تقیه امام محمد تقی(ع)؛ راهکاری موثر در حفظ ارزشها و آموزههای اسلامی
تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۹۳۵۳۰
تحقیقات کتابخانه ای نشان می دهد، منابع مکتوب و مستند زیادی درباره زندگانی امام محمد تقی(ع) موجود نیست؛ زیرا علاوه بر آن که محدودیت های سیاسی همواره مانع از انتشار اخبار مربوط به امامان معصوم می شد، تقیه و شیوه های پنهانی مبارزه که برای حفظ امام و شیعیان از فشار حاکمیت بود، عامل مؤثری در عدم نقل اخبار در منابع تاریخی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
با این حال در این گزارش تلاش شده با بهره گیری از موثق ترین منابع مورد تایید شیعه و سنی به واکاوی مختصر زندگی و نحوه شهادت امام محمد تقی(ع) مشهور به جواد الائمه نگاهی مستند و دقیق داشته باشیم.
زندگی کوتاه و پرفشار جواد الائمه(ع)
بر پایه گزارش مورخان تاریخی و مذهبی، امام جواد(ع) در ۱۹۵ قمری در مدینه دیده به جهان گشود. در ارتباط با زمان ولادت این امام همام(ع) اختلاف نظرهایی در میان علما و مورخان وجود دارد. بیشتر منابع، تولد ایشان را در ماه رمضان ذکر کرده و برخی روز آن را ۱۵ رمضان و شماری دیگر ۱۹ رمضان را سالروز باسعادت نهمین پیشوای شیعیان عنوان کردهاند. شیخ طوسی در مِصْباحُ الْمُتَهَجِّد، ۱۰ رجب را تاریخ ولادت ایشان می داند.
از برخی روایات برمیآید که پیش از تولد جواد الائمه(ع)، برخی از واقفیان میگفتند، علی بن موسی الرضا(ع) چگونه میتواند امام باشد در حالی که از خود نسلی ندارد. از اینرو وقتی که جوادالأئمه(ع) به دنیا آمد، امام رضا(ع) ایشان را مولودی پربرکت برای شیعیان توصیف کرد. (۱)
درباره زندگی حضرت جواد(ع) همچنان که در مقدمه عنوان شد، اطلاعات چندانی در منابع تاریخی نیامده است. ایشان در مدینه زندگی میکرد و بنا بر گزارش ابن بیهق، یک بار برای دیدار پدر به خراسان سفر کرد و پس از امامت نیز چندین بار از طرف خلفای عباسی به بغداد احضار شد. (۲)
شهادت جواد الائمه(ع) و روایات مختلف
دوران زندگانی جواد الائمه(ع) همزمان با خلافت ۲ تن از ظالم ترین خلفای عباسی یعنی مامون و معتصم عباسی بود. حکومت عباسی ۲ بار امام محمد تقی(ع) را به بغداد احضار کرد. سفر نخست در زمان مأمون چندان طولانی نبود. بار دوم در ۲۸ محرم ۲۲۰ قمری به دستور معتصم وارد بغداد شد.
روز شهادت امام جواد(ع) را در بیشتر منابع، آخر ذیالقعده دانسته اند اما در برخی اسناد، پنجم یا ششم این ماه را سالروز شهادت ایشان ذکر کرده اند. پیکر مطهر ایشان را در کنار جد بزرگوارشان موسی بن جعفر(ع) در مقبره ای در کاظمین به خاک سپرده شد. با توجه به این مساله که ایشان هنگام شهادت ۲۵ سال بیشتر نداشته اند از این رو جوانترین امام شیعیان به هنگام شهادت محسوب می شود.
برخی عامل شهادت نهمین پیشوای شیعیان را سعایت ابن ابیداود (قاضی بغداد) می دانند و علت این موضوع را پذیرفتهشدن نظر امام در ارتباط با اجرای یک حکم قضایی عنوان می کنند، مساله ای که باعث شرمندگی ابن ابیداود و شماری از قضات و درباریان شد.
تصویری قدیمی از حرم کاظمیندرباره چگونگی به شهادت رسیدن پیشوای نهم شیعیان نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد؛ در برخی از منابع آمده است که معتصم به وسیله منشی یکی از وزیرانش ایشان را مسموم کرد و به شهادت رساند.
برخی معتقدند که معتصم به وسیله ام الفضل ایشان را مسموم کرد. به گزارش مسعودی مورخ سده سوم قمری، معتصم و جعفر بن مأمون در اندیشه کشتن محمد بن علی(ع) بودند. چون جوادالأئمه از ام الفضل فرزندی نداشت، جعفر، ام الفضل (خواهرش) را تحریک کرد که محمد بن علی(ع) را مسموم کند. ام الفضل پس از آن که جوادالأئمه را مسموم کرد، پشیمان شد و میگریست اما امام(ع) به او خبر داد که به بلایی دچار میشود که مرهمپذیر نباشد. (۳)
بر اساس روایتی دیگر، وقتی مردم با معتصم بیعت کردند. او به عبدالملک زیات والی مدینه نامه نوشت که محمد بن علی(ع) را همراه با ام الفضل روانه بغداد کند. وقتی امام جواد(ع) وارد بغداد شد، معتصم به ظاهر ایشان را احترام میکرد و تحفههایی برای ایشان و ام الفضل فرستاد. بر پایه این روایت، معتصم شربت پرتقالی به وسیله غلام خود به نام اشناس برای امام(ع) فرستاد. اشناس به امام گفت: خلیفه، پیش از شما از این شربت به گروهی از بزرگان از جمله احمد بن ابیداود و سعید بن خضیب نوشانده و امر کرده که شما هم از آن بنوشید. امام فرمود: «آن را در شب مینوشم» اما اشناس اصرار میکرد که باید خنک نوشیده شود و یخ آن آب میشود سپس امام از آن نوشید و بر اثر آن به شهادت رسید. (۴)
نمایی جدید از حرم کاظمین؛ امام جواد(ع) در کنار جد بزرگوارشان امام موسی کاظم(ع) دفن شده اند.درباره امام جواد(ع) آثار زیادی به زبانهای مختلف بهویژه فارسی و عربی نوشته شده است. در مقاله کتابشناسی امام جواد(ع)، ۶۰۵ اثر در قالب کتاب(۳۲۴)، مقاله(۲۴۸) و پایاننامه(۳۳) معرفی شده است. از این تعداد ۴۷۴ عنوان به زبان فارسی، ۱۲۲ مورد به زبان عربی و ۹ عنوان به زبانهای دیگر است. (۵)
وفاة الامام الجواد، مسند الامام الجواد، موسوعة الامام الجواد علیهالسلام، الحیاة السیاسیة للامام الجواد، حیاة الامام محمد الجواد و سبل الرشاد از مهمترین کتابهایی است که به زبان عربی درباره امام جواد منتشر و منبع مهمی برای شناخت و آشنایی این امام همام(ع) محسوب می شود.
شناسنامه امام محمد تقی(ع) در یک نگاه
مقام:امام نهم
نام: محمّد
لقب: جواد، التقی
کنیه: ابو جعفر
نام پدر: علی
نام مادر: خیزران
روز ولادت: ۱۰ رجب سال ۱۹۵ قمری
مکان ولادت:مدینه-عربستان
سلاطین زمان تولّد: محمّد امین
مدت امامت: ۱۷ سال
عمر بابرکت: ۲۵ سال
روز شهادت: ۳۰ ذیقعده سال ۲۲۰ قمری
فرمانروایان زمان: معتصم
محل دفن: کاظمین-عراق
منابع:
۱.جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۴۷۶-۴۷۷.
۲.بیهقی، تاریخ بیهق، ۱۳۶۱ش، ص۴۶.
۳. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۱۳، ۱۷.
۴.پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۷۹ش، ص۵۳۰.
۵. اباذری، کتابشناسی امام جواد، ص۵۱۰.
برچسبها شیعه امام رضا امام جواد بغداد شیخ مفیدمنبع: ایرنا
کلیدواژه: شیعه امام رضا امام جواد بغداد شیخ مفید شیعه امام رضا امام جواد بغداد شیخ مفید امام محمد تقی ع جواد الائمه ع امام جواد ع ام الفضل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۹۳۵۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ابری آسمان و گریه بیامان، مشهدالرضا در سوگ صادق آل محمد (ص)
امام صادق(ع) در هفدهم ربیع الاول سال ۸۳ هجری قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشود و پس از شهادت پدرشان امام باقر(ع)، در ۳۱ سالگی به امامت رسید. دوران امامت آن حضرت با اواخر حکومت بنیامیه و اوایل حکومت بنیعباس مصادف بود.
جامعه اسلامی در زمان آن حضرت از نظر سیاسی و اجتماعی با فراز و نشیبها و تحولات مهمی روبه رو بود. امام صادق (ع) از اوضاع آشفته دستگاه خلافت اموی استفاده کرده و برنامه اصلاحی و نهضت فرهنگی خود را آغاز کرد و با توجه به فرصت مناسب سیاسی و نیاز شدید جامعه، نهضت علمی و فرهنگی پدرش را پی گرفت و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی به وجود آورد و در رشتههای مختلف علمی، شاگردان بزرگی تربیت کرد.
سرانجام در سال ۱۴۸ هجری قمری منصور دوانیقی، خلیفه اموی به وسیله انگوری که به زهرآلوده کرده بود، امام صادق (ع) را مسموم کرده و در ۶۵ سالگی به شهادت رساند. پیکر پاک امام صادق (ع) در قبرستان بقیع کنار قبر پدرش امام محمدباقر (ع) به خاک سپرده شد.
امروز به مناسبت شهادت این امام همام، اجتماع بزرگ صادقیون برگزار می شود که ساعت ۹ صبح از محل میدان شهدا به سمت حرم مطهر رضوی حرکت خواهد کرد و در پایان مراسم به مناسبت ظهر شهادت امام صادق(ع) نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی در حرم مطهر رضوی سخنرانی خواهد کرد.
همزمان با سالروز شهادت امام صادق (ع)، گنبد و ضریح حرم مطهر امام رضا (ع) نیز سیاهپوش شده و پرچم گنبد و پوش ضریح به رنگ سیاه درآمد و کتیبههای مشکی رنگ حاوی عبارتهایی در سوگ شهادت آن حضرت در صحنهای مختلف حرم نصب شد. در این راستا، کتیبههای مشکی رنگی با عباراتی مانند "یا صادق آل محمد (ص)"، در صحنهای مختلف حرم مطهر نصب شده است.
معاون تبلیغات اسلامی حرم مطهر رضوی با اشاره به برنامه های حرم در سالروز شهادت امام ششم، گفت: در سالروز شهادت ششمین امام شیعیان حضرت امام جعفر صادق (ع)، حرم مطهر امام رضا (ع) غرق در ماتم و عزا شد. به همین مناسبت، آیینهای عزاداری و سوگواری در این بارگاه ملکوتی با حضور خیل زائران و مجاوران برگزار میشود.
حجت الاسلام حسین شریعتی نژاد افزود: شب گذشته نیز حرم رضوی با محوریت رواق بزرگ امام خمینی(ره)، میزبان آیین شب شهادت امام صادق(ع) بود که بعد از اقامه نماز جماعت مغرب و عشا با قرائت زیارت امینالله و مرثیهسرایی احمد واعظی برگزار شد.
وی گفت: سخنرانی پیرامون شخصیت ششمین امام شیعیان توسط حجتالاسلام علی اوسطی، مرثیهسرایی و عزاداری با نوای ذاکران اهل بیت(ع)، از دیگر برنامههای شب شهادت آن حضرت بود.
معاون تبلیغات اسلامی حرم مطهر رضوی ادامه داد: همچنین در شامگاه شهادت امام جعفر صادق(ع) شاعران آیینی سید ابوالفضل مبارز، سیدرضا یعقوبی آل، علیرضا خاکساری و علی مقدم اشعار و مرثیه های خود را قرائت کردند.
وی اظهار کرد: امروز نیز ساعتی قبل از اذان ظهر به مناسبت سالروز شهادت امام صادق(ع) آیین مرثیه سرایی، شعرخوانی آیینی و سخنرانی با محوریت رواق امام خمینی(ره) برگزار خواهد شد.
حجت الاسلام شریعتی نژاد افزود: ویژه برنامههای شهادت امام صادق(ع) در شامگاه شهادت این امام بزرگوار نیز ادامه دارد و این مراسم بعد از اقامه نماز مغرب و عشا با قرائت زیارت امینالله با نوای احمد واعظی، شعرخوانی شاعر آیینی آقای علی زمانیان، سخنرانی آیتالله سیدعلیرضا صدر حسینی و عزاداری و مرثیهسرایی آقایان جعفر ملائکه و امیر عارف همراه خواهد بود.
باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد