به نقل از «مهر»

کرسی ترویجی «فرآیند بصیرت از منظر قرآن و روایات» برگزار شد

تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۵۸۷۳۶

به گزارش خبرگزاری مهر، به همت معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی، کرسی ترویجی «فرآیند بصیرت از منظر قرآن و روایات» شنبه ۷ تیرماه با ارائه حجت الاسلام منصوری استادیار گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی و نقد حجج اسلام مهدی رستم نژاد دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث جامعه المصطفی (ص) العالمیه و کامران اویسی استادیار گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی و دبیری علیرضا کمالی مدیر پژوهشی گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدا حجت الاسلام منصوری با بازشماری واژگان معادل، همنشین و مقابل «بصیرت» در قرآن به تعریف لغوی «بصیرت» پرداخت و گفت: با توجه به اختلاف لغت‌شناسان در اینکه ریشه‌های واژگان دارای اصل واحد هستند یا می‌توانند اصول متعدد داشته باشند، دو دیدگاه درباره ریشه بصیرت مطرح شده است. اما از آنجا که اینجانب معتقد به وجود اصل واحد در ریشه لغت هستم، بصیرت را بر پایه اصل واحد معنا نموده و آن را نیرویی روشنی‌بخش می‌دانم که با روشنگری‌اش ادراک را برای عقل هموار می‌سازد. در معنای واژه «بصر» یک ویژگی وجود دارد و آن «آشکار بودن شیء دیده‌شده» است، بر این اساس بصیرت را می‌توان به «روشن‌بینی» معنا نمود. سایر معانی لغوی یا به عوامل بصیرت اشاره دارد و یا فواید آن را بیان می‌نماید و یا مؤلفه‌ای از مؤلفه‌های بصیرت و یا بخشی از فرایند آن را مطرح ساخته است.» بنابراین بصیرت یعنی «بینش و نیرویی که به وسیله آن بتوان به وضوح حقایق را شناخت.

وی درباره تعریف اصطلاحی «بصیرت» معتقد است که باید با در نظر گرفتن مؤلفه‌ها و فرایند بصیرت، آن را تعریف نمود. بر این اساس در تعریف اصطلاحی بصیرت افزود: بصیرت عبارت است از روشن بینی مبتنی بر شناخت به همراه باور قلبی که در اثر مشاهده درست رخدادها و اندیشیدن و سنجش و عبرت گرفتن و تیزهوشی و دور اندیشی حاصل می‌گردد.

منصوری در ادامه درباره فراوانی واژه بصیرت در قرآن گفت: «در آیات نورانی قرآن کریم، ماده «ب‌ص‌ر» به صورت ثلاثی مجرد و مزید به صورت فراوان و با این بسامد به‌کار رفته است: از ثلاثی مجرد به صورت فعل «بَصُرت» ۲ بار و «لم یبصُروا» ۱ بار؛ به صورت اسم مفرد و جمع (بصر و ابصار) ۴۸ بار؛ به صورت صفت مشبهه «بصیر و بصائر» ۵۸ بار و از ثلاثی مزید در باب‌های «افعال، تفعیل و استفعال» جمعاً ۳۹ بار به کار رفته است. نکته قابل توجه آن است که از ثلاثی مجرد آنچه بیشتر مربوط به بحث بصیرت است، کاربست صفت مشبهه‌ای و در مواردی کاربست اسم مفرد و جمع آن است؛ اما از ثلاثی مزید جز در مواردی اندک، مابقی مربوط به بحث بصیرت است».

وی درباره جایگاه بحث بصیرت خاطرنشان کرد: در روایتی از امیرمومنان (ع)، تحقق ایمان بر ۴ رکن استوار است: صبر، یقین، عدل و جهاد. هر یک از این پایه‌ها دارای ۴ شعبه است که در این میان «بصیرت» نخستین شعبه یقین است.

استادیار دانشگاه معارف اسلامی در پایان بر پایه آیات و احادیث و تحلیل و نکته‌یابی از آنها به‌ویژه با استناد به فرازهایی از فرمایش‌های امیرمؤمنان (ع) در خطبه ۱۵۳ نهج البلاغه: «فَلْیَنْتَفِعِ امْرُؤٌ بِنَفْسِه فإِنَّمَا الْبَصِیرُ مَنْ‏ سَمِعَ وَ تَفَکَّرَ وَ نَظَرَ وَ أَبْصَرَ وَ انْتَفَعَ بِالْعِبَرِ وَ سَلَکَ جَدَداً وَاضِحاً یَتَجَنَّبُ فِیهِ الصَّرْعَهَ فِی الْمَهْوَی وَ یَتَنَکَّبُ طَرِیقَ الْعَمَی وَ لا یُعِینُ عَلَی فَسَادِ نَفْسِهِ الْغُوَاهَ بِتَعَسُّفٍ فِی حَقٍّ أَوْ تَحْرِیفٍ فِی نُطْقٍ أَوْ تَغْیِیرٍ فِی صِدْقٍ» به تشریح فرایند بصیرت در عناوین «گوش دادن به حقایق، تفکر در شنیده‌ها، تیزبینی (نظر کردن)، دوراندیشی (ابصار نمودن)، عبرت گرفتن و گام نهادن در جاده‌ای روشن» پرداخت.

پس از تبیین ارائه‌کننده، حجج اسلام رستم نژاد و اویسی با اشاره به نقاط قوت نظر ارائه شده، بحث بصیرت را ازجمله مباحث نو و مورد نیاز جامعه و دارای آثار و برکات فراوان دانست که در عصر حاضر نیز دارای طراوت و تازگی است و برای همگان دارای پیام است.

ناقدان در طرح دیدگاه‌های خویش، توجه ارائه‌کننده نظریه به نکات ذیل و اصلاح نظر ارائه شده بر پایه آن را موجب ارتقا، توسعه و کارآمدی بیشتر این بحث دانستند:

بصیرت قابل گام‌بندی است اما نه از طریق روایات؛

موارد مزبور در فرایند بصیرت بیشتر ناظر به خروجی بصیرت است؛

موارد مطرح‌شده بیشتر ابزار یا مسیر و یا نتایج بصیرت است؛

برخی واژگان ناظر به بصیرت دارای معادل فارسی نمی‌باشند؛

واژه‌شناسی بصیرت نیازمند کار دقیق و فنی‌تر است؛

بصیرت را می‌توان به اقسام مختلف تقسیم و آن را مورد بحث قرار داد.

در پایان حجت الاسلام منصوری ضمن پذیرش بخشی از دیدگاه‌های ناقدان به ابهام‌زدایی از بخش دیگر پرداخت.

کد خبر 4961321

منبع: مهر

کلیدواژه: قرآن دانشگاه معارف اسلامی کرسی ترویجی معرفی کتاب دهه کرامت ویروس کرونا کنفرانس بین المللی دکتر علی شریعتی سازمان تبلیغات اسلامی فلسفه امام رضا ع سید جواد میری مجمع عالی حکمت اسلامی فعالیت های قرآنی معرفی نشریات سازمان اوقاف و امور خیریه دانشگاه معارف اسلامی قرآن و حدیث بحث بصیرت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۵۸۷۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همایش بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب چهارشنبه در قم 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ مرکز قم، رئیس دانشگاه معارف اسلامی در نشست خبری گفت: همایش بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب در سالن شهید سلیمانی این دانشگاه چهارشنبه دوازدهم اردیبهشت با سخنرانی آیت الله حسینی بوشهری رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دو نوبت صبح و عصر برگزار می‌شود. 

حجت الاسلام والمسلمین روح الله شاکری بر وظیفه دانشگاه‌ها در تامین منابع جامع علمی برای دانشجویان و پژوهشگران تاکید کرد و گفت: به عنوان دانشگاه معارف اسلامی وظیفه داریم از ظرفیت اندیشمندان صاحب فکر استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه نسبت به شخصیت علمی و قرآنی مقام معظم رهبری غفلت صورت گرفته است خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب اسلامی از سال ۴۳ تفسیر قرآن را در سطوح بالا تدریس می‌کرده اند و در تبیین دین بسیار موفق بوده و قدرت ارتباط گیری بالایی خصوصا با جوانان دارند و نگاه دینی ایشان منبعی جامع برای جوانان و دانشگاهیان خواهد بود. 

رئیس دانشگاه معارف اسلامی از پذیرش ۱۴۶ مقاله در این همایش خبر داد و گفت: در کنار ارسال مقالات شاهد ارسال چکیده مقاله‌ها نیز بوده‌ایم که در پایان همایش یک جلد از آنها منتشر خواهد شد.

حجت الاسلام والمسلمین شاکری با بیان اینکه این پژوهش‌ها می‌تواند نگرش‌های علمی و قرآنی رهبر انقلاب اسلامی را در فضای علمی و دانشگاهی کشور گسترش دهد، عنوان کرد: به همین منظور نشست‌های متعددی با مسئولین استانی برگزار شده است که حدود ۸۰ مقاله از این بستر دریافت شد.