خلف وعدههای اروپا؛ از سعدآباد تا برجام/ قاره سبز در آستانه آزمونی دیگر
تاریخ انتشار: ۱۵ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۲۱۷۴۳
خبرگزاری میزان- ۱۷ سال پیش سرانجام پس از چند دور مذاکرات میان هیئت ایرانی به سرپرستی دبیر وقت شورایعالی امنیت ملی کشورمان و وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان، توافقی معروف به «سعدآباد» میان طرفین به امضا رسید. تاریخ انتشار: 08:00 - 15 تير 1399 - کد خبر: ۶۳۴۵۸۹
خبرگزاری میزان - برجام رو به احتضار است و شکلگیری چنین شرایطی فقط معلول شرارت آمریکا نیست بلکه اروپاییها نیز در شرایطی که امروز برای برجام پیش آمده دخیل هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
طی ۲۶ ماهی که از خروج آمریکا از برجام میگذرد، اروپاییها علیرغم وعدههای مکرر و حرفدرمانیهای کسل کننده در رابطه با تأمین منافع برجامی ایران، نه تنها کوچکترین قدمی در این مسیر برنداشتهاند بلکه همراستا با آمریکاییها برای فشار حداکثری به ایران گام برداشتند.
آخرین پرده از اقدامات ضدایرانی و ضدبرجامی اروپاییها، روز جمعه ۳۰ خرداد تجلی یافت؛ جایی که سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه، در جریان نشست شورای حکام آژانس انرژی اتمی اقدام به صدور قطعنامه علیه روابط پادمانی ایران و آژانس کردند. این قطعنامه اگرچه اصطلاحاً ضعیف بود و به تعبیر «کاظم غریبآبادی» نماینده کشورمان در آژانس، نه موجب ترغیب ایران به ارائه دسترسی به آژانس بر اساس ادعاهای واهی و بیاساس میشود و نه موجب اعمال فشار؛ اما رویکرد سیاسی مستتر در این قطعنامه بار دیگر اذهان را متوجه بازی ضدبرجامی و ضدایرانی آمریکا و اروپا کرد.
خباثتهای ادامهدار!
البته خباثت سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه صرفاً در صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی منحصر نماند، بلکه آنها در اقدامی دیگر در راستای اغراض آمریکا برای تکمیل پازل ضدایرانی، خواهان تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تا سال ۲۰۲۳ نیز شدهاند! امری که در مغایرت کامل با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است که تحریم تسلیحاتی ایران را فقط تا ۲۷ مهر ۹۹ معتبر میداند.
اما افرادی که روند پرونده هستهای ایران را طی دو دهه اخیر دنبال کردهاند، از رفتار خباثتآمیز و عهدشکنانه اروپاییها تعجب نمیکنند.
توافق سعدآباد
۱۷ سال پیش یعنی در تاریخ ۲۹ مهرماه سال ۱۳۸۲، سرانجام پس از چند دور مذاکرات میان هیئت ایرانی به سرپرستی حجتالاسلام و المسلمین حسن روحانی دبیر وقت شورایعالی امنیت ملی کشورمان و وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان، توافقی معروف به «سعدآباد» میان طرفین به امضا رسید.
مطابق توافق مزبور، ایران پذیرفت به منظور اعتمادسازی، همه فعالیتهای هستهای صلحآمیز خود را که مرتبط با غنیسازی اورانیوم بود، به صورت داوطلبانه تعلیق کند و متقابلاً سه کشور اروپایی نیز متعهد شدند زمینه عادیسازی پرونده هستهای ایران در آژانس انرژی اتمی و جلوگیری از ارجاع آن به شورای امنیت را فراهم آورند.
عدم تلاش اروپا برای عادیسازی پرونده هستهای ایران در شورای حکام
اما در عمل جهانیان شاهد بودند که وزرای خارجه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه در نشست شورای حکام در خرداد ۸۳، برای مختومه کردن پرونده ادعایی علیه برنامه هستهای ایران تلاشی به خرج ندادند و نتیجتاً شورای امنیت سازمان ملل در اواخر خردادماه ۸۳ قطعنامهای ضدایرانی تصویب کرد که در آن قطعنامه، نه تنها حق مشروع غنیسازی اورانیوم برای ایران انکار شده بود که حتی بر کشورمان تکلیف شده بود که طراحی تأسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) اصفهان و احداث رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک را نیز متوقف کند!
فشار به البرادعی
البته آنطور که روحانی در کتاب خود با عنوان «امنیت ملی و دیپلماسی هستهای» درج کرده، اروپاییها حتی به «محمد البرادعی» رییس وقت آژانس انرژی اتمی نیز فشار آوردند که تفسیر آژانس از تعلیق غنیسازی را بسط دهد و دامنه آن را به حوزههایی نظیر قطعهسازی و مونتاژ هم بکشاند؛ امری که به تعبیر دبیر وقت شورایعالی امنیت ملی کشورمان، یک تخلف بود.
طرح چهارمرحلهای ایران
خلف وعدههای سه کشور اروپایی و عدم تلاش آنها برای بازگرداندن پرونده هستهای کشورمان به روند عادی طبق وعدهشان در مذاکرات سعدآباد، باعث شد تا در اوایل سال ۸۴، ایران طرحی چهارمرحلهای را ارائه کند؛ طرحی که طبق آن عملیات راهاندازی کارخانه UCF اصفهان و نصب ۳۰۰۰ سانتریفیوژ در نطنز و غنیسازی صنعتی در نطنز از سرگرفته میشد و در عوض پروتکل الحاقی در مجلس ایران به تصویب میرسید.
اما اروپاییها در برابر این طرح ایران، پروپاگاندای تخریبی به راه انداختند و برای اتلاف وقت، ۱۰۰ سؤال را در خصوص مسائل هستهای از ایران مطرح کردند و ادامه مسیر را منوط به پاسخ این ۱۰۰ سؤال از سوی ایران کردند.
فک پلمپ UCF اصفهان
ایران نیز در مقابل این اتلاف وقت و فعالیت تخریبی اروپا، اقدام به فک پلمپ و راهاندازی تأسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) اصفهان کرد.
اروپاییها نیز در ادامه نقضعهدهای خود وفق توافق سعدآباد، در بهمن ۸۴ پرونده هستهای ایران را از شورای حکام به شورای امنیت ارجاع دادند. حال آنکه در سعدآباد تعهد داده بودند تا زمانی که فعالیت نطنز آغاز نشده، از ارجاع پرونده هستهای کشورمان به شورای امنیت جلوگیری میکنند.
روحانی در صفحه ۵۹۹ کتاب «امنیت ملی و دیپلماسی هستهای» مینویسد: «اروپا در مذاکرات تهران تعهد کرده بود تا زمانی که فعالیت نطنز آغاز نشده است، از ارجاع پرونده هستهای به شورای امنیت جلوگیری کند، ولی در بهمن۱۳۸۴ در شرایطی پرونده هستهای به شورای امنیت ارجاع شد که نطنز در تعلیق بود، بنابراین اروپا تعهد خود را نقض کرده بود.»
دادن دُرّ غَلتان و گرفتن آب نبات!
علیایحال، عقبنشینی ایران از حقوق هستهای خود طی سالهای ۸۲ تا ۸۴ که به تعبیر علی لاریجانی مصداق دادن دُرّ غَلتان و گرفتن آب نبات بود، باعث جریتر شدن و زیاده خواهیهای بیشتر طرف غربی شده بود.
مقام معظم رهبری در تاریخ ۱۳ دی ۸۶ در دیدار دانشجویان دانشگاههای استان یزد، در بخشی از بیاناتشان به موضوع مقابله با نقضعهدها و زیادهخواهیهای اروپاییها نیز اشاره کردند و فرمودند: «در مسئله هستهای، آمریکاییها تا همین چند ماه پیش اصرار، اصرار که باید ایران بهکلی همه فعالیتهای هستهای را کنار بگذارد؛ یعنی، مثل آن کاری که با لیبی کردند؛ تهاش را جارو کند، تقدیم کند به آنها؛ بهکلی اعلام انصراف کند. اخیراً وضع بهجایی رسیده که گفتند ایران در همین حدّی که هست، توقّف کند. ببینید فاصله اینها خیلی زیاد است. یک روزی حاضر نبودند پنج سانتریفیوژ را تحمّل کنند. مسئولین مذاکره با اروپا حاضرشده بودند ۲۰ تا سانتریفیوژ را نگهدارند، آنها گفته بودند، نمیشود؛ گفته بودند لااقل پنجتا، گفته بودند نمیشود. اگر میگفتند یکی، بازهم میگفتند نمیشود! امروز ۳۰۰۰ تا «سانتریفیوژ» دارد کار میکند، مبالغ زیادی هم آماده کار گذاشتن است. میگویند در همین حدّ متوقف شوید. این هم یکی از ناکامیهای آمریکاست. این فرایند عقبنشینی البتّه برای ما یک فایدهای هم داشت: اینکه خودمان هم وعدهها و حرفهای رقبای غربی و اروپایی را تجربه کردیم و هم افکار عمومی دنیا تجربه کرد. لکن عقبنشینی بود دیگر ... من همان وقت در جلسه مسئولین گفتم اگر چنانچه بخواهند به این روند مطالبه پیدرپی ادامه بدهند، من خودم وارد میدان میشوم. همین کار را هم کردم. بنده گفتم که این روند عقبنشینی باید متوقف و تبدیل شود به روند پیشروی و اولین قدمش هم باید در آن دولتی انجام بگیرد که این عقبنشینی در آن دولت انجام گرفت و همین کار هم شد.»
یادآوری یک تجربه به طرف اروپایی
کمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی، روز جمعه ۱۳ تیر ۹۸، در واکنش به بدعهدیهای مکرر و برجام ستیزیهای مستمر طرف اروپایی، متذکر شد: وقتی سه کشور اروپایی در دولت اصلاحات به وعدههای مذاکراتی خود عمل نکردند و حتی نپذیرفتند که ایران با تعداد بسیار محدودی ماشین سانتریفیوژ تجربه غنیسازی خود را ادامه دهد، در اواخر دولت اصلاحات تعلیق غنیسازی متوقف و پلمپ کارخانه یو سی اف اصفهان شکسته شد و در دولت بعد تعداد سانتریفیوژهای ایران به ۱۹۰۰۰ عدد رسید و وقتی آنها از تحویل سوخت ۲۰% برای راکتور تهران جلوگیری کردند، ایران رأساً اورانیوم ۲۰% لازم را تولیدکرده آنرا در میلههای مخصوص آن قرارداد و با نصب آنها در راکتور تهران، مشکل را به دست دانشمندان خود حل کرد.
حال باید منتظر ماند و دید مواضع انگلیس، فرانسه و آلمان در نشست اخیر شورای امنیت پیرامون بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱، اگر چه اصولی و وفق برجام و قطعنامه شورای امنیت و به نوعی مخالفخوانی با اقدامات یکجانبه آمریکا بود، آیا در وادی عمل نیز چنین خواهد بود یا تجربه قبلی تکرار میشود؟
انتهای پیام/
منبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: اروپا ایران پرونده هسته ای ایران سه کشور اروپایی شورای امنیت انرژی اتمی اروپایی ها شورای حکام عقب نشینی امنیت ملی غنی سازی وعده ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۲۱۷۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانه چیست؟/ نگاه بروکسل به پرونده هسته ای ایران با اسرائیل متفاوت است/ اتحادیه اروپا می تواند با ایران در مقابله با تهدیدهای مشترک همکاری کند
به گزارش جماران، Geopoliticalmonitor یک نشریه اطلاعاتی بینالمللی مستقر در تورنتو، کانادا است که چشماندازی تحلیلی در مورد موقعیتها و رویدادهایی که تأثیر اساسی بر امور سیاسی، نظامی و اقتصادی دارند ارائه میکند. این نشریه در تازه ترین نوشتار به بررسی جایگاه اتحادیه اروپا در منطقه خاورمیانه ( غرب آسیا) پرداخته و می نویسد: خاورمیانه به دلیل نزدیکی جغرافیایی و پیوندهای تاریخی، اقتصادی و سیاسی، منطقه ای با اهمیت استراتژیک برای اتحادیه اروپا است. با این حال، این منطقه همچنین منبع بی ثباتی و درگیری است که تهدیدی جدی برای امنیت و منافع کشورهای عضو اتحادیه اروپا محسوب می شود.
تشدید جنگ اخیر بین اسرائیل و حماس، خشونتهای مداوم در کرانه باختری اشغالی و درگیریهای اسرائیل و حزبالله در مرز لبنان بر پیچیدگی و فوریت اوضاع در این منطقه افزوده است. اتحادیه اروپا چگونه می تواند با اتخاذ یک استراتژی جدید جهانی و تغییر رویکرد سیاسی و امنیتی خود نقشی فعال و موثر در خاورمیانه ایفا کند؟ ابزارها، چالش ها و فرصت هایی که اتحادیه اروپا در منطقه دارد چیست؟
سیاست اتحادیه اروپا در خاورمیانهاتحادیه اروپا در دو دهه گذشته دو استراتژی اصلی را در قبال منطقه خاورمیانه دنبال کرده است: سیاست همسایگی اروپا (ENP) و مشارکت اروپا - مدیترانه (EMP).
هدف این راهبردها جلوگیری از گسترش بحران های امنیتی در کشورهای همسایه به اتحادیه اروپا با ترویج هنجارهای اروپایی مانند لیبرال دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت قانون بوده است. با این حال، ثابت شده است که این راهبردها برای مقابله با تحولات سریع و پویا در منطقه ناکارآمد و ناکافی هستند.
این راهبردها نتوانستهاند به ریشههای مشکلات و درگیریهای منطقه مانند فقدان اصلاحات سیاسی و اقتصادی، به حاشیه رانده شدن و سرکوب مردم، مداخله بازیگران خارجی و مسائل حلنشده منطقه رسیدگی مانند درگیری اسرائیل و فلسطین رسیدگی کنند.
رویدادهای اخیر منطقه ای مانند بهار عربی و ظهور ساختارهای جدید قدرت و بازیگران فراملی، محدودیت ها و ناکارآمدی های این راهبردها را نشان داده است. آنها همچنین بر لزوم بازنگری و بازتعریف نقش اتحادیه اروپا در نظام بینالملل بهویژه در منطقه خاورمیانه تأکید کردهاند.
اتحادیه اروپا در سند استراتژی جهانی خود در سال 2016 به این نیاز اعتراف کرده و نوشت: امنیت داخلی و خارجی به هم مرتبط هستند و چالشها و تهدیدات کنونی مانند تروریسم و خشونت در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا فرصت مشترکی برای کشورهای اتحادیه اروپا برای ساختن اروپای قوی تر بر اساس منافع و اصول است. اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرد که قصد دارد سیاست امنیتی و دفاعی خود را از طریق توسعه قابلیتهای نظامی بیشتر و افزایش همکاریهای خود با ناتو و سایر شرکا افزایش دهد. در نهایت، بروکسل تعهد خود را برای حمایت از انتقال سیاسی و اقتصادی در منطقه از طریق ارائه کمکهای مالی و فنی بیشتر، تقویت گفتگو و همکاری، و ارتقای یکپارچگی و ثبات منطقهای ابراز کرد.
چالش های اتحادیه اروپا در خاورمیانهبا این حال، اتحادیه اروپا برای ایفای نقش فعال و موثر در خاورمیانه با سه مانع مواجه است:
اولاً، فقدان یک رویکرد منسجم و جامع نسبت به منطقه در سطح اتحادیه وجود دارد. این امر ناشی از منافع و دیدگاه های متفاوت کشورهای بزرگ اروپایی است که دستیابی به یک سیاست مشترک را در برخورد با مسائل و بازیگران پیچیده و متنوع در منطقه دشوار می کند. این مشکل منجر به سیاست های مستقل کشورهای بزرگ و قدرتمند اروپایی مانند فرانسه و آلمان شده است که برای کسب نفوذ و موقعیت ژئواستراتژیک، تعاملات دوجانبه با بازیگران منطقه ای را دنبال می کنند. عامل دیگری که نقش اتحادیه اروپا را محدود می کند، بحران اقتصادی است که ظرفیت مالی اتحادیه را برای مدیریت و پاسخگویی به نیازهای این منطقه بحران زده کاهش داده است. ضعف ساختاری اتحادیه اروپا، فقدان مکانیسم قضایی برای اجرای تصمیمات و قطعنامههای آن و اهرمهای ناکافی سیاست خارجی آن از دیگر عواملی هستند که ظرفیت تصمیمگیری اتحادیه را تضعیف میکنند.ثانیاً خاورمیانه دارای ساختارها، مشکلات، بحران ها و بازیگران سیاسی متنوع و پیچیده ای است. حکومتهای منطقه عمدتاً مبتنی بر اراده و رای مردم نیستند، بلکه بیشتر مبتنی بر اشکال مختلف استبداد، فرقهگرایی، ملیگرایی و قبیلهگرایی هستند. این منطقه همچنین با انواع مختلفی از بحران ها مانند جنگ های داخلی، درگیری های قومی، بلایای انسانی، تروریسم و افراط گرایی مواجه است. بازیگران در منطقه نه تنها دولتها، بلکه بازیگران غیردولتی مانند شبهنظامیان، گروههای شورشی، جنبشهای مذهبی و قدرتهای منطقهای هستند. این عوامل، اتخاذ یک سیاست ثابت و مشخص برای منطقه را برای اتحادیه دشوار می کند، زیرا باید به طور جداگانه و مستقل به هر موردی رسیدگی کند.
در نهایت، مسائل فرا آتلانتیک نیز مانع از نقش فعال و مؤثر اتحادیه اروپا در خاورمیانه شده است، زیرا ایالات متحده و اسرائیل اغلب با نقش مستقل اتحادیه اروپا مخالفت کردهاند، در عوض ترجیح میدهند که اتحادیه اروپا نقش مکمل را در چارچوب سیاستهای آنها ایفا کند. ایالات متحده و اسرائیل منافع و دیدگاه های متفاوتی از اتحادیه اروپا در مورد مسائل مختلف منطقه مانند برنامه هسته ای ایران، درگیری اسرائیل و فلسطین، بحران سوریه و نقش قدرت های منطقه ای دارند.
فرصت های اتحادیه اروپا در خاورمیانهبا وجود این چالش ها، اتحادیه اروپا نیز با استفاده از قدرت نرم و ابزارهای دیپلماتیک خود و همچنین کمک های اقتصادی و بشردوستانه خود فرصت هایی برای ایفای نقش مثبت و سازنده در خاورمیانه دارد.
اتحادیه اروپا می تواند از شهرت و اعتبار خود به عنوان یک واسطه بی طرف و صادق و همچنین تجربه و تخصص خود در حل مناقشه و ایجاد صلح، برای میانجیگری و تسهیل گفتگو و همکاری میان طرف های درگیر در منطقه استفاده کند. اتحادیه اروپا میتواند از اصلاحات و انتقالات سیاسی و اقتصادی در منطقه با ایجاد مشوقها و مشروطسازیها و همچنین انعطافپذیری و تمایز بیشتر برای کشورهایی که مایل و قادر به اجرای هنجارها و ارزشهای اروپایی هستند، حمایت کند. اتحادیه اروپا میتواند با حمایت از سازمانها و ابتکارات منطقهای موجود، مانند اتحادیه عرب و طرح صلح عربی، و با ایجاد بسترها و مکانیسمهای جدید برای گفتوگو و همکاری، مانند اتحادیه مدیترانه و دیالوگ 5+5 مسیر این گفت و گوها را هموار سازد. اتحادیه اروپا میتواند با سایر بازیگران بینالمللی و منطقهای مانند ایالات متحده، روسیه، چین، ترکیه و ایران برای مقابله با چالشها و تهدیدهای مشترک در منطقه، مانند اشاعه سلاحهای کشتار جمعی، تروریسم جهانی، تغییرات آب و هوایی و مهاجرت همکاری و هماهنگی کند. در نهایت، اتحادیه اروپا می تواند از روابط تجاری و انرژی خود با منطقه و همچنین کمک های توسعه ای و بشردوستانه خود برای تقویت توسعه اقتصادی و اجتماعی، کاهش فقر و نابرابری و بهبود شرایط زندگی و حقوق بشر مردم منطقه استفاده کند.