به نقل از «ایرنا»

میرزا طاهر خوشنویس؛ استادی که نستعلیق را به اوج رساند

تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۱۱۹۲۳

میرزا طاهر خوشنویس در ۱۲۶۷ خورشیدی در یکی از روستاهای آذربایجان و در خانواده ای روحانی متولد شد اما در ۲ سالگی به همراه خانواده اش راهی تبریز شد. پدرش همواره قرآن به همراه داشت و هر ماه یک قرآن ختم می کرد؛ ضمن اینکه از فنون قرائت و تجوید نیز بهره ای داشت و در پنج سالگی کم کم سواد فارسی و قرآن را به فرزند یاد داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

میرزاطاهر که در ۷ سالگی به مکتب رفت، سعی کرد صرف و نحو عربی را یاد بگیرد و در همان اثنا با مقدمات تحریر خط نسخ آشنا شد. چون استعداد زیادی در خوشنویسی داشت، بدون تعلیم و راهنمایی فقط به یمن ذوق و عشق مفرط به خوشنویسی آنقدر از خطوط شیوای استادان خط مشق کرد تا کم کم به کیفیت و رموز و قواعد آن پی برد.

آثار و تحریرها

وی در طول ۶۴ سال فعالیت هنری به تحریر بیش از ۲۰۰ جلد کتاب رساله علمی اخلاقی و دینی دست زد. از آثار ماندگار او، قرآن با ترجمه و خلاصه تفسیر فیض الاسلام است که متن آن به خط نسخ و ترجمه به نستعلیق است. به جز قرآن‌های متعدد، او نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، مفاتیح الجنان، منتهی الآمال و چند کتاب از کتاب‌های درسی حوزه علمیه مثل معالم الاصول و کفایه الاصول، خلاصه النحو، رساله رشدیه، ذخیره المعاد، بحر المعارف، ابواب الجنان، جامع المقدمات، تهذیب المنطق، همچنین صراط المنعمین، با عیشة راضیه، حیدربابایه سلام، گلستان سعدی و ... را نیز به رشته تحریر درآورد.
اما آغاز فعالیت او به دوره نوجوانی اش بازمی گردد. برای مثال در ۹ سالگی جزء سی ام قرآن را برای یکی از کتابفروشی ها نوشت که چاپ شد. در ۱۲ سالگی نیز "صرف و میر و تصریف" و "عوامل" را نوشت که آنها نیز چاپ شدند.

کتاب بعدی استاد میرزاطاهر خوشنویس در ۱۴ سالگی "معالم" (در اصول ) بود که آن نیز به چاپ رسید؛ ضمن اینکه هنوز نسخه های آن موجود و مورد استفاده طلاب علوم دینی است. میرزاطاهر سپس به نوشتن قرآن پرداخت. او نوشتن نخستین قرآن را در ۱۳۲۱ قمری شروع کرد که حدود چهار سال به طول انجامید. استاد خوشنویس در  ۱۷ سالگی تدریس را آغاز کرد و  تا ۳۵ سال به شغل معلمی مشغول بود. در واقع او در اثر پشتکار و تمرین بسیار توانست در اصول و قواعد هنر خط به استادی برسد.

میرزاطاهر از زبان فرزندش

فرزند میرزا طاهر درباره اخلاق پدرش می گوید: من در طول عمرم پرخاشگری یا عصبانیت پدر را ندیده بودم، مگر در مورد مسایل دینی. وی با همه مدارا می کرد و هیچ زمانی از زیادی کار یا کمی مادیات افسرده نمی شد. پدرم تفریحش نوشتن آیات الهی و سایر کتب بود. من به نوبه خود که شاهد این ماجرا بودم به غیر از مواقع خواب و استراحت ندیدم که لحظه ای دست های ایشان از نوشتن باز بماند. از تمام آیات قرآن یا کتاب های دیگر برای ما تعریف می کرد، از اخلاق، از زندگی، از معاشرت با دیگران و آنچنان ما را شیفته سخنان خود می کرد که آن خاطرات هیچ زمانی از خاطرمان محو نمی شود. وی به من می گفت: از خدای خودم خواسته ام چنانکه نخستین قلم را از قرآن شروع کرده ام، آخرین قلم من نیز به قرآن ختم شود و از آنجایی که لطف خداوند همیشه شامل حال پدرم بود، دعایش مستجاب شد و قرآنی را که در سال ۱۳۵۱ شروع کرده بودند در اوایل سال ۱۳۵۴ و در  ۸۵ سالگی به اتمام رساند، یادم است روزی که این قرآن تمام شد به حدی ایشان خوشحال بودند که نماز شکر به جای آوردند."(۱)

همنشینی میرزاطاهر و شهریار

استاد شهریار از دوستان میرزا طاهر بود که گاهی به منظور یادگیری خط شکسته تحریری به منزل میرزا طاهر رفت وآمد می کرد و سرانجام حیدربابا اثر استاد شهریار با خط میرزا طاهر به چاپ رسید. شهریار درباره میرزاطاهر اینگونه سروده است:

مردی که خطش نفیس باشد       آن طاهر خوشنویس باشد       

شایسته بود به نامش الحق         این جمله خوشنویس مطلق    

در مشق جلی و نسخ و تحریر     استاد بود به نیک تعبیر         

خط پایان

استاد میرزاطاهر در ۱۳۳۴ خورشیدی در  ۷۰ سالگی، تقاضای بازنشستگی کرد. آخرین کتابی که وی به رشته تحریر درآورد، کتاب آسمانی قرآن بود که در ۱۳۵۳ خورشیدی به پایان رسید. میرزا طاهر خوشنویس سرانجام پس از سپری کردن قریب به ۹۰ سال عمر پربار، در ۱۴ تیر ۱۳۵۵ در تهران به دیار باقی شتافت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. در بزرگداشتی که آذر ۱۳۷۶ در تبریز برای وی برگزار شد، مقرر شد که قبر او از تهران به تبریز انتقال یابد و سرانجام در ۱۰ بهمن ۱۳۸۴ قبر میرزا طاهر خوشنویس از تهران به مقبرهالشعرای تبریز انتقال یافت. در پایان باید گفت بی‎شک برای به کمال رسیدن هنر خوشنویسی تلاش‎های بسیاری از سر ذوق و زیباشناسی صورت گرفته و افراد زیادی در این راه از جان‎ودل مایه گذاشته‎اند که میرزا طاهر خوشنویس در زمره سرآمدترین آن‎هاست. مرتبه میرزاطاهر خوشنویس در هنر خوشنویسی به درجــه ای بود که اســتادان این فن به مهــارت او در خط نســخ، معترف انــد.

پی نوشت:

۱- روزنامه ایران، شماره ۶۲۶۶، پنج شنبه ۳۱ تیرماه ۱۳۹۵ 

برچسب‌ها تبریز نهج البلاغه گلستان سعدی قرآن کریم نستعلیق خوشنویسی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: تبریز نهج البلاغه گلستان سعدی قرآن کریم نستعلیق خوشنویسی تبریز نهج البلاغه گلستان سعدی قرآن کریم نستعلیق خوشنویسی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۱۱۹۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فاضل لنکرانی: «امید» در میان اساتید حوزه در حال از بین رفتن است / تعداد شاگردان استادی که ۱۰۰ شاگرد داشت به ۱۰ نفر رسیده / مراجع و رهبری به این مسائل توجه کنند

 آیت الله فاضل لنکرانی گفت: بسیاری از کشورهای دنیا تشنه حضور یک روحانی قوی و صاحب معلومات هستند، تا محوری باشد که مردم دور آن جمع شوند و به آن پناه بیاورند. در اهداف این مرکز چنین مسأله ای وجود دارد زیرا همانطور که مشتاق خدمت به نظام اسلامی و مردم هستیم، حاضر به خدمت به حوزه علمیه نیز هستیم.   به گزارش شفقنا، مراسم تجلیل از اساتید منتخب مرکز فقهی ائمه اطهار در سالن فقاهت این مرکز برگزار شد. آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در این مراسم اظهار داشت: لازم است از اساتید برجسته ای که با مجتمع آموزشی ائمه اطهار ارتباط داشته و برای تعلیم و تعلم طلاب زحمت می کشند تشکر کنم. هر چه زحمت بیشتری برای رشد علمی طلاب کشیده شود، نتیجه بیشتری خواهد داشت.   وی با بیان اینکه طلاب زحمتکشی در حوزه علمیه قم و مرکز فقهی ائمه اطهار مشغول به علم آموزی هستند، بیان داشت: همه دست به دست هم می دهند که مجموعه ائمه اطهار در ساحت های تهذیبی، علمی، پژوهشی و سیاسی در میدان حاضر باشد. مرکز آموزشی ائمه اطهار در میدان تفسیر، کلام و فقه حضور دارد و در این مسیر از اساتید صاحب فن استفاده می کند.   عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه مسائل مهم سیاسی مرتبط با نظام در مرکز فقهی ائمه اطهار به طور جدی دنبال می شود، بیان داشت: دانش آموختگان این مرکز در قوه قضائیه مشغول به کار شده و تأثیرگذار بودند و حتی در انتخابات خبرگان شرکت کردند؛ همچنین موضوعات مورد نیاز نظام در هیچ مؤسسه ای به اندازه مرکز ائمه اطهار مورد توجه قرار نگرفته است و این امور سبب افتخار ما است.   آیت الله فاضل لنکرانی هدف هر استاد را تربیت طلبه برای نشستن در همان کرسی و ارائه مباحث به آیندگان دانست و تصریح کرد: به دنبال این هستیم که طلاب سطح و خارج بتوانند به توانایی و مهارت تدریس برسند و بتوانند آموخته های خود را منتقل کنند؛ به برکت وجود اساتید برجسته، نسل هایی از اساتید در شرف تکوین در مجموعه آموزشی ائمه اطهار هستند که برای ما توفیق بزرگی است. هدف مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی تربیت افرادی بود که برای اسلام عَلَم بشوند.   وی در ادامه با بیان اینکه مرکز فقهی ائمه اطهار هیچ ارتباط مالی و تشکیلاتی با نهادهای دولتی نداشته، بیان داشت: بسیاری از کشورهای دنیا تشنه حضور یک روحانی قوی و صاحب معلومات هستند، تا محوری باشد که مردم دور آن جمع شوند و به آن پناه بیاورند. در اهداف این مرکز چنین مسأله ای وجود دارد زیرا همانطور که مشتاق خدمت به نظام اسلامی و مردم هستیم، حاضر به خدمت به حوزه علمیه نیز هستیم.   وی با تأکید بر اینکه امید در اساتید حوزه در حال از بین رفتن است، ادامه داد: در گذشته استاد در حوزه برای تدریس خود میدان داشت و تلاش می کرد که خودش و دیگران را از نظر علمی ارتقاء دهد اما امروز این مهم کمرنگ و نگران کننده شده است؛ بارها این مبحث تذکر داده شده است اما این صدا به جایی نمی رسد. اگر زمینه تقویت استاد در حوزه را از بین ببریم، حوزه دیگر ارزش ندارد. بقاء حوزه به این است که حداقل ۲۰درصد از دروس خارج تولید مبنا کنند.   وی وضعیت اساتید در بدنه حوزه را نامطلوب توصیف کرد و بیان داشت: حدود ۱۵۰ استاد در سال گذشته تدریس داشتند اما در سال جاری بعضا تا دو ماه از تدریس محروم بودند؛ استادی که سالیانی حدود ۱۰۰ شاگرد در درس خود داشته است، در سال جاری به ۱۰ نفر رسیده است در حالی که علمیت این استاد ثابت شده است. مراجع، رهبری و مسؤولین حوزه باید به این مسائل توجه کنند. اساتید باید از جهت معیشت تأمین شوند.   آیت الله فاضل لنکرانی با بیان اینکه برخی از تلاش های آیت الله اعرافی در تأمین معیشت اساتید به ثمر رسیده است، تأکید کرد: کار اصلی، رشد علمی استاد است اما در مواردی مشاهده شد که درس استاد تعطیل شده است.   رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار با بیان اینکه لازم است برای آینده حوزه علمیه، بزرگانی در فقه و تفسیر تربیت کنیم، تأکید کرد: تلاش های زیادی در حال انجام است اما تداوم این نابسامانی چشم انداز امیدوارکننده ای برای آینده حوزه ایجاد نمی کند. نمی خواهیم زحمات را انکار کنیم اما لازم است از باب دلسوزی برخی مسائل مطرح شود.   آیت الله فاضل لنکرانی با قرائت آیه شریفه «وَفَوْقَ كُلِّ ذِي عِلْمٍ عَلِيمٌ» بیان داشت: بالاتر از هر صاحب علمی یک علیم وجود دارد و این انسان را ترغیب می کند که هر چه بیشتر سراغ علم و دانایی برود؛ شرافت علم به این است که حد معینی ندارد و اگر انسان تمام عمر خود را صرف علم آموزی کند، باز هم وقت کم می آورد.   گفتنی است در پایان این مراسم، از حضرات آیات و حجج اسلام اقایان نجفی یزدی به عنوان استاد منتخب خارج تخصصی، قائنی استاد منتخب خارج عمومی، نظری منفرد استاد منتخب تفسیر، شورگشتی و میری اساتید منتخب سطوح عالی، حسینی بادکوبه ای استاد منتخب تمهید خارج، محمد دشتی استاد منتخب تاریخ و سیدلطف الله جلالی استاد منتخب کلام تجلیل به عمل آمد. کانال عصر ایران در تلگرام