خانواده و مساله همسازی تربیت با حفظ حریم خصوصی کودک
تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۱۲۷۴۵
ما انسانها معمولا علاقمندیم حریم خصوصی‌ای برای خود داشته باشیم و از سرک کشیدن دیگران در اندیشه‌ها، اعمال و رفتارهایمان گریزانیم. در حالی که در اکثر اوقات فکر می‌کنیم برای کودکان فعلا زود است تا حریم خصوصی داشته باشند و اگر احیانا به کارهای آنها سرکی بکشیم تا از کارهایشان مطلع شویم، مشکلی پیش نمی‌آید، اما این امر تنها به سرک کشیدن به کارهای آنها ختم نمی‌شود، بلکه هر روز شاهد این هستیم که والدین تصاویری یا فیلم‌هایی از کودکان خود در صفحات مجازی می‌گذارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جدا از جنبه‌های روانشناختی، این مساله به لحاظ حقوقی نیز بحث‌هایی را به دنبال داشته است. نقض حریم خصوصی در برخی اسناد بین‌المللی و کنوانسیون حقوق کودک مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. علاوه بر این، در قوانین داخلی بسیاری از کشورها نیز بر ضرورت رعایت حریم خصوصی به ویژه کودکان و نوجوانان توجه شده هر چند در برخی از کشورها این نکته پر رنگ‌تر و در برخی دیگر کم رنگ‌تر است.
برای مثال کنوانسیون حقوق کودک به طور خاص به حریم خصوصی کودک اشاره نموده و ماده ۱۶ آن چنین مقرر داشته است که در امور خصوصی، خانوادگی یا مکاتبات هیچ کودکی نمی‌توان خودسرانه یا غیر قانونی دخالت کرد یا هتک حرمت نمود. همچنین کودک در برابر این گونه دخالت‌ها یا هتک حرمت‌ها مورد حمایت قانون قرار دارد. از طرفی ماده ۱۳ کنوانسیون با پذیرش حق کودک بر آزادی ابراز عقیده، این حق را شامل آزادی در جست وجو، دریافت و رساندن اطلاعات و عقاید از هر نوع می‌داند و ماده ۱۴ نیز به حق آزادی فکر، عقیده و مذهب برای کودک اشاره دارد.
پژوهشگر ایرنا در این زمینه با «مونیکا نادی» حقوقدان به گفت وگو پرداخته تا ابعاد مساله حریم خصوصی کودکان در قوانین کشورمان و نقص‌های موجود در این زمینه را واکاوی کند.
در ادامه شرح این گفت وگو را می خوانید:
حریم خصوصی یکی از موضوعات اساسی حقوق بشر است
نادی در خصوص حریم خصوصی کودکان در قوانین و اسناد بالادستی گفت: حریم خصوصی یکی از موضوعات اساسی حقوق بشر است و در نظام‌های حقوقی توسعه یافته به آن بسیار توجه می‌شود و بسیار با کرامت انسانها مرتبط است. به نحوی، حمایت از حقوق شهروندان دریک جامعه نیازمند حمایت از حقوق خصوصی‌شان است. در واقع حریم خصوصی محدوده‌ای از زندگی اشخاص است که ارتباطی بادیگران ندارد و هر گونه ارتباط دیگران در آن ممکن است به آن فرد صدمه بزند. عنوان حریم خصوصی در قوانین ایران فاقد سابقه مشخص است ولی در واقع در قوانین متنوع و متفاوتی به صورت ضمنی مورد توجه قرار گرفته است. به این صورت که برای مثال در قانون اساسی مصادیقی از حریم خصوصی مورد حمایت قرار گرفته و به صورت پراکنده اصول و قوانینی در این زمینه وجود دارد.
در مورد کودکان واقعیت این است که اسناد حقوق بشری وجود دارد از جمله کنوانسیون حقوق کودک که ایران هم به آن پیوسته و طبق قوانین وقتی ایران به این قوانین می‌پیوندد، این موارد حکم قوانین داخلی پیدا می کند و لازم الاجرا هستند. کنوانسیون حقوق کودک از این دسته از کنوانسیون‌ها است در آن به صورت مشخص به حریم خصوصی توجه شده و در واقع دخالت در امور خصوصی خانوادگی و مکاتبات کودک را به صورت خودسرانه و غیر قانونی منع کرده و این امر را هتک حرمت کودک دانسته است. همچنین در کنوانسیون حقوق کودک برای آزاد عقیده، آزادی دریافت اطلاعات، آزادی داشتن عقاید هم تصریح شده و کودک حق دارد همه این آزادی‌ها را داشته باشد.
حریم خصوصی کودکان در قانون جدید حمایتی
به گفته این حقوقدان، در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان که اخیرا به تصویب نهایی رسید، نه بطور صریح اما بصورت ضمنی از حریم خصوصی کودکان حمایت شده است. مثلا اگر کودکان بخواهند تحریک یا ترغیب و یا فریب داده شوند و به هر نحوی به حریم خصوصی آنها ورود شود و یا کودک اجیر شده تا مرتکب فحشا شود و یا هر خطایی دیگر، این موارد جرم انگاری شده و قانون گذار امکان ورود و حمایت قانونی از کودک را پیش بینی کرده است.
حتی در قانون جدید پیش‌بینی شده که هویت کودک و یا نوجوان بزه‌دیده ویا در معرض خطر گرفته از طریق رسانه‌های گروهی نباید منتشر شود و در غیر این صورت فرد منتشر کننده مرتکب جرم شده است. یا حتی در رسیدگی‌های قضایی و قانونی سوالی و یا پرسشی که از کودک می‌شود، باید به نحوی همان موضوع مورد بررسی محدود قرار بگیرد و اقدامات لازم اجرا شود تا مطمن شویم اطلاعات خصوصی آن کودک انتشار پیدا نمی‌کند. موارد فوق، اموری هستند که در قانون ما تازگی دارند و می‌توانیم بگوییم که ردپای رعایت کرامت انسانی در آنها دیده می‌شود.
خانواده و حریم خصوصی کودک
نادی در خصوص حریم خصوصی کودکان و نقش والدین گفت: مشکل اصلی ما در بحث حریم خصوصی این است که کودک را به عنوان یک فرد مستقل از خانواده‌اش که صاحب حقوق و تکالیفی است نمی‌دانیم و بخاطر همین شاهد این هستیم که آنطور که باید و شاید حریم خصوصی‌اش رعایت نمی‌شود. در بسیاری از مواقع این حریم خصوصی در تعارض با تربیت والدین قرار می‌گیرد و والدین گمان می‌کنند که در واقع به خاطر اینکه باید کودکشان را تربیت کنند باید وارد حریم خصوصی‌اش بشوند در حالی که این اجازه باید بسیار محدود شود و با رعایت منافع کودک باشد.
همچنین امروزه از کودکان بسیار در فضای مجازی استفاده می‌شود. و عکس‌ها و یا هر آنچه کودک انجام می‌دهد در معرض تماشای عموم قرار می‌گیرد، این موارد همه نقض حریم خصوصی است. واقعا آن کودک اختیار و اراده‌ای ندارد و والدین به جای وی تصمیم می‌گیرند و با انتشار عکس‌های کودک به گونه‌ای به حریم خصوصی کودک تجاوز می‌کنند. شاید آن کودک نخواهد تصویری از وی در فضای مجازی منتشر شود و یا شاید وقتی آن کودک بزرگ شد جذابیت‌های لازم را نداشته باشد و حالا آن توجهات را نگیرد و این موارد مشکلات بسیاری را برای وی به همراه آورند..
حقوق شهروندی و مساله حریم خصوصی اطفال
نادی در خصوص نقش حقوق شهروندی در پرداختن به حریم خصوصی کودکان گفت: در هر کشوری رعایت حریم خصوصی بر می‌گردد به این نکته که چقدر کرامت انسانی در بحث حقوق شهروندی آنها رعایت می‌شود. در کشورهای توسعه یافته‌تر که این موارد جزو بدیهات است قطعا حریم خصوصی کودک هم بیشتر رعایت می‌شود، چون عرفا کودک دارای حق است و می‌تواند حریم خصوصی خاص خود را داشته باشد.
هر چه توسعه یافتگی نظام حقوقی کمتر باشد رعایت حریم خصوصی هم با موانعی رو به رو می‌شود. در هر حال قانون می‌تواند در متوقف ساختن و یا استمرار یافتن این مشکلات ادامه داشته باشد. در کشور ما با توجه به مشکلات فرهنگی و یا بیشتر به دلیل مشکلات اقتصادی کودکان آن حقوق اساسی خود را در خانواده‌ها و بعد در جامعه داشته باشند و قوانین‌شان نقض شود. ما در کنار قوانین نیازمند فرهنگ‌سازی و ترویج دقیق حقوق کودک بر طبق پیمان نامه حقوق کودک هستیم.
برچسب‌ها حقوق کودکمنبع: ایرنا
کلیدواژه: حقوق کودک حقوق کودک کنوانسیون حقوق کودک حریم خصوصی کودکان حریم خصوصی کودک حریم خصوصی آن کودک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۱۲۷۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برنامه کودکی نداریم که درباره «جیغ و دست و هورایش» صحبت کنیم
بازنگری در فرمول «جیغ و دست و هورا» در ساخت برنامه‌های تلویزیون به عبارتی تبدیل شد که همه درباره‌اش صحبت می‌کنند. مجری قدیمی که اعتقاد دارد از آن برنامه‌های جذاب و کودکانه خبری نیست که بیاییم درباره اینکه جیغ و دست و هورا باشد یا نباشد صحبت کنیم. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امروز بحث‌های متفاوتی درباره فقدانِ محتوا برای خردسالان، کودکان و نوجوانان در تلویزیون می‌شود، برنامه‌هایی که خلاقیت و نوآوری ندارند و فقط برخی از کاراکترهای کودکانه به فرمول جیغ و دست و هورا روی می‌آورند. در گذشته‌ای نه چندان دور درباره این نکته صحبت شده بود اما انتقاد هنرمند پیشکسوت کودک در جریان جشنواره عروسکی تلویزیون (عروسک‌خونه) دوباره انتقادات را به این سمت آورد.
روز گذشته با یکی از پزشکان حوزه کودک در خصوص دعوت کودکان به جیغ و دست و هورا صحبت کردیم که او هم اعتقاد داشت ایجاد نشاط درونی باید در دستور کار تلویزیونی‌ها قرار بگیرد نه یک تخلیه انرژی آنی و لحظه‌ای؛ که البته این اتفاق هم در نوعِ‌خودش لازم است اما کامل و جامع نیست.
الهه رضایی مجری و برنامه‌ساز قدیمیِ تلویزیون است که شاید بهترین سال‌های کودکانه شبکه یک با اجرای او در خاطره‌ها مانده باشد؛ او در جریان گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم بارها به جمله‌ای اشاره کرد که انتقاد بسیاری از کاربلدها و قدیمی‌های عرصه کودک است؛ متأسفانه کودک و نوجوان در کشور ما به فراموشی سپرده شده و دغدغه نیستند. چرا که به تعبیرِ رضایی، ما استعدادها و تهیه‌کنندگان قدرتمندی در حوزه کودک داریم که بخشی از آنها کنار گذاشته شدند و یا به ورطه فراموشی سپرده شدند.
او در این گفت‌وگو، دست و جیغ و هورا را آفتِ برنامه‌سازی کودک عنوان کرد و گفت: امروز برنامه‌هایی ساخته می‌شود که آهنگی می‌زنند و مجری فریاد می‌زند دست و جیغ و هورا! یا بچه‌هایشان را می‌آورند تا دیده شوند، این برنامه‌سازی نیست!
جیغ و دست و هورا برای تخلیه انرژی خوب است نه برنامه‌سازی تلویزیون!
این مجری قدیمی تلویزیون به خبرنگار تسنیم گفت: جیغ و دست و هورا برای تخلیه انرژی لازم است خصوصاً برای خردسالان و مدتی به یک روشی تبدیل شد که یکی از مدارس تهران این کار را شروع کرد. صبح برای اینکه انرژی بچه‌ها را افزایش بدهد این کار را می‌کردند و روش خوبی است. اما نه به عنوان برنامه‌سازی‌های تلویزیون! البته که این روزها برنامه کودکی نداریم که بخواهیم درباره جیغ و دست و هورایش با هم بحث کنیم. ناگفته نماند که دوره‌ای همه برنامه‌های کودک تلویزیون همین کار را می‌کردند تا به گونه‌ای حواسِ کودکان را پرت کنند چون خلاقیت و نوآوری نداشتند که به رخ بکشند.
نمی‌گویم این کار ممنوع است!
وی افزود: باز هم درباره «جیغ و دست و هورا» این نکته را باید یادآور شوم که من نگفتم و نمی‌گویم این کار ممنوع است و به طورکل نباشد. اما به اندازه کافی بایستی این اتفاق بیفتد که در آن صورت اشکالی ندارد. منتها اگر بیش از اندازه در هر کاری باشد یا در مراسم و برنامه تلویزیون، به کودکان هیچ کمکی نمی‌کند و اتفاقاً گاهی اوقات «آزاردهنده» هم خواهد بود. در هر چیزی افراط و تفریط دردسرساز است. نه خیلی همه‌چیز آرامِ آرام و نه شلوغِ شلوغ که بقیه را اذیت کند. ممکن است بچه‌ها در برهه‌ای هم لذت ببرند اما کار اصولی نیست و به اندازه و گهگاهی هم اتفاق بیفتد ایرادی ندارد.
شکل‌گیری نشاط کودکان با جیغ و دست و هورا یا اتفاقی درونی؟!اصلاً نیازی به این همه شلوغ‌بازی نبود
رضایی در ادامه اضافه کرد: کودکان از صفر تا 6 سالگی بهترین مقطع یادگیری‌شان است. سن تربیت‌پذیری، آینده‌سازی و استعدادیابی در این زمان اتفاق می‌افتد. باید از طریق برنامه‌سازی به‌طور غیرمستقیم و مستقیم و با بازی‌های درست و کاربردی، مهارت‌افزایی را رونق دهیم، اما همواره مجری فریاد می‌زند جیغ و هورای بلند و این روزها هم لباس‌های رنگارنگ بپوشند. این نوع اتفاقات نمی‌تواند برای کودک، فرهنگ‌سازی کند یا تأثیرگذار باشد. بچه‌ها نمی‌توانند الان در این شرایطی که برایشان فراهم شده انرژی‌شان را تخلیه کنند. اگر مسابقاتی برای بچه‌ها بگذارند که این بچه‌ها بتوانند انرژی‌شان را تخلیه کنند. اگر خلاقیت‌هایی را برای بچه‌ها ایجاد کنند. برنامه‌هایی که بتواند از خلاقیت‌های بچه‌ها استفاده کند، بسازند. همان‌طور که در گذشته هم این نوع برنامه می‌ساختند؛ اصلاً نیازی به این همه شلوغ‌بازی نبود. باید این شلوغ بازی‌ها را کم کنند. اصلاً چه دلیلی دارد برنامه‌های تلویزیون که دست می‌زنند، جیغ و هورا بکشند.
وی خاطرنشان کرد: جیغ زدن برای تخلیه انرژی است اما نه در استودیو و برنامه‌ای که قرار است حرف‌های مهمی را در قالب مفاهیم کودکانه بزند. چون دستشان خالی از مفهوم و ارزش است به سمت چنین حرکت‌هایی می‌روند تا خلأهای ذاتی برنامه‌سازی را پُر کنند.کاری ندارند غیر از اینکه چند دقیقه‌ای با این دست و جیغ و هورا بگذرانند. اما اگر برنامه، مسابقه و خلاقیت و بینشی داشته باشد آن وقت می‌بینید که حواسِ کودک را پرتِ این نوع حرکت‌ها نمی‌کنند و فرصت کمتری را برای این همه سر و صدا اختصاص می‌دهند.
چرا ترجمه‌ها در حوزه کودک و نوجوان بر تألیف پیشی گرفت؟کودک در تلویزیون و رسانه برای کسی مهم نیست
رضایی با اشاره به اینکه هنوز هم این نکته را تکرار می‌کنم کودک در تلویزیون و مجموعه رسانه برای کسی مهم نیست، افزود: بچه‌ها برایشان ارزش ندارند؛ اگر ارزشمند باشند باید سعی کنند روشی را انتخاب کنند که در راستای نیاز و علایق کودکان قدم بردارند. آنچه که به نظر می‌آید با سبک زندگی خانواده‌های ایرانی‌ها تطبیق داشته باشد. البته برای تلاشگران شبکه کودک احترام زیادی قائلم اما احساس می‌کنم برخی از مسئولان خصوصاً در شبکه کودک، اطلاعات کودک، روانشناسی کودک و نیازسنجی‌های کودک را نمی‌شناسند، شاید نمی‌دانند بایدها و نبایدهایشان چیست که یاد بگیرند. چون ما معضلات بزرگی در جامعه‌مان داریم و فضا را جدّی نگیریم، فرهنگ‌مان از دست می‌رود. وقتی درباره خطر اعتیاد، کودکان کار و خیلی از معضلات دیگر هم صحبت می‌کنیم برخی‌ها می‌خندند و جدّی نمی‌گیرند. این فضاها واقعاً نیازمند کار جامعه‌شناسی دقیق و ساماندهی قدرتمند دارد. باید NGOهایی راه‌اندازی شوند و با دانش و کارآمد کار کنند.
تلویزیون در کجای کار اشتباه کرده؟
وی در پاسخ به این سؤال که تلویزیون در کجای کار اشتباه کرده و باید چه کار کند، خاطرنشان کرد: کسانی که آن موقع در گروه‌های کودک کار می‌کردند افراد متخصصی در زمینه ساخت برنامه برای کودکان، خردسالان و نوجوانان به کار می‌گرفتند. این‌ها کسانی بودند که تحصیلات و تجربیات لازم در این زمینه داشتند. عشق و علاقه‌شان به بچه‌ها واقعی بود. لذا سعی می‌کردند اطلاعات راجع به برنامه‌سازی را از همه‌جا بدست بیاورند و خودشان را با خواسته‌های کودک تطبیق بدهند. متأسفانه تا آنجا که من اطلاع دارم امروز کمتر از آن اتاق فکرها و افراد متخصص در زمینه کودک فعال هستند؛ بعضاً علاقه‌مندند برنامه‌های کودک بسازند اما نه آنطور که باید و شاید. برنامه‌های شبکه کودک را دیدم تعداد زیادی کارتون‌های قدیمی‌اند که هنوز دوست‌داشتنی‌اند و کمتر به کار جدیدِ دلچسبی رسیده‌ام. شاید بعضاً برنامه‌هایی خوب باشد اما در حدی که بتواند علاقه‌مندان زیادی را جذب کند، نیست. دلیلش هم این است از افراد متخصص در حوزه شناختی کودک، خردسال و نوجوان استفاده نمی‌شود.
این مجری قدیمی تلویزیون با اشاره به اینکه باید همه دلسوزان کودکان برنامه‌سازی کنند، تأکید کرد: به گمان من باید تمام کسانی که دلسوزِ کودکان‌اند، برنامه‌سازی کنند. کسانی که دغدغه تربیت کودکان را دارند و به آینده بچه‌ها می‌اندیشند. آموزش‌هایی که برای بچه‌ها می‌گذارند، باید آموزش‌هایی باشد برای آینده‌شان هم مفید باشد. اگر این آموزش‌ها به شکلی طراحی شود که با روحیات بچه‌ها سازگار باشد حتماً جواب مثبتی می‌گیرد. بچه‌ها در هر گروه سنی علایقی دارند، اگر تلویزیون بتواند مجموعه‌ای از برنامه‌هایی که سرگرم‌کننده‌اند، آموزش‌های خیلی ملایم، مثبت و دوست‌داشتنی برای کودکان طراحی کرده‌اند، ارائه دهند مخاطب، مدیومی غیر از تلویزیون انتخاب نمی‌کند.
بررسی مختصات سینمای کودک و نوجوان در گفت‌وگو با مدیر شبکه کودک لبنانمیخواهند کاری کنند اما عملی نمی‌بینیم
رضایی در خصوص همکاری با تلویزیون گفت: ادعا می‌کنند می‌خواهیم کار کنیم و عملاً دوستان و همکارانی که می‌خواهند کاری ارائه بدهند به درِ بسته می‌خورند. من خودم یکی دو مورد با دوستان و همکاران رفته‌ایم و گفته‌ایم؛ یا ما را به اسپانسر ارجاع می‌دهند و یا می‌گویند بودجه نداریم و یا کار را به زمان دیگری موکول می‌کنند. به امید روزی که مسئولین فقط ادعا نکنند و برنامه‌های کودک برایشان مهم باشد. اما تلویزیون برای اینکه بتواند کارهای بهتری در حوزه کودک ارائه بدهد به نظر می‌آید سیاستگذاری‌ها و اهدافش را در این زمینه باید بازنگری کند. همچنین تلویزیون می‌تواند از افراد کاربلد و تهیه‌کنندگان قدیمی که دور مانده و خانه‌نشین و بیکار مانده‌اند، استفاده کند. هنوز بازنشسته نشده‌اند و از نظرات‌شان استفاده نشده است. در کارنامه‌شان کارهای ماندگار و درخشانی وجود دارد. متأسفم از اینکه برنامه‌های تلویزیون محتوای کافی ندارند، متأسفانه فقط حرف زده می‌شود و عملی نمی‌بینیم.
انتهای پیام/
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند