ضرورت درک اسرار و مفهوم عمیق حج | آیا تجارت و سیاحت هنگام زیارت اشکال شرعی دارد؟
تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۸۱۵۵۶۲
به گزارش همشهری آنلاین، تسنیم در گفتوگویی که با دکتر فاطمه سلیمانی، استاد حوزه و محقق قرآنی، انجام داده مطالبی درباره ضرورتها و بایستههای اعمال حج و لزوم آشنایی با مفاهیم و معارف حج به دست آورده است. آن طور که این کارشناس اسلامی توضیح میدهد، اعمال و رفتار حاجی هم بر پایه همان قصد و غرض اولیه او نهاده شده و شکل میگیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
درست است که حج مجموعهای از اعمال است اما هر حاجی باید توجه داشته باشد که حج معانی را بهجا بیاورد نه حج مناسک. یعنی عمق و کنه مناسک را درک کند و بداند هر یک از اعمال حج بر اساس کدام نیت و مقصود انجام میشود و چه هدفی را دنبال میکند. در این صورت است که حج او مورد قبول خدا قرار میگیرد.
چون در حج تمتع همه چیز به نیت افراد بستگی دارد و تمام مناسک حج نشانهای است و رمزی دارد. به عنوان مثال وقتی کسی نداند چرا سجده میکند، فقط پیشانیاش را بر خاک گذاشته و مفهوم حقیقی سجده را درک نکرده است. به این ترتیب است که انسان در حج توحید و یکتاپرستی را با طواف به مرحله عمل درمیآورد و به مفهوم حقیقی آن دست پیدا میکند. همان طور که باید معانی و مفاهیمی مثل مقام حضرت ابراهیم علیهالسلام و سعی حضرت هاجر سلامالله علیها را درک کند.
گاهی اتفاق میافتد که افرادی به قصد سیاحت و یا تجارت به حج میروند. عمل این افراد چه حکمی دارد و آیا حج این افراد مورد قبول قرار میگیرد؟باید بدانیم که ما برای چه حج میرویم. برای اینکه بیتالله الحرام را زیارت کنیم. پس مقصد اصلی زیارت است نه سیاحت یا استراحت. البته همان طور که اشاره کردید گاهی اتفاق میافتد که معدودی از افراد به قصد تجارت یا سیر و سفر و گردش به حج میروند. لازم است که توجه این گونه افراد را به باطن حج و معنویت آن جلب کنیم. چون زمانی حج و اعمال آن مورد قبول خداوند قرار میگیرد که بر اساس نیت الهی و قرب الی الله باشد. بنابراین میتوان گفت که نیت و مقصود فرد از سفر حج در حکم پایه و اساس کوشش و سعی او در حج است.
بنابراین تا زمانی که نیت حقیقی و الهی نباشد، حج مورد قبول نخواهد بود. درست است؟بله. چون سایر اعمال و رفتار حاجی هم بر پایه همان قصد و غرض اولیه او نهاده شده و شکل میگیرد. همان طور که امام جعفر صادق علیهالسلام درباره میزان تأثیرگذاری نیت و قصد انسان بر رفتارها و کارهای او میفرماید: «نیة المؤمن خیر من عمله و نیة الکافر شرّ من عمله و کل عامل یعمل علی نیته» به این معنا که نیت مؤمن از عملش بهتر است و نیت کافر از عملش بدتر، و هر عملکنندهای بر اساس نیتش عمل میکند.
بنابراین وقتی قصد میکنیم که به سفر حج مشرف شده و خانه خدا را زیارت کنیم، در وهله اول لازم است که قصد و غرض خود را از این سفر معنوی، پاک و الهی کنیم. هر نوع شک و شبهه نسبت به زیارت را در ذهن خود از بین ببریم، ذهنمان را پاک کرده و آماده سفر شویم. در عین حال قصد و منظور خود را از این سفر، زیارت بدانیم نه گردش و تفریح و یا تجارت.
معنای خلوص نیت در عبادات چیست؟ آیا اگر قصد کنیم که هم اعمال حج را انجام دهیم و هم سیاحت کنیم، حج قبول است و میتوان گفت خلوص نیت داشتهایم؟یادآوری این نکته ضروری به نظر میرسد که هر عبادتی در شرایطی مورد قبول درگاه خداوند متعال قرار میگیرد که انسان به قصد رضای خدا و رسیدن به قرب او انجام بدهد. در حقیقت خلوص نیت است که شرط قبولی عبادت و طاعت ما به حساب میآید و سایر اعمال ما را به طبع خود، ناب و خالصانه میکند. در حالی که اگر این شرط مهم و اساسی مورد توجه قرار نگیرد و هر کسی با هر نیتی به سفر حج برود، به طور طبیعی اعمال او در حین این سفر معنوی بر طبق رفتارها و اعمالش خواهد بود.
به این ترتیب است که میتوان گفت برخی از سفرهای حج ممکن است فقط به معنی رنج و سختی سفر باشد و آن چه که باید از معنویت نصیب انسان شود، اتفاق نخواهد افتاد. درنتیجه حجی که به عنوان فریضه و واجب دینی باید ادا شده باشد، انجام نمیشود. همان طور که خداوند در آیه 23 سوره مبارکه فرقان میفرماید: «قَدِمْنَا إِلَی مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا؛ و به سوی آنچه (در حال کفر) انجام دادهاند از عملها(ی خیر مانند انفاقات و خدمات و اختراعات نافع و غیره) رو میآوریم، پس آنها را غباری پراکنده (در هوا) قرار میدهیم (زیرا پاداش خدا تفضّلی است نه استحقاقی علاوه آنکه نعمتهای دنیوی خود پاداش است، ولی نعمتهای آخرت مشروط به ایمان است).»
درنتیجه کسی که به زیارت بیتالله الحرام مشرف میشود لازم است که نیت و مقصودش از این سفر را خالص برای خدا کند و تنها برای تقرب جستن به سوی او و تأسی کردن به سیره پیامبران خدا علیهمالسلام و به خصوص پیغمبر اسلام صلیالله علیه و آله و اهل بیت علیهمالسلام به حج برود و قصد و منظور دیگری جز این نداشته باشد.
میدانیم که حج، یکی از مهمترین شعائر در دین حضرت ابراهیم علیهالسلام به شمار میآید. دراینباره حکم آیات قرآن چیست و چرا حج برای هر فرد مستطیعی واجب شده است؟این نکته در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته است. همان طور که خداوند متعال در آیات 26 و 27 سوره مبارکه حج در این باره میفرماید: «وَ إِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیتِ أَن لَّا تُشْرِکْ بِی شَیئًا وَ طَهِّرْ بَیتِی لِلطَّائِفِینَ وَ الْقَائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ؛ وَ أَذِّن فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یأْتُوکَ رِجَالًا وَ عَلَی کُلِّ ضَامِرٍ یأْتِینَ مِن کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ؛ و مکان خانه را برای ابراهیم آشکار کردیم و گفتیم: هیچ چیز را شریک من مساز و خانه مرا برای طواف کنندگان و بر پای ایستادگان و راکعان و ساجدان پاکیزه بدار؛ و مردم را به حج فرا خوان تا پیاده یا سوار بر شتران تکیده از راههای دور نزد تو بیایند.»
در عین حال برای تمام تاریخ شناسان ادیان ثابت شده که کعبه توسط حضرت ابراهیم علیهالسلام و فرزندش حضرت اسماعیل علیهالسلام تجدید بنا شده و در عین حال از تاریخ مشخص میشود که آن حضرت در حدود دو هزار سال قبل از میلاد حضرت عیسی علیهالسلام در این دنیا زندگی میکرده است. با این احتساب میتوانیم بگوییم که کعبه با بنای ابراهیمی حدود چهار هزار سال قبل ساخته شده است.
حضرت ابراهیم علیهالسلام پس از اینکه در مکه اقامت کرد، در زمانی که فرزندش اسماعیل علیهالسلام سی ساله بود مأمور شد تا بیتالله الحرام را بازسازی کند و به این ترتیب با کمک فرزندش خانه کعبه را ساخت. از آن زمان تا سالها، سنتهای آن حضرت در حج رعایت میشد. اما به مرور زمان با عقاید انحرافی و جاهلیت در سنتهای حج هم رسوخ کرد.
خوب است توجهی هم به اصول حج در تاریخ اسلام داشته باشیم. آیا اصول و قواعد حج تنها به معنای قصد کردن زیارت خانه خداست یا اعمالی که طی حج انجام میشود در روایات و قرآن کریم تعیین شده است؟اصول حقیقی حج، همان است که دین اسلام تعیین کرده است و جدا از دستورات و احکام اسلام، به سختی میتوان از میان منابع و نوشتههای تاریخی مناسک و آداب حج ابراهیمی را بشناسیم. به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که حج در دوران حضرت ابراهیم علیهالسلام به معنای قصد کعبه د ر شهر مکه، طواف خانه و تلبیه و اجرای مناسک آن است.
البته در این میان گاهی یهودیان در برخی موارد حیلههایی به کار میگرفتند، از جمله این حیلهها درباره حج و مناسک آن میتوان به ماجرای تغییر قبله مسلمانان از بیتالمقدس به سمت کعبه اشاره کرد که برای اینکه دین خودشان را اصیل بدانند و از اسلام اعراض کنند، به مسلمانان میگفتند که پیامبر شما از خودش چیزی ندارد و به سمت قبله ما نماز میخواند! تا اینکه دستور تغییر قبله از سوی خداوند رسید و به این ترتیب این حیله و توطئه از بین رفت.
همان طور که خداوند متعال در آیه 144 سوره مبارکه بقره میفرماید: «وَ إِنَّ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مَا اللّهُ بِغافِلٍ عَمّا یَعْمَلُونَ؛ و کسانی که کتاب آسمانی به آنها داده شده، به خوبی میدانند این فرمانِ حقی است که از ناحیه پروردگارشان صادر شده؛ (و در کتابهای خود خواندهاند که پیغمبر اسلام، به سوی دو قبله، نماز میخواند و خداوند از اعمال آنها (در مخفی داشتن این آیات) غافل نیست.»
کد خبر 536043 برچسبها فرهنگ حج اندیشهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: فرهنگ حج اندیشه حضرت ابراهیم علیه السلام خود را از این سفر بیت الله الحرام قرار می گیرد همان طور عین حال مورد قبول قصد و غرض بر اساس سفر حج
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۸۱۵۵۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حقیقت بندگی خدا در بیان امام صادق(ع)
سخنران حرم مطهر بانوی کرامت حقیقت بندگی خدا را در مالک ندانستن خود نسبت به آنچه خدا به او عطا کرده و اشتغال به اطاعت از امر و نهی خدا دانست. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجتالاسلام والمسلمین مرتضی آقاتهرانی در محفل معارفی شب شهادت امام جعفر صادق علیهالسلام در حرم مطهر بانوی کرامت، ضمن اشاره به ویژگیهای اهلبیت عصمت و طهارت علیهمالسلام و مقام امامت در آیات و روایات با بیان این که مقام امامت از تمام مقامهای نبوت و رسالت بالاتر است، اظهار داشت: حضرت ابراهیم پس از عبور از آزمونهای سخت الهی به مقام امامت نائل آمدند.
وی در ادامه با بیان این که امام در عبودیت و بندگی، شجاعت و تدبیر والاترین انسان است، به مقام عبودیت از دیدگاه امام صادق علیهالسلام اشاره کرد و افزود: امام علیهالسلام در مقام تربیت به همه چیز واقف است، به هر چیزی در جای خود توجه داشته و عدالت والای ایشان مانع واکنش نابجاست.
سخنران حرم مطهر بانوی کرامت به جایگاه عمل در آموزههای دینی اشاره و عمل صالح را مکمل ایمان توصیف کرد و ابراز داشت: توسل به درگاه الهی با تمسک به اهلبیت علیهمالسلام و آبروی ایشان، گرهگشای مشکلات و حرکت انسان در تقرب به ذات اقدس الهی است.
وی به دیدار عنوان بصری و امام صادق علیهالسلام اشاره و بندگی خدا را از برجستهترین کلیدواژههای تجلی اخلاق اسلامی دانست با تأکید بر این که انس و جن برای چیزی جز بندگی خدا خلق نشدهاند، اذعان داشت: امام صادق علیهالسلام در پاسخ به سؤالی دررابطهبا حقیقت بندگی میفرمایند؛ «أن لا یَرَی العَبدُ لِنَفسِهِ فیما خَوَّلَهُ اللّه ُ إلَیهِ مُلکا؛ لِأنَّ العَبیدَ لا یَکونُ لَهُم مُلکٌ، یَرَونَ المالَ مالَ اللّه ِ یَضَعونَهُ حَیثُ أمَرَهُمُ اللّه ُ تَعالی بهِ، و لا یُدَبِّرَ العَبدُ لِنفسِهِ تَدبیرا، و جُملَةُ اشتِغالِهِ فیما أمَرَهُ اللّه ُ تَعالی بهِ وَ نَهاهُ عَنهُ ··· فهذا أوّلُ دَرَجَةِ المُتَّقینَ»
آقاتهرانی تصریح کرد: در نگاه امام صادق علیهالسلام حقیقت بندگی سه چیز است: این که بنده در آنچه خداوند به او عطا فرموده است برای خود مالکیتی در نظر نگیرد؛ زیرا بندگان [واقعی خدا] مالک چیزی نیستند، مال را متعلّق به خدا میدانند و آن را هر جا که خداوند عزوجلّ فرمان داده است، به مصرف میرسانند.
سخنران محفل معارفی حرم مطهر با بیان این که حتی زیبایی انسان نیز متعلق خودش نیست و تنها امانتی الهی است که باید در جای درست هزینه شود، خاطرنشان کرد: در مبانی اسلام انسان حتی مالک نفسش نیست و نمیتواند خودکشی کند.
وی ضمن ارائه مثالهایی دررابطهبا عدم ملکیت انسان، متصدی بانک را بارزترین مثال برای تبیین عدم ملکیت بر سرمایهای که به دستش میرسد، دانست و گفت: بنده واقعی در عین برنامهریزی برای خود تدبیر و چارهاندیشی نمیکند و در عین تلاش نتیجه هرچه باشد را میپذیرد.
سخنران حرم مطهر بانوی کرامت خاطرنشان کرد: تمام اشتغال بنده واقعی خدا به چیزهایی است که خداوند عزوجلّ او را به انجام آنها فرمان داده یا از آنها بازداشته است و این نخستین درجه پرهیزگاران است.
وی اظهار داشت: انسانی که هیچگاه نسبت به چیزهایی که دارد، خود را مالک نمیداند، فخرفروشی نمیکند و بهراحتی وارد میدان انفاق میگردد؛ کسی که در عین انجاموظیفه و تلاش تدبیر امور را به خدا واگذارد، تحمل مصیبتهای دنیا برایش آسان خواهد بود.
آقاتهرانی با تأکید بر این که اگر اشتغال انسان به امر و نهیهای الهی باشد، هیچگاه خود را گرفتار دلمشغولیها و درگیریهای دنیا نمیسازد، یادآور شد: وقتی خداوند بندهاش را به این سه ویژگی بندگی بیاراید؛ دنیا، شیطان و اهل دنیا برایش خار میگردد و هیچگاه به دنبال انباشت سرمایههای دنیا و فخرفروشی حرکت نمیکند و عمرش را به بطالت نمیگذراند.
انتهای پیام/