند همه ما مهمان حضرت هستیم و اتاقی برای ما در یک هتل نزدیک حرم، در نظر گرفته اند.
این سفر خیلی به دل و جان ما نشست و قرارداد تالیف کتاب «دعبل و زلفا» هم بسته شد. من معتقدم از ابتدا برای نوشتن این کتاب دعوت شدیم و در ادامه هم خوانندگان ارتباط خوبی با این کتاب برقرار کردند. همه اینها را لطف و عنایت حضرت رضا(ع) می دانم. در حال حاضر هم در حال نوشتن داستانی درباره امام جواد(ع) هستم که بخشی از آن را نوشته ام اما ادامه کار متوقف شد چون درگیر بیماری شدم. به خاطر درمان همین بیماری عمل جراحی درتهران داشتم. عمل بسیار سنگین بود و دکترها گفته بودند ریسک عمل زیاد است و شاید فرصت زندگی را از دست بدهم. اما عمل انجام شد و دو هفته بعد از عمل به یزد برگشتم. یکی از دوستانم که از نوادگان رسول الله (ص) و سید است به من گفت خواب دیده در صحن جامع رضوی در حال زیارت بوده که یکی از خدام کتابی به من داده است. تعبیر من از خواب این بود که امام رضا (ع) رخصت و فرصتی دوباره برای زندگی به من داده اند تا کتابم را درباره حضرت جوادالائمه(ع) به اتمام برسانم.
الان مدتی است در نوشتن این کتاب فاصله افتاده و منتظرم در روز میلاد ثامنالحجج امام رضا(ع) بار دیگر به حضرت، متوسل شوم تا بقیه آن را بنویسم.
* چه انگیزه ای باعث شد سراغ رمانهای دینی بروید و با توجه به سیره و زندگی ائمه (ع) داستان بنویسید؟
** در یک جمله؛ چون طلبهای هستم که به داستان علاقهمندم. به گمانم یکی مثل من هرچه بنویسد، دینی است. کسی که یک قدم برای اهل بیت (ع) بردارد آنها هم کمک میکنند. من درتمام مدت نوشتن از این کار لذت میبرم هرچند نوشتن، قلم زدن در خون است و عرقریزی روح، اما لذت خودش را دارد.
نوشتن رمان درباره معصومین(ع) کار آسانی نیست؟
ابتدا لازم است تعریف درستی از رمان داشته باشیم. تفاوت رمان با افسانه و حکایت، در پرداختن به لحظهپردازی و جزءنگاری است و کندوکاو در نواقص و معایب شخصیتهای بشری و تلاشی که شخصیتها برای تحول و رشد دارند. شخصیتها در موقعیتهای داستانی، دچار تردید در جهانبینی و هدف زندگیشان میشوند و دست به انتخابی دیگر میزنند.
چطور این مشکلات و محدودیت ها ی رمان را از بین می برید و وارد نوشتن از زندگی شخصیت معصوم (ع) می شوید؟
** درست است. رمان دارای محدویت و ظرفیت اندکی است که نمیتواند در روایت زندگی معصومین(ع)، جذابیتهای معمولش را برای خوانندگان حفظ کند. محدودیت دیگری نیز وجود دارد که مربوط به رمان نیست و آن امانتداری و حفظ حریم معصومین است. کسی حق ندارد قول یا فعلی را بدون سند به ایشان نسبت دهد. در رمان نمیتوان با دست باز به متن زندگی خصوصی و خانوادگی معصومین (ع) پرداخت. اما صرف نظر از این خط قرمز، میشود معصومین را در حاشیه امن رمان قرار داد؛ مانند کاری که من در دو رمان «رؤیای نیمه شب» و «دعبل و زلفا» کردهام. در این رمانها و نمونههای دیگر، نویسنده به زندگی انسانهای عادی میپردازد و سر بزنگاه، سخن یا کاری مستند از معصوم نقل میکند که نقطهعطفی در داستان میشود؛ یعنی معصوم یکی از شخصیتهای فرعی رمان است که بدون آلوده شدن به تنازع و کشمکشهایی که در چاه طبیعت بشری جریان دارد، نقش خود را در نقطه عطفی ایفا میکند.
راه دیگر آن است که چند نفری از شخصیتهای رمان، راویان گوشهای از زندگی معصوم باشند و هر کدام از زاویه دید خودش آن را روایت کند که با قرائنی مشخص شود دوست است یا دشمن یا ناآگاه.
به نظرم باید تجربههای نویسندگان را در این باب، گردآوری و تدوین کرد و شیوه کارآمدی ارائه داد. چنین شیوهنامهای به نویسندگان، میدان و امکانات وسیعی میدهد و از تردیدشان برای ورود به این ساحت میکاهد.
داستان دینی از نظر شما چه تعریفی دارد؟
داستان دینی از نظر من داستانی است که هنرمند دینباور آن را پدید آورده باشد؛ هرچند موضوعش الزاماً گزارهای دینی نباشد. داستان ضددینی یا غیردینی آن است که فردی غیرباورمند آن را پدید آورده باشد؛ هرچند موضوعش در باره پیامبر(ص) باشد. نمونه افراطیاش «آیات شیطانی» است. خواننده دوست دارد ببیند نگاه، بینش، جهانبینی و باور یک نویسنده یا شخصیت داستانی چگونه است. صِرف دم زدن از مفاهیم و موضوعات و نشانههای دینی او را راضی نمیکند. باید داستان دینی به گونهای باشد که مخاطب بگوید من این نگاه را دوست دارم.
تولیدات داستانی پس از انقلاب را چطور ارزیابی میکنید؟
اکثر داستانهای دینی ما از آن نوع است که مصرف دروندینی دارد و در آن به المانها و نشانههای دینی بسنده شده و آن نگاه و باور دینی ملموس را نمیبینیم و از طرفی جنبههای داستانیشان ضعیف است. پس از انقلاب، آثار داستانی فراوانی نوشته شد که صرفاً موضوعشان دینی بود و از سایر مؤلفهها بیبهره بودند و لذا مخاطب، تأثیر و ماندگاری نداشتند.
به عنوان نمونه، یکی از مؤلفههای لازم این است که داستان دینی اولاً و بالذات باید داستان باشد و جذاب. شاید امثال مولوی معتقد بودند که داستان، تنها ابزار و محملی برای بیان گزارههای دینی یا اخلاقی یا فلسفی است. به نظر من داستان خودش موضوعیت دارد؛ یعنی نوعی نگاه است. داستان نوعی نگاه زیباییشناسانه است به جهان با فضای احساسی، خیالانگیز، همراه با قصه و روایتی جذاب.
با آنکه بارگاه امام رضا (ع) در مشهد قرار دارد و حضور ایشان و زائران حضرت، ظرفیت های داستانی زیادی ایجاد می کنند اما چرا ادبیات داستانی ما نتوانسته دینش را به امامرضا(ع) و فرهنگ رضوی ادا کند؟
مهمترین علت، نداشتن شناخت درست از این فرهنگ است. علت دیگر آن است که در شرایط کنونی داستاننویس نمیخواهد خطر و سختی ورود به چنین ساحتی را بپذیرد. نهادهای فرهنگی نیز از ورود به چنین ساحتی حمایت اساسی نمیکنند. باید حریم امنی برای نویسنده در نظر گرفته شود تا انگیزه و جرأت ورود پیدا کند. باید خط قرمزها را مشخص کنیم و در قرارداد قید کنیم که بیرون از دایره این خط قرمزها نویسنده آزاد است. علت مهم دیگر این است که مبلغ قراردادها بسیار ناچیز است و به نویسنده فرصت تأمل کافی نمیدهد.
* در داستان هایی که تا کنون با موضوع امام رضا(ع) خلق شده چه جنبههایی از شخصیت و سیره ایشان مغفول واقع شده که ظرفیت برای کار داستانی داشته است؟
** هیچ سوژهای نیست که نتوان پرورش داد و از آن داستانی خوب ساخت. به عنوان نمونه نگاه کنید که من در رمان «دعبل و زلفا» چگونه از واقعۀ نه چندان مهم بیمار شدن امام در اهواز، بهترین استفاده را کردهام.
یکی از ظرفیتهای بزرگ، موضوع زائران و زیارت حضرت است. هر کس به زیارت آقا میآید و میرود، داستان بالقوهای دارد. این خاطرات و سوژهها مثل آب هزاران جویبار به هرز میرود.
* اقبال مخاطب به رمانهای شما زیاد است. آیا این یک اتفاق است؟
** اتفاقی نیست. علاوه بر اینکه قصه جذابی را برای رمان در نظر میگیرم، از چاشنیهایی مثل عشق و طنز هم استفاده میکنم. در نوع روایت هم بیشتر نمایشی مینویسم تا خواننده بتواند داستان را مثل فیلمی تجسم کند و در ذهنش ببیند.
رمانهای دینی چه جایگاهی در جریانهای اصلی رماننویسی دارند؟
در تمام دنیا مردم نگاه دینی را دوست دارند. در کشور ما هم اکثر میراث ادبیمان دینی است. هیچکس نمیتواند منکر این جایگاه شود، اما ماندگاری اثر وابسته به این است که به دل مردم بنشیند و در یادشان بماند.
تا به حال از آثارتان اقتباس تلویزیونی و یا سینمایی شده است؟
من علاقه زیادی به فیلم دارم. همانطور که روزی آرزو داشتم کتابی چاپ شده از خودم را ببینم، حالا هم دوست دارم رمانهایم و حتی داستانهای کوتاهم تبدیل به فیلم شوند، البته فیلمی که درخشان باشد و آرزو نکنم کاش نمیساختند!
* با توجه به اینکه رمان ها با اقبال مخاطب همراه بوده، آیا تلاشی هم برای ترجمه آن ها صورت گرفته است؟
** نه اقدام خاصی انجام نشده است اما رمان «رویای نیمه شب» در بیروت لبنان بدون اجازه من یا ناشر ترجمه و چاپ شده است که خوانندگان عرب زبان میتوانند این رمان را بخوانند.
*روزنامه قدس
منبع: مشرق
کلیدواژه: کرونا اعتراضات آمریکا سهام عدالت مجلس یازدهم کتاب نویسنده انتشارات به نشر داستان دینی دعبل و زلفا امام رضا ع شخصیت ها رمان ها نیمه شب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۳۰۵۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فرهاد قائمیان تکلیف ساخت فیلم درباره امام رضا(ع) را روشن کرد
فرهاد قائمیان به عنوان مدیر جشنواره بینالمللی امام رضا(ع) به آن اشاره کرده بود در نشست خبریای پرده از جزئیات این فیلم سینمایی برداشت. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از مهمترین بخشهای نشست خبری نخستین جشنواره بینالمللی فیلم دینی که فرهاد قائمیان به عنوان مدیر جشنواره بینالمللی فیلم امام رضا(ع) و محمدحسین لطیفی کارگردان شناخته شده سینما و تلویزیون دبیر این جشنواره حضور داشتند و به سؤالات خبرنگاران پاسخ دادند، جزئیات ساخت فیلم سینمایی امام رضایی بود.
فرهاد قائمیان صحبتهای خودش را در نشست خبری پس از پخش سرود ملی و صلوات خاصه امام رضا(ع) با این نکته آغاز کرد: امیدوارم این جشنواره که متعلق به امام رضا (ع) است توسط شما اهالی رسانه حمایت شود. برای من افتخار است در جشنواره فیلم رضوان، در کنار برادر و دوست عزیز خودم، محمدحسین لطیفی هستم با توجه به فراز و نشیب ها در این دوره جشنواره فیلم امام رضا (ع) تلاش شده است تا با رویکردی جدی در طول چند ماه جشنواره، برای جوانان علاقهمند استانهای مختلف کارگاه آموزشی برگزار کنیم.
او سپس به جزئیاتی از فیلم سینمایی اشاره کرد که قرار است توسط این جشنواره ساخته و پرداخته شود، تأکید کرد: با شروع این مرحله از جشنواره تصمیم گرفتیم یک فیلم سینمایی با فرهنگ امام رضایی را استارت بزنیم و از قبل با آقای لطیفی به موضوع فیلم فکر کردیم. این اثر به نویسندگی حامد عنقا از رمان «عشق آباد تا عشق آباد» اقتباس شده است و این پروژه سینمایی سال ها به نتیجه نرسیده است. احساس میکنم امسال آقا امام رضا (ع) خودشان لطف کردهاند تا این فیلم ساخته شود.
افتتاحیه چهاردهمین جشنواره مردمی عمار/ لطیفی: برایم دعا کنید فیلم بد نسازمالبته خبرنگار تسنیم موضوع را از محمدحسین لطیفی هم پرسید که او به این نکته اشاره کرد تلاشمان برای رسیدن این فیلم (از عشقآباد تا عشق آباد) به جشنواره سال آینده فیلم فجر است. چون کار سنگینی است و دعا میکنیم این اتفاق برای سال آینده بیفتد و بتوانیم پیشتولید این فیلم را همزمان با شروع جشنواره آغاز کنیم.
اما در ادامه نشست خبری فرهاد قائمیان به جزئیاتی از خودِ جشنواره اشاره کرد؛ او گفت: در این جشنواره بخش فیلم دینی با موضوعات مشخص جدا شده و همچنین بخش ویژه رضوی هم به طور خاص جدا شدهاند. اختتامیه جشنواره در آبانماه و اختتامیه بخش بینالملل نیز در اردیبهشت سال بعد برگزار میشود و در بخش بینالملل مرحله جدیدی را در تعامل با سایر کشورها در موضوع دین مد نظر داریم.
محمدحسین لطیفی که دبیری اولین جشنواره فیلم دینی رضوان را عهدهدار است برای انتصاب به این مسئولیت از امام رضا(ع) و فرهاد قائمیان تشکر کرد. او با تأکید بر این نکته که امیدواریم مسیری را آغاز کنیم که انتها نداشته باشد، گفت: در جهان امروز جای خالی آن آرامشی که از دین حاصل میشود ملموس است و هستی آرامش خود را از قلبهای آرام میگیرد. بارها شنیدهایم که افراد تعریف کردهاند با پا گذاشتن در حرم امام رضا (ع) آرامش پیدا کردهاند و ما هم دوست داریم مخاطب با دیدن یک فیلم حال خوب پیدا کند. فیلمهای دینی شامل همه فیلمهایی با مضمون محبت، انسانیت، گذشت، ایثار و ... میشود؛ در واقع این فیلمها عقبه ای در جان کارگردان و نویسنده دارد. به واسطه زمان کوتاهی که وجود داشت، امکان برگزاری بخش بینالملل برای مهر امسال امکان پذیر نبود و بخش بینالملل در اردیبهشت 1404 برگزار میشود.
سیدجواد رفاهی مشاور راهبردی مدیرعامل بنیاد امام رضا(ع) از چرایی تعطیل شدن جشنواره فیلم رضوی پرده برداشت و به این نکته اشاره کرد: اولین دوره جشنواره فیلم رضوی در سال 1383 و آخرین دوره آن در سال 1398 برگزار شد، با بررسیهای انجام گرفته پس 14 دوره برگزاری مشخص شد بسیاری از آثاری که به این رویداد میرسند هیج ربطی به امام رضا (ع) نداشته و فقط یک اشاره کوتاه داشته یا غیر مرتبط بوده اند، در حالیکه باید از لحاظ محتوایی مربوط به امام رضا (ع) باشند.
او همچنین به فیلمسازی با موبایل و توجه ویژه به فیلم اولیها اشاره کرد و افزود: اولین جشنواره فیلم دینی در دوره جدید در دو بخش اصلی دینی با محوریت تمام ادیان و بخش رضوی با محوریت جهان اسلام و امام رضا (ع) برگزار میشود و یکی از مهمترین اهدافمان توجه ویژه به فیلم اولیهاست که آثارشان جداگانه بررسی خواهد شد. ما همچنین بخش فیلمسازی با موبایل را داریم که عمومی است و به نوعی دعوت از همه مردم برای فیلمسازی است. همچنین بخش «ایده تا فیلم» با عنوان سراج داریم که به منظور حمایت از کسانی است که ایده فیلمسازی دارند اما امکانات ساخت اثر برای آنها مهیا نیست و ما درنظر داریم از ایده و استعداد آنها استفاده کنیم.
رفاهی همچنین به اکران منتخب این فیلمها در سینماها پیش از اکران فیلم اصلی با هماهنگی سازمان سینمایی و همچنین پخش در تلویزیون با رایزنیهایی که با صداوسیما انجام شده، اشاره کرد.
بنیاد بینالمللی فرهنگی و هنری امام رضا (ع) قرار است با مشارکت سازمان سینمایی و امور سمعی بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان سینمایی سوره مهر حوزه هنری، مرکز ارتباطات و رسانه و مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی، سازمان اوقاف و امور خیریه و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به مناسبت دهه کرامت اولین دوره جشنواره فیلم دینی را در قالبهای داستانی، مستند و پویانمایی در بخش ویژه رضوی به صورت رقابتی برگزار کند که امروز فراخوان این جشنواره در پایگاه اینترنتی شمس توس منتشر میشود.
در پایان نشست خبری از پوستر نخستین جشنواره فیلم رضوان رونمایی شد.
انتهای پیام/