به نقل از «فارس»

رشد 5.5 برابری نرخ ارز در برابر جهش 21 برابری شاخص بورس/ بازار سرمایه پیشران تورم در اقتصاد ایران شد

تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۱۳۳۶۳

بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش شاخص کل بورس هیچ تناسبی با رشد نرخ ارز ندارد چراکه از مهرماه 96 تا 22 تیر ماه 99 نرخ ارز 453 درصد رشد داشته اما شاخص کل بورس افزایش انفجاری و‌ بی‌سابقه 1987.7 درصدی را تجربه کرده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، رشد‌های شدید شاخص بورس در ماه‌های اخیر نقدهایی را به اصالت این رشد در محافل کارشناسی برانگیخته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برخی فعالان بازار سرمایه عامل اصلی رشد بازار را رشد بهای ارز و افزایش درآمدها و پیش‌بینی درآمد شرکت‌های بورسی عنوان می‌کنند. اما نگاهی به تغییرات بهای ارز و نسبت آن با شاخص بورس از مهر ماه 96 تاکنون نشان می‌دهد هر چند در سال 96 و 97 رشد نرخ ارز از شاخص بورس بیشتر بوده اما تقریبا از نیمه دوم سال 98 سرعت رشد شاخص از نرخ ارز پیشی گرفته و این شدت در سال 99 به صورت انفجاری و لجام گسیخته شده است.

برخی اقتصاددانان معتقدند در شرایط فعلی دیگر نرخ ارز موتور محرک افزایش شاخص بورس نیست و بالعکس این بورس است که سایر بازارها ازجمله بازار ارز را با تورم انتظاری مواجه می‌کند.

* بورس به عامل رشد نقدینگی در اقتصاد ایران تبدیل شده است

در همین باره کامران ندری اقتصاددان و کارشناس مسائل پولی و بانکی به خبرنگار فارس گفت: سپرده‌های مردم در بانک‌ها تا پیش از این علاوه بر وسیله مبادله به عنوان ذخیره ارزش نیز محسوب می‌شد، اما در حال حاضر این سپرده‌ها به سهام تبدیل شده و با توجه به نقدشوندگی بالای بورس، شاهد شکل نوع سوم از نقدینگی هستیم.

وی تصریح کرد: تاکنون دو نوع نقدینگی توسط بانک مرکزی و بانک‌ها در کشور تولید می‌شد که بانک مرکزی می‌توانست به تغییر نرخ سود بانک‌ها و تغییر نرخ بهره بین بانکی تورم این نقدینگی ایجاد شده را کنترل کند، اما امروز شاهد تولید نقدینگی توسط بورس هستیم که کمترین اثر آن افزایش تورم است. در گذشته نگرانی اقتصاددانان به دلیل ایجاد و رشد پول و شبه پول در نظام بانکی بود، اما هم اکنون این نقدینگی در حال تولید در بازار سرمایه بوده و خودش می‌تواند مشکلات فراوانی را به وجود بیاورد

ندری افزود: سهامی که طی ماه‌های گذشته 200 درصد رشد داشته، سبب تولید نوعی نقدینگی شده که به سمت بازارهای دیگر مانند مسکن، ارز، خودرو و طلا سرایت می‌کند و یک موج تورمی را برای کشور به وجود می‌آورد. رشد سرسام آور قیمت دلار و طلا ناشی از رشد بی رویه شاخص بورس است که سبب شده است، شبه پول به پول تبدیل شده و اولین تاثیر این ماجرا رشد تورم در کشور است.

* رحمانی: بورس از بهمن ماه به پیش‌ران افزایش قیمت‌ها تبدیل شده است

همچنین تیمور رحمانی اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران هم در یادداشتی به این مساله پرداخته و نوشته است: در حالی که تا پاییز سال 1398 تحولات بازار سرمایه امری عادی تلقی می‌شد و افزایش قیمت سهام انعکاس افزایش ارزش جایگزینی بنگاه‌ها محسوب می‌شد و عملاً دنباله‌رُوی تغییرات نرخ ارز و سایر قیمت‌ها محسوب می‌شد، از حدود بهمن 1398 کاملاً تغییر ماهیت داد و به پیش‌ران افزایش قیمت‌ها تبدیل شد. این تغییر ماهیت از آنجا سرچشمه می‌گرفت که به‌دلایلی که در اینجا مجال پرداختن به آن نیست، سهام تبدیل به یک دارایی بدون ریسک کاهش قیمت و بسیار نقدشونده از منظر سرمایه گذاران شد و به این ترتیب مبتنی بر تحلیل ناسازگاری زمانی سبب کشاندن پی‌درپی اشخاص به این بازار و امکان‌پذیری تشدید سفته‌بازی در این بازار شد. آنگاه افزایش قیمت سهام هم از طریق اثر ثروتی بسیار شدید آن سبب فشار بر بقیه قیمت‌ها و به‌ویژه قیمت بقیه دارایی‌ها شده است و هم سبب فشار برای رشد درونزای کمیت‌های پولی و از جمله حجم نقدینگی شده و خواهد شد و هم انتظارات تورمی را افزایش داده است.

* افزایش 453 درصدی نرخ ارز در برابر جهش 1987 درصدی بورس از مهر 96 تاکنون

به گزارش فارس، جدول زیر تغییرات نرخ ارز و شاخص بورس از مهر 96 تا تیر ماه 99 را نشان می‌دهد.

* منابع آماری: سازمان بورس و بانک مرکزی

دوره شاخص کل شاخص بازار اول شاخص بازار دوم ارزش معاملات ( به میلیارد تومان) میانگین بهای ارز (به تومان) مهر 96 86،832 60،215 190،581 4،467 3،973  اسفند 96 96،290 68،124 206،487 9،488 4،643  اسفند 97 178،659 133،867 345،162 20،164 13،245 شهریور 98 302،104 219،857 613،021 36،828 11،391 مهر 98 308،315 242،987 622،912 34،349 11،410 آبان 98 304،997 220،787 624،226 24،614 11،513 آذر 98 353،997 253،362 737،550 43،215 12،755 دی 98 409،808 293،927 851،035 64،358 13،223 بهمن 98 478،756 339،165 1،013،079 82،669 13،642 اسفند 98 512،901 362،731 1،088،094 96،119 15،223 فروردین 99 690،037 486،301 1،472،110 101،815 15،830 اردیبهشت 99 986،759 727،319 1،972،837 249،386 16،193 خرداد 99 1،270،627 957،010 2،455،417 171،999 17،825 تا 22 تیر 99 1،812،834 1،386،404 3،416،323 273،885 22،000

در جدول زیر نیز می‌توان درصد تغییرات هر یک از این بازارها را در بازه‌های زمانی مشخص شده مشاهده کرد. در ردیف آخر این جدول درصد رشد ارز از شروع التهاب ارزی سال 96 تا تیر 99 با افزایش شاخص بورس در همان دوره زمانی مقایسه شده و قابل مشاهده است.

* درصد رشد شاخص‌های بورس و نرخ ارز در بازه‌های زمانی مختلف

دوره  شاخص کل بورس شاخص  بازار اول شاخص بازار دوم نرخ ارز   6 ماهه دوم 96 %10.9 %13.1 %8.3 %16.8 سال 97 %87 %96.5 %67.1 %185 سال 98 %187 %170.9  %215.2 %14.9 3 ماه و 22 روز اول سال 99 %253.4 %282.2 %213.9 %44.5 از مهر 96 تا اسفند 97 %105.7 %122.3 %81.1 %233 از مهر 96 تا اسفند 98 %490 %502.3 %470.9 %283 از مهر 96 تا تیر 99 %1987.7 %2202.4 %1692.5 %453

 

 

به گزارش فارس، جدول و نمودار بالا نشان می‌دهد افزایش شاخص کل بورس هیچ تناسبی با افزایش بهای ارز ندارد.  نرخ ارز از مهر ماه 96 (نقطه شروع التهاب ارزی و افزایش نرخ ارز)  به‌تدریج شروع به افزایش در بازار کرد و تا پایان سال 98 در مجموع 283 درصد رشد را ثبت کرد. اما شاخص کل بورس در همین دوره رشد 490 درصدی را تجربه کرده است.

این وضعیت در سه ماه و نیم سال 99 بدتر شده است. به‌طوری که از مهر 96 تا 22 تیر 99 شاخص کل بورس 1987 درصد افزایش یافته اما بهای ارز 453 درصد رشد کرده است. بنابراین این میزان رشد شاخص بورس و افزایش ارزش سهام هیچ ارتباطی با تاثیر نرخ ارز و آثار تورمی آن بر درآمد و ارزش دارایی‌ شرکت‌های بورسی ندارد.

*نسبت منطقی رشد نرخ ارز و رشد شاخص بورس در سال‌های 89 تا 92

به گزارش فارس، این میزان رشد شاخص بورس در هیچ دوره‌ای از تاریخ فعالیت بورس سابقه نداشته است. حتی در دوره افزایش نرخ ارز در سال‌های 90 و 91 هم چنین رشدی را شاهد نبوده‌ایم. ارقام نرخ ارز در جدول زیر که از گزارش‌های بانک مرکزی به دست آمده است، نشان می‌دهد در آن دوره زمانی یک همبستگی نسبی بین رشد بهای ارز و شاخص بورس وجود داشته است.

دوره شاخص کل بورس    نرخ دلار ماه پایانی سال     سال 89 23،295 1،044 تومان سال 90 25،905 1،850 تومان سال 91 37،667 3،573 تومان سال 92 79،015 3،026 تومان سال 93 65،532 3،393 تومان درصد تغییر از 89 تا 91 61.7 درصد 242 درصد درصد تغییر از 89 تا 92 239 درصد 189.8 درصد درصد تغییر از 89 تا 93 181.3 درصد 225 درصد

 

همانطور که قابل مشاهده است، در پایان سال 92 شاخص کل بورس نسبت به پایان سال 89 رشد 239 درصدی داشته و بهای ارز هم 189.8 درصد در دوره مشابه رشد کرده است.این نسبت در پایان سال 93 تغییر می‌کند و رشد نرخ ارز در پایان سال 93 نسبت به پایان سال 89 معادل 225 درصد رشد داشته و بورس در همان دوره 181.3 درصد افزایش یافته است.

البته یکی از دلایل اصلی کاهش شاخص بورس در سال 93 رشد شدید نرخ سود سپرده بانکی و مسابقه غیرعقلانی برخی بانک‌ها در جذب سپرده بوده است. در صورتی که سال 93 را در نظر نگیریم و صرفا سال 89 و 92 مورد بررسی قرار گیرد، مشخص می‌شود که رشد شاخص بورس فاصله نزدیکی با رشد بهای ارز داشته است.

* 5 پیشنهاد کارشناسان اقتصادی و مالی برای رفع چالش رشد انفجاری بورس

مدتی پیش 25 کارشناس اقتصادی و مالی در نامه‌ای به رئیس جمهور ضمن نقد جدی وضعیت موجود بازار سرمایه چند راهکار پیشنهاد کردند. این راهکارها شامل عرضه بدون تعلل دارایی‌های بورسی دولت، افزایش نرخ سود بازار بین بانکی و سپرده‌های بانکی توسط بانک مرکزی،‌  شتاب‌دهی به عرضه‌های اولیه شرکت‌ها و افزایش درصد شناوری، توقف هر نوع پیام‌دهی سیاستگذاری در معنای بیمه‌گریِ کلان بورس و کنترل مؤثر در نظارت بانکی برای جلوگیری از تزریق اعتبارات جدید بانکی به بازار بورس و جلوگیری از رشد بیش از حد نقدینگی است.

به گزارش فارس، با توجه به استدلال اقتصاددانان و آمار و ارقام نرخ ارز و شاخص بورس به نظر می‌رسد متولیان سیاست‌گذاران اقتصادی باید هرچه زودتر سیاست‌هایی در جهت کنترل رشد شاخص بورس تدوین و اجرایی کنند و هر چقدر رشد لجام‌گسیخته شاخص بورس ادامه یابد و افراد بیشتری با هدف کسب سود بیشتر وارد این بازار شوند، امکان اصلاح آن سخت‌تر خواهد بود و تبعات بیشتری را برای اقتصاد کشور در پی خواهد داشت.

انتهای پیام/

 

منبع: فارس

کلیدواژه: بازار سرمایه بازار شاخص کل ارز بورس تورم نقدینگی رشد شاخص بورس گزارش فارس بازار سرمایه شاخص کل بورس شاخص بورس افزایش قیمت افزایش شاخص رشد نرخ ارز نشان می دهد بانک مرکزی درصد تغییر نرخ ارز تبدیل شده تومان سال نرخ ارز درصد رشد بهای ارز تبدیل شد بانک ها قیمت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۱۳۳۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مشارکت مردم در جهش تولید چگونه عملی می‎‌شود؟

یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اهمیت بخش دوم شعار سال یعنی نقش مشارکت مردم در تحقق جهش تولید گفت: رشد تولید با مشارکت مردم اتفاق می‌افتد و یکی از الزامات آن تسریع، گسترش و افزایش واگذاری بنگاه‌های دولتی به مردم یا نمایندگان آن‌ها است. - اخبار اقتصادی -

میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، پیرامون اقدامات بانک مرکزی و دولت در جهت رشد تولید و تحقق شعار سال گفت: کنترل رشد نقدینگی و پایه پولی از اقدامات مهم بانک مرکزی و دولت سیزدهم است؛ زیرا چنانچه همانند دولت گذشته روند رشد نقدینگی بیش از 40 درصدی استمرار پیدا می‌کرد در موضوع تورم شاهد شوک بزرگی بودیم؛ اما خوشبختانه با متوقف‌شدن این مسیر نادرست در دولت فعلی روند نزولی نرخ تورم آغاز شد.

مهرپور در خصوص دلیل اهمیت شاخص رشد نقدینگی و پایه پولی توضیح داد: این عامل‌ها بر تولید تأثیر مستقیم دارد و علاوه بر این موارد، میزان تورم تولیدکننده نیز عامل مؤثری بر فرایند کلی تولید محسوب می‌شود. به عبارتی، شاخص بهای تولیدکننده در اقتصاد نشان‌دهنده تورم موجود در سمت تولید یا عرضه کالا است.

وی ادامه داد: تورم نقطه‌به‌نقطه تولیدکننده در اسفندماه سال 1402 به کمترین عدد چند سال اخیر یعنی حدود 24 درصد رسید، این در حالی است که تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در برخی از ماههای سال 1400 حتی به بیش از 100 درصد نیز رسیده بود.

این کارشناس اقتصادی افزود: افزایش تورم نقطه‌به‌نقطه تولیدکننده به بیش از 100 درصد علاوه بر از بین بردن میل و اشتیاق به تولید، تهدید جدی برای آن محسوب می‌شود. نتایج این مسئله را در کاهش عرضه و تولید کالا و همچنین تورم سال گذشته می‌توان دید.

مهرپور عنوان کرد: نتایج مثبت کاهش چشمگیر میزان تورم شاخص تولیدکننده را در سال‌های 1403 یا 1404 دیده می‌شود بنابراین کاهش بی‌سابقه شاخص بهای تولیدکننده یکی از اقدامات مهم بانک مرکزی در حوزه حمایت از تولید است.

وی دررابطه‌با دلیل اهمیت عامل بهای تولیدکننده توضیح داد: این شاخص تا حدود زیادی بر تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده یا قیمت‌ها و تورم تأثیر دارد. به عبارتی با کاهش تورم تولیدکننده بافاصله زمانی بر تورم کالای مصرفی و قیمت نهایی اثرگذار بوده و نرخ تورم مصرف‌کننده در آینده را پیش‌بینی می‌کند.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: علاوه بر کاهش نقدینگی و پایه پولی کاهش شاخص بهای مصرف‌کننده را نیز می‌توان به‌عنوان اقدام مهم بانک مرکزی در حوزه تحقق شعار سال و جهش تولید برشمارد.

چه راهکاری برای مشارکت مردم در تحقق رشد تولید وجود دارد؟

مهرپور با اشاره به بخش دوم شعار سال یعنی مشارکت مردم گفت: نقش مردم در تحقق شعار سال بسیار اهمیت داشته و جهش تولید با مشارکت مردم اتفاق می‌افتد. یکی از الزامات مشارکت مردم تسریع در واگذاری بنگاه‌های دولتی به مردم یا نمایندگان آن‌ها است.

وی ادامه داد: مدیریت و مالکیت از دولت و نهادهای دولتی باید به مردم یا بخش غیردولتی واقعی داده شود به عبارتی تسریع، گسترش و افزایش واگذاری‌ها و تبدیل مردم به ذی‌نفعان در اقتصاد بسیار اهمیت دارد.

مهرپور با اشاره به اقدامات خوب برخی از نهادها و بانک‌های دولتی عنوان کرد: به طور نمونه بخش عمده‌ای از پتروشیمی شازند که از شرکت‌های زیرمجموعه بانک ملی بود به سهام عدالت واگذار شد به عبارتی جمعیت 40-50 میلیون نفری صاحبان سهام عدالت از این واگذاری ذینفع شدند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به‌ضرورت حرکت به سمت مردمی‌سازی اقتصاد بیان کرد: در حوزه مشارکت مردم بهتر است تا با بازتعریف جایگاه تعاونی‌ها و بورس نقش آنها جدی گرفته شود و با تسریع در واگذاری‌ها مردم ذی‌نفع در اقتصاد شوند.

دلار تلگرامی، ارز قاچاق کالا را تأمین می‌کند

مهرپور با اشاره به اختلال قاچاق کالا در رشد تولید گفت: قاچاق کالا به کشور از دو منظر به اقتصاد آسیب می‌زند؛ ورود غیرقانونی کالا به کشور منجر به‌بهم خوردن تنظیم بازار شده و گاهی اوقات باعث بدون مشتری ماندن کالاهای داخلی شده و روند تولید را مختل می‌کند.

وی افزود: از طرف دیگر، قاچاق کالا با تأثیر بر بازار ارز غیررسمی به اقتصاد کشور ضربه می‌زند. امروزه بخش قابل‌توجهی از تأمین مالی قاچاق توسط ارز‌های خارجی انجام می‌شود؛ به عبارتی ما به‌ازای ورود اجناس قاچاق از قبیل پوشاک، لوازم خودرو، کفش و غیره ارز از کشور خارج می‌شود و این ارزی است که از بازار غیررسمی یا دلار تلگرامی تأمین می‌شود.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه افزایش قاچاق کالا منجر به فشار تقاضا به بازار غیررسمی ارز شده و قیمت آن را بالا می‌برد، گفت: باوجوداینکه افزایش قیمت ارز بر نحوه تأمین کالاهای وارداتی به کشور نقشی ندارد؛ اما نوسانات ارز غیررسمی علاوه بر تأثیر منفی بر بازار دارایی‌ها، فضای روانی جامعه و اقتصاد را نیز تخریب می‌کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگرچه قاچاق کالا یک پدیده اقتصادی است؛ اما سیاست‌گذار پولی به‌تنهایی نمی‌تواند در راستای مبارزه با قاچاق کالا قدم بردارد و نیاز است تا سیاست‌گذار مالی و حتی نهادهای غیراقتصادی برای مقابله با این معضل اقدام کنند؛ چراکه معضل قاچاق کالا از جهات گوناگون تولید و اقتصادی به کشور آسیب وارد می‌کند.

انتهای پیام/