به نقل از «خبرگزاری برنا»

ایمن‌شدن کامل مقابل تأثیرات فضای‌مجازی بیهوده‌ است/ محتوای فضای مجازی علامت سوال بزرگ فرهنگ اصیل ایرانی/ بی‌سوادی رسانه‌ای در جیب خانواده ایرانی

تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۷۰۳۳۴

پیوند افکار عمومی با رسانه‌ها پیوندی دیرینه است. رسانه‌ها هم به افکار عمومی شکل‌ می‌دهند و هم آن را بیان‌ می‌کنند بنابراین عجیب نیست که با رشد و توسعه رسانه‌ها در دوره جدید شاهد تأثیر عمیق‌تر و گسترده‌تر آنها بر افکار عمومی باشیم.

ساناز خادمی، استاد جامعه شناسی دانشگاه علوم و تحقیقات  و تحلیل‌گر سواد رسانه‌ای،  در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، گفت: یکی از ویژگی‌های شبکه‌های مجازی این است که در هر زمان و مکانی در صورتی که دسترسی را داشته باشید می‌توانید از اطلاعات آن بهره بگیرید، در حالی که صدا و سیما یا رسانه‌های مکتوب این قابلیت را ندارند و منوط به شرایط خاص خود هستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

باید این نکته را مدنظر داشته باشید که گاهی ممکن است اطلاعات منتشره از سوی شبکه‌های مجازی خلاف واقع بوده باشد. به طور مثال اگرچه در تلگرام شاهد سرعت بالای اطلاع‌رسانی هستیم اما برخی اخبار و اطلاعات و صحت آن چندان مورد تأیید نیست و با تردید باید به آن نگاه کرد. آنچه به ما بسیار کمک می‌کند سواد رسانه‌ای است. بعبارتی اگر سواد رسانه‌ای جامعه گسترش پیدا کند امکان اینکه در تشخیص صحت مطالب بهتر قدم برداریم بیشتر است و می‌توانیم از عملکرد شبکه‌های مجازی بهره ببریم.

چگونه در فضای مجازی محتوا تولید کنیم؟

خادمی در پاسخ به اینکه چگونه می‌شود در فضای مجازی محتوای مناسب تولید کرد افزود: در بخش تولید محتوا آن هم  در فضای مجازی باید به نقش افراد اهمیت داده شود. اینکه حتی در مبحث تولید محتوا هم منتظر باشیم دولت وارد عمل شود، درست نیست. همین که افراد مختلف اعم از بازیگران و هنرمندان و اساتید دانشگاه تجربیات خودشان را بی چشم داشت در فضای مجازی منتشر می کنند در وافع بهترین منبع برای تولید محتوا محسوب میشوند . 

خادمی تصریح کرد : در حال حاضر  رسانه های مجازی از اجزای مهم زندگی افراد شناخته می شوند به طوری که متولدین دهه 80 و 90 حضور در این فضا را حق مسلم خود می دانند. بنابراین بیشتر وقت خود را  در فضای مجازی می گذرانند، نکته اینجاست که با این روند اگر سبک زندگی خودمان را با زندگی جدید هماهنگ نکنیم مشکلات زیادی پیش رو داریم.

 این استاد  دانشگاه با بیان اینکه نهضت تولید محتوا باید به دنبال حل کردن مشکلات در فضای مجازی باشد ادامه داد: برای تولید محتوا باید همه مردم مفاهیم اولیه در این حوزه را بدانند و در سطح بندی دیگری نخبگان و نویسندگان شناسایی شوند تا افراد نخبه و علاقمند، سایر مهارت های تخصصی این عرصه را بیاموزند. 

مخاطب نقش اول فضای مجازی 

وی درباره نقش مهم مخاطب در فضای مجازی گفت: باید توجه داشته باشیم در فضای مجازی مخاطب حرف اول را می‌زند، بنابراین برای جذب باید آن را به درستی شناخت، تکنیک‌های اقناع آن را آموخت تا جریان سازی در این فضا صورت گیرد.

خادمی با بیان اینکه وقتی می‌خواهیم برای مخاطب تولید محتوا کنیم لازمه اش شناخت مخاطب است، افزود: تا زمانی که به مخاطب ایمان نیاوریم و بخشی از مطالباتش را حل نکنیم، مطالبات حل نشده به فضای مجازی سرازیر می‌شود و تبدیل به فحش و سیاه‌نمایی می‌شود و اینجاست که هر کسی که بیشتر تندروی کند جذاب‌تر می شود.

وی گفت: باید تفاوت سلیقه مخاطبان به رسمیت شناخته شود در حال حاضر ما در کشور نهادی نداریم که مخاطب را بشناسد و دغدغه آن را داشته باشد که متناسب با این شناخت برنامه محتوا دار بسازد.

خادمی تاکید کرد: تولید محتوا برای مخاطب پیچیده است بنابراین تصمیم گیران نیز باید نیازهای مخاطب را مدنظر قرار دهند، این وظیفه همه نیست که بجنگنند ولی منطقی است که همه به سواد رسانه‌ای که همان سپر است مهجز شوند و عده ای هم بروند تولید محتوا کنند. باید مطمئن باشیم کسی که تولید می‌کند مصرف هم بلد است. 

تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی بر شکل گیری افکار عمومی 

این استاد دانشگاه و جامعه شناس ادامه داد: تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر مخاطبین یا موجب ایجاد رضایت است که منجر به حُب و بُغض مخاطب می شود و یا موجب ایجاد اقناع می‌شود که شک و یقین مخاطب را به همراه دارد. هرچه وابستگی افراد به این شبکه‌ها بیشتر باشد، تاثیرگذاری این شبکه‌ها بر زندگی واقعی و شکل‌گیری افکار عمومی بیشتر می‌شود.

خادمی گفت: ببینید فضای مجاری اقیانوسی به عمق یک بند انگشت است که هر ثانیه در حال گسترده شدن است. مخاطب امروز به تولیدات زیادی دسترسی دارد و اگر تولیدی مطابق ذائقه‌اش نباشد آن را مصرف نمی‌کند. ولی ما برای تولید محتوا و سواد رسانه‌ای زمان، بودجه و انرژی زیادی را می‌گذاریم و هیچ توجهی به رد پای دیجیتال یا ذائقه مخاطب نداریم چون عملا  قواعد ساده بازی را رعایت نمی‌کنیم.

وی گفت: عصر حاضر عصر سرگرمی سازی است برای تولید محتوا باید تفاوت افکار را به رسمیت بشناسیم در غیر اینصورت موفق نمی شویم. در فضای مجازی سواد رسانه‌ای حکم گواهینامه است که باید آن را داشته باشیم که به راحتی به جامعه ضربه نزنیم.

خوب و بد  سلبریتی‌های فضای مجازی 

خادمی در پاسخ به این سوال که چگونه افراد ناشناس در فضای مجازی تبدیل به ستاره‌های پر طرفدار می‌شوند و دنبال کنندگان زیادی دارند گفت: بخشی از این را می‌شود جزو مزایا دانست، به دلیل اینکه شبکه‌های اجتماعی این امکان را داده‌اند که انحصار تولید و توزیع محتوا شکسته بشود. قبلاً پیش از حضور رسانه‌های اجتماعی تولید و توزیع محتوا عمدتاً در اختیار رسانه‌های همگانی بود که آنها دروازه‌بانی‌ها و معیارهای خاص خودشان را در تولید و انتشار داشتند. اگر همه اَشکال تولید کالای هنری را ما به مثابه یک رسانه بگیریم، در واقع آنها محتوای تولید فرهنگی و هنری را کنترل می‌کردند.

الان با حضور رسانه‌های اجتماعی و اصولاً ایجاد فضای مجازی در اینترنت، این امکان پیش آمده که این انحصار بشکند. برای همین شما اگر قبلاً مثلاً می‌خواستید وارد عالم موسیقی بشوید، غیر از اینکه باید تولید می‌کردید، می‌بایست توزیع‌کننده‌ای می‌بود و حاضر می‌شد برای شما صفحه گرامافون تولید کند، در دوره‌ای کاست برای شما بزند، در یک دوره‌ای برای شما سی دی بزند و این، حجم عظیمی از امکانات مالی می‌خواست اینکه شما را بپذیرد که چنین امکانات مالی بگذارید.

وی افزود: به دلیل حضور شبکه‌های اجتماعی، تقریباً میزان سرمایه‌ای که برای توزیع کالاهای فرهنگی و هنری وجود دارد، بسیار نازل شده و از این طریق آدم‌ها می‌توانند حضور بیشتری داشته باشند، بنابراین آن انحصار شکسته، برای همین هم هست شما ستاره‌های متعددی مثلاً در حوزه موسیقی، در حوزه نمایش، می‌توانید ببینید که با آن دوران گذشته و پیش از شبکه‌های اجتماعی، که تعداد آدم‌ها محدود بود و ستاره‌ها مشخص بودند، فرق دارد.

این جامعه‌شناس ادامه داد: این ستاره‌ها جاهای زیادی هستند که شما حتی نمی‌بینیدشان، به دلیل همان خصلت شبکه‌ای فضای رسانه‌های اجتماعی. یعنی شما با یک گروهی از آدم‌ها سر و کار دارید که چندصدهزارنفر ممکن است دنبالش کنند و شما چون در آن شبکه نیستید نمی‌شناسیدشان. بنابراین، به نظر من این یک خصوصیت مثبت است که بالقوه امکان داده انحصار تولید و توزیع محتوا شکسته شود. ولی از یک منظر دیگر هم خطر ناک است این افراد ستاره به اصطلاح اموزش ندیده اند امکانم دارد هر محتوای خطرناکی را در اختیار دنبال کننده گانشان قرار بدهند اینجاست که لزوم آموزش سواد رسانه ای مشخص میشود . فرد آموزش دیده ایده مورد نیازش را دریافت می کند و صفحه مورد نظرش را می بندد. 

خادمی گفت: در بحث آموزش سواد رسانه باید از سمن‌ها کمک بگیریم مخاطب برای مخاطب محتوا تولید کند. گروه‌های همسان و همسال برای هم آستین بالا بزنند و دولت و نهاد های تصمیم گبیرنده نقش مدیریت را داشته باشند./ 2

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: سواد رسانه قدرت تجزیه و تحلیل رسانه های مكتوب شبکه های اجتماعی برای تولید محتوا سواد رسانه ای فضای مجازی افکار عمومی رسانه ها ستاره ها شبکه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۷۰۳۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«مست عشق» فیلم قابل قبولی نیست/ فروش بالا نمی‌تواند دلیل بر کامل بودن یک اثر باشد

فیلم سینمایی «مست عشق» به نویسندگی و کارگردانی حسن فتحی محصول مشترک ایران و ترکیه است که به  رابطه مولانا با شمس تبریزی  پرداخته و تأثیر فراوان شمس بر زندگی و اشعار مولانا، عشق او به خدا را به تصویر کشیده است. پارسا فیروزفر، شهاب حسینی، حسام منظور، هانده آرچل، بوراک توزکوپاران، بوران کوزوم از بازیگران این فیلم سینمایی هستند.

«مست عشق» درگیر ظاهرسازی شده است

رضا منتظری کارشناس و منتقد سینما درباره فیلم سینمایی مست عشق کاری از حسن فتحی صحبت کرد و گفت: موضاعات عرفانی و تاریخی به دلیل سایه سنگین معنایی‌ای که دارند در چنبره فرمول های درام نویسی خیلی دشوار و سخت می‌توانند به تصویر کشیده شوند؛ به همین دلیل اغلب فیلم‌هایی که در این حوزه شاهد آن‌ها هستیم یا معناگراهای سطحی‌نگر هستند یا فقط شاهد یک سری ظاهر سازی و زرق و برق‌های تاریخی در طراحی صحنه ، لباس یا جلوه‌های ویژه هستیم.

وی ادامه داد: از این رو مهم ترین مسئله و معضل « مست عشق» این است که بیش از مقوله مهم درام پردازی و فیلمنامه نویسی درگیر ظاهر سازی شده است. این فیلم سینمایی درگیر این است که طراحی صحنه، لباس با شکوه و هنروران فراوانی داشته باشد؛ اما در سطحی ترین اتفاقات ممکن لنگ است یعنی برای مثال دوبله فوق‌العاده ضعیفی دارد و نمی‌تواند مخاطب را جذب خود کند.

این منتقد سینما افزود: در «مست عشق» جلوه‌های بصری فاجعه  است و من مانده ام چنین فیلمی که برایش هزینه شده و خارج از کشور تولید شده است چطور به جلوه‌های بصری توجه نداشته است که این یک موضوع بسیار بسیار عجیب است. 

وی تصریح کرد: شما فرض کنید یک ساعت از فیلم گذشته اما هنوز درام شکل نگرفته است و مخاطب متوجه نمی‌شود که قرار است چه داستانی را دنبال کند و  نمی‌داند داستان مرگ شمس را دنبال کند یا داستان عشق علاءالدین به دختر  مولانا و یا قصه زندگی مولانا را دريابد. تنها یک روایت کلاسیک و خطی می‌توانست کمک شایانی به روند فیلم و ارتباط گیری مخاطب با اثر کند اما آنقدر فیلمنامه ناقص بود که با فلش بک‌های پی در پی و  آمدن به زمان حال نمی‌تواند مخاطب را جذب کند. 

فکر نمی‌کردم «مست عشق» دچار پراکنده گویی باشد

 منتظری منتقد سینما گفت: همچنین یک نکته‌ای که دوست دارم بگویم این است که از مسائلی که باعث شد خود من به سینما بروم و وقت بگذارم این بود که فکر می‌کردم حسن فتحی با توجه به آثار خوبی که در کارنامه هنری اش دارد، یک درام پرداز متبحری است؛ فکر نمی‌کردم چنین اثری را ببنیم که اینقدر دچار پراکنده گویی باشد.

وی  درباره آمار گیشه و جذب مخاطبان ادامه داد: من فکر می‌کنم اگر بخواهیم به دلایل جذب مخاطب اشاره کنیم و بگوییم چرا این فیلم پر فروش شده است، چند مسئله داریم. یک اینکه داستان شمس و مولاناست، اصولا اساتید و بزرگان ادبی و مفاخر فرهنگی، هنری، نظامی و سیاسی مورد توجه هستند و  مخاطب خاص خود را دارند و برای مردم جالب است که داستان شمس و مولانا را ببینند. مورد بعدی اینکه کسانی مانند پارسا پیروزفر و شهاب حسینی قاعدتا هنوز برای بخشی از جامعه اهمیت دارند و  بخشی از مخاطبان برای این افراد به سینما می‌روند. ضمنا هفت نفر از بازیگران مست عشق ترک هستند و سریال‌های ترکی فارسی زبان توانسته بخشی از مردم را علاقه‌مند به سریال‌های ترکی کند و مردم علاقه مند باشند که بروند چنین اثری را از پرده سینما ببنید. چهارمین نکته این است که مردم سابقه خوبی از کارهای تاریخی آقای فتحی دارند و این باعث می‌شود که مردم این اثر را خارق العاده ببنیند و به تماشای آن بنشینند. نکته مهم بعدی این است که تولید مشترک با دیگر کشورها که اصولا از نظر فرهنگی نزدیک به هم هستیم، همیشه می‌تواند جذاب باشد.

این منتقد افزود: همه این موارد که ذکر کردم توانسته‌ است دست به دست هم بدهد و فیلم را پرفروش کند اما این پرفروش شدن فیلم  اصلا مهم نیست زیرا مدت‌ها است که سینمای ایران به طور بیمارگونه ای اسیر عدد و رقم و فروش شده است و این به این دلیل است که یک سری از مدیران فرهنگی خواسته اند یکی سری آمار را ارائه کنند و اوضاع و احوال سینمای را خوب نشان دهند. این درحالی است که اوضاع و احوال سینما فوق‌العاده خراب است و  فیلم سینمایی «مست عشق» ثابت می‌کند که هر فروش بالایی دلیل بر کامل بودن یک اثر نیست.

جسارت فیلمسازان برای به تصویر کشیدن زندگی بزرگان!

منتظری عنوان کرد: نکته مهم تری دارم که  خیلی برایم اهمیت دارد و حقیقتا دلم می‌سوزد این است که این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های مهممان را از دست می‌دهیم و شما فرض کنید در جشنواره گذشته فیلم فجر دست بر روی بسیاری از بزرگان و مفاخر گذاشتیم و فیلم‌های فوق‌العاده دم دستی از آن عزیزان تولید کردیم و متاسفانه مست عشق نيز همین است و  ظرفیت مهمی مانند شمس و مولانا به هدر می‌رود که هیچ حدی برایشان نمی‌توان متصور شد. من نمی‌دانم فیلمسازان ما چطور به خودشان اجازه می‌دهند که سردستی بیایند زندگی بزرگان را به مبتذل‌ترین و نگران کننده ترین شکل به تصویر بکشند و واقعا چه کسی، چه مسئول، چه نهاد و چه ارگانی باید جلوی چنین اتفاقی را بگیرد؟ به هرحال می‌توانم در یک جمله بگویم که یک پول بسیار زیادی به هدر رفته و یک اثر بدون پروداکشن ساخته شده است که قطعا به هیچ عنوان نمی‌تواند در آثار تاریخی سینمای ایران به ماندگاری برسد.

وی بیان کرد: در رابطه با وقایع یا اتفاقات تاریخی مثلا همچنان جنگ نفت‌کش های محمد بزرگ‌نیا را اسم می‌بریم و قطعا توفان شن جواد شمقدری در ذهنمان می‌آید اما واقعا مست عشق فیلمی نیست که یک دهه بعد کسی از آن فکت بیاورد و از آن به عنوان فیلمی یاد کند که در زمانی تولید و اکران شد.

این منتقد سینما افزود: یک اثر زمانی در ذهن می‌ماند که یک داستان فوق العاده داشته باشد و یا کارگردانی قوی داشته باشد و یا بازی‌های فوق العاده ای را ببینیم.  برای مثال در این فیلم از اسم بهرام رادان استفاده شده است اما حقیقتا، واقعا و انصافا ما از این بازیگران بازی‌های درخشان تری را دیدیم که مست عشق نمی‌تواند حتی در رتبه دهم چنین فیلم‌هایی جای بگیرد؛ حتی مست عشق در کارنامه خود آقای فتحی هم  نمی‌تواند فیلم قابل تاملی محسوب شود. پس چطور می‌توانیم توقع داشته باشیم که چنان فیلمی برای مخاطب ماندگار شود! نه چنین اثری تنها برای سرگرمی است. پیش از این مد بود که برای دیدن  فیلم‌های کمدی و خنده به سینما می‌رفتند اما اکنون اینگونه نیست. مست عشق نه در کارنامه هنری بازیگران و نه در کارنامه کاری کارگردانش اثر قابل قبولی نیست، پس نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که چنین کاری در ذهن مخاطب ماندگار شود.

دوبله «مست عشق» سطحی است

منتظری کارشناس سینما گفت: بخش عمده این فیلم بازیگران ترک ‌زبان دارد اما دوبله این کار خیلی سطحی است. ما سریال‌های ترکی با دوبله‌های خوب داشتیم اما این دوبله به چهره و کلا بازی بازیگر نمی‌نشیند و این موضوع غیر قابل باور است. نمی‌خواهم بگویم این فیلم آسیب است اما آسیب هم می‌تواند از دو منظر باشد؛ یک اینکه آن پتانسیل مهم مفاخر و بزرگان  را زیر سوال می‌برد و دوم اینکه مردم را بیشتر از فیلم‌های تاریخی دور می‌کند که این خیلی بد است اما اینکه بخواهم بگویم این فیلم به سینمای ایران آسیب زد نه اینگونه نیست، زیرا آنقدر فیلم‌های بد دیدیم که این اثر آنقدر هم بد نیست.

وی درباره مجوز فیلمنامه «مست عشق» و دیگر آثار بیان کرد: من واقعا برای شورای محترم فیلمنامه، شورای پروانه ساخت و پروانه نمایش تاسف می‌خورم و متاسفم که نمی‌دانم واقعا به چه چیزی نظر می‌دهند؟ و آیا واقعا بحث ممیزی فیلم‌ها برایشان مهم است؟ و آیا بخش کیفیت فیلمنامه ام برایشان مهم است که مجوزی که فیلمنامه می‌گیرد یک کار خوب و ارزشمندی باشد؟ واقعا دلم می‌خواهد یک روزی پاسخگو باشند و اساس مجوز دادنشان را برایمان بگویند و یک تجدید نظر بر روی رفتار شورای پروانه ساخت داشته باشیم و امیدوارم روی بحث کیفیت هم کار کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر