افزایش سن قانونی کودکان، فرصت یا تهدید؟/ سنت گرایی و نفوذ ضعیف قانون
تاریخ انتشار: ۱۷ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۵۰۲۸۷
قانون حداقل سن ازدواج برای کودکان همواره موضوع مورد مناقشه ایی بوده است. در سال‌های اخیر تعدادی از فعالین مدنی و نمایندگان مجلس سعی داشتند با تصویب لایحه افزایش سن قانونی ازدواج کودکان، مانع آسیب‌هایی بشوند که در اثر زود ازدواج کردن به کودکان و به ویژه دختران وارد می شود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو،علیرضا نظری، قانون حداقل سن ازدواج برای کودکان همواره موضوع مورد مناقشه ایی بوده است.بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در سال ۱۳۱۰ قانون مدنی برای اولین بار در ماده ایی استعداد جسمانی را برای زوجین مطرح کرد. پس از آن در سال ۱۳۱۳ در ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی برای اولین بار بحث حداقل سن مطرح شد. طبق این ماده ۱۵ سال شمسی برای دختران و ۱۸ سال شمسی برای پسران، حداقل سن لازم برای ازدواج بود. همچنین ازدواج دختران بین ۱۳ تا ۱۵ سال و ازدواج پسران بین ۱۵ تا ۱۸ سال مشروط به نظر دادگاه گردید. سال‌ها بعد با تصویب حمایت از خانواده در سال ۱۳۵۳ طبق ماده ۲۳، حداقل سن لازم برای ازدواج دختران به ۱۸ سال و برای پسران به ۲۰ سال افزایش پیدا کرد؛ و ازدواج بین ۱۵ تا ۱۸ سال برای دختران به حکم دادگاه مشروط شد.
پس از انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۶۱ برخی قسمت‌های قانون مدنی اصلاح شد؛ از جمله ماده ۱۲۱۰ که سن کودکی به سن بلوغ شرعی تغییر پیدا کرد. یعنی ۹ سال قمری برای دختران و ۱۵ سال قمری برای پسران. همچنین بر این اساس ماده ۱۰۴۱ نیز تغییر یافت و حداقل سن ازدواج نیز به سن ۹ سال قمری برای دختران و ۱۵ سال قمری برای پسران رسید.
در سال ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی برای تغییر ماده ۱۰۴۱ تلاش کرد، اما در شورای نگهبان خلاف شرع تشخیص داده شد و لایحه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد. اما ۲ سال پس از آن در سال ۱۳۸۱ حداقل سن قانونی ازدواج طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۱ تیر ماه به این شکل تغییر یافت:《عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن، ولی به شرط مصلحت، با تشخیص دادگاه صالح. 》
پیش از تصویب این قانون تشخیص مصلحت فقط به عهده، ولی کودک بود. اما برای عدم اخذ مجوز از دادگاه مجازاتی تعریف نگردید.
سال ۱۳۹۶ بار دیگر ماده ۱۰۴۱ در مجلس به چالش کشیده شد. طبق اصلاحیه ایی که به مجلس شورای اسلامی ارائه شد؛ نکاح دختر قبل از ۱۶ سال شمسی و پسر قبل از ۱۸ سال شمسی ممنوع میشد؛ و عقد ازدواج بین سنین ۱۳ تا ۱۶ سال در دختران و ۱۶ تا ۱۸ سال در پسران منوط به اذن، ولی و تشخیص دادگاه به شرط داشتن قابلیت جسمی برای ازدواج با نظر پزشکی قانونی می‌گردید. اما این طرح در سال ۱۳۹۷ از سوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی رد شد.
حالا این بار دولت در دی ماه سال ۱۳۹۸ با حمایت اعضای کمیته فرعی کمیسیون لوایح دولت، لایحه ایی را به تصویب رسانده است. طبق این لایحه حداقل سن ازدواج قانونی برای دختران ۱۳ سال شمسی و برای پسران ۱۵ سال شمسی تعیین شده است. این لایحه قرار بود روز ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ به مجلس تحویل داده شود. ولی با وجود کرونا و دو ماه تعطیل شدن مجلس فعلا به تعویق افتاده است.
ازدواج و فقه اسلامی
پیش از انقلاب طبق حقوق مدنی، ازدواج امری کاملا شخصی بود؛ و نه تنها، ولی نمیتوانست برای مولی خود عقد نکاح ببندد بلکه در سن قانونی حتی به اذن، ولی نیاز نبود. اما با تغییر قانون بر اساس فقه اسلامی به، ولی کودک اجازه داده شد تا با رعایت مصلحت برای کودک خود همسر تعیین تعیین کند. نظر مشهور مراجع و فق‌های شیعه این است که دخول شوهر با همسر نابالغش ممنوع است. اما انواع دیگر رابطه جنسی با همسر نابالغ مانعی ندارد. بر اساس فتوای امام خمینی (ره) در این مورد:《 کسی که زوجه کمتر از ۹ سال دارد نزدیکی کردم او برای وی جایز نیست. چه اینکه زوجه دائمی باشد، و چه منقطع، و، اما سایر کام گیری‌ها از قبیل:لمس به شهوت و آغوش گرفتن و تفخیذ《لاپایی》اشکال ندارد. هر چند شیرخواره باشد. 》در بین مراجع امروزی نیز مشهور نظر مراجع و فق‌ها همین است.
البته فتوا‌های متفاوتی نیز وجود دارد. مثلا آیت الله مکارم شیرازی در سال ۱۳۹۵ در پاسخ به استفتای، فاطمه ذوالقدر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس وقت، گفت: من از نظر فتوا اجازه ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۵ سال را نداده و نمی‌دهم. ممکن است در گذشته چنین چیزی جایز بوده؛ اما اکنون به خاطر مفاسدی که دارد تا زمانیکه دختر به بلوغ عقلی نرسد و قدرت تصمیم گیری نداشته باشد اجازه ازدواج ندارد؛ و حکم باطل بودن چنین ازدواجی را میدهم.
سنت گرایی و نفوذ ضعیف قانون
مسئله ازدواج در ایران به شدت تحت تاثیر سنت‌ها و آداب و رسوم است. آداب و رسوم نه تنها سن ازدواج دختران بلکه نحوه ازدواج و شرح وظایف زن را نیز در خود گنجانده است. حتی در ریزترین مسائل وارد می شود و مانند یک حکم واجب الاجرا از آن تلقی می شود. حتی کنوانسیون بین المللی حقوق کودکان با اینکه در ماده ۱ مرز میان کودکی و بزرگسالی را ۱۸ سال میداند، اما به کشور‌ها این اختیار را میدهد که با توجه به عرف و صلاحدید جامعه سن کمتری را لحاظ کنند. البته استثنائاتی مثلا برای حداقل سن اعدام و حبس ابد بدون بخشش لحاظ گردیده است. اما مسئله اینجاست که در حاشیه شهرهای بزرگ، روستا‌های کوچک، مناطق محروم و عشایر، که بیشترین آمار کودک همسری را دارند؛ قانون نفوذ بیشتری دارد یا باور‌های اجتماعی و آداب و رسوم ها؟ اغلب ازدواج‌های کودکان در مناطق محروم اتفاق می‌افتد؛ که علی رغم مشکلات مادی، باور‌های اجتماعی محرک اصلی این مسئله هستند؛ و نفوذ باور‌های اجتماعی نزد مردم این مناطق به مراتب از نفوذ قانون بیشتر است. در اینجا دو دیدگاه از طرف موافقین و مخالفین این لایحه، مطرح میشود؛ موافقین افزایش حداقل سن قانونی ازدواج معتقدند:قانون موجب فرهنگ سازی میشود؛ و به تصویب رسیدن آن و صحبت در مورد آن به مرور زمان این باور‌های اجتماعی را اصلاح خواهد کرد. همچنین میگویند:میتوان با تصویب این لایحه، این خانواده‌ها را از عواقب این ازدواج‌ها ترساند و مانع این ازدواج‌ها شد. مخالفین طرح نیز نکات مهم و پیچیده ایی را اذعان میدارند. آنها معتقدند افزایش سن قانونی ازدواج، منجر به افزایش ازدواج‌های غیرقانونی می‌گردد؛ و تنها ثبت این ازدواج‌ها به سن قانونی جدید مصوب موکول میشود. خانواده فقیری که دخترش را در مقابل دریافت شیرب‌ها به عقد کسی در می‌آورد، کماکان به خاطر فقر این عمل را مرتکب خواهد شد. خانواده ایی که باور دارد ازدواج زودهنگام کودکانش امری شایسته است و ثواب اخروی دارد. همچنان به ازدواج زودهنگام کودکانش اصرار می‌ورزد. اتفاقی که در اینجا رخ میدهد ازدواج‌های غیرقانونی خواهد بود؛ که در این صورت نه تنها آمار دقیقی از اینگونه ازدواج‌ها، دیگر در دسترس نخواهد بود؛ بلکه در صورت بروز هرگونه مسئله و مشکلی، دختر و خانواده او حق اقامه دعوی در دادگاه را نخواهند داشت. در این صورت دختر از حداقل حمایت‌های قانون نیز بی بهره میماند. افزایش سن ازدواج کودکان در قانون، اگر منجر به ترویج ازدواج‌های غیرقانونی گردد، میتواند مشکلات بسیار وحشتناک تری را ایجاد کند.
آسیب‌های کودک همسری
دختران کم سن که به ازدواج ترغیب می شوند همواره در معرض مشکلات و آسیب‌های جدی هستند. بسیاری از آسیب‌هایی که ذکر میشوند در آمار و ارقام به سادگی قابل رویت نیستند؛ و باید با درصد ازدواج‌های کودکان نسبت گرفته شود. بسیاری از این مشکلات نیز در آمار‌ها جای نمی‌گیرند. زیرا بسیاری از این دختران به دلیل سن کم و نداشتن آگاهی و پشتیبانی از خانواده و باور‌های غلط به دادگاه و مراکز اجتماعی مراجعه نمی‌کنند و به اصطلاح میسوزند و میسازند؛ و مشکلات جنسی و روحی و اجتماعی خویش را تا آخر عمر حمل میکنند.
آسیب پذیری در برابر بیماری‌های مقاربتی و سرطان دهانه رحم:
دختران در سنین پایین‌تر به خاطر شرایط فیزیکی بدنشان مستعد ابتلا به بیماری‌های مقاربتی هستند. سلول‌های واژن و دهانه رحم دختران در سنین پایین، سلول حفاظت کننده ندارد و در سنین کم به راحتی آسیب می‌بیند.
انواع خاصی از ویروس HPV یا پاپیلومای انسانی:
این ویروس‌ها میتوانند انواع مختلفی از سرطان به خصوص سرطان دهانه رحم را ایجاد کنند. دلایل شایع ابتلا به سرطان دهانه رحم《ازدواج با همسری که در گذشته شرکای جنسی متعددی داشته》، 《ازدواج کردن در کودکی》، 《سطح پایین وضعیت اجتماعی-اقتصادی و دسترسی کم به خدمات مراقبت بهداشتی》است.
آسیب‌های روانی و عاطفی
کودک با ازدواج کردن در سنین پایین از دوره کودکی خود، حمایت‌های عاطفی خانواده، بازی‌های دوره کودکی و دوستان خود به یکباره منقطع می شود و تمام فعالیتش به امور خانه داری و بچه داری محدود می شود. روحیه لطیف و معصوم وی بدون هیچ ذهنیت مناسبی از زندگی مشترک و حتی اطلاعاتی از رابطه صحیح جنسی وارد دوره بزرگسالی میشود. از طرفی عموما ازدواج این دختران با افراد بالغ صورت می‌گیرد که در این حالت تعامل زن و شوهر و تفاهم در زندگی جای خود را به رابطه ایی شبیه پدر و فرزندی میدهد.
افزایش خشونت‌های خانگی
دخترانی که زود ازدواج می کنند، بیشتر در معرض خشونت خانگی، سواستفاده و روابط جنسی اجباری هستند. سن کم، عدم آموزش، عدم مشارکت و تصمیم گیری در امور، می تواند آنها را بیشتر در معرض خشونت و سواستفاده قرار دهد. از طرفی حمایت نشدن از سوی خانواده، و نداشتن هیچ پشتیبان و پناه دهنده ایی جز همان شوهر باعث می شود قربانیان این خشونت‌ها به جای مطالبه حقوق خود یا تلاش برای اصلاح رابطه خویش با شوهر، مجبور به سکوت کردن باشند. حتی ممکن است برای فرار از این شرایط اقدام به بچه دار شدن بکنند که همین امر مشکلات فراوان دیگری را پدید خواهد آورد.
کودک بیوگی و کودک مادری
آمار‌ها به اندازه کافی گویای فاجعه ایی که در این زمینه رخ داده است، هستند. در سال‌های اخیر شاهد دختران بسیاری هستیم که قبل از رسیدن به ۱۸ سال بیوه شده اند. از طرفی باید خوشحال بود که این تعداد توانسته اند با حمایت خانواده خویش طلاق بگیرند؛ و به زندگی همراه با خشونت خانگی و درگیری‌های روحی خاتمه دهند؛ و مانند بخشی از هم سن هایشان که جز تحمل کردن چاره ایی ندارند؛ نبوده اند؛ و از سوی دیگر این دختران مطلقه درگیر نگاه بد جامعه میشوند؛ و از شانس کمتری برای ازدواج و تجربه زندگی مشترک موفق برخوردار خواهند بود. همچنین آسیب‌های روانی که در اثر این تجربه تلخ بر این دختران وارد میشود به راحتی پاک نخواهد شد.
کودکانی که صاحب فرزند می شوند و نقش مادر بودن را به عهده میگیرند در صورت افسردگی و داشتن مشکلات روحی و روانی این آسیب‌ها را به کودک خود منتقل می کنند. مادرانی که به جای صحبت کردن با همسرانشان، با کودکان خود درد و دل میکنند و آثار منفی زیادی را در روان کودک برجا می گذارند. این مادران حتی اگر از کودک خود به خوبی مراقبت کنند و از عهده وظایف مادر بودن بر بیایند. همواره از نظر روحی و روانی تهدیدی برای کودکان خود به حساب می‌آیند.
همچنین عموما ازدواج کودکان مانع تحصیل کردن دختران و رشد علمی آنان میشود.
طرح‌های زیادی برای بهبود مشکلات کودک همسری در ایران مطرح شده است. اما باید توجه داشت مهم‌ترین محرک باور‌های اجتماعی در ایران دین و مذهب است. فتوای مراجع از صاحب جواهر تا امام خمینی (ره) و فتوای مشهور مراجع و فق‌های امروزی، این اجازه را به باور عموم مردم میدهد که ازدواج با دختران کم سن و حتی زیر سن بلوغ را نه تنها مذمت نکنند، بلکه پسندیده بدانند. نفوذ این فتوا‌ها و توجیه آن راهی است که باید قطع شود؛ و این امر محقق نمی‌شود مگر با توجیه و آگاه سازی مراجع و فق‌ها نسبت به آثار سوء کودک همسری، تا طبق قواعد دیگر فقهی این امر را حرام اعلام کنند. کما اینکه آیت الله مکارم شیرازی فتوا به حرمت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۵ سال دادند. مقام معظم رهبری نیز در دیداری که با زنان هرمزگان در تاریخ ۱۳۷۶/۱۱/۲۹ داشتند، تحمیل ازدواج زودهنگام به دختران در برخی از نقاط هرمزگان را به دلیل مغایرت آن با اسلام، نکوهش کردند و گفتند: واداشتن دختران کم سن و سال به ازدواج، حرکتی در جهت تضعیف زن و نادیده گرفتن حقوق اوست و قانون باید با آن مقابله کند و زنان نیز با آگاهی، هوشیاری و رشد و معرفت خود در مقابل این گونه تعدیات بایستند.
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: افزایش سن کودک سن کودکان سن باور های اجتماعی افزایش سن قانونی سن قانونی ازدواج حداقل سن ازدواج ازدواج کودکان ازدواج دختران سال قمری برای ازدواج برای دختران ازدواج کردن کودک همسری برای پسران دهانه رحم ازدواج ها برای کودک سال شمسی آسیب ها نه تنها ۱۵ سال ۱۳ سال ۱۸ سال سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۵۰۲۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
با «کودک استرسی» چگونه برخورد کنیم؟
دوران کودکی تنها دوران بازی کردن و خوش گذرانی‌های کودکی نیست. بلکه کودکان نیز میتوانند این دوران را با استرس و احساس نگرانی سپری کنند.
این استرس یا میتواند از جانب خانواده، دوستان و مدرسه باشد و یا از جانب خود. به عبارتی دیگر کودک نیز میتواند از خودش بیش از حد، انتظار داشته باشد و سپس زمانی که انتظاراتش از خود برآورده نشد احساس استرس کند.
نحوه کمک کردن به کودکان برای درمان اضطراب
شما بزرگسالان از راه‌های مختلف می‌توانید به کودکان و خردسالان خود برای رفع استرس و اضطراب در آنها کمک کنید. در واقع در نحوه درمان استرس در کودکان باید بگوییم سه کار مهمی که شما می‌توانید در این زمینه انجام دهید به شرح زیر است:
شما ابتدا باید سعی کنید، که استرس را از زندگی خود تا حد امکان دور نمایید. به این ترتیب استرس از کودکان شما نیز دور خواهد شد.
به کودکان و خردسالان خود مهارت‌های مثبت مقابله با استرس را بیاموزید. در مورد ماهیت استرس با کودکان و خردسالان خود تا حد امکان صحبت کنید.
راهکار‌های تشخیص استرس در کودکان
آشنایی با علائم بروز استرس در کودکان برای والدین آنها بسیار با اهمیت است. والدین میتواند با شناسایی استرس در کودک آن را تا حدودی کنترل کنند اما زمانی که کودک به این اختلال مبتلا میشود؛ احتیاج به یک روانشناس متخصص دارید تا راهکاری‌های موثر در درمان استرس در کودکان را به شما آموزش دهد.
اضطراب در رفتار‌های کودکان مشاهده میشود. نکته مهم این است که والدین این تغییر رفتار در کودک خود را متوجه شوند. پرخاشگری، دمدمی مزاج بودن و وابستگی از جمله نشانه‌های استرس در کودکان است. سطح تمرکز در کودکان مضطرب پایین آمده و از رفتن به مدرسه امتناع میکنند.
ما در جریان تغییرات شدیدی در جهان قرار گرفته‌ایم، و در عین‌حال رویداد‌های بسیاری وجود دارند که میتواند منجر به استرس در کودکان شود؛ مانند وضعیت‌های منفی در خانه، خشونت در مدرسه و یا امتحانات. یا حتی تغییرات مثبت مانند اسباب‌کشی به خانه‌ای بزرگتر یا یافتن دوستان جدید.
شما به عنوان والدین می‌توانید با بررسی علائم استرس بیش از حد در کودکان و حمایت از آنها، برای مدیریت این استرس کمک کنید.
استرس چیست؟
استرس یک احساس رایج است که وقتی تحت فشارش هستیم، مشکلات متعدد داریم یا نمی‌توانیم با شرایط کنار بیاییم، دچار آن می‌شویم.
مقدار کم استرس میتواند مفید باشد و به ما انگیزه بدهد که به اهدافمان برسیم، مانند زمانی که امتحان داریم یا می‌خواهیم سخنرانی کنیم. اما اگر استرس بیش از حد باشد، به ویژه زمانی که احساس می‌کنیم از کنترل خارج شده، میتواند بر افکار و سلامت بدن و روان و همچنین روابطمان تاثیر منفی بگذارد.
دلایل استرس چیست؟
تجربه استرس در کودکان همیشه مانند بزرگسالان نیست. در بزرگسالان استرس‌های کاری شایع است؛ در حالی که کودکان زمانی استرس را تجربه میکنند که نمی‌توانند خود را با شرایط تهدید کننده، سخت یا دردآور تطبیق دهند. این شرایط میتواند شامل موارد زیر باشد:
افکار یا احساسات منفی درباره خودشان
تغییرات جسمانی مانند رسیدن به سن بلوغ
مطالبات درسی مانند امتحانات یا تکالیفی که با بزرگ شدن بچه‌ها بیشتر میشود
مشکلات با دوستان در مدرسه و فرآیند اجتماعی شدن
تغییراتی مانند تغییر منزل، مدرسه یا جدایی والدین
بیماری‌های مزمن، مشکلات مالی در خانواده یا مرگ یکی از اعضای خانواده
محیط ناامن در خانه یا محله
استرس در کودکان و نوجوانان
استرس در کودکان زمانی رخ میدهد که یک شرایط جدید یا غیرمنتظره را تجربه میکنند.
در کودکان، تنش در خانه مانند سوءرفتار، جدایی والدین یا مرگ یکی از عزیزان جزو عوامل شایع استرس است. مدرسه یکی دیگر از عوامل رایج است؛ یافتن دوستان جدید یا امتحان دادن میتواند کودکان را درگیر مشکلات کند.
هرچه کودکان بزرگتر میشوند، منابع استرس بیشتر میشود، زیرا آنها تغییرات بزرگتری را در زندگی تجربه میکنند: مانند یک گروه جدید دوستان، تکالیف بیشتر در مدرسه و دسترسی فزاینده به رسانه‌های اجتماعی و اخبار بیشتر درباره اوضاع کشور و جهان. بسیاری از نوجوانان در مواجهه با مسائل اجتماعی مانند تغییرات اقلیمی، مناقشات و ناآرامی‌های سیاسی و تبعیض دچار استرس میشوند.
باید به یاد داشت که کودکان مانند «اسفنج» هستند و هر آنچه اطرافشان رخ میدهد را کامل جذب میکنند. آنها استرس والدین خود را مشاهده میکنند و به این وضعیت احساسی، هر آنچه که باشد، واکنش نشان خواهند داد.
کودکان و نوجوانان همیشه از هوش احساسی یا دایره لغات کافی برای بیان کامل احساساتشان برخوردار نیستند. از سوی دیگر، کودکان کم سن‌تر ممکن است به دلیل سن پایین و سطح رشد فکری نتوانند بفهمند که واقعا چه اتفاقی افتاده است. برای آنها یک وضعیت جدید یا متفاوت ممکن است صرفا متفاوت، ناراحت کننده، غیرقابل پیش‌بینی یا حتی ترسناک به نظر آید.
علائم و نشانه‌های استرس در کودکان
زمانی که بدن تحت استرس قرار دارد، هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول تولید می‌کند که ما را برای اقدام فوری آماده می‌کند این امر به عنوان واکنش «جنگ یا فرار» نیز شناخته میشود. این وضعیت میتواند اثرات بسیاری بر ذهن و بدن کودک داشته باشد، مانند:
نشانه‌های بدنی:
تنفس کم‌عمق، تعریق یا تپش قلب
سردرد، سرگیجه یا مشکلات خواب
حالت تهوع، سوءهاضمه یا مشکلات گوارشی
افزایش یا کاهش وزن ناشی از کم‌خوری یا پرخوری
بیمار شدن یا احساس درد بیش از قبل
احساسی و روانی:
آستانه تحریک بالا یا خشم که منجر به طغیان یا کناره‌گیری از دوستان و خانواده میشود
نادیده گرفتن مسئولیت‌ها، کارآیی پایین در کار‌ها یا مشکل در تمرکز
پریشانی عاطفی مانند احساس مداوم اندوه یا گریه
منشاء استرس را شناسایی کنید
به کودکتان کمک کنید تا زمان‌هایی که احساس استرس می‌کند را شناسایی و ردیابی کند و در نحوه واکنش آنها به دنبال الگو‌ها باشید. در آن زمان بخصوص چه اتفاقی افتاد؟ قبل از اینکه دچار استرس شوند، چه فکری می‌کردند، چه احساسی داشتند یا چه کاری انجام می‌دادند؟ وقتی کودکان سختی‌هایی را که احتمالا آنها را دچار استرس می‌کند شناسایی کردند، می‌توانید با همدیگر و به سرعت روش‌هایی را برای جلوگیری از استرس یا مقابله با آن بیابید.
این علائم میتواند به استرس بیشتر منجر شود. مهم است که به کودکتان کمک کنید تا راه‌هایی برای تطبیق با وضعیت جدید بیابد و بتواند در اسرع وقت با آنها کنار بیاید.
مانند بزرگسالان، به کودکان نیز باید یادآوری شود که با خود مهربان باشند.
روش‌هایی برای اینکه کودکان با استرس مقابله کنند
زمانی که کودکان احساس استرس میکنند، والدین میتوانند نقش مهمی در کمک به آنها برای مقابله با آن ایفا کنند.
با مهر پاسخ دهید: به کودکان عشق، زمان و توجه بیشتری اختصاص دهید. ببینید آیا استرس بر سلامت، رفتار، افکار و احساسات آنها اثر گذاشته یا خیر؟ به یاد داشته باشید که به آنها گوش کنید، با آنها با مهربانی سخن بگویید و به آنها اطمینان خاطر دهید.
الگو باشید: به کودکتان بگویید که شما چگونه با وضعیت‌های استرس‌آمیز برخورد کرده‌اید. می‌توانید با سهیم کردن تجربه خودتان، الهام‌بخش کودکتان باشید تا بتواند عادات مدیریت استرس مختص به خودش را بیابد.
تفکر مثبت را تشویق کنید: کودکان، بالاخص نوجوانان، به راحتی خود را دستکم میگیرند. اگر شنیدید که میگویند «من در هیچ چیز خوب نیستم»، «از خودم خوشم نمی‌آید»، یا «می‌ترسم که بیرون بروم»، از آنها بپرسید که چرا اینگونه فکر میکنند و دستاورد‌هایی که داشته‌اند و نحوه کسب آن را به آنها یادآوری کنید.
توانمندسازی مثبت از جانب شما به آنها نشان خواهد داد که درک میشوند و مطمئن خواهند شد که میتوانند بر وضعیت‌های استرس‌زا فائق آیند.
عادات سالم را حمایت کنید: خواب و خوراک خوب از عوامل کلیدی رهایی از استرس است.
متخصصین توصیه میکنند که کودکان ۶ تا ۱۲ ساله، ۹ تا ۱۲ ساعت خواب شبانه داشته باشند. نوجوانان به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب شبانه نیاز دارند.
برای مراقبت از خواب، استفاده از نمایشگر [موبایل، کامپیوتر، تلویزیون]را محدود کنید و از نگهداری تجهیزات دیجیتال در اتاق خواب جلوگیری کنید. هرچقدر کودک تغذیه و خواب خوب داشته باشد، توانایی وی برای مقابله با استرس بیشتر خواهد بود.
کودکتان را تشویق کنید که بیرون برود، با دوستانش وقت بگذراند و با آنها بازی کند. تمرین‌ها و فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق میتواند در رهایی از استرس مفید باشند.
تنفس شکمی بسیار آرامش‌بخش است و میتواند به ما کمک کند اکسیژن به عمق ریه‌هایمان نفوذ کند. یک روش سه مرحله‌ای ساده برای این کار عبارت است از: دستتان را روی شکمتان بگذارید.
پنج نفس عمیق بکشید، پنج ثانیه را صرف دم و پنج ثانیه را صرف بازدم کنید. هوا را از بینی داخل کشیده و از دهان بیرون دهید.
به کودکتان توضیح دهید که وقتی هوا را داخل می‌کشد، مثل این است که شکمش را به آرامی مانند یک بادکنک باد می‌کند و وقتی که هوا را بیرون میدهد باد از این بادکنک به آرامی خارج میشود.
مانند بزرگسالان، گاهی به کودکان نیز باید یادآوری شود که با خود مهربان باشند.
استرس یک تجربه انسانی است که با گذر زمان و استفاده از بعضی تکنیک‌های ساده میتوان بر آن فائق آمد.
چه زمانی از متخصصین کمک بگیریم؟
اگر کنار آمدن با استرس برای کودکتان سخت است، می‌توانید با یک متخصص آموزش‌دیده ملاقات کنید و از او کمک بگیرید. برای کسب مشورت با دکتر خانوادگی یا مشاور صحبت کنید.
آنها میتوانند درباره درمان‌های موجود به شما مشورت دهند مانند ملاقات با یک روانشناس که به افراد کمک می‌کند استرس خود را مدیریت کرده و عادات مثبت برای سلامت روان خود خلق کنند.
از اینکه برای کودکتان به دنبال کمک کارشناسی بروید، واهمه نداشته باشید. اگر استرس بر زندگی کودک شما اثر می‌گذارد، مهم است که در اسرع وقت کمک لازم را دریافت کند تا بتواند احساس بهتری داشته باشد.
منبع: فارس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردی
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد