امام هادی چگونه برای عصر غیبت کادرسازی کرد؟ / نهادینه‌سازی اندیشه مهدویت در قالب ادعیه
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۸۶۸۳۵۲
کارشناس تاریخ و تمدن اسلامی، یکی از اقدامات اساسی امام هادی علیه‌السلام را ارتقای اندیشه شیعه در مسئله باورهای مهدوی معرفی کرد و از نحوه کادرسازی امام جهت آمادگی شیعیان برای دوران غیبت سخن گفت. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، عصر هر یک از اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) دورانی پر تلاطلم از جهات سیاسی، اجتماعی، علمی، فکری و فرهنگی بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از دیگر سو زایش فرقه‌های مختلف اعتقادی در سده‌های ابتدایی تاریخ اسلام و به وجود آمدن مکاتب متعدد فکری در درون اسلام، چالشی دیگر در این دوران شناخته می‌شود؛ بخشی از این فرقه‌ها مربوط به مدعیان دروغین مهدویت بود تا شیعه را از مسیر اصلی خود خارج کند. مدیریت این فضا برای جلوگیری از انحراف اسلام از خط اصلی خود در کنار تدابیر لازم جهت تداوم مسیر امامت و حفظ شیعیان از توطئه دشمنان دشواری‌هایی را به همراه داشت.
در این راستا دوره امامت امام هادی علیه‌السلام به لحاظ نزدیکی با عصر غیبت امام عصر (عج) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود؛ چه اینکه دشمنان با علمِ به تولد امام عصر به عنوان منجی و موعود امت‌ها بر اقدامات مخربانه خود شدت بخشیده بودند؛ از این رو فهم بخشی از اقداماتِ ظاهریِ امام دهم در مسیر ارتقای سطح فکری جامعه و روش مبارزه ایشان با جریانات انحرافی ضروری می‌نماید.
در این باره با حجت‌الاسلام دکتر امیرمحسن عرفان استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس تاریخ و تمدن اسلامی به گفت‌وگو بنشینیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
* با توجه به نزدیکی عصر غیبت در دوران امام هادی علیه‌السلام، این امام بزرگوار چه اقداماتی در راستای بصیرت‌بخشی شیعیان و آماده‌سازی آنها برای ورود به عصر غیبت و انتظار انجام دادند؟
امام هادی علیه‌السلام در تعمیق اندیشه مهدویت در جامعه چند کار را انجام دادند:
اول، ارتقای اندیشه‌ای باورداشت آموزه مهدویت در جامعه و تقویت آن
دوم، صیانت از باورداشت آموزه مهدویت
سومین کار، خط مشی‌گذاری در فرهنگ و آموزه مهدویت.
در توضیح عرض کنم امام هادی علیه‌السلام از سال 220 تا 254 ه.ق 33 سال بر مسند امامت قرار داشتند که معاصر با خلافت از 6 نفر از سلاطین عباسی از جمله معتصم، واثق، متوکل، مستنصر، مستعین و معتد بود. یکی از مهمترین راهبردهای ایشان در مهندسی فرهنگ انتظار یا باور مهدویت، تقویت بنیان اندیشه‌ای این اصل بود. امام در این زمینه دو کار بسیار بزرگ انجام دادند:
اول، تقویت امام‌شناسی؛ برخی از اندیشه‌های ناب تشیع در زمینه امامت از سوی امام هادی مطرح شد که در حد خود بی‌نظیر است؛ همچنان که سنخ منجی و موعود در قالب امامت مطرح است. امام هادی وقتی اندیشه عمیق باور به امام را مطرح می‌کند، در واقع کمک به یک هویت متمایز درباره باور به منجی و موعود در مکتب تشیع می‌کند. زیارت جامعه کبیره امام هادی علیه‌السلام در این زمینه بی‌نظیر است؛ مثلاً در فرازی از این زیارتنامه می‌فرمایند «أَشْهَدُ أَنَّکمُ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِیونَ الْمَعْصُومُونَ الْمُکرَّمُونَ الْمُقَرَّبُونَ الْمُتَّقُونَ الصَّادِقُونَ الْمُصْطَفَوْنَ الْمُطِیعُونَ لِلَّهِ الْقَوَّامُونَ بِأَمْرِهِ الْعَامِلُونَ بِإِرَادَتِهِ، الْفَائِزُونَ بِکرَامَتِهِ، اصْطَفَاکمْ بِعِلْمِهِ وَ ارْتَضَاکمْ لِغَیبِهِ؛ گواهی می‌دهم که شمایید پیشوایان راهنما، راه یافته، معصوم، مکرّم، مقرّب پرهیزگار، راستگو، برگزیده، فرمانبردار خدا، قیام‌کننده به فرمانش، عمل‌کننده به خواسته‌اش، دست یافته به کرامتش، شما را با دانشش برگزید، و برای غیبش پسندید.»
امام در این فرازها یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های امام را علم لدنّی امام و سلطه ایشان برغیب الهی مطرح می‌کنند؛ بنابراین علم امام نامحدود است، موهبتی است نه اکتسابی. علم امام، جامع و فراگیر و در تناقض در آن را ندارد. علوم اهل‌بیت علیهم‌السلام مغلوب هیچ شرایطی نیست و ایشان واجد علم غیب و علم لدنی هستند.
نکته دوم، در ارتقای کیفی باور به آموزه مهدویت است؛ یعنی پس از امام‌شناسی، امام مهدی‌شناسی است.
جلوه غیبت امام عصر و دوران انتظار در زیارت جامعه کیره
*به صورت مصداقی در این باره چه اقداماتی ترتیب دادند؟
در کنار روایاتی که درباره باورهای مهدوی از امام هادی علیه‌السلام نقل فرمودند، در زیارت جامعه کبیره نیز برخی از این نکات را مشاهده می‌کنیم؛ مثلاً یکی از مهمترین آنها، خبر از غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه است. در فرازی از آن می‌فرمایند «مُؤْمِنٌ بِسِرِّکمْ وَ عَلانِیتِکمْ وَ شَاهِدِکمْ وَ غَائِبِکمْ»؛ به این ترتیب برخی از مصادیق ایمان را، ایمان به سرّ و علن و حضور و غیابشان بر شمردند؛ همانند آنچه در آیه سوم سوره بقره درباره متقین فرمودند «الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْب؛ همانها که به غیب ایمان آوردند.»
با یکی از مهمترین نکاتی که در این زیارتنامه مطرح می‌کنند، انتظار برای برپایی حکومت جهانی امام عصر عجل الله تعالی فرجه است؛ در فرازی می‌فرماید «مُؤْمِنٌ بِإِیابِکمْ مُصَدِّقٌ بِرَجْعَتِکمْ مُنْتَظِرٌ لِأَمْرِکمْ مُرْتَقِبٌ لِدَوْلَتِکمْ؛ به بازگشتتان مؤمنم، رجعتتان را تصدیق دارم، چشم به راه فرمان شمایم، در انتظار حکومت شما به سر می‌برم»؛ لذا رسالت شیعه است که هم رجعت را قبول داشته باشند و هم منتظر امر ظهور و حکومت اهل‌بیت علیهم‌السلام در عصر ظهور باشند.
اینکه امام هادی در قالب دعا و زیارت، به مسئله انتظار می پردازند، به اتفاق کلانی باز می‌گردد که در حکومت جهانی امام عصر عجل الله تعالی فرجه رخ می‌دهد؛ چرا که مدل هدایت‌گری امام مهدی در عصر ظهور، هم در اصلاح باورها و بینش‌ها، هم در عادت‌ها و منش‌ها، هم در خُلقیات و خصلت‌ها، هم در ارزش‌ها و هنجارها و هم در اصلاح نیازها و خواسته‌ها قرار دارد همچنان که امام در همین زیارتنامه می‌فرمایند وَ یحْشَرُ فِی زُمْرَتِکمْ وَ یکرُّ فِی رَجْعَتِکمْ وَ یمَلَّک فِی دَوْلَتِکمْ وَ یشَرَّفُ فِی عَافِیتِکمْ وَ یمَکنُ فِی أَیامِکمْ وَ تَقَرُّ عَینُهُ غَدا بِرُؤْیتِکمْ؛ و مرا از آنانی قرار دهد که در گروه شما محشور می‌شوند، و در زمان رجعتتان دوباره به دنیا باز می‌گردن، و در دولت شما به فرمانروایی می‌رسند و در دوران سلامت کامل شما مفتخر می‌شوند و در روزگار شما اقتدار می‌یابند و فردا چشمشان به دیدار شما روشن می‌شود
پس ارتقای اندیشه شیعه در مسئله باورهای مهدوی یکی از اقدامات اساسی امام هادی بود.
* یکی از اقدامات امام هادی علیه‌السلام در زمینه مهدویت را صیانت فکری و فرهنگی آموزه مهدویت معرفی کردید. در این باره توضیح می‌دهید؟
امام هادی علیه‌السلام در این راستا دو اقدام مهم انجام دادند:
1ـ مبارزه با جریانهای انحرافی و شبهات
2ـ عمل به تقیه
مبارزه با غالیان یکی از اقدامات مبارزاتی ایشان بود. سران غالیانه که در آستانه غیبت امام عصر رفتارهای خویش را تشدید کرده بودند، با برخورد سلبی و خشن امام هادی علیه‌السلام مواجه شدند که تاریخ برخی از آنها را به ثبت رسانده است.
همچنین امام با جریان واقفیه مبارزه کردند. ابراهیم بن عُقبه می‌گوید از امام هادی پرسیدم آیا میتوانم واقفیه را در قنوت نماز لعن کنم؟ حضرت فرمود بله. این نکته گویای شدت برخورد امام با این گروه انحرافی بود.
سومین جریان، تفکرات صوفیانه بود که در حقیقت جریانی بودند که برداشتهای ناصحیح از منجی داشتند.
جریان‌هایی مثل واقفیه و غلات در آموزه مهدویت تردیدآفرینی می‌کردند.
قداست‌زدایی از چهره منجی و چهره‌سازی دروغین از موعود آخرالزمان
برخی جریانهای انحرافی، قداست‌زدایی و چهره‌سازی‌های کاذب در عرصه مهدویت می‌کردند مثل عباسیان. اینها با ارائه مدلهای ناصحیح از مهدی به جامعه، اقدام به این کار می‌کردند. از این جهت است که امام هادی در زیارت غدیریه، جایگاه امامت را به این مقدار کلان جلوه می‌دهد و در زیارت جامعه کبیره به وفور جایگاه امامت را والا ترسیم می‌کند؛ همان‌طور که گفتیم بخشی از آن به دلیل صیانت از تفکر شیعه نسبت به اعتقاد به امامت و باورهای مهدوی بود. این جریانهای انحرافی در عرصه مهدویت، به دنبال قرائت‌های ناصحیح از باورهای مهدوی بودند.
درباره تقیه امام هادی علیه‌السلام عرض کنم مثلاً وقتی می‌خواهند به ولادت امام عصر عجل الله تعالی فرجه اشاره کنند، از عبارتهایی مثل الخَلَفُ بَعدَ الخَلف استفاده می‌کنند؛ یعنی جانشینِ بعد از جانشین من. یا در روایتی به عبدالعظیم حسنی می‌فرمایند ولادت مهدی بر همگان مخفی است و نباید اسم او را به زبان آورد.
امام هادی در صدد مهندسی رفتار شیعیان در قبال آموزه مهدویت بودند
امام هادی در راهبرد مهندسی فرهنگ انتظار و ارتقای باورداشت آموزه مهدویت، خط‌مشی‌گذاری داشتند. به عبارت دیگر، امام در صدد مهندسی رفتار شیعیان در قبال آموزه مهدویت بودند. در صدد بودند این نکته را القاء کنند که شتابزده عمل نکنید. خیلی‌ها توقع داشتند خود امام هادی و فرزند ایشان امام حسن عسگری قائم باشند. امام آنها را بر حذر می‌داشت و مردم را دعوت به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه می‌کرد و در این راستا یکی از مهمترین راهکارها در شناسایی ایشان را غیبت‌شان معرفی می‌کردند.
امام هادی برای روزگار غیبت صغری، کادرسازی کرد
* با این حساب در می‌یابیم که سیاست کلان امام هادی علیه‌السلام به سوی تثبیت جایگاه امام مهدی (عج) و آماده‌سازی شیعه برای عصر غیبت بود. درست است؟
همین طور است. در این راستا اقدام دیگری که انجام دادند، ارتقای فرهنگ ارتباطی در سازمان وکالت بود. این سازمان در دوران امامت امام هادی، مهمترین برهه‌ی تاریخی خود را طی می‌کرد؛ این مدل از تربیت، جهت آماده‌سازی شیعیان برای ورود به عصر غیبت بود؛ یعنی آن زمان که شیعیان باید به نایبان حضرت رجوع می‌کردند. یکی از مهمترین دست‌پرورده‌های امام هادی علیه‌السلام، «عثمان بن سعید» است که اولین نائب امام عصر عجل الله تعالی فرجه نیز معرفی شد؛ یعنی امام هادی برای روزگار غیبت صغری، نیروسازی کرد. مدیریت منابع انسانی امام هادی در راستای آماده‌سازی شیعیان برای ورود به عصر غیبت بود.
اقدام دیگری که امام هادی انجام دادند، ارتقای فرهنگ ارتباطی در سازمان وکالت بود. این سازمان در دوران امامت امام هادی، مهمترین برهه‌ی تاریخی خود را طی می‌کرد؛ این مدل از تربیت، جهت آماده‌سازی شیعیان برای ورود به عصر غیبت بود.
بنابراین با ارتقای فرهنگ ارتباطی و مدیریت منابع انسانی، کادر ویژه‌ای جهت آمازده‌سازی شعیان برای دوران غیبت شکل دادند. دکتر جاسم حسین در کتاب «تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم» تصریح دارد که در روزگار امام هادی در چهار ناحیه وکلایی با حضرت در ارتباط بودند: اول: بغداد و مدائن و کوفه. دوم: بصره و اهواز سوم: قم و همدان و چهارم: حجاز، یمن و مصر. افرادی مثل «ابو علی بن راشد» و «ایوب بن روح» از مهمترین وکلای امام هادی در این بازه زمانی بودند.
عضو خبرگان رهبری: امام هادی(ع) جامعه شیعه را برای غیبت امام زمان(عج) مهیا کردشناخت مقام امامت در زیارت جامعه کبیره/ چرا دشمن هم به امام هادی(ع) متوسل می شود؟انتهای‌پیام/
R1392/P/S4,37/CT2 واژه های کاربردی مرتبط امام زمان (عج) امام هادی (ع) بیشتر بخوانید...All Content by Tasnim News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
منبع: تسنیم
کلیدواژه: امام زمان عج امام هادی ع امام زمان عج امام هادی ع امام هادی علیه السلام آماده سازی شیعیان برای ورود به عصر غیبت زیارت جامعه کبیره الله تعالی فرجه یکی از مهم ترین یکی از اقدامات باورهای مهدوی برای عصر غیبت غیبت امام عصر آموزه مهدویت آماده سازی عصر غیبت امام هادی امام عصر عجل انجام دادند امام عصر عج امام هادی ع ترین اخبار امام مهدی اهل غلو ی امام
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۸۶۸۳۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری همایش اندیشه تمدنی در اندیشه امام علی (ع)
به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام محمد قناعت شامگاه سه شنبه در شورای اطلاع رسانی استان گفت: چهار مدرسه صدرا با ۸۵ کادر آموزشی و ۳۰۰ دانش آموز توسط این اداره کل در نقاط مختلف استان با همکاری آموزش و پرورش ایجاد شده است که در هفته معلم با حضور در این مدارس از معلمان آنها تجلیل خواهیم کرد.
وی با اشاره به اینکه تفسیر سوره نور از هفته معلم در مدیریت آموزش و پرورش بیرجند آغاز می شود، افزود: گروهی از دانش آموز به عنوان خبرنگار در قرارگاه نوجوانی روایت پیشرفت با تبلیغات اسلامی استان همکاری دارند که ۱۲۰ نفر از آنها در پنج اردیبهشت روز شکست آمریکا در صحرای طبس، به این شهر برای تولید محتوا اعزام شدند.
قناعت خاطر نشان کرد: تولید محتوا برای مبلغان، اعزام هشت گروه تبلیغی، برگزاری جشن در مدارس، برپایی همایش اندیشه تمدنی در اندیشه امام علی (ع) از جمله بدنامه های هفته معلم است که توسط تبلیغات اسلامی استان در هفته معلم اجرا خواهد شد.
به گفته وی نشستی با حضور نمایندگان تعدادی از دستگاه ها ی اجرایی استان برای ایجاد هماهنگی برای برگزاری برنامه های در مناسبت مختلف ها در پارک توحید برگزار شد که در این راستا جشنواره فرهنگی و هنری دختر ایران را در پارک توحید برگزار خواهیم کرد.
معاون تبلیغات اسلامی استان در ادامه گفت: در صورت امکان ماننددور اول انتخابات از صندوق های سیار به شکل ویژه برای حضور سالمندان در انتخابات استفاده شود.
کد خبر 6093697
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور