چرا هشتمین امام شیعیان "رضا" نامیده شد؟
تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۹۳۲۸۹
صراط:
در ایام ولادت با سعادت امام رضا علیهالسلام قرار داریم؛ مولایی که ولیّ نعمت ما است و دل هر ایرانی بلکه تمام مسلمانان جهان به او گره خورده است. به همین مناسبت گفتگویی را با «طاهر قلیزاده محمدی» کارشناس مسائل دینی ترتیب دادیم تا به مسائلی همچون علت نامیده شده ایشان به «رضا» و برخی خصوصیات رفتاری ایشان بپردازیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
* خصوصیات شخصیتی امام رضا علیهالسلام را چگونه میشود توصیف کرد و آیا وجه تمایز خاصی در رفتار ایشان نسبت به سایر اهل بیت علیهمالسلام میتوان نام برد؟
یکی از عقاید مسلّم در بین شیعیان این است که تمامی اهلبیت علیهمالسلام معصوم بوده و از خطا و لغزش مصون هستند، و این مصون بودن به این معنا خواهد بود که آن عزیزان کاری برخلاف شریعت و وظیفه انجام نخواهند داد و در این مسئله هیچ فرقی بین ائمه اطهار نیست؛ بله موقعیت زمانی، در بروز برخی ویژگیها بیتأثیر نیست؛ لذا میبینیم ممکن است امام معصومی در برههای از زمان ناچار به اجرای کاری شوند که آن کار در زمانی دیگر ممکن نبوده و یا به صلاح نباشد لذا معتقدیم مثلاً امام صادق علیهالسلام اگر در زمان سیدالشهداء میبودند همان کاری را میکردند که ایشان انجام دادند و یا اگر امام رضا علیهالسلام در زمان امام عسکری علیهالسلام بودند چنان رفتار میکردند که آن حضرت انجام دادند چه در ابعاد فردی چه خانوادگی و چه اجتماعی.
با توجه به این مطلب میتوان گفت حضرت رضا علیهالسلام از نگاه شخصیتی، تفاوت خاصی با سایر اهلبیت علیهمالسلام نداشتند بلکه ایشان نیز تنها وظایف الهی و عمل به آنها را مدّنظر قرار داده بودند و به آن میپرداختند و البته همین سیره و خصوصیت باعث امتیاز این حضرات نسبت به سایر انسانها میشد.
* پس علت تفاوت القابی که به اهلبیت علیهمالسلام نسبت داده میشود چیست و چرا در بین اهلبیت علیهمالسلام امام هشتم ملقّب به امام رضا علیهالسلام شدهاند؟
موقعیتهای خاص زمانی و انسانهایی که در اطراف ائمه اطهار علیهمالسلام بودهاند در شهرت و ترویج برخی القاب تأثیر مستقیم داشتند که این مسأله در مورد ثامن الائمه علیهمالسلام نیز صدق میکند؛ در این مورد حدیثی از امام جواد علیهالسلام مطرح شده که حضرت به خوبی علت شهرت این لقب را بیان میفرماید. در این حدیث آمده که ابونصر بزنطی نقل میکند که به امام جواد علیهالسلام عرض کردم: قومی از مخالفان شما میگویند: پدرت را مأمون، رضا لقب داد و آن به خاطر این بود که به ولایتعهدی او راضی شد! که امام جواد علیهالسلام در پاسخ به این ادعا فرمودند: «به خدا قسم، این افراد دروغ گفته و گناهکار شدهاند. پدرم را خدای تعالی «رضا» لقب داده است، زیرا که به خداوندی خدا در آسمانش و به رسالت رسولالله و ائمه در زمینش راضی بود.» بزنطی در ادامه میپرسد: مگر همه پدرانتان چنین نبودند؟ حضرت فرمود: «آری». بزنطی ادامه میدهد: پس چرا فقط پدر شما به این لقب ملقّب شدند؟ حضرت فرمود: «چون مخالفان از دشمنانش مانند موافقان از دوستانش از وی راضی شدند و چنین چیزی برای پدرانش به وجود نیامد، لذا از میان همه به رضا ملقب شد». (عللالشرایع: ج 2، ص 237)
چنانکه در روایت نیز مشخص است توصیف حضرات به برخی از القاب تحت تأثیر زمان و افرادی بوده که با حضرات معصومین مواجه میشدند، وگرنه تمامی اهلبیت علیهمالسلام یقیناً صادق، هادی، کاظم و یا اهل رضا بودند.
* اگر به صورت نمونه قرار باشد به برخی از خصوصیات رفتاریای که از امام هشتم علیهالسلام نقل شده اشاره داشته باشید به کدام یک اشاره خواهید کرد؟
در روایتی که از فردی به نام ابراهیم بن عباس نقل شده [کشف الغمه، ج 3، ص 156] خصوصیات رفتاریای مورد اشاره قرار گرفته که میتوان از آن به عنوان یک الگوی رفتاری عالی در زندگی فردی و اجتماعی نام برد. یکی از خصوصیات این هست: «مَا رَأَیْتُهُ جَفَا أَحَداً بِکَلَامٍ قَطُّ» یعنی حضرت هرگز در سخن گفتن با کسی به صورتی ناصحیح تکلم نمیفرمودند. متأسفانه کم نیستند کسانی که در محیط خانواده و یا اجتماع با صحبتهایی ناصحیح در مفهوم و یا لحن، اسباب کدورت و مشکلات متعددی را به وجود میآورند؛ کدورتهایی که بعضاً اسباب عداوت و دشمنی را به وجود میآورد و جلوی بسیاری از اتفاقات و برکاتی که میتوانست سبب تحوّل و رسیدن به خوشبختی و سعادتمندی باشد را سدّ میکند.
یا در ادامه همین روایت میفرماید «مَا رَدَّ أَحَداً عَنْ حَاجَةٍ قَدَرَ عَلَیْهَا» یعنی اگر از حضرت تقاضایی میشد و اجابت آن خواسته در توان ایشان بود، مطلقاً در برآورده کردن آن درخواست کوتاهی نمیفرمودند. اگر همین نکات به ظاهر مختصر در زندگی امروزمان حاکم شود و در کلام نهایت دقت صورت گیرد و از سوی دیگر افراد مختلف هر آن چیزی را که در توانشان است از اطرافیانشان دریغ نکنند بسیاری از مشکلات کم خواهد شد.
* در باب مسائل اجتماعی و مشکلات اقتصادی، هستند افرادی که حال و روز خوبی این روزها ندارند. در این رابطه راهکاری از حضرت را میتوان بیان کرد؟
بر اساس آیات قرآن کریم تغییر و تحوّل در زندگی افراد بر اساس رویکرد و تصمیمات و عملکرد خود انسانها حاصل میشود «إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ [رعد/ 11] همانا خداوند حال قومى را تغییر نمىدهد تا زمانی که آنان خود جهت تغییر حرکت کنند». لزوم بصیرت داشتن و انتخاب آگاهانه و پرهیز از تحتتأثیر قرار گرفتن شایعات و تبلیغات مغرضان را عامل اصلی نجات جامعه میتوان دانست؛ به هر حال اینکه به چه فرد و یا افرادی اعتماد میکنیم از مسائلی است که تأثیر مستقیم در زندگی خودمان و آینده فرزندانمان خواهد داشت؛ اگر امروز برخی خیانتها و کمکاریها را مشاهده میکنیم این حکایت از این است که کار در آن بخش چهبسا به فرد امینی سپرده نشده است؛ چراکه فرد امین هیچگاه خیانت و کمکاری نمیکند و این مطلبی است که امام رضا علیهالسلام به آن تصریح داشتند و فرمودند: «لَمْ یَخُنْکَ الاَْمینُ وَ لکِنِ ائْتَمَنْتَ الْخائِنَ؛ امین به تو خیانت نکرده [و نمىکند] اما [تو] خائن را امین تصوّر کردهاى» [تحف العقول ص: 442]
پس ریشهایترین سبب حل مشکل را دقت در انتخابهایی که داریم میتوان نام برد اما در کنار این مسئله و تلاش در انتخاب مدیرانی امین و صادق و همچنین تلاش همگانی در رفع موانع پیشروی رشد اقتصادی؛ یقیناً بهترین کار داشتن حسّ نوع دوستی و گرهگشایی از زندگی کسانی است که دچار مشکل شدهاند و این مطلبی است که بنابر فرمایش حضرت رضا علیهالسلام میتواند عدم دقّت در آن، انسان را تا مرز بدترین مردم شدن، پیش ببرد! «یَا عَلِیُّ إِنَّ شَرَّ النَّاسِ مَنْ مَنَعَ رِفْدَهُ وَ أَکَلَ وَحْدَهُ وَ جَلَدَ عَبْدَهُ؛ به راستى که بدترین مردم کسى است که یارىاش را [از مردم] باز دارد و تنها بخورد و زیردستش را مورد ستم قرار دهد.» [بحار الأنوار ج75، ص: 342]
منبع: صراط نیوز
کلیدواژه: امام رضا میلاد امام رضا صراط نیوز اهل بیت علیهم السلام امام رضا علیه السلام
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.seratnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «صراط نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۹۳۲۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چگونه میتوان راه و روش امام صادق (ع) را الگو قرار داد؟
حجتالاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی و مدیر موسسه منبر آسمانی با اشاره به روایتی درمورد معیار اصلی مقام هر فردی نزد خداوند اظهار کرد: یکی از اصحاب صادق آل محمد علیهمالسلام میگوید به امام صادق (ع) عرض کردم: آقاجان فلانی چه عبادت، دین و فضلی دارد! کنایه از اینکه خیلی مقامش والاست، اما امام علیهالسلام سوالی درباره آن شخص از من پرسیدند که تمام معیارهای مرا در شناخت افراد تغییر داد. امام صادق علیهالسلام فرمودند: «فَقَالَ کَیْفَ عَقْلُهُ» «عقل او چگونه است؟»
عرض کردم: نمیدانم بعد امام علیهالسلام فرمودند:
«فَقَالَ إِنَّ الثَّوَابَ عَلَى قَدْرِ الْعَقْلِ» «ثواب و پاداش را به اندازه عقل و با معیار خرد میدهند نه به مقدار حال و شور.»
داستان مرد عابد بنی اسرائیلی
بعد، امام جعفر صادق (ع) برای من داستانی از عابدی بنی اسرائیلی نقل کردند: همانا مردی از بنیاسرائیل خداوند را در جزیرهای دریایی که سرسبز و خرم بود عبادت میکرد. آن جزیره درختان بسیار و آبی فراوان داشت. فرشتهای از آن مکان میگذشت که آن عابد را دید. فرشته به خداوند عرض کرد: آیا ثواب این بنده را به من مینمایانی؟ خداوند آن را به وی نشان داد، فرشته آن را اندک و ناچیز پنداشت و از این ناهمخوانی ثواب کم و عبادت فراوان آن عابد تعجب کرد به همین خاطر خداوند به فرشته وحی کردند: با او همراه شو. فرشته به صورت انسانی در آن جا فرود آمد. مرد به او گفت: کیستی؟ فرشته گفت: من مردی عابد هستم که، چون آوازه مرتبه و عبادت تو در این مکان به من رسید به نزد تو آمدم تا خداوند را به همراه تو پرستش و عبادت نمایم. فرشته در آن روز با او بود. فردای آن روز فرشته به آن مرد گفت: منزلگاه تو چه سرسبز و خرم است! فقط برای عبادت شایسته است! مرد عابد به او گفت:، اما اینجا عیبی دارد! فرشته گفت: چه عیبی؟ گفت: برای خداوند ما چارپایی نیست، اگر برای او الاغی بود او را در این مکان میچرانیدیم همانا سبزهها در حال از بین رفتن هستند. فرشته که متعجب شده بود گفت: برای پروردگار تو الاغی نیست؟ (کنایه از اینکه این حرف یعنی چه، مگر خدا جسم است که اعضا و جوارح داشته باشد) گفت: اگر برای خداوند الاغی بود مثل چنین سبزههایی از بین نمیرفت. خداوند به آن فرشته وحی فرستاد: «فَأَوْحَى الله إِلَى الْمَلَکِ إِنَّمَا أُثِیبُهُ عَلَى قَدْرِ عَقْلِهِ» «همانا من به میزان عقل او به او پاداش دادهام.»
شرح روایت شریف
حجتالاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی گفت: این روایت میفرماید: ممکن است کسی دو رکعت نماز مختصر بخواند و ثواب عبادت جن و انس به او داده شود و ممکن است کسی تا صبح شیون و ناله کند و اشک بریزد، اما نماز پر لابه او را به چیزی نخرند. این سخن به شنونده سنگین آمد، برای همین امام جعفر صادق علیهالسلام برای او داستانی نقل کردند تا ذهن وی مطلب گفته شده را بپذیرد.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: امام صادق علیهالسلام کوتاهی فکر برخی از مردم را با نقل این روایت توضیح میدهند و میفرمایند: زیبایی و شور عبادت او بهگونهای بوده است که حتی نظر فرشتهای را به خود جلب میکند و از شکوه آن سر تعظیم و درخواست در پیشگاه الهی فرود میآورد. شور در آن عابد خوب بوده است ولی شعوری در او نبوده است.
مشکل امروز جامعه مسلمانان
حجتالاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی ادامه داد: متأسفانه، مشکل جامعه اسلامی نیز همین است. در جامعه اسلامی معیار و محک ارزش اعمال و کردار دیگران عقل و معرفت آنان قرار نمیگیرد و شور و حال را معیار و محک مرتبه معنوی افراد و گزینش آنان قرار میدهند. سینه و نوحه و فریاد و گاه نعره و کشیدن قمه و قداره فراوان است، اما شعور و معرفت اندک است. متأسفانه منبرها، مسجدها، حسینهها، فقط از حال میگویند و سفارش میکنند که در مکه و طواف چنان کن و نماز و ذکر فراوانی به زائران میدهند و وقت فکر و اندیشه برای آنان نمیگذارند. وقتی شور فراوان و عقل اندک باشد، یک میلیارد مسلمان نمیتوانند در تأمین هزینه خود توانا باشند. البته، عقل به معنای چیزی که آدمی را به قرب الهی نزدیک کند منظور ماست. عقلی که با آن به ستایش خداوند ایستاده میشود و سلامت دنیا و سعادت آخرت را به همراه دارد.
دو پایه اساسی عقل
این کارشناس مذهبی گفت: عقل دارای دو پایه اساسی است:
• یکی آن که باعث شود خداوند را عبادت کند و قرب الهی را موجب شود.
• دیگر آن که به سعادت و نعیم برسد و البته سعادت اخروی بدون تأمین دنیا ممکن نمیشود.
حال، یک سوال اساسی از همه مسلمین این است.
مسلمانی که در تأمین هزینه زندگی خود درمانده است چگونه میتواند سلامت دنیا را داشته باشد و کسی که در دنیا سلامت ندارد چگونه به سعادت آخرت دست مییابد؟
ملت ما با انقلاب عظیم و معنوی خود که به عشق امام حسین علیهالسلام بوده است با معضل اقتصادی و ناتوانی در تأمین نان شب خود روبهروست.
کسی که توان تأمین نان دنیای خود را ندارد و نمیتواند دنیای خود را آباد کند، آخرت خود را نیز نمیتواند آباد کند!
حجتالاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی اظهار کرد: یک میلیارد مسلمان اسیر دست غربیان هستند. آنان توان بالایی در مقابله با مسلمانان ندارند، بلکه این مسلمانان هستند که سست و ضعیف هستند. کسی که عقل ندارد نه تنها در برابر دشمن از او کاری نمیآید، بلکه وی در برابر دوستان نیز نمیداند چه میکند. انسان باید سعادت دنیا داشته باشد تا به آخرت دست یابد. بعد از انقلاب اسلامی، در مواردی گداپروری در جامعه باب شد و دولتها بهجای شغل، به مردم پول دهند. مردم نباید نان خود را با ذلت به دست آوردند. کار را نیز باید خود دنبال کرد و البته برای این کار باید کاردان بود.
عقل خودمان و اطرافیانمان را بسنجیم
این کارشناس مذهبی یادآور شد: آدم باید خود و اطرافیانش را آزمایش کند تا ببیند جزء کدام گروه قرار میگیرند. آیا خدایی ناکرده از جاهلان هستند یا از عاقلان؟
امام صادق علیهالسلام با این روایت به همه ما فهماندند که اگر کسی را در حال خوش عبادی دیدیم او را به عرش نبریم، بلکه ببینیم عقل و معرفت او چه اندازه است؟ درک او نسبت به دنیا و آخرت چگونه است؟
چقدر خوب است در مساجد، روایات باب عقل و جهل کتاب بحار و یا اصول کافی حتی شده از رو خوانده شود و اصلا هر شب بعد از هر نمازی یک سوال اعتقادی مطرح شود و از مردم خواسته شود تا جواب این سوال را پیدا کنند و خودشان روی این سوال فکر کنند تا راه امام صادق (ع) ادامه پیدا کند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری قرآن و عترت