گزارش فروش داروی کرونا در ناصرخسرو/ببین آبجی!من دارو فروشم نامرد که نیستم،این دارو تقلبی نیست
تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۲۰۸۶۵
ساعت24- خبرنگار روزنامه «شرق» با حضور در خیابان ناصرخسروی تهران، در نقش زنی که همسرش در بیمارستان بستری است، از فروشندگان دارو سراغ داروی کرونا را گرفت. این گزارش، نتیجه جست‌وجوی یک‌ساعته خبرنگار در بازار تهران است.
خیابان ناصرخسرو، حالا دیگر پیاده‌راه است و خبری از هیاهوی ماشین‌ها نیست. مغازه‌های فروش اقلام پزشکی شلوغ هستند و در پیاده‌رو دلال‌ها نشسته‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ماسک را از روی صورتم پایین نیاورده‌ام و جلوی مردی میان‌سال می‌ایستم و می‌گویم: «رمدسیویر می‌خوام...» ماسکش را جابه‌جا میکند و چندقدمی عقب می‌رود و می‌گوید: «برای کرونا می‌خوای دیگه؟». سرم را به تأیید تکان می‌دهم و می‌گویم: «شوهرم آی‌سی‌یو بستریه، گفتن رمدسیویر نجاتش می‌ده... داری؟». باز چند قدم عقب می‌رود و می‌گوید: «نگرد اینجا همه‌ش تقلبیه، دیروز گفتن تقلبیه، ما نمی‌فروشیم...».
چند قدم جلوتر مرد جوان‌تری ایستاده و می‌گوید: «آبجی بیا اینجا ببینم چی می‌خوای؟». دوباره همان داستان پرسوزوگداز را ردوبدل می‌کنیم. مرد به آن طرف خیابان می‌رود و با تلفنش حرف می‌زند و برمی‌گردد. «چند تا می‌خوای؟»، سؤالش را با سؤال جواب می‌دهم: «چند تا داری؟»، ببین شما مثل آبجی خودم می‌مونی. اینجا دوای تقلبی زیاده. دو جور دوا داریم. بمدسیویر و رمدسیویر، ما بمدسیویر داریم که داروی پودریه و اصله. توی هر پکش شش تا هست. هر یک‌دونه‌اش بین 90 تا 100 میلیونه، دست پایین بگیرم، یک پک شش‌تاییش برای شما 540 میلیون میفته.
با بغض می‌گویم: ببین آقا من شوهرم زیر دستگاهه، خونه رو گذاشتم بنگاه برا فروش. شما قول می‌دی من داروی تقلبی نبرم؟ شوهرم خوب می‌شه؟ نگاهم میکند و می‌گوید: من دوافروشم، نامرد نیستم. دوا رو می‌دم بهت، باهات میام تا بیمارستان، دکترا ببینن، اگه اوکی دادن شما پول رو بده به من. بعدش هم امیدت به خدا باشه. آقات اگر عمرش به دنیا باشه می‌مونه. اگرم نه کاری از دست بشر بر نمیاد... .
شماره‌مان را ردوبدل می‌کنیم و بعد قرار می‌شود عکس دارو را برایمان در واتس‌آپ بفرستد. عکس‌ها را می‌فرستد و بلافاصله تصاویر را برای پزشک معتمد روزنامه ارسال می‌کنیم: داروها تأیید می‌شوند! قرار می‌شود مثلا با پزشک فرد بیمار در بیمارستان امام خمینی مشورت کنیم و بعد از یک ساعت به آقای فروشنده خبر بدهیم... .
چند متر بالاتر بازار فروش ماسک و دستکش هم به راه است... هر عدد ماسک جراحی دوهزارو 200 تومان. ماسک‌ها را در دستم می‌گیرم و از فروشنده سراغ رمدسیویر را می‌گیرم. فروشنده می‌گوید: «ببین رمدسیویر ندارن اینا. باشه هم یا تقلبیه یا خیلی گرونه. اما اکتمرا دارن/ اکتمرا 200 میل و 400 میل، اون که بهتره، تقلبی نیست. لااقل... بذار به شاهین زنگ بزنم تا بیاد...10 دقیقه بعد شاهین از راه می‌رسد. جوان است و با فروشنده ماسک شروع میکند به زبانی غیر از فارسی صحبت‌کردن.
بعد سرش را بالا میکند و می‌گوید: ببین خانم من رمدسیویر هم می‌تونم بگیرم برات، اما پای خودته درست و غلط بودنش. ولی برو با دکترش حرف بزن، اگر اکتمرا جواب می‌ده، اونو ببر. اون رو اینجا همه اصل دارن... .
قیمت اکتمرا را می‌پرسم و او می‌گوید:200 میلش 40 تومن، 400 میلش 60 تومن اما مرده رو زنده می‌کنه. اگه می‌خوای خونه بفروشی، حداقل دارویی ببر که شوهرت رو بدتر نکنه. این دارو زنده‌ش می‌کنه... .
جلوی بانک ملی روی سکویی نشسته‌اند و سیگار می‌کشند. مردان جوانی هستند و بلندبلند می‌خندند. تا سراغ رمدسیویر را می‌گیرم، ماسک را به صورتشان می‌زنند و می‌گویند: حالا یکم برو عقب تا ببینم چی می‌خوای؟ داستان همان است، همسر در بیمارستان با ریه ازکارافتاده و زن به دنبال داروی شفابخش.
یکی‌شان از جایش بلند می‌شود و می‌گوید دنبالش برویم. جلوتر از ما راه می‌رود و ما تقریبا دنبالش می‌دویم، با موبایلش حرف می‌زند و از چند کوچه و پس‌کوچه می‌گذریم، نرسیده به توپخانه وارد مغازه سم‌فروشی کوچکی می‌شویم. مغازه تر و تمیز و شیک و نونوار است. مرد جوانی پشت میزش نشسته و قهوه را از دستگاه داخل فنجان می‌ریزد. دوافروش به من می‌گوید جلوی در بایستم که مبادا ناقل باشم. صاحب مغازه نگاهم میکند و می‌گوید: نسخه داری؟ می‌گویم: نه! گفتن دارو نیست، برو اگه تونستی خودت پیدا کن، دکترش گفته نگم اون تجویز کرده...
مرد می‌خندد و می‌گوید: همین دیگه! نمی‌تونن دارو وارد کنن، ما مجبور می‌شیم به خاطر مردم بیفتیم تو دردسر. از کشوی میزش یک جعبه مشکی در می‌آورد و از داخل آن یک شیشه دارویی شبیه پنی‌سیلین. از دور نمی‌توانم نامش را دقیق بخوانم. داروفروش رمدسیویر را می‌آورد و جلویم می‌گیرد... .
می‌خواهم عکس بگیرم که مرد می‌گوید: چیکار می‌کنی؟ عکس برای چی می‌گیری؟ می‌گویم: به دکترش نشون بدم دیگه! مرد می‌گوید: پنج میلیون بیعانه بده، ببر نشون بده... به داروفروش اشاره میکند و می‌گوید: اینم همرات میاد. دم در منتظر می‌شه، شناسنامه و کارت ملیت رو گرو می‌گیره، اگر اوکی بود 85 تا دیگه واریز می‌کنی دوا رو می‌گیری، نبود، پولت رو پس می‌دم... اما بهت پیشنهاد می‌دم بری بگی اکتمرا پیدا کردی، اون رو بهت60 تومن می‌دم، شوهرت هم اگر موندنی باشه با اکتمرا جواب می‌ده، اگرم نباشه، دیگه قسمت این بوده... .
در راه برگشت، دوباره سراغ رمدسیویر را می‌گیرم، اکثریت می‌گویند سراغش دارن و به جایش اکتمرا را پیشنهاد می‌کنند. دوباره همان داروفروش اولی زنگ می‌زند و نتیجه پرس‌وجویم را می‌خواهد. می‌گویم: دارم میرم بیمارستان، شما مطمئنی من این‌کار رو بکنم... دوباره می‌گوید: من نامرد نیستم آبجی. تازه برات تخفیف هم گرفتم... حدود 80 میلیون می‌تونم بگیرم. اما دارو مشهده، اگر می‌خوای یه میلیون بیعانه بده، تا من با هواپیما برم و دارو رو تا فردا صبح برات بیارم. قرار می‌شود خبر بدهم... .
تلاش‌ها برای گفت‌وگو با دکتر شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو به جایی نرسید. اما عضو هیئت‌رئیسه انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگو با «شرق» با بیان اینکه اصلا داروی رمدسیویر به‌صورت کلان وارد کشور نشده که بخواهد به دست واسطه برسد، می‌گوید: رمدسیویر توسط شرکت آمریکایی دارویی گیلیاد ساخته شده. سازمان بهداشت جهانی این دارو را تأیید کرده و به برخی از کشورها ازجمله ایران هم داده و در ایران در حد تحقیقاتی در حال بررسی است. من اسم بیمارستان‌ها را نمی‌برم اما دارو در چند بیمارستان خاص در کشور در حال مصرف است. پس دارویی به‌صورت کلان نیامده که به‌صورت انبوه سازمان غذا و دارو با تأیید تحویل شرکت‌ها داده باشد. در نتیجه آنچه امروز در بازار به نام این داروها وجود دارد، من هم مطابق گفته سازمان غذا و دارو می‌گویم این داروها تقلبی است و نمی‌تواند و امکانش وجود ندارد که عواملی در بازار بتوانند آن را ارائه کنند. این داروها تقلبی است و شما مطمئن باشید به محض تأیید به‌صورت کلان وارد خواهد شد.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا قیمت این دارو آن‌قدر گران است گفت: اصلا این‌طور نیست و چنین قیمتی ندارد و اگر قرار باشد به‌صورت انبوه وارد شود، با قیمت منطقی در بازار عرضه خواهد شد. حین نوشتن این گزارش مجددا فروشنده دارو تماس می‌گیرد و می‌گوید از شش عدد رمدسیویر موجود تنها چهار عدد موجود است و دیگر تخفیف هم نمی‌دهند. تلفن را که قطع می‌کنم، برای تبلیغ دوباره عکس داروها را برایم ارسال میکند. سؤالی که به ذهن متبادر می‌شود، این است که چرا با وجود علم بر اینکه داروی تقلبی در ناصرخسرو موجود است و خانواده‌ها برای جان عزیزانشان حاضر به پرداخت چنین قیمت‌هایی می‌شوند، جلوی آنها گرفته نمی‌شود؟ آیا اراده‌ای برای این کار وجود ندارد یا اینکه نمی‌شود وجود این دارو را در بازار کنترل کرد؟ مطابق اطلاعات خبرنگار «شرق» از یک منبع آگاه در یکی از بیمارستان‌های معین، داروهای رمدسیویر اصل و اکتمرا در بازار ناصرخسرو رؤیت شده، باید دید این داروها از طریق پزشکان بیمارستان‌ها دراختیار داروفروشان ناصرخسرو قرار گرفته یا اینکه آنها دستشان به منبعی لایزال و احتمالا بزرگ‌تر وصل است؟ منبع: روزنامه شرق
منبع: ساعت24
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۲۰۸۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عددهای عجیب از مصرف داروی ایرانیان
روز گذشته مساله کمبود دارو در مجلس حسابی سروصدا کرد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی گزارش کمیسیون بهداشت و درمان در خصوص دلیل کمبود و گرانی دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی با ارسال این موضوع به قوه قضائیه مخالفت کردند.
به گزارش فرهیختگان، در این جلسه حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به دو اتفاقی که قرار بود در حوزه دارو رخ دهد، عنوان کرد: «بنا بود ۷۰ درصد هزینه دارو را بیمه‌ها و ۳۰ درصد آن را مردم پرداخت کنند، اما در حال حاضر این هزینه بین بیمه و مردم نصف شده است.» وی در ادامه گفت: «از سوی دیگر بیش از وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی مسئول این قضیه بودند، به نحوی که بانک مرکزی باید به‌موقع منابع ارزی را تأمین می‌کرد که این اتفاق صورت نگرفت و به جای آن شاهد ارزپاشی برای سفرهای خارجی و افزایش ۵۰۰ دلار به هزار دلار بودیم.»
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اضافه کرد: «سازمان برنامه و بودجه نیز تاکنون ۷۰ هزار میلیارد تومان طلب داروسازان و داروفروشان را نداده است. همچنین سازمان تأمین اجتماعی نیز هزینه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی را پرداخت نکرده، این درحالی است که مجلس شورای اسلامی حکیمانه و به صورت مقبول این موضوع را دنبال کرده است.»
بررسی آمار و ارقام واردات دارو و تجهیزات پزشکی نشان می‌دهد طی یک‌سال اخیر تامین ارز واردات دارو ۲۶ درصد افزایش داشته و بالاترین تامین ارز واردات دارو و تجهیزات پزشکی نیز در سال ۱۴۰۲ رخ داده است. همچنین، آمارهای سازمان غذا و دارو نشان می‌دهد سرانه فروش دارو در کشور به طور قابل توجهی رشد داشته است. افزایش سه برابری واردات در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۰ سال قبل از خود نیز از آمارهای قابل تامل است. داده‌های آماری نشان می‌دهد چالش دارو در کشور فراتر از تامین ارز واردات است.
مقصر کمبود کیست؟روز گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی گزارش کمیسیون بهداشت و درمان درخصوص دلیل کمبود و گرانی دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی ناشی از استنکاف از اجرای قوانین بودجه سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ کل کشور با ارسال این موضوع به قوه قضائیه با ۱۳۷ رأی مخالف از مجموع ۲۲۸ نماینده حاضر در صحن مخالفت کردند.
سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در توضیح این گزارش، گفت: «با استناد به سیاست‌های کلی نظام سلامت ابلاغیه رهبر معظم انقلاب و براساس تکلیف نمایندگان در بند (س) تبصره (۱) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ با هدف ساماندهی صنعت دارو و محوریت سیاستگذاری جدید که در حوزه یارانه دارو برعهده دولت گذاشته بودند طرح دارویار توسط دولت اجرا شد و براساس آن از طریق انتقال یارانه دارو از ابتدای زنجیره تامین و توزیع به انتهای آن و تمرکز بر نظام بیمه‌ای، مدیریت بهینه زنجیره تامین و توزیع به‌گونه‌ای اجرا شد که در حوزه کمبودها و قیمت اقلام دارویی فشار از روی دوش مردم برداشته شود، اما طی دو سال سپری‌شده از اجرای آن شاهد خارج شدن محسوس زنجیره تامین و توزیع دارو از مدار تنظیم‌گری بوده‌ایم و تبعات آن گریبانگیر بیماران و فعالان صنعت دارو شده است.»
وی افزود: «درحال حاضر نزدیک به ۱۵۰ قلم داروی پرمصرف، دارای کمبود و محدودیت جدی بوده و حدود ۶۵ قلم دارو در شرایط کمبود حاد قرار دارد و رفع این مشکل نیازمند برنامه‌ریزی و کارآمدسازی سامانه‌های موجود و مدیریت دقیق سازمان غذا و دارو و بانک مرکزی در پیش‌بینی به‌موقع نیازهای کشور و تخصیص به‌موقع ارز است، البته‌عدم نظارت موثر بانک مرکزی به عملکرد بانک‌های عامل در اعطای تسهیلات ریالی برای تامین سرمایه در گردش موردنیاز صنعت دارو و نیز شرکت‌های تراستی در انتقال به‌موقع ارز به ذی‌نفع نهایی نیز یکی از چالش‌های جدی در حوزه کمبود دارو است.»
در همین خصوص حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری مجلس گفت: «بانک مرکزی و سازمان برنامه‌وبودجه مقصران اصلی مشکلات حوزه دارو هستند زیرا اگر در زمان مناسب منابع لازم را اختصاص می‌دادند وزارت بهداشت می‌توانست در این راستا بهتر عمل کند.»
در ادامه محمدباقر قالیباف در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان با بیان اینکه بعد از بررسی‌ها و جلسات برگزارشده درخصوص دارو، شخص بنده نیز جلسه جداگانه‌ای با بانک مرکزی و وزارت بهداشت داشتم، گفت: «براساس گزارش جمع‌بندی نظارتی کمیسیون بهداشت از این جلسه، سه دستگاه سازمان برنامه‌وبودجه، بانک مرکزی و وزارت بهداشت در این خصوص مسئول هستند.» رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه قطعا بانک مرکزی در واگذاری ارز در اواخر بهار و ابتدای تابستان تأخیر داشته است، یادآور شد: «این موضوع اشکالاتی را در توزیع دارو به وجود آورد که البته در پایان سال ۱۴۰۲ توانست به تعهدات خود عمل کند، اما به هر حال تأخیر داشت.»
آنطور که آمارها نشان می‌دهد وضعیت تامین ارز واردات دارو در سال ۱۴۰۲ بهتر از سال‌های گذشته بوده و در موضوع شیرخشک نیز آمارها نشان می‌دهد به‌رغم کاهش موالید در کشور، واردات شیرخشک طی ۱۰ سال اخیر نزدیک به سه‌برابر شده است.
آمار و ارقام نشان می‌دهد مشکل صرفا تامین و تخصیص ارز نیست و مساله از آنجایی شروع می‌شود که به هر دلیلی تقاضای ارزی واردات دارو و کالاهای اساسی به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. اینکه در فرآیند توزیع دقیقا چه اتفاقی می‌افتد خود موضوع مفصلی است، اما به هر ترتیب مساله فقط تامین ارز نیست.
رشد ۲۶ درصدی تامین ارز داروانتقادها از بانک مرکزی درخصوص تامین ارز واردات دارو درحالی صورت می‌گیرد که براساس داده‌های اعلامی این نهاد، میزان ارز تامین شده برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی در سال ۱۴۰۱ حدود ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده که این رقم از ابتدای فروردین تا پایان اسفند ۱۴۰۲ با رشد ۲۶ درصدی به بیش از ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید.
داده‌ها نشان می‌دهد میزان تامین ارز واردات دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی در سال‌های ۱۳۹۸.۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به ترتیب ۳.۴ میلیارد دلار برای سال‌های ۹۸ و ۹۹ و ۳.۲ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ بوده است. همچنین بر اساس این گزارش، بانک مرکزی از ابتدای فروردین تا روز سوم اردیبهشت ۱۴۰۳ نیز بیش از ۳ میلیارد و ۱۴۳ میلیون دلار ارز برای چهار گروه کالاهای اساسی و دارو، تجاری و بازرگانی، واردات در مقابل صادرات و خدمات تامین کرده است.
کالاهای تجاری و بازرگانی با یک میلیارد و ۸۵۴ میلیون دلار بیشترین حجم را با میانگین نرخ ۴۱ هزار تومان به خود اختصاص داده است. کالاهای اساسی و دارو با ۶۳۶ میلیون دلار در رتبه بعدی قرار دارد؛ ۵۶۱ میلیون دلار از این گروه به کالاهای اساسی و کشاورزی شامل گندم، دانه‌های روغنی و نهاده‌های دامی و ۷۵ میلیون دلار دیگر نیز به دارو، مواد اولیه دارو و تجهیزات پزشکی تخصیص داده شد.
۳ برابر شدن واردات شیرخشکآمار قابل تامل دیگر، افزایش قابل توجه واردات شیرخشک است. طبق داده‌های وزارت جهادکشاورزی، حجم واردات شیرخشک نوزاد (به جز شیرخشک صنعتی) طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۰ به طور میانگین سالانه حدود ۳.۵ تا نهایتا ۴.۵ هزار تن بوده که این مقدار در سال ۱۴۰۱ به حدود ۶.۴ هزار تن و در سال ۱۴۰۲ به حول و حوش ۹.۶ هزار تن رسیده است.
این رشد نزدیک به ۳ برابری طی چند سال اخیر درحالی است که آمارهای سازمان ثبت احول کشور نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۲ از حدود ۱.۵ میلیون نوزاد در سال ۱۳۹۳ به یک میلیون و ۵۷ هزار نوزاد در سال ۱۴۰۲ رسیده است. به عبارتی طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۲ درحالی‌که تعداد موالید سالانه کشور ۴۳ درصد کاهش داشته اما در همین مدت به رغم افزایش تولید داخل، واردات شیرخشک رشد ۱۴۸ درصدی را تجربه کرده است.
رشد ۲ برابری سرانه مصرف داروی ایرانیانیکی از موارد قابل تامل در داده‌های مصرف دارو در کشور، افزایش عجیب سرانه داروهای مصرفی کشور است. این آمار شاید به‌لحاظ علمی و فنی منطق قابل دفاعی نداشته باشد اما در نوع خود جالب توجه است؛ به‌طوری‌که براساس آمارنامه‌های دارویی کشور تعداد مصرف سالانه دارو در ایران از ۲۵.۷ میلیارد عدد در سال ۱۳۸۵ به ۳۳.۲ میلیارد عدد در سال ۱۳۹۰، به ۴۰.۶ میلیارد عدد در سال ۱۳۹۵، به ۴۳.۱ میلیارد عدد در سال ۱۳۹۸ و به ۶۱.۷ میلیارد عدد در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
با توجه به اینکه طی این مدت جمعیت کشور نیز افزایش یافته، محاسبه سرانه مصرف دارو نیز نشان می‌دهد طی این مدت سرانه یا میانگین مصرف دارو به ازای هر ایرانی از ۳۶۵ عدد در سال ۱۳۸۵ به ۴۴۲ عدد در سال ۱۳۹۰، به ۵۰۸ عدد در سال ۱۳۹۵، به ۵۱۹ عدد در سال ۱۳۹۸ و به ۷۲۱ عدد در سال ۱۴۰۲ رسیده است. به عبارتی، طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۲ سرانه مصرف دارو در کشور رشد دو برابری داشته است. بازهم تاکید می‌شود گرچه تعداد داروی مصرفی شاید به‌لحاظ منطقی شاخص مناسبی برای ارزیابی نباشد اما نباید به راحتی هم از کنار جهش قابل توجه آن عبور کرد.
در این زمینه سناریوهای مختلفی قابل طرح است. اول اینکه بخشی از این افزایش سرانه مصرف دارو با شیوع کرونا در کشور رخ داده است اما تداوم این وضعیت و حتی افزایش تعداد سرانه مصرف دارو در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ می‌تواند این سناریو را نیز مطرح سازد که ممکن است بخشی از دارو از فرایند توزیع رسمی کشور خارج شده و وارد اقتصاد سایه و قاچاق می‌شود.
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد