Web Analytics Made Easy - Statcounter

برآیند سخنان روحانی در کاهش تعهدات باعث شد که اروپایی‌ها نسبت به فریادهای اعتراضی رئیس‌جمهور بی‌تفاوت شوند و در نهایت نیز در همراهی با آمریکا، آنها را علیه ایران جسورتر کند.

به گزارش امتداد به نقل از خبرگزاری مهر، گروه سیاست – طیبه بیات؛ همه چیز از اردیبهشت ماه سال ۹۷ آغاز شد، اردیبهشتی که روح، جسم و جان برجام با خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای، به تاراج برده شد و ایران ماند و کالبد بی جان یک توافق.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این خروج واکنش‌های کلامی زیادی را از جانب ایران و حتی سایر کشورهای جهان به همراه داشت و گمانه‌زنی‌های زیادی در رابطه با عملکرد ایران در واکنش به این خروج یکجانبه مطرح شد. برخی ناظران سیاسی اعتقاد داشتند ایران در مواجهه با بدعهدی آمریکا زیر میز بازی می‌زند و قاعده را تغییر می‌دهد و در نهایت برجام به یک بازیِ یک سر باخت و یک سر سود تبدیل خواهد شد.

اما در عمل، رویکرد دولتمردان ایران بالاخص رئیس‌جمهور در مواجهه با این اتفاق، ماندن در برجام بود و این تصمیم همانند بسیاری از تصمیمات دیگر دولت، مخالفان و موافقان زیادی داشت.

مخالفین بر این عقیده بودند که برجام یک توافق ننگین است و حالا که ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا زیر این توافق زده، ما نیز باید پاسخی درخور به این اقدام بدهیم و با خروج از برجام زودتر از زیر بار این توافق شانه خالی کنیم. در مقابل، موافقین این تصمیم مدام محاسن ماندن در برجام را به انحای مختلف بر می‌شمردند و تمام قد از این تصمیم دفاع می‌کردند.

پالس‌هایی که اروپا را علیه ایران جسورتر کرد

تا اینکه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ و درست همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام نهایتاً شرایط بازی تغییر کرد و شورای عالی امنیت ملی در مورخ ۱۸ اردیبهشت ماه، با صدور بیانیه‌ای خطاب به کشورهای عضو برجام، اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران در طول یکسال گذشته و پس از خروج غیرقانونی ایالات متحده آمریکا از توافق برجام و نقض مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد، نهایت خویشتن‌داری را از خود نشان داده و به درخواست دیگر اعضای برجام فرصت قابل توجهی در اختیار آنها قرار داده است و در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از امروز ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند.»

درادامه این بیانیه آمده است: «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایتِ محدویت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی جمهوری جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم، و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.»

می‌توان گفت اولین اقدام و واکنش عملی به خروج آمریکا از برجام، همین اعلام ایران تحت عنوان «کاهش تعهدات برجامی» بود که بیانیه آن طی نامه‌های جداگانه از سوی حسن روحانی به سران کشورهای عضو برجام ارسال و به موجب آن به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داده شد.

درضمن بیانیه روحانی خطاب به سران ۱+۴ تاکید قابل توجهی وجود دارد مبنی بر اینکه «هر زمان خواسته‌های ما تأمین شود، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»

به اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی، بیانیه روحانی و تأکیدات مکرر وی خطاب به کشورهای اروپایی، به نوعی پالسی بود که اثر گام‌های اول تا پنجم کاهش تعهدات برجامی را بی‌اثر کرد و کار را به جایی کشاند که نه تنها تروئیکای اروپایی به مسیر انجام تعهدات خود بازنگشتند که در نهایت پیشنهاد بررسی پرونده هسته‌ای ایران در شورای حکام آژانس انرژی اتمی را هم مطرح کردند.

۳۰ خرداد ماه ۹۹ بود که خبر تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام با ۲۵ رأی مثبت، که حاصل پیشنهاد سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس بود، اعلام شد و به موجب آن اعضای شورای حکام از ایران به دلیل عدم همکاری با تحقیقات آژانس انتقاد کرده و طی بیانیه‌ای از ایران خواستند که در اجرای توافقنامه پادمانی و پروتکل الحاقی با آژانس همکاری کرده و بدون تأخیر خواسته‌های آژانس را اجابت کند.

بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقدند، تصویب «قطعنامه ضدایرانی شورای حکام» محصول ملاحظه‌کاری همیشگی دولتمردان در مواجهه با غرب و تأکیدات پی در پی رئیس‌جمهور مبنی بر ارائه فرصت به اروپا برای جبران بدعهدی‌های برجامی آمریکاست، فرصت‌هایی که اروپا را بیش از پیش گستاخ‌تر کرد.

مشروح اظهارنظرهای حسن روحانی رئیس جمهور در رابطه با گام‌های کاهش تعهدات برجامی به شرح ذیل است:

گام اول| روحانی: قصد لجبازی نداریم، تعهدات ایران قابل بازگشت است

* ۱۸ اردیبهشت ماه [جلسه هیئت دولت]: «مردم بدانند ما از برجام خارج نشدیم و برجام پابرجاست. ما امروز کاهش آن و نه خروج از برجام را اعلام کردیم. برجام، همان برجام است و تغییر نمی‌کند اما حاضریم برای اجرایی شدن بهتر آن و اجرای تعهدات شما (۵ کشور باقی مانده در برجام) و شکل اجرای تعهدات، پای میز مذاکره بنشینیم»

* ۲۴ اردیبهشت [در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام با رهبر انقلاب اسلامی]: «برخی به اشتباه می‌گویند که ۶۰ روز مهلت دادیم تا ۶۰ روز دیگر عمل کنند در حالی که ما از روز ۱۸ اردیبهشت عمل کردیم و ۲ تعهد را کنار گذاشتیم و ۲ تعهد دیگر را نیز بعد از ۶۰ روز کنار خواهیم گذاشت.»

* ۲۹ خرداد ماه [جلسه هیئت دولت]: «چنانچه آنها در این دوره به تعهدات خود عمل کنند، همه اقداماتی که در ۶۰ روز اول و یا احتمالاً ۶۰ روز دوم انجام گرفته، به نقطه اول برمی گردد و مشکلی ایجاد نمی‌شود، این منطق صریح ایران است.»

* ۴ تیر [گفتگوی تلفنی با امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه]: «ایران هرگز اقدامی غیر قابل بازگشت انجام نخواهد داد و هر زمان اجرای برجام از سوی ۱+۴ بویژه در زمینه حل و فصل روابط بانکی و فروش نفت انجام شود، شرایط به گذشته بازخواهد گشت»

* ۱۲ تیر ۹۸[ جلسه هیئت دولت]: «اگر طرف‌های مقابل به تعهدات خود بازگردند، بازگشت ایران به شرایط توافق به سرعت انجام خواهد شد و اگر تولید بالایی هم انجام دهیم در مدت کوتاهی آن را به کشوری دیگر مانند روسیه فروخته و در قبال آن کیک زرد دریافت می‌کنیم. ایران اعلام کرده در تولید آب سنگین به ۱۳۰ تن تعهدی ندارد و ممکن است افزایش داشته باشد. اگر شرایط توافق حاصل شود بازگشت به زیر ۱۳۰ تن هم خیلی سریع می‌تواند انجام شود. تمام اقداماتی که ایران به واسطه عدم پایبندی طرف‌های مقابل به تعهدات برجام، انجام می‌دهد به سرعت قابل بازگشت است و ایران هرگز قصد لجبازی با دیگران و برهم زدن توافق را ندارد.»

گام دوم| روحانی: خواهان ادامه برجام هستیم، برگردید برمی‌گردیم

* ۱۵ تیرماه ۹۸ [گفتگوی تلفنی با امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه]: «اقدامات اخیر ایران کاملاً در چارچوب برجام بوده و برای حفظ آن است»

* ۱۹ تیر ۹۸ [جلسه هیئت دولت]: «ما ۱۴ ماه به شما (اروپا) فرصت دادیم و باز هم با اقدام جدید خود ۲ ماه دیگر فرصت دادیم. مبنای ما این است که فضا و زمان لازم را برای حفظ برجام تا جایی که ممکن است نگه داریم»

* ۲۳ تیر ۹۸ [جلسه شورای اداری و توسعه خراسان شمالی]: «اگر آنها با کاهش تعهدات عمل کنند ما هم تعهدات خود را کاهش می‌دهیم، اگر برجام را نقض کنند ما هم نقض می‌کنیم. اگر هم تعهدات خود را به صورت کامل اجرا کنند ما نیز کامل اجرا خواهیم کرد. ما همیشه برای مذاکره آماده‌ایم، همین ساعت و همین لحظه شما از زورگویی و تحریم دست بردارید و پای منطق و عقل برگردید ما آماده‌ایم.»

* ۲۷ تیر ۹۸ [گفتگوی تلفنی با «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه]: «لغو تحریم‌های آمریکا راهکاری برای استمرار تلاش‌ها برای حفظ و ادامه برجام و بازگشت شرایط به گذشته است»

* ۲ مرداد ۹۸ [جلسه هیئت دولت]: «بارها تأکید کرده‌ایم کاهش تعهدات کشورمان موقتی است و چنانچه آنها به تعهدات خود به طور کامل عمل کنند، قابلیت بازگشت به شرایط قبل از کاهش تعهدات‌مان را داریم و چنانچه طرف مقابل اقدامات درست و متعادلی انجام دهد و آتش بس در جنگ اقتصادی حاصل شود، فرصتی ایجاد خواهد شد که با یکدیگر سخن گفته و به نتیجه برسیم. همه بدانند که هرگز فرصت مذاکره را از دست نخواهیم داد و چنانچه به نتیجه نرسیم و فرصت ۶۰ روزه دوم هم به پایان برسد، حتماً گام سوم را نیز برمی‌داریم.»

* ۸ مرداد ۹۸ [تماس تلفنی با امانوئل مکرون]: «بارها تاکید کردیم اقدامات ایران در کاهش تعهدات برجامی تا این مرحله به گونه‌ای است که در صورت تأمین منافع اقتصادی ایران از سوی اروپا به سرعت قابل بازگشت به نقطه قبلی خواهد بود.»

* ۴ شهریور ۹۸ [مراسم ارائه دستاوردهای دولت در توسعه زیرساخت‌های روستایی]: «در عین حال که در این تحریم‌ها مقاومت می‌کنیم مقابله به مثل هم می‌کنیم، تعهدات خود را کاهش می‌دهیم، اما فرصت برای مذاکره و دیپلماسی را هم قرار می‌دهیم و با ۲ ماه فاصله بین هر مرحله از کاهش تعهدات راه برای حل مشکلات از مسیر دیپلماسی را باز می‌گذاریم.»

* ۵ شهریور ۹۸ [مراسم آغاز عملیات اجرایی طرح اقدام ملی تولید مسکن]: «پنج قدرت جهانی اگر به تعهدات خود برگردند ما هم باز خواهیم گشت.»

* ۹ شهریور ۹۸ [تماس تلفنی با رئیس‌جمهور فرانسه]: «رویکرد اصلی جمهوری اسلامی ایران حفظ برجام است. گام سوم کاهش تعهدات برجامی هم مانند دیگر مراحل اقدامی قابل بازگشت خواهد بود.»

* ۱۲ شهریور ۹۸ [در جلسه بررسی و رأی اعتماد مجلس به دو وزیر پیشنهادی]: «اگر اروپا به بخش مهمی از تعهدات خود عمل کند؛ ممکن است در کاهش تعهدات تجدید نظر کنیم.»

گام سوم| روحانی: در صورت توافق با اروپا آماده بازگشت به تعهدات برجام هستیم

* ۱۳ شهریور ۹۸ [جلسه سران قوا]: «هر آنچه کشور در زمینه تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای نیاز دارد، سازمان انرژی اتمی اقدام کند. مرحله اول کاهش تعهدات را انجام دادیم بعد ۲ ماه به ۱+۴ فرصت دادیم، مرحله دوم را هم عمل کردیم و باز ۲ ماه دیگر به آنها فرصت دادیم، البته در هر ۲ ماه، مذاکراتی با کشورهای ۱+۴ و از جمله اتحادیه اروپا و مخصوصاً ۳ کشور اروپایی داشتیم اما چون به نتیجه مطلوب خودمان نرسیدیم، گام سوم از پس فردا (۱۵ شهریور) برداشته می‌شود.»

* ۲۰ شهریور ۹۸ [تماس تلفنی با رئیس‌جمهور فرانسه]: «در صورتی که توافقات با اروپا نهایی شود، آماده ایم به تعهدات برجامی برگردیم. گام سوم کاهش تعهدات برجامی قابلیت بازگشت‌پذیری دارد.»

* ۲۵ شهریور ۹۸ [دیدار با رئیس جمهور روسیه]: «در صورت ایفای تعهدات طرف مقابل، ایران نیز آماده بازگشت به تعهدات برجامی است.»

* ۲۷ شهریور ۹۸[ جلسه هیئت دولت]: «ایران هنوز هم به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است.»

* ۴ مهر ۹۸ [نشست خبری با نمایندگان رسانه‌های بین المللی در نیویورک]: «کاهش تعهدات برجامی به گونه‌ای است که قابل بازگشت باشد؛ یعنی همین ساعتی که با هم صحبت می‌کنیم، اگر ۱+۴ اعلام کند که به همه تعهدات‌مان عمل می‌کنیم ما نیز فوری به تعهدات‌مان در برجام برمی‌گردیم.»

* ۲۲ مهر ۹۸[ نشست خبری]: «اگر آنها [اروپایی‌ها] به تعهدات‌شان در این فرصت برگردند، می‌توانیم به تعهدات کامل برگردیم و اگر آنها همین مسیر را ادامه دهند گام‌های بعدی را در این زمینه برخواهیم داشت.»

گام چهارم|روحانی: گام چهارم همانند گام‌های قبلی قابل بازگشت است

* ۱۴ آبان ۹۸ [مراسم افتتاح کارخانه نوآوری آزادی]: «گام چهارم همانند گام‌های قبلی قابل بازگشت است و هر زمان که آنان به تعهدات اول ژانویه ۲۰۱۷ خود بازگردند ما نیز به تعهدات خود در این تاریخ باز خواهیم گشت.»

* ۲۸ آبان ۹۸ [در جریان دریافت استوارنامه سفیر جدید سوئد]: «کاهش برخی تعهدات برجامی هم در چارچوب برجام بوده و به محض اینکه طرف‌های دیگر به تعهدات خودشان برگردند، ایران نیز به تعهدات خود بازخواهد گشت.»

* ۱۳ آذر ۹۸[ همایش بیمه و توسعه]: «ما ناقض برجام نبودیم و هنوز هم به این توافق عمل می‌کنیم و اگر امروز کاهش تعهدات داریم، در چارچوب همین قرارداد است.»

گام پنجم|روحانی: آنچه تاکنون انجام دادیم قابل بازگشت است

در نهایت ۱۵ دی ماه ۹۸، ایران پنجمین و آخرین گام خود را در راستای کاهش تعهدات برجامی برداشت اما رئیس‌جمهور همچنان نسبت به طرف مقابل موضعی امیدوارانه و همراه با نرمش کلام اتخاذ کرد.

* ۱۹ دی ۹۸ [تماس تلفنی با نخست وزیر انگلیس]: «اگر اروپا به تعهدات خودش برگردد ایران هم به تعهدات برجامی خود باز خواهد خواهد گشت»

* ۲۵ دی ۹۸[ جلسه هیئت دولت]: «در روزهای اخیر به ۲ نفر از رهبران اروپا به صراحت گفتم، آنچه انجام دادیم [گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای]، قابل بازگشت و با نظارت آژانس اتمی است.»

به گزارش مهر، آنچه از برآیند سخنان روحانی برداشت شد و به نوعی اروپایی‌ها را نسبت به فریادهای اعتراضی رئیس‌جمهور بی‌تفاوت و آنها را در بی‌عملی و حتی همراهی با آمریکا جسورتر کرد، این بود که روحانی دائماً این جمله را طی چند ماه به زبان آورد که «هر زمان به تعهدات برجام بازگردید، ما هم به تعهداتمان عمل می‌کنیم».

مجتهد شبستری: وقتی اروپا مطمئن شد ایران در برجام می‌ماند، جری‌تر شد

حجت‌الاسلام جواد مجتهد شبستری عضو مجلس خبرگان رهبری در رابطه با تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران، به امتداد می‌گوید: «این‌طور که به نظر می‌آید مماشات بیش از حد با اروپا، با توجه به اینکه آمریکا از برجام خارج شد و عملاً چیزی از برجام باقی نماند به این نتیجه منجر شد که اروپا تلاش کرد ایران در برجام بماند و ایران را ملزم کرد که تعهدات برجامی خود را رعایت کند و در ازای تعهدات، ایران هیچ اقدامی انجام ندهد.»

وی معتقد است: «اینکه ایران از برجامی که چیزی از آن باقی نمانده بود خارج نشد، سبب شد که اروپا گستاخ‌تر شود و این موضوع ناشی از آن است که اقدامات متقابلی که ایران باید نسبت به تعهدات خود یا خروج از برجام انجام می‌داد، انجام نداد و وقتی آنها مطمئن شدند ایران از برجام خارج نمی‌شود جری‌تر شدند و رفتار گستاخانه خود را ادامه دادند.»

شاکری: قطعنامه شورای حکام، نتیجه مماشات با اروپاست

اقبال شاکری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با امتداد، در همین رابطه بر این عقیده است که «قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام قطعاً نتیجه مماشات با اروپایی‌ها بود که بارها و بارها این مساله را آزموده‌ایم اما جواب منفی داده است.»

او می‌گوید: «ما امروز پشت سر هم در حال خسارت دادن هستیم و هیچ‌گونه دستاوردی از مذاکره با غربی‌ها بدست نیاورده‌ایم. مماشات با کشورهای غربی جز ضرر چیزی برای ایران به بار نیاورد.»

حاجی ابوالقاسم دولابی: مذاکره و گفتگو، زورگویان را گستاخ‌تر می‌کند

محمد حاجی ابوالقاسم دولابی عضو مجلس خبرگان رهبری هم در گفتگویی با امتداد می‌گوید: «انجام یکجانبه تعهدات برجامی از سوی ایران، در نهایت موجب شد تا آمریکا به راحتی از این توافق خارج شود. تکلیف آمریکا، از ابتدای به اجرا درآمدن برجام با وجود کارشکنی‌ها و بدعهدی‌هایی که گاه و بی‌گاه انجام می‌داد، برای مسئولان کشور روشن شده بود اما با این وجود برخی دائماً تاکید بر حفظ توافق هسته‌ای و انجام تعهدات یکجانبه داشتند.»

وی معتقد است: «قطعنامه شورای حکام و تحریم‌های متعدد ایالات متحده علیه ایران، این واقعیت را ثابت کرد که راهبرد مذاکره در مواجهه با آمریکا به هیچ وجه جواب نمی‌دهد و تجربه این چند سال باید برای مسئولانِ طرفدار مذاکره ثابت کرده باشد که ما هیچگاه نمی‌توانیم با مذاکره و گفتگو از یک زورگو امتیاز بگیریم بلکه تنها او را گستاخ‌تر می‌کنیم.»

موسوی: دولت اقدام جدی نشان نداد، اروپا جری‌تر شد

به اعتقاد سید نظام‌الدین موسوی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، «یکی از وجوه تصویب قطعنامه شورای حکام، انفعال دستگاه سیاست خارجی در برابر نقض گسترده برجام توسط آمریکا و اروپاست.»

وی به امتداد می‌گوید: «بعد از اینکه آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج شد، ایران باید واکنشی جدی نسبت به این موضوع نشان می‌داد و لازم بود که دولت در واکنش به این اقدام، تصمیمات محکم‌تری می‌گرفت اما گام‌هایی جدی در این راستا برداشته نشد. دولت تلاش کرد که بین اروپایی‌ها و آمریکا تفکیک قائل شود. بعد از اینکه اروپایی‌ها به این نتیجه رسیدند که دولت ما اقدامی جدی در مقابل آنان انجام نمی‌دهد، جری شدند».

منبع: امتداد نیوز

کلیدواژه: جمهوری اسلامی ایران قطعنامه شورای حکام کاهش تعهدات برجامی رئیس جمهور فرانسه تعهدات برجامی قابل بازگشت تعهدات برجام جلسه هیئت دولت امانوئل مکرون برجام خارج تعهدات خود تماس تلفنی اردیبهشت ماه ۱۸ اردیبهشت علیه ایران فرصت دادیم اروپایی ها شهریور ۹۸ عمل کنند گستاخ تر هسته ای گام سوم خود باز ما نیز تیر ۹۸ ۶۰ روز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.emtedadnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «امتداد نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۵۲۰۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاهی به تمام جنجال‌های کریمی قدوسی | گاف تاریخی نماینده مشهد چه بود؟

یکی از عجیب‌ترین مناقشه‌های کریمی قدوسی با حسن روحانی ادعای او درباره جاسوسی و بعد عقب‌نشینی از این ادعا بود. در یک فایل ویدئویی مدعی شده بود حسن روحانی، رییس‎ جمهور ایران، از سرویس امنیتی و اطلاعاتی انگلستان دستور می‌گیرد! سخنگوی سپاه ادعای این نماینده مجلس مبنی بر اقدام سازمان اطلاعات سپاه در نشان‌دادن شنود تلفنی یکی از مقامات کشور با مامور MI۶ به وی را تکذیب کرد.

روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت:

اصرار محمدجواد کریمی قدوسی، نماینده مجلس یازدهم که از راهیابی به مجلس دوازدهم هم باز مانده است بر ارایه بازه زمانی در ارتباط با دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای واکنش‌های داخلی و خارجی زیادی را در پی داشته است. این البته نه نخستین‌بار است که نام کریمی قدوسی با خبرهای هسته‌ای گره می‌خورد و نه احتمالا آخرین بار.

او در چهار دوره حضور خود در مجلس- از دوره هشتم تا یازدهم- بارها درباره موضوعات هسته‌ای اظهارات عجیبی را مطرح کرده است. درست مثل همین چند روز پیش که در توییتی نوشت که «در صورت صدور اذن تا انجام اولین آزمایش یک هفته فاصله می‌باشد.»بلافاصله پس از انتشار این توییت، فعالان سیاسی و رسانه‌ای از این نماینده مجلس انتقاد کردند اما، او بازهم در توییت با هشتگ اقتدار ایران نوشت: «در صورت اذن تا انجام اولین آزمایش ارتقاء برد موشکی به ۱۲ هزار کیلومتر یک هفته فاصله می‌باشد.»

این اظهارات به صورت غیرمستقیم باعث واکنش رافائل گروسی شده و هشدار داد که «ایران چند هفته با ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد.»

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه « غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران و نبود دسترسی بازرسان بین‌المللی به تاسیسات اتمی آن، به نگرانی‌ها درباره فعالیت‌های هسته‌ای آن دامن می‌زند»، تاکید کرده است که ایران «چند هفته، نه چند ماه» با در اختیار داشتن اورانیوم غنی‌شده کافی برای ساختن یک بمب اتمی فاصله دارد. او همچنین گفته است که «این اتفاق به معنای این نیست که ایران سلاح اتمی دارد یا در این بازه در اختیار خواهد داشت.در حالی که غنی‌سازی اورانیوم در سطح نظامی نگران‌کننده است، نمی‌توان بر اساس این نتیجه گرفت که ایران در حال حاضر یک سلاح اتمی دارد. اهداف ایران در این زمینه مشخص نیست و تنها می‌توان درباره آن گمانه‌زنی کرد».

علی قلهکی فعال رسانه‌ای اصولگرا در پاسخ به این نماینده مجلس در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «موشک قاره‌پیما با برد ۱۲‌هزار کیلومتر، فقط برای حمل کلاهک هسته‌ای است، اینکه دانش ساخت آن را داریم یا نه به کنار، ولی تمامی مواضع اخیر شما پیوست گزارش آژانس انرژی اتمی علیه کشور می‌شود! چه اذنی بیاید چه اذنی نیاید».

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده ادوار مجلس، در رابطه با اظهارات اخیر کریمی قدوسی نیز گفت که اساسا رویکرد جمهوری اسلامی ایران هسته‌ای و اتمی نیست با اینکه در این رابطه کشور توانمند است.او در گفت‌وگو با منیبان، افزود: اگر ایران و اسراییل وارد فضای جنگ تمام‌عیار شوند ایران مجبور است به سمت بمب اتم حرکت کند تا توازن ایجاد شود اما مجموعه تحولات نشان داد بعد از تقابل اخیر ایران و اسراییل، این رژیم به تنهایی نمی‌تواند علیه ایران اعلام جنگ کند.

اظهارات کریمی قدوسی حتی صدای ارگان رسمی مطبوعاتی دولت رییسی را نیز درآورد. روزنامه ایران در این باره با بیان اینکه «کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، در اظهاراتی دوپهلو مدعی شده است که در صورت صدور اذن تا انجام اولین آزمایش یک هفته فاصله می‌باشد» نوشت: «این درحالی است که رژیم صهیونیستی، امریکا و کشورهای غربی به دنبال متهم کردن ایران هستند و با توجه به رویارویی اخیر ایران و رژیم صهیونیستی، این تلاش‌ها بیشتر هم شده است.چه عاملی باعث می‌شود تا نماینده‌ای که از قضا عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس است و باید به دنبال تأمین منافع ملی باشد، با اظهارات نسنجیده و خارج از مسوولیت برای کشور هزینه تراشی می‌کند؟».

هیچ یک از این واکنش‌ها اما باعث عقب‌نشینی کریمی قدوسی نشد و او در ویدئویی دوباره بر مواضع قبلی خود تاکید کرد و گفت: «بعد از انجام عملیات وعده صادق و صحبت‌هایی که از سوی رژیم صهیونیستی و حامیانش می‌شد این بود که رژیم صهیونیستی به مراکز هسته‌ای جمهوری اسلامی حمله کند و سایت‌های فردو و نطنز را منهدم کند. اینجا فرمانده حفاظت از مراکز هسته‌ای موضعی گرفت که حمله به مراکز هسته‌ای یعنی عبور از خط قرمزهای جمهوری اسلامی در تولید سلاح هسته‌ای و احتمال داد که اگر دشمن دست به چنین اقدامی بخواهد بزند، فتوا تغییر کند.»

کریمی قدوسی ادامه داد: «اما از نظر فنی آیا ایران قدرت تولید سلاح هسته‌ای را دارد؟ بنابر نقد کارشناسان حتی اطلاع فنی که آژانس دارد و قانون مجلس به نام لغو راهبردی تحریم‌ها که غنای اورانیوم تولیدی را به ۶۰ درصد رساند، کارشناسان به ما گفتند که ما نصف روز زمان لازم داریم که چند آبشار غنی‌سازی را سری کنیم و غنای اورانیوم تولیدی را از ۶۰ به ۹۰ درصد برسانیم. این چیز خاص و سری نیست و آژانس هم مطلع است. از نظر فنی هم یک امر شدنی و خیلی راحت است؛ بنابراین به لحاظ تولید اورانیوم ۹۰‌درصد که سوخت اصلی کلاهک هسته‌ای است، جمهوری اسلامی یک نصف روز زمان لازم دارد، حالا بگوییم یک هفته.

او در بخشی دیگر از اظهارات می‌گوید؛ «همچنان در فتواهای مقام معظم رهبری، تولید و به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای امری غیرقابل قبول است، اما اگر زمانی ایشان تشخیص بدهند، فرمودند که در هر سطحی ما را تهدید کنند، در همان سطح تهدیدشان می‌کنیم. یعنی اگر دست به تهدید هسته‌ای بزنند، با تهدید هسته‌ای جواب‌شان را می‌دهیم. اینجا که دیگر با موشک کاتیوشا نمی‌توان جواب‌شان را داد.»

این اظهارات کریمی قدوسی با واکنش جلال رشیدی کوچی، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی روبه‌رو شد که با کنایه به او نوشته است؛ « ول کن تو را به علی. ‏الان اومدی ابروش رادرست کنی زدی چشمشم کور کردی که! ‏از یک هفته رسیدی به نصف روز؟ ‏بازم برای توجیه رفتار غلطت از رهبری هزینه کردی!! ‏شنیدم جایی گفته بودی رشیدی نفوذی اسراییله! ‏آورنده خبر آدم موثق و خداترسی بود، اما همینجا میگم، من حلالت کردم، ‏ولی ‏خدا جای حق نشسته.»

متولد مشهد، وفادار به مشی پایداری

همان اندازه که از دوران نمایندگی کریمی قدوسی اطلاعات مختلفی وجود دارد چرا که او هر روز با یک ادعای جدید در صدر اخبار قرار می‌گرفت، از دوران زندگی او پیش از نمایندگی، اطلاعات کمی در دست است. بر اساس بیوگرافی کوتاهی که از کریمی قدوسی در سایت جماران منتشر شده او در دی‌ماه سال ۱۳۳۴ در مشهد و در خانواده‌ای مذهبی متولد شده است، او ۶ خواهر و برادر دارد، و دوران جوانی و نوجوانی‌اش را همراه با پدر در حرفه خیاطی سپری کرده است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق بوده و به زبان عربی مسلط است. در ۲۳ سالگی از اعضای فعال سپاه پاسداران خراسان بوده و در طول سال‌های دفاع مقدس فرماندهی سپاه استان سمنان را با تشکیل تیپ ۱۲ قائم برعهده داشت، همچنین مسوول اعزام نیرو بود.

بعد از پایان جنگ، از مدیران عالی بسیج در استان‌های خراسان بزرگ، اصفهان، فارس، خراسان رضوی بود و در تشکیل نیروهای مقاومت بسیج در این استان‌ها نقش موثری ایفا کرد. وی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در خرداد ماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نماینده مردم مشهد و کلات راهی مجلس هشتم شد، حضوری که تا پایان دوره یازدهم هم تمدید شد. از کریمی قدوسی عموما به عنوان عضو جبهه پایداری نیز یاد می‌شود.

‌ام.پی.تی یا ان.پی.تی؛ مساله این است!

آبان‌ماه سال ۱۳۹۲ وقتی یک طرح دو فوریتی توسط جواد کریمی قدوسی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس وقت تهیه و به هیات رییسه مجلس ارایه شد، دو بار به معاهده «ان پی تی» که مهم‌ترین مبحث حقوق بین‌الملل در بحث انرژی اتمی است، اشاره و عجیب آنکه هر دوبار هم به زبان انگلیسی و هم به زبان فارسی نام این معاهده «ام پی تی، mpt» درج شد. یک بار در عنوان طرح ۵ صفحه‌ای و یک بار در متن آن به زبان انگلیسی.

این طرح ۵ صفحه‌ای که با خط خود کریمی قدوسی توسط اداره قوانین مجلس تکثیر و در اختیار خبرنگاران قرار گرفت و بعد هم در فضای مجازی منتشر شد در کادر مربوط به عنوان طرح این عبارت را با خود دارد: «الزام دولت به حفظ حقوق مسلم هسته‌ای و مصادیق آن در چهارچوب معاهده «ام پی تی» « در مذاکرات هسته ای».

در بند نهم این طرح نیز چنین نوشته شده بود: «هرگونه موافقت با خواسته‌های طرف مقابل نباید خارج از معاهده «mpt» باشد».

«ان.پی.تی» مخفف نام انگلیسی «معاهده منع گسترش هسته‌ای» (Nuclear Non- Proliferation Treaty) است.

عجیب‌تر از اشتباه کریمی قدوسی امضای ۱۱۰ نماینده مجلس وقت پای این طرح بود که به این معنی بود که یا این ۱۱۰ نفر هم نام درست مهم‌ترین معاهده هسته‌ای جهان را نمی‌دانستند یا اینکه این طرح را چشم بسته امضا کردند.

نام جاویدان در قائله دوتابعیتی‌ها؛ از اتهام زننده تا متهم

جواد کریمی قدوسی در شهریور سال ۱۳۹۷ در مجلس دهم در جلسه سوال از محمدجواد ظریف، وزیر وقت امور خارجه، در مجلس مستندی را پخش کرد که عنوان می‌کرد برخی از اعضای هیات ایرانی در مذاکرات هسته‌ای با قدرت‌های جهانی دوتابعیتی بوده و «جاسوس» بودند. طرح چنین ادعایی باعث شد علیرضا رحیمی، عضو وقت هیات رییسه مجلس در سوالی از وزیر دفاع این مساله را مطرح کند که چنین اطلاعاتی بر فرض صحت چگونه به دست کریمی قدوسی رسیده است.امیر حاتمی، وزیر دفاع دولت روحانی، روز دوشنبه، ۳۱ تیر همان سال، در جلسه علنی مجلس دهم در پاسخ به این سوال گفت: «طبق اعلام سپاه پاسداران فیلم دوتابعیتی‌ها که در کمیسیون امنیت ملی و صحن مجلس پخش شده به لحاظ موضوعی مشابهت دارد، اما به لحاظ اصالت فیلمی که در صحن مجلس پخش شده فاقد سندیت و اعتبار رسمی است.»

رحیمی در جلسه سوال خود از وزیر دفاع همچنین گفت: «به رییس‌جمهور اتهام زدند که دوتابعیتی است و این اتهام در سراسر کشور پخش شد، اما تکذیب آن پخش نشد. اگر چنین اتهامی به رییس قوه قضاییه می‌زدند دادستان سکوت می‌کرد؟»

بعد از طرح این سوال ۲۹ نماینده مجلس دهم که اکثرا عضو جبهه پایداری و از دوستان و حامیان کریمی قدوسی بودند اما طرح این سوال توسط علیرضا رحیمی را حمله به سپاه پاسداران خوانده و خواستار برکناری او از هیات رییسه مجلس شدند.کریمی قدوسی در جلسه علنی بعد گفت که موضوع «دوتابعیتی» بودن حسن روحانی را او مطرح نکرده اما تهدید کرد که فهرست مدیران «دوتابعیتی» جمهوری اسلامی را منتشر خواهد کرد.

ابوالفضل ترابی، عضو کمیته تحقیق و تفحص مجلس از مدیران دوتابعیتی، یکماه بعد در مرداد ۹۷ دوباره بر آتشی که کریمی قدوسی به راه انداخته بود دمید و گفت که یکی از مقامات «بسیار مهم و تراز بالا» در دوران تحصیل در اسکاتلند تابعیت بریتانیا را کسب کرده و هنوز این تابعیت را دارد. اظهاراتی که به نظر می‌رسید با توجه به تحصیل حسن روحانی در اسکاتلند خطاب به او بیان شده بود.محمود واعظی، رییس دفتر وقت رییس دولت دوازدهم اما این ادعا را تکذیب کرد.داستان دوتابعیتی‌هایی که کریمی قدوسی و نزدیکانش علیه حسن روحانی به راه انداخته بودند اما به یک‌باره وارد فصل جدیدی شد و چنین اتهامی علیه خود او نیز مطرح شد.

جلیل رحیمی جهان‌آبادی نماینده مجلس دهم در جلسه علنی مدعی شد که کریمی قدوسی به مردم حوزه انتخابیه‌اش گفته برای ردصلاحیتش امضا جمع کنند، ادامه داد: طالبان یک قیف داشت که بر ریش مردان می‌گرفت ببیند اندازه ریش آنها استاندارد است یا نه! مردم را کتک می‌زد اگر ریش با آن قیف طالبان استاندارد نبود. شما چکاره مملکت هستید که به وزیر، به رییس‌جمهور و حالا به نماینده مردم در مجلس می‌تازید و ما را غیرانقلابی می‌نامید و خطاب می‌کنید؟! چه کسی به شما شناسنامه ایرانی داده است، چه کسی به شما اجازه داده است به ارکان نظام بتازید، چند روز سابقه جبهه دارید، چندتا عملیات شرکت کرده‌اید که به درجه سرداری رسیدید؟ از کی شما ایرانی شدید که ما ایرانی نبودیم. زمانی که اجداد شما از افغانستان به ایران حمله می‌کردند، ما از ایران دفاع می‌کردیم. چه کسی به شما شناسنامه ایرانی داده است؟»

این اظهارات با واکنش کریمی قدوسی در جلسه علنی بعدی مجلس همراه شد اما رحیمی جهان‌آبادی فراتر رفت و حتی گفت که کریمی قدوسی به سوال او درباره اصلیت خانواده‌اش و دوتابعیتی بودن پاسخی نداده است.

جواد کریمی قدوسی در جلسه روز سه‌شنبه مجلس همچنین سخنان نماینده تربت جام درباره «تابعیت افغان» خود را رد کرد و گفت: «یک سند مبنی بر اینکه یکی از اجداد من ولو هفت نسل قبل از افغانستان آمده است هم دارند، ایشان باید در صداوسیما این سند را پخش کند، و الا صداوسیما باید همین مذاکرات من را پخش کند؛ در غیر این صورت اگر این کار را نکردند من از دولت افغانستان می‌خواهم که آنها بررسی کنند که اگر ما رگ و ریشه‌ای در طول تاریخ در اقوام آنجا داشتیم به ما بگویند که به خدمت آنها برویم.»

دلواپس همیشگی علیه روحانی

کریمی قدوسی پس از تأیید صلاحیت کاندیداها و آغاز رقابت انتخاباتی در خرداد ۹۲، چند روز پیش از روز انتخابات خواستار رد صلاحیت حسن روحانی شد. این درخواست همزمان با بالا رفتن آراء روحانی در نظرسنجی‌ها صورت گرفت.با آغاز به کار دولت یازدهم، جواد کریمی قدوسی، همواره در صف اول مخالفان عملکرد این دولت محسوب می‌شد.

در نخستین سالگرد آغاز به کار دولت یازدهم، کریمی قدوسی در اظهارنظری روحانی را متهم به «دادن اطلاعات مهم فقهی به انگلستان» کرد. همچنین او بودجه رسانه‌های حامی روحانی را بالغ بر «صدها هزار میلیارد تومان» عنوان کرد. او یکی از چهره‌های شاخص همایش «دلواپسیم» بود که در نقد سیاست‌های هسته‌ای دولت یازدهم برگزار شد.

کریمی قدوسی در سال‌های اولیه دولت نخست روحانی در مهدیه مشهد، دولت را به براندازی متهم کرد و گفت «رمزگشایی از شعار اعتدال امر مهمی است چرا که اعتدال پوششی برای براندازی نظام است.» و «اسرار پشت صحنه جریان اعتدال چیزی است که هم‌اکنون ما به چشم می‌بینیم و اگر جریان اسفناک فتنه اتفاق افتاده است، هم‌اکنون شعار اعتدال با هدف براندازی نظام، عناصر فتنه‌گر را به مناصب حکومتی گمارده‌اند.»

یکی از عجیب‌ترین مناقشه‌های کریمی قدوسی با حسن روحانی ادعای او درباره جاسوسی و بعد عقب‌نشینی از این ادعا بود. در یک فایل ویدئویی مدعی شده بود حسن روحانی، رییس‎ جمهور ایران، از سرویس امنیتی و اطلاعاتی انگلستان دستور می‌گیرد! سخنگوی سپاه ادعای این نماینده مجلس مبنی بر اقدام سازمان اطلاعات سپاه در نشان‌دادن شنود تلفنی یکی از مقامات کشور با مامور MI۶ به وی را تکذیب کرد.کریمی‌قدوسی چندی بعد از این ادعا در توییتر خود نوشت: «هیچ نماینده‌ای مدعی ارتباط مستقیم MI۶ (سرویس امنیتی انگلستان) با رییس‌جمهور آقای روحانی نبوده است. ما نیز با پاسخ‌ سپاه در این باره هم‌نظر بوده و ارتباط مستقیم سرویس‌های جاسوسی با رییس‌جمهوری را قویا تکذیب می‌کنیم. تحریف حق و جعل باطل همیشه در اولویت رسانه‌های زرد و نارنجی‌ بوده است».

کریمی قدوسی هنوز هم روحانی را رها نکرده است. در جریان رد صلاحیت روحانی برای انتخابات خبرگان سال گذشته کریمی قدوسی نوشت: «کسی که استعداد و اراده سقیفه سازی را داشت توسط شورای محترم نگهبان رد صلاحیت شد.»

میدان‌دار اخبار عجیب در اعتراضات سال ۱۴۰۱

در بحبوحه اعتراضات سال ۱۴۰۱ کریمی قدوسی با چند اظهارنظر عجیب واکنش‌های زیادی را بر انگیخت. مدعی شده بود: «در طی شصت روز آمار حضور اغتشاشگران در خیابان، ۵۰۰ هزار نفر بوده است. البته اگر یک نفر ۱۰‌بار هم آمده ۱۰‌بار در آمار وارد شده. اوج این حضور در یک روز ۴۵هزار نفر بود. (طبق آمار غیر رسمی ۳۱۰ هزارنفر کل جمعیت اغتشاشگران بودند که می‌شود) گفتند نمادهای حاکمیتی باید سقوط کند. یکی از نمادها مشهد است. قرار بود برای یکی از سران قوا در مشهد حادثه هفت‌تیر ۶۰ تکرار شود. آخرین مرحله هم ورود پنتاگون بود. در سال ۸۸ هم نقشه همین بود. مرحوم فیروزآبادی در سال ۸۸ در کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت خاتمی در فتنه ۸۸ با فرمانده ناتو دیدار داشت و از آنها خواستند کار ما در داخل که جلو رفت شما وارد شوید. اکثر دستگیرشدگان یک یا دو شب نگهداری شدند بعد با تعهد والدین آزاد شدند. اما از میان بازداشتی‌های هدفمند که ادامه هم دارد ۱۸٪ آنها آموزش دیده‌اند. تمام این ارتباطات به دست آمده که به عنوان مستندات بیانیه دو دستگاه اطلاعاتی در آینده منتشر می‌شود. ۷۰درصد دستگیرشدگان دیپلم و زیر دیپلم بوده‌اند. ۶۷ درصد اهل شرب خمر بوده‌اند. از این شاربان خمر ۴۷ درصد دایم‌الخمر بودند. اکثر اینها معتاد به موارد مخدر گل بودند. درصدی از زنان بازداشت شده اهل فحشا بودند. همان‌کس که خودکشی کرد یکی از همین افراد بود. ۸۰ درصد اینها خارج از کشور را بهشت می‌دانند».

عجیب‌ترین ادعای کریمی قدوسی اما در بخش دیگری از این گفت‌وگو مطرح شد: « خانم مولاوردی معاون روحانی طرحی داشت و می‌خواست فاحشه‌ها را بیمه کند.»

کریمی قدوسی البته هیچ رخدادی را از قلم نمی‌انداخت و پس از آتش گرفتن بخشی از زندان اوین در سال ۱۴۰۱ مدعی شد: «فردی با چاقو خود را به بند مهدی هاشمی رفسنجانی می‌رساند و درصددکشتن او برمی‌آید، اما مهدی هاشمی از دو روز قبل به درخواست خودم از آن بند جابه‌جا شده بود!»

پایان دوره نمایندگی

در انتخابات مجلس دوازدهم نصرالله پژمان‌فر، میثم ظهوریان، علی‌اصغر نخعی‌راد و احسان عظیمی‌راد در مرحله اول در انتخابات مجلس شورای اسلامی در مشهد مستقیم وارد مجلس شورای اسلامی شدند. برای کرسی پنجم شهر مشهد نیز، کاظم معتمدی‌فرد و حسنعلی اخلاقی که حائز بیشترین آرا پس از ۴ نفر اصلی راه‌یافته به مجلس شده بودند، راهی مرحله دوم می‌شوند.جواد کریمی قدوسی در رتبه بعدی بیشترین آراء ماخوذه قرار گرفت و از راهیابی به مرحله دوم بازماند. با توجه به بافت سیاسی رای‌دهندگان در شهر مشهد و اینکه بعد از ۴دوره نمایندگی، کریمی قدوسی نتوانست حتی از این بدنه اجتماعی و سیاسی رای لازم برای حضور در پارلمان را کسب کند، به نظر می‌رسد پیام رای‌دهندگان مدافع سیاست‌های اصولگرایی نیز به کریمی قدوسی روشن است. پیامی که با توجه به رفتارهای اخیر کریمی قدوسی از موضوع اعلام زمان حمله نظامی ایران به اسراییل تا داستان سلاح هسته‌ای گویی به گوش او نرسیده است.

دیگر خبرها

  • ارتقای توانمندی ایران در مدیریت رودخانه‌ها و سیلاب‌ها
  • وزیر نیرو:ارتقای توانمندی ایران در مدیریت رودخانه‌ها و سیلاب‌ها
  • کاندیداتوری عضو شورای نگهبان در انتخابات ریاست جمهوری /صادق زیباکلام برای مصاحبه آمد، زاکانی برای گزارش دادن /خاطرات آیت الله هاشمی
  • عادت‌هایی که خواب راحت را از شما می‌گیرند
  • گاریباشویلی قطعنامه پارلمان اروپا علیه گرجستان را رد کرد
  • نگاهی به تمام جنجال‌های کریمی قدوسی | گاف تاریخی نماینده مشهد چه بود؟
  • تاثیر مثبت انتخاب فرد اصلح در دور دوم انتخابات بر آبادانی شهرستان
  • تعیین تکلیف حسین شریعتمداری برای شورای نگهبان : لایحه عفاف و حجاب را کنار بگذارید، همین «طرح نور» کافی است / نگرانم این لایحه مثل برجام شود
  • تعیین تکلیف حسین شریعتمداری برای شورای نگهبان /لایحه عفاف و حجاب را کنار بگذارید،همین «طرح نور» کافی است /نگرانم این لایحه مثل برجام شود
  • امکان ایفای تعهدات صادراتی، از طریق بانک سامان