به نقل از «ایرنا»

نگاه بنیانگذار انقلاب به جمهوریت

تاریخ انتشار: ۱۹ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۷۴۴۳۶

امام خمینی(ره) به عنوان بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی نگاه ویژه‌ای به جایگاه مردم در حکومت اسلامی داشتند؛ نگاهی که امام را از خیل زیادی از حوزویان در این زمینه متمایز می‌کرد. همین امر هم باعث شد در تلفیقی بین دین و شرایط روز، نظام جمهوری اسلامی را پیشنهاد دهند که مورد استقبال مردم هم قرار گرفت و بدین وسیله نظام جمهوری اسلامی با رای مردم در ۱۲ و ۱۳ فرودین ۵۸  تاسیس شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این در حالی بود که برخی دوستداران مذهبی امام و انقلاب از حکومت اسلامی سخن می‌گفتند و حکومت جمهوری چندان برای آنان ملموس نبود.

بررسی نگاه امام به نقش مردم در حکومت اسلامی نشان می‌دهد که برای ایشان مردم در کانون مرکزی قرار داشته و بر خلاف تحلیل برخی جریانات و افراد، امام از روی ناچاری و ضرورت تن به جمهوریت نظام نداندند. بنیانگذار جمهوری اسلامی در مقاطع مختلف چه قبل و چه بعد از انقلاب در پاسخ به پرسش‌هایی در مورد ماهیت نظام جمهوری اسلامی و چگونگی هم نشینی اسلام و جمهوریت سعی کردند این مفهوم را تبیین کنند.

از منظر امام، حکومت جمهوری اسلامی از رویه پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) الهام می‌گیرد و متکی به آرای عمومی ملت است و شکل حکومت هم با مراجعه به آرای ملت تعیین  می‌شود. امام در سخنانی که قبل از انقلاب ایراد کردند می‌فرمایند: ما بنای بر این نداریم که یک تحمیلی بر ملتمان بکنیم . اسلام به ما اجازه نداده است که دیکتاتوری بکنیم . ما تابع آرای ملت هستیم . ملت ما هر طور رای داد، ما هم از آنها تبعیت می‌کنیم . ما حق نداریم، خدای تعالی به ما حق نداده است، پیغمبر اسلام به ما حق نداده است که به ملتمان چیزی را تحمیل کنیم.

نکته مهمی که امام خمینی(ره) به عنوان مرجع تقلید مطرح شیعه در آن زمان و رهبر انقلاب اسلامی در این بخش از سخنان خود مورد اشاره قرار داده و در اندیشه سیاسی بحث‌های مهمی حول آن در جریان بوده و هنوز هم ادامه دارد. مسئله حقانیت و مقبولیت است. امام  تاکید می‌کنند که حتی در صورت حق دانستن خودمان اجازه نداریم خود را بر مردم تحمیل کنیم و این مردم هستند که اجازه و اختیار دارند نوع حکومت خود و کسانی که بر آن‌ها می‌خواهد حکومت کند را انتخاب کنند. امام به صراحت اعلام می‌کنند که اسلام اجازه نداده کسی خود را بر ملت تحمیل کند. این نکته در بیانیه‌های حقوق بشری با عنوان حق تعیین سرنوشت شناخته شده است.

اجتهاد پویا در عرصه سیاست

از مختصات امام به عنوان مرجع تقلید شیعه توجه به فقه پویا و دخیل کردن عنصر زمان و مکان در اجتهاد است. همین ویژگی امام در عرصه سیاست و اجتماع هم ظهور و بروز پیدا کرده است. امام در پاسخ به این پرسش که چه نوع حکومتی مدنظر شما است پاسخ می‌دهند: ما خواهان استقرار یک جمهوری اسلامی هستیم و آن حکومتی است متکی به آرا عمومی، شکل نهایی حکومت با توجه به شرایط و مقتضیات کنونی جامعه ما توسط خود مردم تعیین خواهد شد.

در واقع امام در اینجا به صراحت اعلام می‌کند که عنصر زمان و مکان و متقضیات هر عصر و دوره‌ای در نظرو عمل ایشان تاثیرگذار است و در این زمینه جزمیتی به خرج نمی‌دهند. این در حالی است که برخی جریانات در شیعه و اهل سنت همواره سخن از بازگشت کامل به عصر اولیه اسلامی می‌کنند که تحت عنوان سلفی‌گری این جریانات در اهل سنت شناخته شده‌اند و در تشیع هم به عنوان مرتجعان از این گروه یاد می‌شود.

امام نظام حکومتی ایران را جمهوری اسلامی ایران نامیده‌اند که حافظ استقلال و دمکراسی است و براساس موازین و قوانین اسلامی است. اما سپس اعلام می کنند که این تنها یک پیشنهاد است و مردم باید نظر بدهند که چه نوع حکومتی را می‌خواهند.

پیوند اسلامیت و جمهوریت در اندیشه امام (ره)

با چنین منطقی است که تناقض ادعایی میان اسلامیت و جمهوریت رفع می‌شود و اصل یکصد و هفتاد و هفت قانون اساسی که دو عنصر اسلامیت و جمهوریت را عناصر بلاتغییر نظام سیاسی موجود معرفی کرده‌است معنا و مفهوم منطقی پیدا می‌کند . اراده جمهور ملت، در جریان انقلاب نظم کهن را فرو ریخت و نظمی نو جایگزین آن ساخت . اراده‌ای که در نظم نوین و برپایه قانون اساسی، سامان حیات سیاسی را رقم زد و جمهوریت خود را معطوف به اسلامیت کرد. تا زمانی که چنین اراده چنان جمهوری قوام و دوام داشته باشد قانون اساسی و اصول و محتوای اسلامیت آن تضمین حیات و بقا به خود می‌گیرد.

طبق اصول قانون اساسی هم ابتنا نظام سیاسی جدید و هم جریان امور و ساز و کارهای آن منبعث از منطق و روح جمهوریت است . اصول ۵۶، ۵۷، ۶، ۷ بند ۸ اصل ۳، ۱۷۷ و ... مبین همین منطق جمهوریت و مردم سالاری است. در صورتبندی جمهوری اسلامی اگر اصل جمهوریت را اصلی ما تقدم و بنیادین هم ندانیم و برای آن قائل به موضوعیت نباشیم، حداقل آن است که جمهوریت برای اسلامیت، طریقیت دارد و در این حالت نیز قوام و بقا اسلامیت از منظر امام نظام وابسته به جمهوریت آن است.

همچنان که برای تبیین رابطه دو رکن نظام، جمهوریت و اسلامیت اگر به نسبت فرم و محتوا نیز قائل باشیم آنچنانکه در برخی اشارات امام خمینی هم بدان تفوه رفته است . باز هم حفظ محتوا جز با رعایت روشمندی و ساز وکارهای جمهوریت گرایانه امکان پذیر نیست . اما همانگونه که گذشت امام خمینی کرارا و آشکارا وجه جمهوریت نظام را به همان معنا گرفته‌اند که در تمام جهان معروف و معمول است.

۲۵ خرداد ۱۳۵۸ یعنی چهار ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) در جمله‌ای تاریخی جایگاه رای مردم در نظام تازه تاسیس جمهوری اسلامی را مشخص می‌کنند: میزان رای ملت است. این نوع نگاه امام باعث شده که در اندیشه بنیانگذار انقلاب اسلامی حفظ اسلامیت نظام بدون جمهوریت امکان پذیر نباشد. نکته‌ای که برخی مغرضان و برخی افراد کم اطلاع فکر می کنند این دو در مقابل هم هستند و قدرت یافتن یکی در گرو تضعیف دیگری است.

برچسب‌ها مردم سالاری امام خمینی(ره) قانون اساسی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: مردم سالاری امام خمینی ره قانون اساسی مردم سالاری امام خمینی ره قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی قانون اساسی امام خمینی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۷۴۴۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیوستگی بین مردم و حاکمیت از برکات نظام جمهوری اسلامی است

استاندار اصفهان گفت: بنا داریم با مردم ارتباط نزدیک پیدا کنیم و مسائل و مشکلات آنها را از نزدیک بشنویم؛ این پیوستگی بین مردم و حاکمیت از برکات نظام جمهوری اسلامی بوده است تا هیچکس احساس نکند تافته جدا بافته‌ای از مردم عزیزمان است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، سیدرضا مرتضوی ظهر امروز _پنجشنبه ششم اردیبهشت _ در نشست صمیمانه با منتخبین و موثرین مناطق شرق شهرستان اصفهان با اشاره به سفر منطقه‌ای کارون دولت مردمی به شرق شهرستان اصفهان اظهار کرد: این کار از ابتدای دولت سیزدهم شروع شده و شهرستان به شهرستان و منطقه به منطقه جلو رفته‌ایم و در اولین گام از شهرستان‌های عقب‌تر شروع کرده‌ایم که تا امروز به شهرستان اصفهان رسیدیم و توجهمان معطوف به داخل اصفهان شده است.

وی افزود: بنا داریم به صورت دو هفتگی یا هفتگی در یکی از مناطق اصفهان به اتفاق شورای اداری استان و شهرستان حضور پیدا کنیم و با مردم ارتباط نزدیک پیدا کنیم و مسائل و مشکلات آنها را از نزدیک بشنویم؛ این پیوستگی بین مردم و حاکمیت از برکات نظام جمهوری اسلامی بوده است تا هیچکس احساس نکند تافته جدا بافته‌ای از مردم عزیزمان است و همه می‌دانیم اگر از این فرصت برای خدمت استفاده کنیم برنده برده‌ایم وگرنه دچار خسران و عاقبت به شر خواهیم شد.

استاندار اصفهان از منتخبین شرق اصفهان برای راهنمایی و همراهی با دولت کمک خواست و گفت: مسئله آب و مسئله ساماندهی اتباع بیگانه از جمله مواردی است که نیازمند عزم جدی مردم برای حل آن هستیم و در این موارد هیچ کس نباید دنبال مصلحت خود باشد.

وی در خصوص پروژه‌های تأمین آب استان اصفهان از دریای جنوب، تصریح کرد: همه کارشناسان معتقد بودند که اتمام چنین پروژه‌ای نزدیک به ۱۱ سال به طول خواهد انجامید اما دیدیم که طی یک سال نیمی از پروژه اجرا شده است و در این بین یک هزار و ۳۰۰ جوشکار و ۴۰۰ ماشین آلات سنگین در چند جبهه کار می‌کنند تا پروژه هر چه سریع‌تر به اتمام برسد.

مرتضوی تاکید کرد: انرژی زیادی گذاشته شده تا پروژه‌ها یکی پس از دیگری به ثمر بنشینند و پروژه‌های بر زمین مانده قبلی نیز اجرا شوند؛ البته با همکاری و مساعدت مردم کمک کنیم تا مسائل و مشکلات با نگاه هم‌افزا و وحدت آفرین حل شوند والا همه خسران می‌بینیم و گله‌مند می‌شویم.

کد خبر 747915