به نقل از «فرارو»

نکاتی درباره برنامه همکاری ایران و چین

تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۸۱۸۹۱۵

کوروش احمدی در یادداشتی در اعتماد نوشت: «برنامه همکاری‌های جامع (۲۵ ساله) ایران و چین» عنوان متنی است که قرار است توسط مقامات ایران و چین به امضا برسد. در این متن که در ۱۸ صفحه تنظیم شده و به‌طور غیررسمی در دسترس است، به انواع همکاری‌های ممکن بین دو کشور (بیش از ۱۰۰ مورد) اشاره شده است.

در تطبیق این متن با آیین‌نامه «چگونگی تنظیم و انعقاد توافق‌های بین‌المللی» که در سال ۱۳۷۱ به تصویب هیات وزیران ایران رسید، نمی‌توان این برنامه را ذیل «توافقات حقوقی ناشی از روابط بین‌الملل» که در آیین‌نامه الزام‌آور و «دارای آثار و ضمانت اجرایی حقوقی» خوانده شده‌اند، دسته‌بندی کرد؛ بلکه باید آن را به تعبیر آیین‌نامه مذکور یک «توافق نزاکتی» دانست که «توافقی است ناشی از روابط بین‌المللی که به موجب آن، دستگاه دولتی تصمیم خود را به تعقیب سیاست‌های معینی اعلام می‌کند، بدون آنکه اثر‌حقوقی لازم‌الاجرایی بر آن مترتب باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

» از این لفظ نامانوس «توافق نزاکتی» که بگذریم، این برنامه بیشتر شکل و محتوای یک یادداشت تفاهم یا نقشه راه را دارد، نه یک سند حقوقی الزام‌آور نظیر عهدنامه یا موافقتنامه. به این دلیل این همه هیاهو در داخل و خارج در اطراف آن بلاموضوع به نظر می‌رسد.

در این رابطه، نکات زیر قابل ذکر است. ۱- عنوان «برنامه» برای متن انتخاب شده که در زمره عناوین متداول برای اسناد حقوقی نیست. به علاوه، متن فاقد زبان حقوقی متداول در اسناد الزام‌آور است؛ فاقد سازوکار حل اختلاف است و در آن از تعبیر «در موارد زیر تفاهم نمودند» استفاده شده است.

۲- از اظهارات مقامات ایرانی چنین بر می‌آید که سند حاصل مذاکرات طرفین نیست، بلکه توسط طرف ایرانی تهیه و به طرف چینی ارایه شده است. این در حالی است که مثلا در مقام مقایسه، مذاکره در مورد «موافقتنامه تجارت آزاد» بین چین و کره جنوبی طی ۱۲ دور که سه سال به طول انجامید و روند امضا و تصویب آن در مجالس دو کشور که یک‌سال به درازا کشید، نهایی شد. به علاوه، چین طی روندی مشابه، موافقتنامه‌های الزام‌آور مشابهی با ۱۱ کشور دیگر و نیز با آسه‌آن و دو منطقه اداری ویژه (هنگ‌کنگ و ماکائو) و «یک طرف» یعنی تایوان امضا کرده است.

۳- در همه یا اغلب کشورها، ورود در مذاکراتی که به امضا و تصویب یک سند الزام‌آور بینجامد، مستلزم یک مجوز پیشینی، معمولا از سوی هیات وزیران است. نشانه‌ای از اینکه در پکن یا تهران چنین مجوزی داده شده باشد، در دست نیست.

۴- مقامات رسمی چین هنوز اظهارنظر محتوایی در مورد این «برنامه» نکرده‌اند. تنها ژائو لیجیان سخنگوی وزارت خارجه چین در ۶ جولای در پاسخ به سوال خبرنگاری در مورد اظهارات وزیر خارجه ایران راجع به «مذاکره» بین ایران و چین در مورد همکاری‌های ۲۵ ساله، تنها از «دوستی سنتی» دو کشور و «تماس دو طرف برای توسعه روابط دوجانبه» و «آمادگی چین برای توسعه همکاری‌های عملی» سخن گفت. هوآ چانیانگ سخنگوی دیگر وزارت خارجه چین نیز در ۱۳ جولای در پاسخ به سوالی راجع به مقاله نیویورک‌تایمز در مورد «برنامه همکاری» ضمن تاکید بر دوستی ایران و چین گفت: «اطلاعی در رابطه با سوال خاص شما ندارم.»

۵- محتوای سند نیز گویای یادداشت تفاهم بودن آن است. ضمیمه شماره ۱ تحت عنوان «اهداف اساسی»، حاوی تاکید بر «توسعه همکاری‌ها» در بیش از ۱۰۰ حوزه اقتصادی، تجاری، انرژی، زیست محیطی، سایبر، امنیتی، نظامی و... و مشارکت ایران در «ابتکار جاده، کمربند» است؛ لذا اگر «برنامه همکاری‌ها» همین باشد که در دسترس است، به صرف آن آثار عملی چندانی قطعیت ندارد؛ مگر اینکه در مراحل بعد در هر یک از این حوزه‌ها مذاکراتی تفصیلی انجام و توافقاتی دقیق حاصل شود. از این‌رو این سند با این محتوا نیازی به تصویب مجلسین دو کشور نیز ندارد.

۶- نقش تحریم‌های ظالمانه امریکا فاکتور دیگری است که نهایتا باید در معادله دیده شود. گزارش‌های منابع چینی حاکی است که طی سه سال گذشته حجم سرمایه‌گذاری و تجارت چین با ایران در حال کاهش بوده و مطابق آمار گمرک چین خرید رسمی نفت از ایران در ژوئن به صفر رسیده است. برنامه همکاری‌ها باید به این مهم توجه کرده و به نحوی چین را به سهم خود متعهد به کمک به عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران با جهان کند.

۷- این سند مشابه هیچ یک از انواع توافقات برای توسعه انواع همکاری‌ها بین کشور‌ها نیست. «موافقتنامه‌های تجارت آزاد» یک دسته از این توافقات است که برای طرفین یا طرف‌ها الزام حقوقی جهت اتخاذ تدابیری در حوزه لغو یا کاهش تعرفه‌ها یا موانع غیرتعرفه‌ای و تشویق سرمایه‌گذاری در قالب کامله وداد یا «رفتار ملی» ایجاد می‌کند.

عهدنامه‌های مودت نوع دیگری از این توافقات است که امریکا طی بیش از ۲۰۰ سال با طیفی از کشور‌ها منعقد کرده که محور اصلی آن‌ها اعطای امتیازات و آزادی فعالیت به اشخاص حقیقی و حقوقی دو کشور برای مراودات اقتصادی و کنسولی است. نوع سوم «موافقتنامه دوستی، همکاری و کمک متقابل» رایج در رابطه بین شوروی سابق و متحدان آن بود. سند همکاری‌ها بین ایران و چین شباهتی به هیچ یک از این سه دسته ندارد. پرداختن تفصیلی به این مهم فرصتی دیگر را می‌طلبد؛ و نهایتا اینکه به‌رغم آنکه سند «ویرایش نهایی» خوانده شده، اما با توجه به برخی نقصان‌های ویرایشی در سند به نظر نمی‌رسد که این متن ویرایش نهایی باشد.

منبع: فرارو

کلیدواژه: توافق ایران و چین چین ایران برنامه همکاری ایران و چین الزام آور همکاری ها دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۸۱۸۹۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آژانس به مسیر عقلانیت باز می گردد؟

سفر دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران در هفته سوم اردیبهشت، شاید فرصتی برای حل مسائل اختلافی ایران و آژانس و بازگشت این نهاد ناظر سازمان ملل به مسیر حرفه ای خود ایجاد کند.

به گزارش مشرق، بنابر اعلام بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در ابتدای هفته سوم اردبیهشت ماه برای شرکت و سخنرانی در نخستین کنفرانس بین المللی علوم و فنون هسته ای اصفهان و همچنین رایزنی با مقامات ایرانی از جمله محمد اسلامی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به کشورمان سفر خواهد کرد.

پیش تر نیز گروسی در اسفند ماه سال گذشته با ابراز علاقه برای سفر به ایران عنوان داشت: امیدوارم هر چه زودتر فرصتی پیدا کنم و حضوری با آنها (مقامات ایران) صحبت کنم. مدیرکل آژانس پیشتر از این در گفت‌ وگو با خبرگزاری رویترز برای انجام این سفر اعلام آمادگی کرده بود، افزود: اگر دعوتم نکنند نمی‌توانم بروم بنابراین هر وقت احساس کنند که آماده گفت‌وگو با من هستند بسیار خوشحال خواهم شد که به آنجا برگردم.

این درحالیست که بعد از اعمال محدودیت های ایران در جمع‌آوری برخی از دوربین های نظارتی و فراپادمانی آژانس و همچنین تعدیل برخی از بازرسان اروپایی در پاسخ به اقدامات مغرضانه تروئیکای اروپایی و آژانس در شورای حکام، رافائل گروسی طی ۲ سال گذشته تلاش های زیادی برای سفر به تهران و دیدار با مقامات ایرانی داشته است.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از شروع توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران تاکنون ۲ بار از زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمده به تهران سفر کرده است.

توپ در زمین کدام طرف است

سفر پیش روی گروسی به ایران در حالی صورت می پذیرد که در سایه سیاسی کاری های آژانس و همچنین عناد و غرض ورزی طرفین غربی حاضر در این نهاد بین المللی، روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در مقاطعی دچار خدشه گشته بود. بدون شک این سفر فرصتی بسیار خوب برای رایزنی طرفین و همچنین حل مسائل اختلافی بین اژانس بین المللی انرژی اتمی به شمار می‌آید.

گروسی سال گذشته در افتتاحیه نشست فصلی شورای حکام آژانس در وین، در سخنانی دوپهلو ضمن بیان این نکته که هیچگونه اطلاعاتی درباره ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران در اختیار ندارد، مجدداً به طرح ادعاهای بی اساس درباره لغو مجوز بازرسان آژانس انرژی اتمی در ایران و همچنین اتهام زنی به ایران در مورد عدم همکاری با این سازمان اقدام نمود.

با وجود آنکه ایران در چارچوب موافقت نامه پادمانی بالاترین سطح همکاری با آژانس را در بین کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی داشته است و علی رغم چنین سطحی از حسن نیت ایران در رفتار و تعامل با آژانس، دبیرکل این نهاد در سخنان خود برخلاف تاکید بر همکاری‌ها و تعاملات ایران، از عناوینی همچون نگرانی و شک و تردید درباره برنامه هسته ای ایران استفاده می کند.

بدون شک سیاسی‌کاری های پیشین آژانس نه تنها دستاوردی را در مسیر ارتباط این نهاد با کشورمان به ارمغان نیاورده بلکه حسن نیت پی در پی ایران در مسیر تعامل با آژانس و بدعهدی و اظهارات ضد و نقیض از سوی دبیرکل آژانس منجر به خدشه های جدی به این ارتباط شده است.

در همین زمینه، رئیس سازمان انرژی اتمی، در مورد سفر «رافائل گروسی» به ایران و حل مسائل پادمانی در جمع خبرنگاران پس از جلسه هیات دولت این هفته، عنوان داشت: مسائل پادمانی آن گونه که تعریف و وضع شده، همواره در حال تعامل و گفت‌وگو بودیم. این مسائل از زمان آغاز تاکنون چهار مکان بود، دو مکان حل و فصل شده و درباره دو مکان در حال تبادل نظر و گفت‌وگو هستیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی بر بیانیه اسفند ماه ۱۴۰۱ همچنان پابرجا هست و در چارچوب آن بیانیه تعامل داریم، این موضوع هم مورد پرسش بوده چون توسط جریان مخربی که در غرب علیه این برنامه فعالیت می کنند زیر سوال رفته بود و در پایدار بودن آن تشکیک می‌کردند!

اسلامی اعلام کرد: آقای رافائل گروسی اعلام کرده است در ایران دیدارهایی خواهند داشت و من هم با وی دیدار دارم و مطمئن هستم که ابهامات برطرف می شود و ما می‌توانیم در چهارچوب پادمان و معاهده ان پی تی(NPT) روابط خود را با آژانس تقویت کنیم.

وی در مورد همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز، تصریح کرد: ما ورود هیچ بازرسی را ممنوع نکردیم. ۱۳۰ بازرس آژانس مجاز به حضور در ایران هستند و می‌توانند برای بازرسی حضور داشته باشند. بازرسی آژانس در چارچوب پادمان آنها در حال انجام است و این مساله اصلا سیاسی نیست و ما در فرآیندهای همکاری با آژانس این موضوع را مکرر اثبات کرده و آنها هم به این موضوع اذعان دارند.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات گروسی درباره برنامه تسلیحاتی ایران، بیان کرد: «این‌ها موضع‌گیری نیست و سوال خبرنگار است و جریان مخرب و صهیونیستی که مرتب سعی می‌کند به دنیا القا کند که برنامه ایران صلح آمیز نیست، این سوال را پرتکرار می‌پرسند. گروسی همواره گفته که هیچ نشانه‌ای از برنامه تسلیحاتی ایران وجود ندارد».

اصلاح روند غیرسازنده و حسن رفتار متقابل آژانس در برابر کشورمان می تواند همکاری های مابین را افزایش داده و مسیر تعامل آژانس بین المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران را روز افزون کند.

در همین راستا، یکی دیگر از فرصت های طلایی برای گسترش همکاری های بین ایران و آژانس، استفاده از ظرفیت کنفرانس بین المللی علوم و فنون هسته ای ایران در شهر اصفهان است. این کنفرانس به نوبه خود می‌تواند به معرفی توان علمی فناوری صلح آمیز هسته ای ایران کمک کرده و فرصتی برای ارتباط علمی و توسعه همکاری ها بین کشورمان و سایر کشورها در حوزه فناوری صلح آمیز هسته ای باشد.

سفر پیش روی گروسی بستر خوبی را برای بهبود روابط آژانس با ایران فراهم خواهد کرد، به شرطی که این دیپلمات آرژانتینی رویه های قبلی خود که اعمال سیاست های دیکته شده برخی از طرف های غربی در قبال ایران بود را اصلاح کرده و مسیر پرونده هسته ای ایران را به چارچوب های متعارف آژانس بین المللی انرژی هسته ای برگرداند.

نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت ماه در اصفهان برگزار می شود.

منبع: ایرنا